Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA - Michał Sowiński, Sędzia WSA - Beata Krajewska (spr.), Sędzia WSA - Dorota Mydłowska, Protokolant specjalista - Anna Szaruch, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2017 r. sprawy ze skargi M. E. na uchwałę Rady M. Ł. z dnia [...] października 2015 r. nr [...] w przedmiocie odrzucenia wniosku dotyczącego przeznaczenia środków z funduszu sołeckiego: 1. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały Rady M.Ł., 2. zasądza od Rady M.Ł. na rzecz M. E. kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Mieszkaniec sołectwa D., M.E., złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę z dnia 1 lutego 2016 r. na uchwałę Rady Miejskiej w Ł. z dnia [...] października 2015 r., Nr [...], odrzucającą Wniosek sołectwa D. w sprawie przyznania środków z funduszu sołeckiego na 2016 r., z powodu niespełnienia warunków określonych w art. 5 ust. 2 – 4 ustawy o funduszu sołeckim z dnia 21 lutego 2014 r. (Dz.U. 2014, poz. 301).

Skarżący wnosił o stwierdzenie nieważności tej uchwały wobec naruszenia przez nią art. 5 ust. 9 ustawy o funduszu sołeckim. Podnosił równocześnie, iż Rada Miejska w Ł. dokonała oceny Wniosku sołectwa D. w zakresie warunków określonych w art. 2 ust 2, 6 i 7 ustawy o funduszu sołeckim do czego, na gruncie art. 5 ust. 9, nie była uprawniona a nadto nie wskazała jakich warunków formalnych przewidzianych w ustawie Wniosek sołectwa nie spełniał.

W uzasadnieniu skargi M. E. wskazał, iż ocena Wniosku sołectwa pod kątem spełnienia warunków określonych w art. 2 ust 6 i 7 ustawy o funduszu sołeckim jest możliwa, zgodnie z art. 5 ust. 11 ustawy o funduszu sołeckim, dopiero na etapie uchwalania budżetu. Zarzucił zaskarżonej uchwale brak uzasadnienia wskazującego, które z przedsięwzięć opisanych we Wniosku sołectwa nie spełniają kryteriów wskazanych w ustawie a więc nie mieszczą się w zadaniach własnych gminy, nie służą poprawie warunków życia mieszkańców czy nie są zgodne ze strategią rozwoju gminy.

W odpowiedzi z dnia 23 lutego 2016 r. na skargę M. E. Rada Miejska w Ł. wniosła o jej odrzucenie ewentualnie oddalenie.

Zdaniem Rady M. E. nie ma legitymacji procesowej do zaskarżenia uchwały Rady Miejskiej, ponieważ nie narusza ona jego interesu prawnego lub uprawnienia w rozumieniu art. 101ustawy o samorządzie gminnym.

Zdaniem Rady Miejskiej odrzucenie Wniosku sołectwa nie wymaga uzasadnienia a zarówno wójt jak i Rada Gminy na każdym etapie postępowania uprawnieni są do badania wniosków sołectw pod względem formalnym i materialno prawnym.

W piśmie z dnia 23 marca 2016 r. Skarżący odniósł się do stanowiska organu wyrażonego w odpowiedzi na skargę. Ponad powtórzenie argumentów ze skargi zajął stanowisko, iż jako mieszkaniec sołectwa i inicjator odrzuconego Wniosku ma interes prawny w tym, by Wniosek sołectwa D. został rozpatrzony zgodnie z procedurą uregulowaną w ustawie o funduszu sołeckim.

Jego zdaniem uchwały finansowe Rady Miejskiej wymagają uzasadnienia, co wynika zarówno z ustawy o finansach publicznych jak i ze statutu Gminy Ł., Regulaminu pracy Rady Miejskiej w Ł. oraz z orzeczenia sądu administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2002 r., nr 153, poz. 1269 ze zm.) art. 1 - 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2002 r., nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej ppsa) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje badanie zgodności z prawem indywidualnych decyzji administracyjnych, ale również badanie zgodności z prawem aktów nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na akty prawa miejscowego i akty organów jednostek samorządu terytorialnego (art. 3 § 2 pkt 5 i 6 ppsa).

Z przedstawionych Sądowi akt administracyjnych wynika, iż na Zebraniu Wiejskiego Sołectwa D. w dniu [...] września 2015 r. podjęto uchwałę Nr [...] w sprawie podziału środków finansowych z funduszu sołeckiego na 2016 r. Stosowny Wniosek z dnia 16 września 2015 r., zawierający wskazane do realizacji przedsięwzięcia, obszerne uzasadnienie każdego z nich i szacowane na nie wydatki - został w dniu 22 września 2015 r. złożony do Urzędu Miejskiego w Ł.

W piśmie z dnia [...] września 2015 r. Burmistrz Ł. poinformował Sołtysa D. o odrzuceniu Wniosku, wobec stwierdzenia niezgodności jego zapisów z art. 2 ust 6 ustawy o funduszu sołeckim. Jako podstawę odrzucenia Wniosku Burmistrz wskazał art. 5 ust. 5 tej ustawy i poinformował równocześnie o możliwości podtrzymania Wniosku.

W piśmie z dnia [...] października 2015 r. Sołtys D. podtrzymał Wniosek z dnia [...] września 2015 r.

Zaskarżoną uchwałą z dnia [...] października 2015 r., Nr [...], Rada Miejska w Ł. odrzuciła Wniosek sołectwa D. w sprawie przyznania środków z funduszu sołeckiego na 2016 r., z powodu niespełnienia warunków określonych w art. 5 ust. 2 – 4 ustawy o funduszu sołeckim z dnia 21 lutego 2014 r. (Dz.U. 2014, poz. 301). W uzasadnieniu uchwały wskazano jednak art. 2 ust 6 ustawy o funduszu sołeckim, przy czym ograniczono się do przywołania jego treści.

Realizując uchwałę Zebrania Wiejskiego Sołectwa D. , Nr [...], Sołtys złożył w dniu [...] listopada 2015 r. do Burmistrza Ł. i Przewodniczącego Rady Miejskiej wniosek o sporządzenie uzasadnienia uchwały z dnia [...] października 2015 r., Nr [...], w którym organ odniósłby się do każdej z 9 pozycji przedstawionych we Wniosku z dnia [...] września 2015 r.

Odpowiedź Burmistrza Ł. z dnia [...] listopada 2015 r., poza wykazaniem nieznajomości procedury odwoływania sołtysa, nie odnosiła się do żądania sporządzenia uzasadnienia.

Pismem z dnia 2 grudnia 2015 r. mieszkaniec sołectwa D. - M. E. wniósł do organu Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa w uchwale z dnia [...] października 2015 r., Nr [...].

W dniu [...] grudnia 2015 r. Rada Miejska w Ł. podjęła uchwałę Nr [...] "w sprawie rozpatrzenia podtrzymanego przez sołtysa wniosku sołectwa D. dotyczącego przeznaczenia środków funduszu sołeckiego w 2016 roku", w której odrzuciła wniosek sołectwa z powodu niespełnienia warunków określonych w art. 2 ustawy o funduszu sołeckim. W uzasadnieniu powtórzono jedynie przywołanie art. 2.

O powyższej uchwale Skarżący został poinformowany pismem Przewodniczącego Rady Miejskiej w Ł. z dnia [...] stycznia 2016 r., będącym odpowiedzią na Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa w uchwale z dnia [...] października 2015 r., Nr [...]. W piśmie tym wyjaśniono, iż uchwała z dnia [...] grudnia 2015 r., Nr [...], stanowi rozpatrzenie "podtrzymanego przez sołtysa wniosku sołectwa D.". Podjęta została na etapie prac nad projektem uchwały budżetowej na 2016 r. Podniesiono także, iż M. E. jako radny nie ma możliwości skarżenia uchwał podejmowanych przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego w zakresie ich legalności.

Pismem z dnia 8 stycznia 2015 r. M. E. wniósł do organu Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa w uchwale z dnia [...] grudnia 2015 r., Nr [...].

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny sprawy Sąd stwierdza, iż organy jednostki samorządu terytorialnego dopuściły się w toku rozpoznawania Wniosku sołectwa D. w sprawie przyznania środków z funduszu sołeckiego na 2016 r. wielu nieprawidłowości wynikających z niekompetencji i naruszeń prawa.

Przede wszystkim Sąd stwierdza, iż M. E. miał, w rozumieniu art. 101 ustawy o samorządzie gminnym, interes prawny w zaskarżeniu uchwały Rady Miejskiej w Ł. z dnia [...] października 2015 r., Nr [...], odrzucającej Wniosek sołectwa D. w sprawie przyznania środków z funduszu sołeckiego na 2016 r. Zaskarżył on wskazaną uchwałę działając wyłącznie jako mieszkaniec sołectwa D. Sąd podziela to stanowisko orzecznictwa i piśmiennictwa, które wywodzi, iż interpretacja przepisów o zaskarżaniu uchwał organów jednostek samorządu terytorialnego musi uwzględniać przepisy Konstytucji RP oraz wskazuje, że członek wspólnoty samorządowej dysponuje określonymi uprawnieniami z racji samego członkowstwa w tej wspólnocie. Wykluczenie możliwości ochrony tych uprawnień przed sądem administracyjnym naruszałoby konstytucyjne prawo członka wspólnoty mieszkańców D. – M. E. do sądu, które gwarantuje mu art. 45 Konstytucji RP.

Sąd stwierdza także, wbrew stanowisku organu, iż uchwała jednostki samorządu terytorialnego musi zawierać uzasadnienie nie tylko formalnie, jak w rozpoznawanej sprawie, ale wyjaśniające podstawę prawną, stanowisko, motywy i argumenty organu.

Sąd podnosi, iż w rozpoznawanej sprawie organ odrzucając zaskarżoną uchwałą Wniosek sołectwa "z powodu niespełnienia warunków określonych w art. 5 ust. 2 – 4 ustawy z dnia 21 lutego 2014 r. funduszu sołeckim" w jej uzasadnieniu wskazał art. 2 ust. 6 ustawy.

W ocenie Sądu Burmistrz i Rada Miejska w Ł. nie tylko błędnie ocenili stan faktyczny ale też niewłaściwie interpretowali zapisy art. 5.

Odrzucenie Wniosku ze wskazanego w treści uchwały powodu wymagałoby wykazania, iż Wniosek z dnia [...] września 2015 r. :

- nie został uchwalony przez zebranie wiejskie (art. 5 ust. 2 ufs);

- nie zawiera wskazania przedsięwzięć przewidzianych do realizacji na obszarze sołectwa w ramach środków zgodnych z art. 3 ust. 2 ufs ( art. 5 ust. 3 ufs);

- został przekazany burmistrzowi celem uwzględnienia go w projekcie budżetu gminy po 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy, którego wniosek dotyczy.

Z akt sprawy ani też z lakonicznego uzasadnienia zaskarżonej uchwały wystąpienie wskazanych zdarzeń nie wynika. Nadto uzasadnienie to odwołuje się do art. 2 ust. 6 ustawy o funduszu sołeckim, ale w najmniejszym nawet stopniu nie wyjaśnia, który i dlaczego, punkt Wniosku nie odpowiadał wymogom określonym w art. 2 ust. 6, tj. które z przedsięwzięć opisanych w nim nie mieszczą się w zadaniach własnych gminy, nie służą poprawie warunków życia mieszkańców czy nie są zgodne ze strategią rozwoju gminy.

Już samo to czyni zaskarżoną uchwałę niespójną, niekompletną i niepoddającą się merytorycznej kontroli w stopniu uzasadniającym stwierdzenie jej nieważności w oparciu o art. 147 § 1 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Wskazując dalsze nieprawidłowości Sąd podnosi, iż w piśmie z dnia [...] września 2015 r. Burmistrz Ł. poinformował Sołtysa D. o odrzuceniu Wniosku, wobec stwierdzenia niezgodności jego zapisów z art. 2 ust 6 ustawy o funduszu sołeckim i równocześnie jako podstawę odrzucenia wskazał art. 5 ust. 5 tej ustawy.

Z treści art. 5 ust. 5 ufs natomiast jednoznacznie wynika, iż podstawę do odrzucenia wniosku na tym etapie mogą stanowić jedynie przytoczone wyżej przez Sąd przesłanki z art. 5 ust. 2 – 4 ufs.

W piśmie zaś z dnia [...] listopada 2015 r., będącym odpowiedzią na wniosek Sołtysa o sporządzenie uzasadnienia uchwały z dnia [...] października 2015 r., Nr [...], Burmistrz Ł. przypominając, iż w dniu [...] stycznia 2015 r. Sołtys J.G. złożył do Burmistrza pismo z rezygnacją z tej funkcji - zażądał od niego wskazania podstawy prawnej do zwołania zebrania wiejskiego i dalszego pełnienia funkcji, sam zapominając, iż niezwłocznie po dojściu do niego oświadczenia woli J. G. o rezygnacji z funkcji sołtysa zobowiązany był do zwołania zebrania wiejskiego w celu podjęcia uchwały o przyjęciu rezygnacji z funkcji i wyboru jego następcy. Do czasu przyjęcia rezygnacji przez zwołane przez Burmistrza zebranie wiejskie Sołtys powinien wypełniać swoje obowiązki, co czynił.

Sąd nie podziela także stanowiska, iż Burmistrz czy Rada Gminy na każdym etapie postępowania uprawnieni są do badania wniosków sołectw pod względem formalnym i materialno prawnym a nadto uchwała Rady Miejskiej może odrzucić Wniosek wyłącznie w całości.

Zgodnie z art. 5 ust. 11 ufs, wniosek określony w art. 5 ust. 1 i spełniający wymogi formalne określone w art. 5 ust. 2 – 4, podlega ocenie merytorycznej dopiero na etapie uchwalania budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Wówczas Rada Miejska sprawdza, czy przedstawione w nim przedsięwzięcia spełniają wymogi określone w art. 2 ust. 6 lub 7. Pod kątem spełnienia przesłanek z art. 2 ust. 6 ufs powinno być ocenione każde ze zgłoszonych we Wniosku przedsięwzięć i ocena ta powinna znaleźć odzwierciedlenie w treści i uzasadnieniu podejmowanej przez Radę Miejską uchwały, w której ewentualnie odrzuca Wniosek jedynie co do części przedsięwzięć, nie mieszczących się w zadaniach własnych gminy, nie służących poprawie warunków życia mieszkańców, nie zgodnych ze strategią rozwoju gminy.

Także Sąd dokonując kontroli uchwały jednostki samorządu terytorialnego uprawniony jest z mocy art. 147 ppsa do stwierdzenia nieważności takiej uchwały w całości lub w części.

Zgodnie z art. 147 § 1 ppsa Sąd uwzględniając skargę na uchwałę Rady Miejskiej stwierdził nieważność tej uchwały.

Odwołując się do art. 91 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591) oraz do wypracowanego w orzecznictwie sądów administracyjnych stanowiska, Sąd w rozpoznawanej sprawie stwierdził, że zaskarżona uchwała jest nieważna, ponieważ doszło przy jej uchwalaniu do istotnego naruszenia prawa poprzez naruszenie przepisów wyznaczających kompetencje do podejmowania aktów, naruszenie podstawy prawnej ich podjęcia, naruszenie przepisów prawa ustrojowego i prawa materialnego przez wadliwą wykładnię oraz przepisów dotyczących procedury podejmowania aktu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł z mocy art. 200 ppsa.