drukuj    zapisz    Powrót do listy

648 Sprawy z zakresu informacji publicznej i prawa prasowego, Dostęp do informacji publicznej, Prezes Sądu, Oddalono skargę, II SA/Bk 858/07 - Wyrok WSA w Białymstoku z 2008-04-03, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Bk 858/07 - Wyrok WSA w Białymstoku

Data orzeczenia
2008-04-03 orzeczenie nieprawomocne
Data wpływu
2007-12-07
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku
Sędziowie
Grażyna Gryglaszewska
Małgorzata Roleder /sprawozdawca/
Stanisław Prutis /przewodniczący/
Symbol z opisem
648 Sprawy z zakresu informacji publicznej i prawa prasowego
Hasła tematyczne
Dostęp do informacji publicznej
Sygn. powiązane
I OSK 873/08 - Wyrok NSA z 2008-10-30
Skarżony organ
Prezes Sądu
Treść wyniku
Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2001 nr 112 poz 1198 art. 1 i 6
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.
Tezy

Udostępnienie informacji publicznej jest czynnością materialno - techniczną. Stąd w sytuacji, gdy żądana informacja nie stanowi informacji publicznej w rozumieniu art. 1 i 6 ustawy o dostępie do informacji publicznej zastosowanie znajdą w zależności od treści żądania przepisy lex specialis ich udostępnienia i przepisy kpa. W konsekwencji odmowa dokonania czynności materialno - technicznej powinna zawsze nastąpić w drodze decyzji administracyjnej, co dodatkowo wzmacnia realizację prawa strony do obrony swoich praw, poprzez możliwość odwołania się do organu wyższego stopnia, a następnie sądu administracyjnego.

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Stanisław Prutis, Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska, asesor WSA Małgorzata Roleder (spr.), Protokolant Sylwia Tokajuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 20 marca 2008 r. sprawy ze skargi J. B. na decyzję Prezesa Sądu Okręgowego w B. z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej - oddala skargę.-

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją Prezesa Sądu Okręgowego w B. z dnia

[...] lipca 2007 r. sygn. akt [...] utrzymano w mocy decyzję Prezesa Sądu Rejonowego w S. z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...] w sprawie odmowy udostępnienia informacji publicznej.

U postaw podjętego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia.

J. B. będący powodem w procesie cywilnym toczącym się przed Sądem Rejonowym w S. w sprawie o sygn. akt [...], (prowadzonym w jednoosobowym składzie sędziowskim), pismem z dnia [...] czerwca 2007 r. skierowanym do tej sprawy, wniósł o udzielenie informacji publicznej, tj. wyjaśnienie mu na piśmie motywów publicznego zachowania sędziego na rozprawie w dniu [...] maja 2007 r. w trybie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) – zwanej dalej ustawą.

Zarządzeniem sędziego referenta wniosek ten został przekazany do dalszego procedowania Prezesowi Sądu Rejonowego w S.. W wyniku jego rozpoznania w dniu [...] czerwca 2007 r. Prezes Sądu Rejonowego decyzją nr [...] w sprawie [...] odmówił udostępnienia informacji publicznej. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia podniesiono, iż wniosek nie mógł zostać uwzględniony, gdyż "motywy publicznego zachowania sędziego" nie mogą być utożsamione ze sprawą publiczną w rozumieniu ustawy, samo zaś uprawnienie do uzyskania informacji publicznej odnosi się zasadniczo do informacji jako dokumentów wytworzonych albo obiektywnie możliwych do wytworzenia w oparciu o dane, którymi dysponuje Prezes Sądu Rejonowego jako organ tego Sądu. Nadto wskazano, iż omawiana ustawa nie rodzi obowiązku wyjaśniania przez sędziego, będącego jednoosobowym składem sędziowskim motywów dokonywania czynności procesowych sądu jako organu władzy sądowniczej w inny sposób, niż określony przepisami procesowymi mającymi zastosowanie w konkretnym postępowaniu sądowym. Z tych też względów uznano za zasadne odmówić udzielenia żądanej informacji.

Nie godząc się z tym stanowiskiem J. B. odwołał się do Prezesa Sądu Okręgowego w B., zarzucając skarżonej decyzji błąd w ustaleniach faktycznych polegający na utożsamieniu pojęcia "informacji" z pojęciem "dokument", co skutkowało błędnym uznaniem, że motywacja publicznego zachowania sądu na rozprawie sądowej (nie ujęta w protokole rozprawy) nie jest informacją publiczną, podczas gdy informację w tej materii można uzyskać np.: w drodze informacji od Rzecznika Prasowego, Rzecznika Dyscyplinarnego, czy też odpowiedzi na skargę. Podnosząc powyższe zarzuty i rozbudowując w uzasadnieniu odwołania argumentację w tym zakresie, odwołujący wniósł o uchylenie zakwestionowanej decyzji w całości i udostępnienia żądanej informacji.

W następstwie rozpoznania powyższego odwołania, Prezes Sądu Okręgowego w B. nie podzielił jego zarzutów i decyzją z dnia [...] lipca 2007 r. orzekł o utrzymaniu w mocy rozstrzygnięcia organu I instancji.

Organ odwoławczy wyjaśnił, iż istotnie art. 1 pkt 1 ustawy stanowi, że każda informacja o sprawach publicznych jest informacją publiczną w rozumieniu ustawy i tym samym podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych przez ustawę, jednakże w przepisie art. 6 ust. 1 pkt 1 - 5 zawarty został przykładowy katalog sfer, co do których stosowny organ ma obowiązek udostępnić na wniosek informację publiczną. W punkcie 4 powoływanego przepisu ustawodawca doprecyzowuje, że dane publiczne to między innymi treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć, a także dokumentacja przebiegu i efekty kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających. W tym miejscu wskazano, iż odwołujący niesłusznie podnosi, iż Prezes Sądu Rejonowego błędnie utożsamił pojęcie "informacji" z pojęciem "dokumentu", albowiem dokument jest tylko jedną z przykładowych informacji publicznych, a jego definicję zawiera art. 6 pkt 2 ustaw stanowiąc, iż dokumentem urzędowym jest treść oświadczenie woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów kodeksu karnego, w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy. Tak wiec zdaniem organu odwoławczego, Prezes Sądu Rejonowego trafnie uznał, że "motywy zachowania" sędziego podczas rozprawy w żadnej mierze nie są tzw. sprawą publiczną w rozumieniu ustawy - art. 6 ust. 1. Nie ulega zatem wątpliwościom, iż motywy kierujące sędzią podczas sprawowania wymiaru sprawiedliwości określone są tylko i wyłącznie przepisami stosownych procedur.

Od tej decyzji J. B. wywiódł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B., zarzucając jej:

1) obrazę art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej poprzez uznanie, iż nie każda informacja o publicznym zachowaniu się funkcjonariusza publicznego i działaniu organu władzy publicznej (Sądu) stanowi informację publiczną w rozumieniu w/w ustawy, lecz tylko ta, która została odnotowana w dokumencie urzędowym lub jest możliwa do wytworzenia w formie dokumentu na podstawie innych danych niż wyjaśnienie, czy oświadczenia funkcjonariusza publicznego,

2) brak rozpatrzenia w sposób merytoryczny zarzutów odwołania od decyzji Prezesa Sądu Rejonowego w S., przez brak ich przytoczenia i wyjaśnienia podstawy prawnej podjętej decyzji, a jedynie odniesienie się do odwołania na zasadzie polemiki – w sposób zwyczajowo przyjęty w procedurze karnej, rzadziej cywilnej.

W uzasadnieniu skargi podkreślono, iż zachowanie funkcjonariusza publicznego podczas rozprawy lub w związku z wykonywaniem czynności służbowych jest bez wątpienia sprawą publiczną, a przez to informacja o tym zachowaniu podlega udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Zdaniem skarżącego strona postępowania może poznać motywy zachowania się funkcjonariusza wykonującego obowiązki powierzone przez organy władzy, składając odpowiednie wnioski procesowe lub zaskarżenia formalno – prawne. Skarżący taki wniosek w formie żądania wyłączenia sędziego złożył, jednak z oświadczenia sędziego nie wynikał jego sposób postępowania. Kwestii tej nie wyjaśnił też Sąd rozpatrujący wniosek o wyłączenie sędziego, w rezultacie powyższego dążenie do uzyskania wiedzy na ten temat przybrało charakter wniosku o udostępnienie informacji publicznej.

Skarżący podniósł, iż w wydanych decyzjach organy obu instancji, jako uzasadnienie odmowy podają okoliczność, iż "motywy kierujące sędzią podczas sprawowania wymiaru sprawiedliwości określone są tylko i wyłącznie przepisami stosownych procedur". Nie dostrzegają natomiast, iż podanie przepisów prawa, z których wynikałoby, iż Przewodniczący składu orzekającego ma prawo pytać o koleje i wyniki działań strony, stronę przeciwną, czyniłoby zadość treści wniosku o udostępnianie informacji o dostępie do informacji publicznej. Informacja bowiem o organach i osobach sprawujących w nich funkcje i ich kompetencjach jest informacją publiczną. Informacją publiczną jest też informacja o trybie działania władz publicznych i ich jednostek organizacyjnych – art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy.

W świetle powyższego jasno i wyraźnie wynika, iż skarżona decyzja narusza prawo i to rażąco. Na tej podstawie skarżący wniósł o jej uchylenie lub stwierdzenie jej nieważności wskutek rażącego naruszenia prawa.

W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Okręgowego w B. podtrzymał dotychczasowe stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w B. zważył, co następuje.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – zwanej dalej p.p.s.a., sąd administracyjny bada legalność zaskarżonej decyzji, to jest jej zgodność z prawem materialnym określającym prawa i obowiązki stron oraz prawem procesowym regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej i oceny tej dokonuje w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy. Sąd nie ma natomiast kompetencji do oceny celowości oraz słuszności skarżonego rozstrzygnięcia.

Zgodnie zaś z przepisem art. 134 § 1 p.p.s.a. wojewódzki sąd administracyjny orzeka w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną. Oznacza to, że sąd ma obowiązek dokonać oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji nawet wówczas, gdy dany zarzut nie zostanie podniesiony w skardze.

Rozpoznając skargę w tak zakreślonej kognicji, Wojewódzki Sąd Administracyjny w B. nie dopatrzył się, aby w zaskarżonej decyzji zostały naruszone przepisy prawa obowiązujące w chwili jej wydawania. W szczególności uznać należy, iż organy obu instancji prawidłowo ustaliły stan faktyczny zaistniały w niniejszej sprawie oraz właściwie zastosowały i zinterpretowały przepisy prawa obowiązujące w chwili wydawania skarżonego rozstrzygnięcia.

W ocenie Sądu pogląd organów obu instancji, iż "motywy publicznego zachowania sędziego podczas rozprawy" nie stanowią sprawy publicznej w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) – zwanej dalej ustawą, zasługuje na aprobatę.

Pojęcie informacji publicznej oraz przykładowy ich katalog zostały zawarte w art. 1 ust. 1 i art. 6 ustawy. W świetle tych przepisów informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych, a w szczególności o sprawach wymienionych w art. 6 ustawy. Ponieważ sformułowania te są niezbyt jasne, w orzecznictwie sądowym wskazuje się, iż przy wykładni tych przepisów należy kierować się art. 61 Konstytucji RP (tak: wyrok NSA w Warszawie z dnia 23 marca 2003 r., II SA 4059/2002, Lex 78063). Uwzględniając ten aspekt należy stwierdzić, iż informacją publiczną będzie każda wiadomość wytworzona lub odnosząca się do władz publicznych, a także wytworzona lub odnosząca się do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa. Informacja publiczna odnosi się jednak do faktów. Bliższa analiza art. 6 ustawy wskazuje natomiast, iż wnioskiem w świetle tej ustawy może być objęte jedynie pytanie o określone fakty, o stan określonych zjawisk na dzień udzielania odpowiedzi. Wniosek taki nie może być, więc postulatem wszczęcia postępowania w jakiejś innej sprawie np. cywilnej czy karnej, ani też nie może dotyczyć przyszłych działań organu w sprawach indywidualnych. W konkluzji stwierdzić należy, iż informacje publiczne odnoszą się do pewnych danych, a nie są środkiem ich kwestionowania (vide: wyrok WSA w Warszawie z dnia 10 stycznia 2007 r., II SA/WA 1595/2006, Lex 302463). Stąd Naczelny Sąd Administracyjny już w wyroku z dnia 27 września 2002 r., II SAB 180/02 podkreślał, iż "nie mają charakteru informacji publicznej wnioski w sprawie indywidualnej, jak żądanie wyjaśnienia treści aktów, czy polemika z dokonanymi ustaleniami". "Korzystanie z informacji publicznej nie może zmierzać do dokonania innych czynności przewidzianych w procedurach, gdzie legitymacją procesową dysponuje określony podmiot, ani nie może stanowić ingerencji w działalność sądów (tak: postanowienie NSA w Warszawie z dnia 11 grudnia 2002 r., II SAB 105/2002).

W tym miejscu zauważyć również należy, iż w punkcie 4 art. 6 ust. 1 omawianego aktu prawnego, ustawodawca doprecyzowuje, że "dane publiczne", to między innymi treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności: treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć, dokumentacja przebiegu i efekty kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających; stanowiska w sprawach publicznych zajęte przez organy władzy publicznej i przez funkcjonariuszy publicznych w rozumieniu kodeksu karnego; treść innych wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej; informacja o stanie państwa, samorządów i ich jednostek organizacyjnych.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpatrywanej sprawy uznać należy, iż żądanie skarżącego sformułowane we wniosku z dnia [...] czerwca 2007 r. wysunięte w toczącej się sprawie cywilnej skarżącego, mimo iż skierowane w trybie przedmiotowej ustawy - nie dotyczy jednak informacji publicznej. Organy obu instancji prawidłowo zatem orzekły o odmowie wydania żądanej informacji, wskazując, iż żądanie "wyjaśnienia na piśmie motywów publicznego zachowania sędziego na rozprawie" nie stanowi informacji publicznej w rozumieniu art. 6 ustawy. Sąd podziela przy tym stanowisko organu II instancji, iż motywy kierujące sędzią podczas sprawowania wymiaru sprawiedliwości określone są tylko i wyłącznie przepisami stosownych procedur. Oczywiście nie budzi wątpliwości twierdzenie skarżącego, iż informacją publiczną jest również informacja o trybie działania władz publicznych i ich jednostek organizacyjnych – art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy, to jednakże treść złożonego wniosku z dnia [...] czerwca 2007 r., w którym wnosi on o to, "aby sędzia wyjaśnił mu na piśmie motywy swego publicznego zachowania na rozprawie w dniu [...] maja 2007 r., tj. dlaczego nie uznał jego osobowości prawnej, co w konsekwencji skutkowało uznaniem go (potraktowaniem) go jako osoby ubezwłasnowolnionej, następstwem czego było to, że jego zarzuty co do umocowania radcy prawnego zostały zignorowane", w żadnej mierze nie wskazuje, aby chodziło skarżącemu o takie właśnie informacje.

Na marginesie dodać należy (w kontekście rozbieżności poglądów orzecznictwa w przedmiocie czy żądana informacja stanowi informację publiczną), iż w ocenie składu orzekające niezależnie od tego czy żądana informacja stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy czy też nie, odmowa udzielenia informacji publicznej powinna nastąpić w formie decyzji, co też prawidłowo organy uczyniły. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w wyrokach WSA w Warszawie z dnia 7 listopada 2006 r., II SAB/Wa 119/06 i z dnia 16 stycznia 2004 r., SAB/325/2003, a także postanowieniu WSA w Warszawie z dnia 25 stycznia 2007, II SA/Wa 1932/2006, Lex 301725). Podnieść przy tym należy, iż Naczelny Sąd Administracyjny wielokrotnie wskazywał w swoich orzeczeniach, iż odmowa dokonania czynności materialno – technicznej powinna zawsze nastąpić w drodze decyzji administracyjnej (tak: wyrok NSA z dnia 25 lutego 1983 r., II SA 2083/82, ONSA 1983 r., nr 1, poz. 14). Udostępnienie informacji publicznej jest niewątpliwie czynnością materialno – techniczną. Reasumując powyższe stwierdzić należy, iż w sytuacji, gdy żądana informacja nie stanowi informacji publicznej w rozumieniu art. 1 i 6 ustawy, zastosowanie znajdą w zależności od treści żądania przepisy lex specialis ich udostępnienia i przepisy kpa. Końcowo zauważyć też należy, iż zaprezentowana wyżej wykładnia przepisów odnośnie formy załatwienia wniosku w ocenie Sądu dodatkowo wzmacnia realizację prawa strony do obrony swoich praw, poprzez możliwość odwołania się do organu wyższego stopnia, a następnie sądu administracyjnego.

W ocenie Sądu przy podejmowaniu skarżonej decyzji organy obu instancji nie naruszyły również przepisów prawa procesowego. Stosownie do treści art. 7 i 77 § 1 kpa organy administracji publicznej podjęły wszystkie niezbędne czynności mające na celu zebranie całego materiału dowodowego w niniejszej sprawie i dokonały jego rzetelnej oceny. Sąd nie dopatrzył się ponadto naruszenia zasad wyrażonych w art. 107 § 3 kpa. Uzasadnienie podjętego rozstrzygnięcia skonstruowane zostało w sposób umożliwiający realizację zasady ogólnej przekonywania (art. 11 kpa), a także objaśnia tok myślenia prowadzący do zastosowania konkretnego przepisu prawnego w sprawie. Nadto zawiera oba podstawowe jego element, a mianowicie uzasadnienie prawne, które wskazuje przepisy mające zastosowaniowe w danej sprawie oraz uzasadnienie faktyczne zawierające wskazanie faktów, na których oparł się organ oraz przyczyn z powodu, których innym - odmówił wiarygodności.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, iż zaskarżona decyzja odpowiada prawu, dlatego też skarga podlegała oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z dnia 30.08.2002r. (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), o czym orzeczono jak na wstępie.



Powered by SoftProdukt