drukuj    zapisz    Powrót do listy

6537 Egzekucja należności pieniężnych, do których  nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej (art. 34 ust. 3  ustawy o f, Egzekucyjne postępowanie, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Oddalono skargę kasacyjną, II GSK 444/10 - Wyrok NSA z 2011-06-10, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II GSK 444/10 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2011-06-10 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2010-04-12
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Cezary Pryca /sprawozdawca/
Janusz Zajda /przewodniczący/
Zofia Przegalińska
Symbol z opisem
6537 Egzekucja należności pieniężnych, do których  nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej (art. 34 ust. 3  ustawy o f
Hasła tematyczne
Egzekucyjne postępowanie
Sygn. powiązane
I SA/Bd 633/09 - Wyrok WSA w Bydgoszczy z 2009-11-17
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2005 nr 229 poz 1954 Art. 1a pkt 13, art. 26 par.1 i par. 4, art. 27
Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - tekst jedn.
Dz.U. 2001 nr 142 poz 1591 Art. 4 ust.1 pkt 1a, art. 18 ust. 2 pkt 8
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - t. jedn.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Zajda Sędzia NSA Cezary Pryca (spr.) Sędzia NSA Zofia Przegalińska Protokolant Paulina Piasecka po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2011 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej P. K. P. Spółki Akcyjnej w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. z dnia 17 listopada 2009 r.; sygn. akt I SA/Bd 633/09 w sprawie ze skargi P. K.i P. Spółki Akcyjnej w W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia 16 lipca 2009 r. nr [...] w przedmiocie zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w B. wyrokiem z dnia 17 listopada 2009 r. o sygn. akt I SA/Bd 633/09 oddalił skargę P. K. P. S.A. w W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia 16 lipca 2009 r. nr [...] w przedmiocie uwzględniania zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Sąd I instancji orzekł w następującym stanie faktycznym i prawnym:

W dniu 24 marca 2009r. Prezydent Miasta B. wystawił tytuł wykonawczy nr [...] obejmujący zaległości podatkowe skarżącej w podatku od nieruchomości wraz z odsetkami za zwłokę. Zobowiązana wniosła do Prezydenta Miasta B., występującego jako wierzyciel i organ egzekucyjny, pismo z zarzutami w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego. W piśmie tym P. K. P. S.A., dalej PKP S.A. zarzuciła naruszenie art. 33 pkt 6 i 10 w zw. z art. 27 § 1 pkt 7 i 10 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005r. Nr 229, poz. 1954 ze zm. dalej ustawa pea) stwierdziła, że nieprawidłowa jest pieczęć wierzyciela. Pieczęcią urzędową organu, Prezydenta Miasta B., nie może być bowiem pieczęć, pośrodku której widnieje zamiast wizerunku orła herb B.

Postanowieniem z dnia 27 maja 2009r. organ odmówił uwzględnienia zarzutu wskazując, że zgodnie z art. 16c ustawy z dnia 31 stycznia 1980r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz. U. z 2005r., Nr 235, poz. 2000 ze zm.) urzędową pieczęcią gminy może być również metalowa, tłoczona pieczęć okrągła zawierająca pośrodku herb gminy. Organ podkreślił natomiast, że odcisk pieczęci z herbem nie może być umieszczany na dokumentach urzędowych w sprawach z zakresu administracji rządowej. W ocenie organu, w świetle powyższych przepisów urzędowa pieczęć gminy może zawierać pośrodku herb gminy, a uprawnionym do jej używania jest także organ wykonawczy tj. Prezydent Miasta występujący jako wierzyciel i organ egzekucyjny. Co do klauzuli o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji organ wskazał, że jest to czynność materialno - techniczna, którą stwierdza że tytuł wykonawczy został prawidłowo wystawiony i nadaje się do egzekucji. Prezydent Miasta B. upoważnił do wykonywania czynności w postępowaniu egzekucyjnym pracownika jednostki organizacyjnej pomagającej przy wykonywaniu jego zadań. Na podstawie art. 268 kpa pełnomocnictwo udzielone zostało bezterminowo, a zobowiązany musiał dysponować niewłaściwym upoważnieniem kwestionując to pełnomocnictwo.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. postanowieniem z 16 lipca 2009r. utrzymało w mocy zaskarżone postanowienie uznając, że stanowisko w nim zawarte jest zgodne z prawem. W uzasadnieniu podkreślono, że pobór i egzekucja podatków należy do kompetencji gminy o statusie miasta, a wierzycielem w tych sprawach jest Prezydent Miasta B.. Gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową. Wobec tego należy przyjąć, że widniejąca w punkcie 45 tytułu wykonawczego pieczęć z herbem miasta Bydgoszczy użyta została zgodnie z jej przeznaczeniem jako pieczęć umieszczana na dokumentach w sprawach z zakresu administracji samorządowej.

Na powyższe postanowienie Spółka złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B., w której wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia organu I instancji.

Sąd I instancji powołał się na definicję pieczęci urzędowej ustawodawca zawarł w art. 16c ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych, który stanowi w ust 1, że urzędową pieczęcią jest metalowa, tłoczona pieczęć okrągła zawierająca pośrodku wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, a w otoku napis odpowiadający nazwie podmiotu uprawnionego do używania urzędowej pieczęci. Zgodnie z ust 2 tego artykułu urzędową pieczęcią gminy, powiatu, samorządu województwa lub związku jednostek samorządu terytorialnego może być również pieczęć, o której mowa w ust. 1, zawierająca pośrodku, zamiast wizerunku orła ustalonego dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, odpowiednio herb gminy, powiatu lub województwa. Odcisk pieczęci z herbem nie może być umieszczany na dokumentach urzędowych w sprawach z zakresu administracji rządowej.

Jednocześnie w art.16c ust. 3 powyższej ustawy stwierdzono, że urzędowej pieczęci używają podmioty, o których mowa w art. 2a. Przepis ten stanowi, że wizerunku orła ustalonego dla godła używają:

1) organy władzy państwowej;

2) organy administracji rządowej;

3) gminy, związki międzygminne oraz ich organy;

4) powiaty, związki powiatów oraz ich organy;

5) samorządy województw oraz ich organy;

6) sądy, prokuratury i komornicy sądowi;

7) samorządowe kolegia odwoławcze;

8) regionalne izby obrachunkowe;

9) jednostki organizacyjne Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;

10) jednostki organizacyjne Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Obrony Cywilnej Kraju;

11) jednostki organizacyjne Służby Więziennej;

12) szkoły publiczne, szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych, państwowe szkoły wyższe, niepaństwowe szkoły wyższe;

13) inne podmioty, jeżeli przepisy szczególne uprawniają je do używania wizerunku orła.

Sąd I instancji przyjął, że z powyższych przepisów wynika legitymacja Prezydenta Miasta B. do posługiwania się pieczęcią z wizerunkiem herbu miasta. Bezsporne jest w sprawie, że na dokumentach urzędowych w sprawach z zakresu administracji rządowej, czyli dotyczących zadań zleconych przez państwo może być umieszczana wyłącznie pieczęć z wizerunkiem orła a pieczęć z herbem dotyczy wyłącznie zadań własnych gminy.

Sąd I instancji podkreślił, że zasadnicze znaczenie w sprawie ma ustalenie, czy Prezydent Miasta B. wystawiając tytuł wykonawczy w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym zobowiązania w podatku od nieruchomości działał w celu wykonania przez gminę zadań zleconych, czy też działania tego organu mieściły się w katalogu zadań własnych gminy. Przepis art. 54 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, zgodnie z którym dochodami gminy są podatki, opłaty i inne wpływy określone w odrębnych ustawach jako dochody gminy. Treść art. 18 ust. 2 pkt 8 cytowanej wyżej ustawy wskazuje, że podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat należy do wyłącznej właściwości rady gminy. Sąd I instancji podkreślił, że w myśl art. 1c ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm.) organem podatkowym właściwym w sprawie podatków i opłat objętych tą ustawą, w tym podatku od nieruchomości, jest wójt, burmistrz, prezydent miasta. Sąd I instancji podniósł dodatkowo, że stosownie do treści art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (Dz. U. Nr 141 poz. 692 ze zm.), do właściwości organów gmin o statusie miasta przeszły, jako zadania własne, zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do urzędów skarbowych, określone w ww. art. 19 ustawy pea w zakresie należności z tytułu podatków i opłat, dla których organ gminy jest właściwy do ich ustalania i pobierania.

W ocenie Sądu I instancji przepisy te jednoznacznie wskazują, że organ takiej gminy może być organem egzekucyjnym uprawnionym do wyegzekwowania obowiązku w sytuacji, gdy jest jednocześnie wierzycielem uprawnionym do żądania wykonania tego obowiązku. Prezydent miasta będąc wierzycielem w sprawach dotyczących egzekucji z tytułu podatków i opłat lokalnych określonych w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych wykonuje zadania z zakresu administracji samorządowej i są to zadania własne gminy, a nie zadania z zakresu administracji rządowej. Tym samym umieszczenie na tytule wykonawczym obejmującym należności miasta z tytułu podatku od nieruchomości, pieczęci, na której widnieje herb gminy, nie może być uznane za niespełnienie wymogu art. 27 § 1 pkt 7 ustawy pea i stanowić w związku z tym podstawę zarzutu, o jakiej mowa w art. 33 pkt 10 ustawy pea.

Za niezasadny Sąd I instancji uznał zarzut, że klauzula o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji podpisana została przez osobę nieuprawnioną. W aktach sprawy znajduje się bezterminowe upoważnienie z 10 września 2007r. dla pracownika, T. Ś., Kierownika Referatu p.p. Koordynatora Zespołu Egzekucji, Kontroli i Orzecznictwa w Urzędzie Miasta B. do wydawania w imieniu Prezydenta Miasta B. do wydawania decyzji, postanowień i zaświadczeń w zakresie m.in. tytułów wykonawczych. Zakresu tego upoważnienia nie zmienia w żaden sposób okoliczność, że na spornym tytule wykonawczym wymieniono niepełną nazwę zajmowanego przez tego pracownika stanowiska. Skoro z upoważnienia tego wynika kompetencja do wydawania orzeczeń administracyjnych czy zaświadczeń, to tym bardziej dotyczy ona czynności materialno - technicznych podejmowanych w ramach zakreślonych przedmiotów działania. Sąd I instancji podkreślił, że twierdzenie, że osoba jest uprawniona do wydawania rozstrzygnięć w ramach postępowania egzekucyjnego dotyczących tytułów wykonawczych, a nie może skierować tytułu do egzekucji nie ma racjonalnego uzasadnienia. Sporna klauzula nie stanowi bowiem klauzuli wykonalności w rozumieniu egzekucji cywilnej, lecz jest jedynie stwierdzeniem, że tytuł wykonawczy został prawidłowo wypełniony i może być skierowany do wykonania.

W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku PKP S.A. zarzuciła na podstawie art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej p.p.s.a., naruszenie prawa materialnego tj. art. 39 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym i art. 143 § 1 Ordynacji podatkowej wskutek przyjęcia, iż zakres upoważnienia udzielonego T. Ś. przez Prezydenta B. obejmował także umocowanie do kierowania w jego imieniu tytułów wykonawczych do egzekucji, co z kolei wynikało z błędnej interpretacji:

- art. 27 § 1 pkt 10 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. , Nr 229, poz. 1954 ze zm.) poprzez przyjęcie, że tytuł wykonawczy, któremu klauzulę wykonalności nadała Teresa Śnitko został oznaczony klauzulą wykonalności nadaną przez organ egzekucyjny,

-art. 104 i art. 107 k.p.a. poprzez przyjęcie, że nadanie klauzuli wykonalności tytułowi wykonawczemu jest wydaniem decyzji,

-art. 123 i art. 124 k.p.a. poprzez przyjęcie, że nadanie klauzuli wykonalności tytułowi wykonawczemu jest wydaniem postanowienia,

-art. 217 k.p.a. poprzez przyjęcie, że nadanie klauzuli wykonalności tytułowi wykonawczemu jest wydaniem zaświadczenia

-art. 217 k.p.a. poprzez przyjęcie, że nadanie klauzuli wykonalności tytułowi wykonawczemu jest wydaniem zaświadczenia

-art. 7 i 8 k.p.a. poprzez błędne ustalenie stanu faktycznego zaistniałego w sprawie tj. przyjęcie, że upoważnienie wydane T. Ś. przez Prezydenta B. zostało wydane bezterminowo, podczas gdy zostało ono wydane na okres pełnienia określonej funkcji a zarówno Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. jak też Wojewódzki Sąd Administracyjny w B., pomimo podnoszenia tej kwestii przez PKP S.A. nie dokonały ustaleń w zakresie stanowiska zajmowanego przez T. Ś. w dacie wskazanej w tytule wykonawczym.

Na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a. Spółka zarzuciła naruszenie przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy poprzez naruszenie:

- art. 145 § 1 pkt1 lit. a p.p.s.a. polegające na nieuchyleniu przez Sąd I instancji zaskarżonego postanowienia Samorządowego Kolegium Odwoławczego i art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. poprzez oddalenie skargi i nieuwzględnienie stanowiska PKP S.A. w związku z art. 39 ust.1 i ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym i art. 143 § 1 Ordynacji podatkowej wskutek przyjęcia iż zakres upoważnienia udzielonego Panie T. Ś. przez Prezydenta B. obejmował także umocowanie do kierowania w imieniu Prezydenta B. tytułów wykonawczych do egzekucji,

- art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. polegające na nieuchyleniu przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w B. zaskarżonego postanowienia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. oraz art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1pkt 1 lit. c poprzez oddalenie skargi wniesionej przez PKP S.A. wskutek jej nieuwzględnienia w związku z:

-art. 33 pkt 10 ustawy w związku z art. 27 § 1 pkt 10 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zwanej dalej ustawą poprzez przyjęcie, że tytuł wykonawczy, któremu nadano klauzulę wykonalności nadała Te. Ś. został oznaczony klauzulą wykonalności nadaną przez organ egzekucyjny,

-art. 104 i art. 107 k.p.a. poprzez przyjęcie, że nadanie klauzuli wykonalności tytułowi wykonawczemu jest wydaniem decyzji,

-art. 123i art. 124 k.p.a. poprzez przyjęcie, że nadanie klauzuli wykonalności tytułowi wykonawczemu jest wydaniem postanowienia,

-art. 217 k.p.a. poprzez przyjęcie, że nadanie klauzuli wykonalności tytułowi wykonawczemu jest wydaniem zaświadczenia ,

- art. 7 i art. 8 k.p.a. poprzez błędne ustalenie stanu faktycznego zaistniałego w sprawie tj. przyjęcie, że upoważnienie wydane T. Ś. przez Prezydenta B. zostało wydane bezterminowo, podczas gdy zostało no wydane na okres pełnienia określonej funkcji, a zarówno Samorządowe Kolegium Odwoławcze jak Wojewódzki Sąd Administracyjny pomimo podnoszenia tej kwestii przez PKP S.A. nie dokonały ustaleń w zakresie stanowiska zajmowanego przez T. Ś. w dacie wskazanej w tytule wykonawczym, że tytuł wykonawczy nie jest ani decyzją, postanowieniem, zaświadczeniem w związku z czym umocowanie do wydawania decyzji, zaświadczeń oraz postanowień nie obejmuje swoim zakresem czynności wystawienia tytułu wykonawczego

-art. 6 k.p.a. poprzez przyjęcie, że przepisy prawa administracyjnego przewidują możliwość dokonywania w imieniu mocodawcy czynności przekraczających zakres umocowania a następnie ich późniejszej akceptacji a zakres umocowania wskazanego w pełnomocnictwie może być interpretowany rozszerzająco, gdyż ten kto może też dokonywać czynności większej wagi może dokonywać czynności wagi mniejszej.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej Spółka podniosła, że upoważnienie z dnia 10 września 2007 r. bardzo precyzyjnie określa zakres udzielonego pełnomocnictwa, które odnosi się tylko i wyłącznie do wydawania postanowień. Skarżąca podkreśliła, że w obowiązującym stanie prawnym czynność polegająca na nadaniu klauzuli wykonalności nie następuje w drodze postanowienia. Gdyby nadawanie klauzuli wykonalności następowało w formie postanowienia wówczas T. Ś. działając na podstawie upoważnienia z dnia 10 września 2007 r. miałaby prawo do wydawania postanowień o nadaniu klauzuli wykonalności. Wobec powyższego T. Ś nie posiadała uprawnień do kierowania tytułów wykonawczych do egzekucji, a wykonywane przez nią czynności w tym zakresie stanowiły rażące naruszenie prawa.

Mając powyższe na uwadze PKP S.A. wniosła o uchylenie zaskarżonej części wyroku Sądu I instancji, przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

W szczególności należy podkreślić, że zgodnie z treścią art.174 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku-Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. 153, poz.1270 ze zmianami, powoływanej dalej jako p.p.s.a.) skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny jest związany podstawami skargi kasacyjnej, bowiem stosownie do treści art.183 § 1 ustawy- p.p.s.a. rozpoznając sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze z urzędu pod uwagę jedynie nieważność postępowania.

Wobec takich regulacji poza sporem winna pozostawać okoliczność, iż wywołane skargą kasacyjną postępowanie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym nie polega na ponownym rozpoznaniu sprawy w jej całokształcie, a uzasadnione jest odniesienie się do poszczególnych zarzutów przedstawionych w skardze kasacyjnej w ramach wskazanych podstaw kasacyjnych.

Skarga kasacyjna w niniejszej sprawie została oparta na obu podstawach kasacyjnych określonych w art.174 pkt.1 i pkt.2 p.p.s.a. Z tym, że istota sporu w rozpatrywanej sprawie sprowadza się do odpowiedzi na pytanie czy Prezydent Miasta Bydgoszczy podejmując czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych wobec Spółki postępował zgodnie z prawem, a zwłaszcza czy widniejąca w tytule wykonawczym klauzula o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji została zamieszczona przez osobę posiadającą stosowne umocowanie do dokonywania tego typu czynności.

W związku z takim sformułowaniem podstaw kasacyjnych oraz uwzględniając uwagi wskazujące na istotę sporu należy uznać, że uzasadnionym jest łączne rozpatrzenie zarzutów dotyczących naruszenia przez Sąd I instancji przepisów prawa procesowego oraz przepisów prawa materialnego.

Na wstępie należy podkreślić, że wystawiony w dniu 24 marca 2009 roku przez Prezydenta Miasta B. tytuł wykonawczy obejmował należności podatkowe od nieruchomości wraz z odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wystawienia tegoż tytułu. Jednocześnie przypomnieć należy, że stosownie do treści ustawy z 13 listopada 2003 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz. U. Nr 88 z 2008 r., poz. 539 ze zmianami) w związku z art.54 ustawy o samorządzie gminnym, źródłami dochodów własnych gminy są wpływy z podatku od nieruchomości (art.4 ust.1 pkt 1a), zaś podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat należy do wyłącznej właściwości rady gminy (art.18 ust.2 pkt 8 u.s.g.). Niewątpliwie majątkowy charakter należności pieniężnych z tytułu podatków powoduje, że wierzycielem z tytułu publicznoprawnego zobowiązania podatkowego jest gmina jako podmiot prawa publicznego wyposażony w osobowość prawną. W rozpoznawanej sprawie w egzekucyjnym postępowaniu administracyjnym wierzycielem reprezentującym majątkowy interes gminy Miasta Bydgoszczy jest jej "podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym" (art.1a pkt 13), co wskazuje, stosownie do treści art.2 ust.4 ustawy zmieniającej z 24 listopada 2005 roku , organ gminy właściwy do ich ustalania i pobierania-Prezydenta Miasta B.

Ponadto należy przypomnieć, że zgodnie z art.1a pkt 13 u.p.e.a. "ilekroć w ustawie jest mowa o: (...) wierzycielu - rozumie się przez to podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym". W postępowaniu egzekucyjnym w administracji wierzycielem może być w zasadzie tylko organ administracji rządowej i organ gminy. Ustawowa definicja "wierzyciela" w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym doznaje ograniczenia do podmiotu uprawnionego do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia, w związku z treścią art. 5 tejże ustawy. W postępowaniu tym jednostka samorządu terytorialnego będąca wierzycielem ma więc ustawowy obowiązek podjęcia czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych, spełniając funkcje charakterystyczne dla organu administracji publicznej. I tak, zgodnie z art. 26 § 1 w zw. z § 4 u.p.e.a., organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego, sporządzonego wg ustalonego wzoru, jeśli zaś wierzyciel jest jednocześnie organem egzekucyjnym, przystępuje z urzędu do egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego przez siebie wystawionego.

Poza sporem winna pozostawać okoliczność, że tytuł wykonawczy jest swoistym dokumentem urzędowym warunkującym wszczęcie egzekucji. Dla prawidłowego przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego koniecznym jest aby zawierał wszystkie elementy, o jakich mowa w art.27 u.p.e.a., w tym również klauzulę organu egzekucyjnego o skierowaniu tytułu do egzekucji administracyjnej. Natomiast sama klauzula o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej nie jest odpowiednikiem klauzuli wykonalności, o jakiej jest mowa w postępowaniu cywilnym, jest w istocie oświadczeniem organu egzekucyjnego wskazującym na to, że tytuł wykonawczy został prawidłowo wystawiony i nadaje się do wykonania. Zatem nadanie klauzuli organu egzekucyjnego o skierowaniu tytułu do egzekucji administracyjnej jest koniecznym elementem, który jest niezbędnym formalnym warunkiem do wszczęcia postępowania egzekucyjnego, ale który nie ma charakteru materialnoprawnego i jest jedynie czynnością materialno-techniczną.

W rozpoznawanej sprawie zasadnie Sąd I instancji zaakceptował stanowisko organu wskazujące, że czynność materialno-techniczna w postaci umieszczenia klauzuli o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej została popisana przez osobę posiadającą stosowne umocowanie do dokonywania tych czynności.

Wbrew twierdzeniom zawartym w skardze kasacyjnej w aktach sprawy znajduje się bezterminowe upoważnienie z 10 września 2007 r., dla pracownika, T. Ś., Kierownika Referatu p.o. Koordynatora Zespołu Egzekucji, Kontroli i Orzecznictwa w Urzędzie Miasta B. do podejmowania w imieniu Prezydenta Miasta B., jako wierzyciela lub organu egzekucyjnego wszelkich czynności w postępowaniach egzekucyjnych w administracji, w tym wystawiania i podpisywania tytułów egzekucyjnych, kierowania ich do egzekucji administracyjnej, wydawania postanowień oraz zajmowania stanowiska w imieniu Prezydenta w kwestiach związanych z wszczęciem, prowadzeniem i zakończeniem egzekucji. Należy wyraźnie podkreślić, że zakresu tego upoważnienia nie może zmienić okoliczność, iż w pieczątce widniejącej na tytule wykonawczym wymieniono niepełną nazwę zajmowanego przez tego pracownika stanowiska. W omawianym zakresie należy podzielić stanowisko prezentowane w orzecznictwie NSA a wskazujące, że elementem koniecznym klauzuli o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej nie jest pieczątka nagłówkowa, pieczęć imienna nadającego klauzulę, ale zasadnicze znaczenie posiada podpis uprawnionej osoby (vide wyrok NSA z 20.02.2006 r. I FSK 427/06 niepublikowany).

Jednocześnie należy podkreślić, że trafnie Sąd I instancji podniósł, że skoro z omawianego upoważnienia (a także z drugiego upoważnienia z tej samej daty) wynika kompetencja do wydawania orzeczeń administracyjnych, czy zaświadczeń, to zakres umocowania tym bardziej dotyczy czynności materialno-technicznych podejmowanych w ramach zakreślonych przedmiotów działania. Tym samym brak jest podstaw do, przy jednoznacznym stanowisku Prezydenta Miasta B. potwierdzającego przyznane kompetencje, do kwestionowania zakresu upoważnienia dla T. Ś., czy też jego obowiązywania w dacie podjęcia czynności.

Nadto należy podkreślić, że pełnomocnictwo udzielone przez stronę w postępowaniu administracyjnym może obejmować upoważnienie do prowadzenia wszelkich spraw w imieniu strony lub do prowadzenia poszczególnych spraw albo też ich części, bądź tylko niektórych czynności procesowych.

Oznacza to, że nie ma podstaw do stawiania tezy o naruszeniu przepisów prawa w sytuacji, gdy konkretne pełnomocnictwo nie wymieniało szczegółowo wszystkich czynności, które dotyczą tytułów wykonawczych. Wskazanie w pełnomocnictwie, że dotyczy ono "wszelkich czynności w postępowaniu egzekucyjnym w administracji", w tym między innymi "kierowania ich do egzekucji" oznacza, że wszelkie czynności podejmowane w ramach tego umocowania mieszczą się w tym pełnomocnictwie. Wszelkie konstrukcje próbujące wykazać, że określona osoba jest uprawniona do wydawania rozstrzygnięć dotyczących tytułów wykonawczych w ramach postępowania egzekucyjnego, a jednocześnie nie jest uprawniona do skierowania tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej i to w sytuacji, gdy sama klauzula o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji w administracji nie stanowi klauzuli wykonalności w rozumieniu przepisów dotyczących egzekucji w postępowaniu cywilnym, nie tylko nie mają racjonalnego uzasadnienia, ale są wyraźnie sprzeczne z treścią samego pełnomocnictwa.

Z tych względów nie są zasadne zarówno zarzuty dotyczące naruszenia przepisów postępowania, jak i zarzuty dotyczące naruszenia przepisów prawa materialnego. Ponadto należy podkreślić, że w orzecznictwie NSA utrwalone jest stanowisko wskazujące, iż nie jest dopuszczalne podważanie stanu faktycznego w oparciu o zarzuty odwołujące się do naruszenia prawa materialnego, a także przypomnieć należy, że ocena zarzutów dotyczących naruszenia prawa materialnego może być dokonana wyłącznie na podstawie konkretnie ustalonego stanu faktycznego sprawy, a nie na podstawie stanu faktycznego, który skarżący uznaje za prawidłowy. Skoro w rozpoznawanej sprawie zasadnie Sąd I instancji zaakceptował stanowisko organu odnoszące się do zakresu umocowania zawartego w treści pełnomocnictwa, to tym samym odmienna ocena zakresu umocowania dokonana przez stronę skarżącą nie może wskazywać na to, że doszło do naruszenia przepisów postępowania (vide wyrok NSA z 30.03.2010 r. I FSK 275/09 niepublikowany, wyrok NSA z 1.12.2010 r. II FSK 1506/09)

Należy także podkreślić, że w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd I instancji trafnie wskazał, że w sprawie zostały podjęte wszelkie niezbędne czynności zmierzające do dokładnego wyjaśnienia sprawy, odniesiono się do wszystkich istotnych kwestii, precyzyjnie określając zakres umocowania zawartego w treści pełnomocnictwa.

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny działając na podstawie art.184 p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji wyroku.



Powered by SoftProdukt