Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Stanisław Bogucki, Sędzia NSA Jolanta Sokołowska (sprawozdawca), Sędzia WSA (del.) Anna Juszczyk-Wiśniewska, po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 6 września 2022 r., sygn. akt I SA/Gd 682/22 w sprawie ze skargi G. z siedzibą w G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku z dnia 25 kwietnia 2022 r., sygn. akt SKO Gd/6/22 w przedmiocie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku na rzecz G. z siedzibą w G. kwotę 1367 (słownie: tysiąc trzysta sześćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wyrokiem z 6 września 2022 r., sygn. akt I SA/Gd 682/22 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, po rozpoznaniu skargi G. w G. (dalej: Spółdzielnia) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku (dalej: Kolegium) z 25 kwietnia 2022 r. w przedmiocie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za czerwiec 2021 r., uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta [...] z 23 listopada 2021 r. (wyrok ten oraz pozostałe powoływane orzeczenia dostępne są na stronie: orzeczenia.nsa.gov.pl).

Kolegium w złożonej skardze kasacyjnej, na podstawie art. 173 oraz art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 329 ze zm. – dalej: p.p.s.a.), zarzuciło naruszenie prawa materialnego, tj. art. 6ka ust. 1 i ust. 3 ustawy za dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2021 r. poz. 888 ze zm.; dalej: u.c.p.g.) poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że powiadomienie przez podmiot odbierający odpady komunalne właściciela nieruchomości o przyjęciu jako niesegregowane (zmieszane) odpadów komunalnych, stanowi przesłankę (warunek) określenia opłaty podwyższonej za brak segregacji odpadów komunalnych.

Kolegium wniosło o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie skargi, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy WSA w Gdańsku do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną, Spółdzielnia wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sprawa została skierowana na posiedzenie niejawne zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału III Izby Finansowej, wydanym na podstawie art. 15zzs4 ust. 3 w zw. z ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1842 ze zm.), ze względu na konieczność rozpoznania jej bez zbędnej zwłoki oraz na ograniczenia związane z sytuacją pandemiczną. Strony zostały o tym powiadomione i pouczone o możliwości uzupełnienia argumentacji podniesionej w skardze kasacyjnej i odpowiedzi na nią w odrębnym piśmie procesowym.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna jest niezasadna.

Problem prawny występujący w niniejszej sprawie, był już przedmiotem rozpoznania przez Naczelny Sąd Administracyjny wyrokami z 28 października 2022r., sygn. akt: III FSK 803/22; III FSK 804/22; III FSK 805/22; III FSK 806/22 III FSK 807/22 oraz z dnia 8 lutego 2023 r. III FSK 730/22, a ponieważ orzekający w niniejszej sprawie Sąd podziela argumentację zaprezentowaną w tych wyrokach, wykorzysta ją w dalszej części uzasadnienia.

Spór w sprawie dotyczy wykładni art. 6ka ust. 1 i 3 u.c.p.g. w zakresie ustalenia, czy powiadomienie przez podmiot odbierający odpady komunalne właściciela nieruchomości o przyjęciu jako niesegregowane (zmieszane) odpadów komunalnych, stanowi przesłankę (warunek) określenia opłaty podwyższonej za brak segregacji odpadów komunalnych.

Przepis art. 6ka ust. 1 u.c.p.g. stanowi, że w przypadku niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych podmiot odbierający odpady komunalne przyjmuje je jako niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne i powiadamia o tym wójta, burmistrza lub prezydenta miasta oraz właściciela nieruchomości. Stosownie do art. 6ka ust. 2 ww. ustawy, wójt, burmistrz lub prezydent miasta na podstawie powiadomienia, o którym w ust. 1, wszczyna postępowanie w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Zgodnie natomiast z art. 6ka ust. 3 u.c.p.g., wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiąc lub miesiące, a w przypadku nieruchomości, o których mowa w art. 6j ust. 3b, za rok, w których nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, stosując wysokość stawki opłaty podwyższonej, o której mowa w art. 6k ust. 3.

Powołany art. 6ka u.c.p.g. określa skutki niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych określonego w art. 5 ust. 1 pkt 3 u.c.p.g. W przepisie tym przedstawiono przede wszystkim przesłanki wszczęcia postępowanie administracyjnego i wydania decyzji określającej wysokość podwyższonej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Pierwszą z przesłanek uzasadniających wszczęcie z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest niedopełnienie przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych. W przypadku stwierdzenia tej okoliczności podmiot odbierający odpady komunalne przyjmuje je jako niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne i powiadamia wójta, burmistrza lub prezydenta oraz właściciela nieruchomości o niedopełnieniu obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych i przyjęciu ich jako niesegregowanych (zmieszanych). Wskazane przesłanki muszą zostać spełnione łącznie, by możliwe było po wszczęciu i przeprowadzeniu postępowania administracyjnego określenie przez organ w drodze decyzji opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z zastosowaniem stawki w podwyższonej wysokości.

Trzeba podkreślić, że ustawodawca w sposób jednoznaczny wskazał na obowiązki ciążące na podmiocie odbierającym odpady komunalne. Podmiot ten został w szczególności zobowiązany do powiadomienia zarówno organu, jak i właściciela nieruchomości o przypadku niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych i przyjęciu ich jako niesegregowanych (zmieszanych). Obowiązek ten został nałożony w sposób zamierzony, o czym świadczy modyfikacja przepisu określającego katalog podmiotów, które podmiot odbierający odpady komunalne obowiązany jest powiadomić, dokonana ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1579 ze zm.). We wcześniejszym stanie prawnym podmiot odbierający odpady powiadamiał jedynie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Niewątpliwie wolą ustawodawcy było zatem rozszerzenie katalogu podmiotów informowanych o nieprawidłowościach w zakresie selektywnej zbiórki odpadów.

Jak wskazano powyżej, zgodnie z art. 6ka ust. 2 u.c.p.g., organ na podstawie powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, wszczyna postępowanie w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, a zatem na podstawie powiadomienia organu i właściciela nieruchomości. W związku z tym dokonanie wskazanego powiadomienia jest koniecznym warunkiem wszczęcia postępowania administracyjnego. Po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, które ma na celu zbadanie przesłanek określonych w art. 6ka u.c.p.g., organ określa w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za wskazane w tym przepisie okresy, w których nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, stosując wysokość stawki opłaty podwyższonej.

Omawiane powiadomienie pełni funkcję informacyjno-prewencyjną. Właściciel nieruchomości otrzymuje bowiem w ten sposób informację o stwierdzeniu nieprawidłowej segregacji odpadów i odbiorze tych odpadów jako zmieszanych. Dzięki temu ma możliwość podjęcia działań mających na celu wyeliminowanie w przyszłości ewentualnych uchybień w tym zakresie. Jednocześnie dokonanie powiadomienia stanowi przesłankę do wszczęcia postępowania w przedmiocie określenia podwyższonej opłaty.

Obowiązujące przepisy nie określają formy i terminu powiadomienia przez podmiot odbierający odpady organu i właściciela nieruchomości o niedopełnieniu obowiązku selektywnej zbiórki odpadów. Ustawodawca jednocześnie nie różnicuje tych powiadomień. Biorąc pod uwagę ich rolę, należy przyjąć, że powiadomienia powinny zostać dokonane w sposób, który pozwala na weryfikację wypełnienia tego warunku przez organ administracji. W zakresie terminu, obowiązek dokonania powiadomienia powinien zostać wykonany niezwłocznie po stwierdzeniu faktu niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych i przyjęciu ich jako niesegregowanych (zmieszanych), przed wszczęciem postępowania administracyjnego.

Nie ma podstaw do uwzględnienia twierdzenia Kolegium, że za poinformowanie właściciela nieruchomości o odbiorze odpadów zmieszanych można uznać zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie określenia opłaty podwyższonej. Obowiązek powiadomienia spoczywa bowiem na podmiocie odbierającym odpady komunalne.

Biorąc pod uwagę powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny podziela stanowisko WSA w Gdańsku, że warunkiem wszczęcia przez organ (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta) postępowania na podstawie art. 6ka ust. 2 u.c.p.g., a następnie wydania decyzji, o której mowa w art. 6ka ust. 3 u.c.p.g. jest m.in. powiadomienie przez podmiot dokonujący odbioru odpadów komunalnych właściciela nieruchomości o niedopełnieniu obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Brak takiego powiadomienia uniemożliwia podjęcie działań określonych w tych przepisach.

W tym stanie rzeczy, uznając zarzuty skargi kasacyjnej za niezasadne, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 204 pkt 2 w zw. z art. 205 § 2 p.p.s.a.

s. A. Juszczyk-Wiśniewska s. S. Bogucki s. J. Sokołowska