Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Szczepan Prax Sędziowie Sędzia WSA Teresa Kurcyusz-Furmanik Sędzia NSA Tadeusz Michalik (spr.) Protokolant Paulina Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 kwietnia 2012 r. sprawy ze skargi J. J. na bezczynność Prezydenta Miasta C. w przedmiocie informacji publicznej 1) zobowiązuje Prezydenta Miasta C. do rozpatrzenia wniosku skarżącego z dnia [...] r. w zakresie udostępnienia informacji publicznej w postaci wykazu uchwał Zarządu Miasta C. za lata 1990 – 2002; 2) stwierdza, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 3) zasądza od Prezydenta Miasta C. na rzecz skarżącego kwotę [...] zł ([...]) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Pismem z dnia [...] J. J. zwrócił się do Prezydenta Miasta C. z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej w postaci wykazu uchwał Rady Miasta C. za lata 1990 – 2002 oraz wykazu uchwał Zarządu Miasta C. za lata 1990 – 2002. W piśmie tym wskazał, że odpowiedzi należy udzielić w formie elektronicznej na wskazany adres poczty elektronicznej.

Sekretarz Miasta C. w piśmie wysłanym, na wskazany przez skarżącego adres, w dniu [...] wyjaśnił, że rejestr uchwał Zarządu Miasta C. za okres od 1996 r. do 2002 r. był prowadzony wyłącznie w w formie papierowej, natomiast uchwały Zarządu Miasta za okres od 1990 r. do 1995 r. nie były wpisywane do odrębnego rejestru i są przechowywane w segregatorach. Wskazał również, że nie ma możliwości technicznych przesłania wykazu uchwał Zarządu Miasta w formie elektronicznej w ustawowym terminie, natomiast może on zostać udostępniony wnioskodawcy do wglądu w Urzędzie Miasta lub przesłany w formie elektronicznej po przepisaniu na nośnik elektroniczny, co nastąpi w terminie do [...] Jednocześnie organ wskazał, że w celu wyboru formy udostępnienia wnioskowanej informacji należy się skontaktować z pracownikiem Urzędu.

Następnie pismem z dnia [...] J. J. wezwał organ do wykonania obowiązku udostępnienia mu wnioskowanej informacji publicznej wobec upływu terminu wskazanego w piśmie z dnia [...]

W odpowiedzi Sekretarz Miasta C. w piśmie z dnia [...] wskazał, iż rejestry uchwał Zarządu Miasta za okres 1990 – 2002 znajdują się w pokoju 218 w Urzędzie Miasta C. i w każdym czasie wnioskodawca może uzyskać do nich dostęp. Zaakcentował również, że wobec braku odpowiedzi na pismo organu z dnia [...] organ nadal nie posiada wersji elektronicznej wskazanego rejestru.

Kolejnym pismem wysłanym do organu w dniu [...] J. J. wskazał, że w swoim wniosku z dnia [...] wskazał sposób udostępnienia mu wnioskowanej informacji, a wobec informacji zawartej w piśmie organu z dnia [...] oczekiwał do [...] na przesłanie stosownego wykazu w formie elektronicznej.

Pismem z dnia [...] Sekretarz Miasta C. ponownie poinformował wnioskodawcę, że podtrzymuje swoje stanowisko zawarte w poprzednim piśmie.

W dniu [...] J. J. wniósł za pośrednictwem Prezydenta Miasta C. skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach na bezczynność tego organu w związku z nieudzielaniem informacji objętej wyżej wskazanym wnioskiem, w zakresie, w którym informacja publiczna nie została udzielona.

W odpowiedzi na skargę Prezydent Miasta C. wniósł o jej oddalenie wskazując, że nie pozostawał w bezczynności ponieważ udzielił wnioskującemu odpowiedzi - przekazując jednocześnie część wnioskowanej informacji. Organ wyjaśnił, że nie mógł wydać decyzji o umorzeniu postępowania na podstawie art. 14 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej bowiem nie miał on w niniejszej sprawie zastosowania. Zaznaczył ponadto, że skarżony organ ma możliwości techniczne aby uczynić zadość wnioskowi, jednak wybór formy elektronicznej wiąże się z dużym nakładem czasu i pracy. Organ wskazał, że podejmował w sprawie czynności mające na celu udzielenie wnioskowanej informacji dlatego zarzut bezczynności nie jest zasadny.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W punkcie wyjścia należy wskazać, że zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sąd administracyjny sprawuje w zakresie swojej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym § 2 wspomnianego przepisu stanowi, iż kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W świetle obowiązujących unormowań, w szczególności zgodnie z regulacją art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 270) zwanej dalej w skrócie P.p.s.a. sąd administracyjny, w zakresie swojej kognicji, orzeka między innymi w przedmiocie skarg na bezczynność organów administracji publicznej kontrolując postępowanie tych organów z punktu widzenia zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że skarga J. J. zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wyjaśnić należy, że celem skargi na bezczynność organu administracji jest zwalczanie braku działania (zwłoki) w załatwianiu sprawy administracyjnej. W doktrynie oraz orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że o bezczynności organu administracji możemy mówić wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ ten nie podejmuje żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadząc postępowanie, mimo istnienia ustawowego obowiązku nie kończy go wydaniem w terminie decyzji, postanowienia lub innego aktu, czy też nie podejmuje innej stosownej czynności. Przy badaniu zasadności skargi na bezczynność organu administracji nie ma znaczenia z jakich powodów określony akt, czy czynność nie została dokonana przez organ. Przy czym Sąd bierze pod uwagę stan sprawy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Skarga na bezczynność organu ma bowiem na celu przede wszystkim wymuszenie na organie administracji załatwienia sprawy. W świetle powyższego dla uznania bezczynności organu konieczne jest ustalenie, że organ administracji był zobowiązany, na podstawie obowiązujących przepisów prawa, do wydania decyzji, aktu lub podjęcia określonych czynności i mimo to nie podejmuje działań mających na celu uczynienie zadość temu obowiązkowi.

W niniejszym postępowaniu skarżący upatruje się bezczynności organu polegającej na nierozpoznaniu jego wniosku o udostępnienie informacji publicznej w postaci wykazu uchwał Rady Miasta C. za lata 1990 – 2002 oraz wykazu uchwał Zarządu Miasta C. za lata 1990 – 2002, przy czym skarżący zaznacza, że częściowo wnioskowana informacja została mu udzielona bowiem otrzymał wykaz uchwał Rady Miasta. Dlatego Sąd poddał kontroli jedynie wniosek skarżącego odnoszący się do udostępnienia wykazu uchwał Zarządu Miasta C.

Wniosek o udzielenie wskazanych informacji skarżący złożył w trybie przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępnie do informacji publicznej (Dz. U. nr 112, poz. 1198 z późn. zm.) – zwanej dalej ustawą. Regulacja ta w sposób kompleksowy normuje kwestie dostępu do informacji będących informacjami publicznymi. Pojęcie natomiast informacji publicznej zdefiniowane zostało w art. 1 ust. 1 i art. 6 tejże ustawy. Zgodnie z powołanymi przepisami informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych, w szczególności o sprawach wymienionych w art. 6. Informacją publiczną będzie zatem każda wiadomość wytworzona lub odnosząca się do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów wykonujących zadania publiczne oczywiście w zakresie tych zadań. Informacja publiczna dotyczy sfery faktów, stanowi ją treść dokumentów wytworzonych przez organy władzy publicznej oraz podmioty niebędące organami administracji, treść wystąpień, opinii i ocen przez nie dokonywanych niezależnie do jakiego podmiotu są one kierowane. Mając powyższe na uwadze nie ulega wątpliwości, że informacje, o które zwrócił się do organu skarżący stanowią informację publiczną i ich udostępnianie poddane zastało reżimowi ustawy dlatego dostęp do tej kategorii informacji może zostać ograniczony jedynie na podstawie art. 5 ust. 1, 1a i 2 ustawy.

Jak już wyżej zaznaczono ustawa o dostępie do informacji publicznej w sposób kompleksowy reguluje kwestie związane z udostępnianiem tychże informacji. Zatem Prezydent Miasta C., jako podmiot dysponujący informacjami objętymi wnioskiem zobligowany był go rozpoznać zgodnie z przepisami wskazanej ustawy. W przypadku natomiast skierowania pisemnego wniosku o udzielenie informacji publicznej podmiot, do którego wniosek taki został skierowany może dokonać następujących działań:

- udzielić informacji publicznej, gdy jest jej dysponentem oraz nie zachodzą okoliczności wyłączające możliwość jej udzielenia. Organ dokonuje tego w formie czynności materialno – technicznej;

- poinformować wnioskodawcę, że jego wniosek nie znajduje podstawy w przepisach ustawy o dostępie do informacji publicznej, gdyż żądanie nie dotyczy informacji mających charakter informacji publicznej, lub też wskazać, że organ nie jest dysponentem informacji, o których udzielenie wnioskodawca się zwrócił (art. 4 ust. 3 cytowanej ustawy), bądź też poinformować stronę, że w sprawie obowiązuje inny tryb udzielenia informacji, niż ten w którym strona się zwróciła (art. 1 ust. 2 ustawy);

- odmówić udostępnienia informacji lub umorzyć postępowanie w sytuacji wskazanej w art. 14 ust. 2 stosownie do treści art. 16 ustawy, czego dokonuje w formie decyzji administracyjnej;

- może również odmówić udostępnienia informacji publicznej przetworzonej w związku z niespełnieniem przez stronę warunku wskazanego w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Organ administracji wyżej omówionych działań winien dokonać w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, z wyjątkami wynikającymi z ustawy (art. 13).

Dopiero brak podjęcia przez organ któregokolwiek z wyżej wskazanych działań, zgodnych oczywiście z przepisami ustawy i podjętych w jej granicach, uzasadnia podniesienie zarzutu bezczynności wobec organu administracji. W niniejszej sprawie organ, pomimo, że pozornie prowadził postępowanie, w rzeczywistości dopuścił się zwłoki w rozpoznaniu sprawy. Poinformował bowiem stronę o braku możliwości uzyskania wykazu uchwał Zarządu Miasta C. za lata 1990-1995, oraz wskazał, że wykazy uchwał tego organu za lata 1996 – 2002 r. są dostępne w formie papierowej (dziennikowej) w siedzibie Urzędu Miasta wskazując jednocześnie, że uchwały te mogą zostać przekazane drogą elektroniczną jednakże to może nastąpić w terminie do [...]. Organ nie wskazał stronie, że winna ona złożyć oświadczenie, że żąda udostępnienia wskazanej informacji w formie elektronicznej, nie pouczył skarżącego o treści art. 14 ust. 2 omawianej ustawy.

Takie postępowanie, choć pozornie mieści się w granicach zakreślonych przez przepisy ustawy w rzeczywistości nie spełnia ustawowych warunków, które pozwalałyby uznać, że organ nie pozostaje w bezczynności.

W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że organ nie wyjaśnił, czy w ogóle nie jest w stanie niejako wytworzyć wykazu uchwał Zarządu Miasta za lata 1990 – 1995. Dysponent wskazał jedynie, że rejestr taki nie był prowadzony nie wyjaśnił natomiast, czy na podstawie posiadanych dokumentów organ może sporządzić żądany przez skarżącego wykaz, czy też niemożliwe jest wytworzenie jakiegokolwiek wykazu uchwał za wskazany okres. Jeżeli bowiem organ jest dysponentem uchwał Zarządu za wskazany okres jest również dysponentem informacji publicznej o którą zwrócił się skarżący, a w takim zakresie należałoby rozważyć, czy żądanie skarżącego nie dotyczyło informacji przetworzonej. Jeżeli do takich wniosków doszedłby organ, analizując wniosek skarżącego w tym zakresie, wówczas winien wezwać stronę do uiszczenia stosownej opłaty związanej z koniecznością jej przetworzenia oraz o wykazanie szczególnego interesu społecznego w żądaniu udzielenia określonej informacji. Dopiero w zależności od reakcji wnioskodawcy na takie wezwanie winien podjąć stosowne działania na podstawie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. W żadnym wypadku nie było podstaw do załatwiania sprawy w formie zwykłego pisma, które w związku ze swoim charakterem nie mogłoby zostać poddane kontroli sądowej. Ponadto zaznaczyć należy, że omawiane pismo, w ocenie Sądu, nie spełnia warunków wskazanych art. 14 ust. 2 ustawy. Organ bowiem, w żaden nie wyjaśnił wnioskodawcy dlaczego udostępnienie uchwał Zarządu Miasta nie jest możliwe w formie elektronicznej, o którą wnioskował skarżący. Organ nie wskazał nawet, że nie posiada odpowiednich urządzeń umożliwiających zeskanowanie posiadanego w formie dziennikowej zestawienia, czy też istnieją inne czynniki uniemożliwiające uczynienie zadość żądaniu wnioskodawcy.

W dalszej kolejności wskazać należy, że również postępowanie organu związane ze wskazaniem stronie, że wykaz uchwał Zarządu Miasta za lata 1996 – 2002 jest dostępny jedynie w formie papierowej nie uzasadnia uznania, że organ ten nie był bezczynny bowiem skarżący nie złożył wniosku o udzielenie informacji we wskazanej przez organ formie w terminie 14 dni o udostępnienie informacji w sposób lub formie wskazanym w piśmie organu. Jeżeliby uznać, że w istocie pismo organu informujące o możliwości udzielenie omawianego wykazu w formie papierowej miało charakter pisemnego powiadomienia, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ustawy wówczas organ ten wobec milczenia wnioskodawcy, aby nie narazić się na zarzut bezczynności, winien zgodnie z regulacją art. 14 ust. 2 w związku z art. 16 ust. 1 omawianej ustawy wydać decyzję o umorzeniu postępowania, która to decyzja mogłaby zostać poddana kontroli sądu pod względem jej zgodności z prawem. W niniejszej sprawie organ nie zakończył postępowania zgodnie z przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej dlatego zarzut bezczynności, w części objętej skargą należało uznać za uzasadniony. Jednakże Sąd uznał, iż bezczynność ta nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa.

Organ w istocie nie rozpoznał wniosku skarżącego o udzielenie informacji w wymaganym terminie, nie wydał również decyzji zgodniej z ustawą, ani nie podjął innych działań, o których wyżej wspomniano, a które byłyby zgodne z jej przepisami. Organ pozostawał więc w zwłoce dlatego Sąd zobowiązał go do załatwienia wniosku J. J. w zakresie udostępnienia mu wykazu uchwał podjętych przez Zarząd Miasta.

Jednocześnie wskazać należy, że pisma organu kierowane do skarżącego, a związane z jego wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, podpisywane były przez Sekretarza Miasta, natomiast z akt administracyjnych sprawy nie wynika, by uprawnienia do rozpoznawania spraw z zakresu informacji publicznej zostały powierzone temu organowi przez Prezydenta Miasta stosownie do treści art. 33 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym.

Mając powyższe na uwadze Sąd w oparciu o regulację art. 149 i art. 286 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w sentencji wyroku.

O zwrocie kosztów postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 P.p.s.a.