Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Drachal Sędzia NSA Jana Bała Sędzia del. WSA Magdalena Bosakirska (spr.) Protokolant Paweł Gorajewski po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2009 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej J. U. – [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 11 grudnia 2008 r. sygn. akt VI SA/Wa 1827/08 w sprawie ze skargi J. U. – [...] na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] marca 2008 r. nr [...], [...] w przedmiocie unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego oddala skargę kasacyjną

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 11 grudnia 2008 r. o sygn. akt VI SA/Wa 1827/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę J. U. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] marca 2008 r., nr [...] [...], w przedmiocie unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego.

I

Z uzasadnienia wyroku wynika, że za podstawę rozstrzygnięcia Sąd pierwszej instancji przyjął następujące ustalenia.

Prawomocną decyzją Urzędu Patentowego RP opublikowaną w Wiadomościach Urzędu Patentowego nr [...] w dniu [...] stycznia 2006 r. J. U. zostało udzielone prawo ochronne na wzór przemysłowy "Zadaszenie drzwi" nr [...] z pierwszeństwem od dnia 6 grudnia 2004 r.

Sprzeciwy od wspomnianej decyzji złożyli: R. Sp. z o.o. z siedzibą w C. oraz I. B., prowadzący działalność gospodarczą jako PHUP C. Jako podstawę swoich żądań sprzeciwiający się wskazali art. 102, art. 103 i art. 104 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (tekst jednolity: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.; dalej powoływana jako: p.w.p.).

Sprzeciwiający się (I. B. i R. sp. z o.o.) wskazali, że sporny wzór przemysłowy nie posiadał w dniu zgłoszenia cech nowości i indywidualnego charakteru. Podnieśli, że firma J. U. przynajmniej od 2002r. produkowała daszki wg wzoru przedstawionego na fig. od 3 do 9 i dostarczała je do I. B. i R., którzy zajmowali się promocją i reklamą oraz wprowadzali je do obrotu. Wcześniej daszki wg wzoru fig. 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 były znane na rynku polskim, a także w Europie Zachodniej, Czechach i Słowacji pod znakiem Polymer. Odmiana spornego wzoru przedstawiona na fig. 2 powstała na podstawie zdjęcia przesłanego przez niemiecką firmę Polymer i została opracowana dla tej firmy w 2004 r.

J. U. uznała oba sprzeciwy za bezzasadne, zatem sprawy zostały skierowane do rozpoznania w postępowaniu spornym.

Decyzją z dnia [...] marca 2008 r. Urząd Patentowy RP unieważnił prawo z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: "Zadaszenie drzwi" nr [...] udzielone J. U. wykonującej działalność gospodarczą pod nazwą P.

Organ administracji wskazał, że zgodnie z art. 102 ust. 1 p.w.p. przy wzorach przemysłowych przedmiotem porównania są postacie wytworów. Organ stwierdził, że zgodnie z cechami istotnymi wskazanymi w dokumentacji zgłoszeniowej spornego wzoru i ujawnionymi na rysunku, zadaszenie drzwi stanowi przezroczystą prostokątną płytę osadzoną w kształtownikach co najmniej wzdłuż dłuższych jej boków, zamocowaną bezpośrednio do muru lub podpartą na zamocowanych do muru wspornikach, przy czym poniżej płyty może być zamocowana jedna lub dwie ścianki boczne o kształcie trapezoidu. Organ wskazał na umowę o współpracy z dnia 1 stycznia 2000 r. zawartą pomiędzy spółką R. a uprawnioną. Współpraca ta (do dnia wygaśnięcia umowy – 31 lipca 2005 r.) obejmowała dystrybucję i reklamę przez firmę R. spornego zadaszenia drzwi wytwarzanego przez J. U. Sporny wzór przemysłowy został zatem ujawniony w okresie obowiązywania powyższej umowy spółce R. oraz ujawniony przez tę spółkę. Oznaczało to, zdaniem Urzędu Patentowego RP, że sporny wzór przemysłowy w postaci przedstawionej na fig. 3, 4, 5, 6, 7, 8 i 9 dokumentacji zgłoszeniowej nie jest nowy w rozumieniu art. 103 ust. 1 w związku z art. 103 ust. 3 pkt 2 p.w.p., gdyż został on ujawniony wcześniej niż w ciągu 12 miesięcy przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, tj. przed 6 grudnia 2004 r. W ocenie organu o braku nowości wskazanych postaci spornego wzoru świadczą: oferty cenowe spółki R. z dnia 19 sierpnia 2002 r. i z dnia 14 kwietnia 2003 r., faktury VAT z 2000 r. i z 2002 r. wystawiane przez uprawnioną i jej poprzednika dla firmy R. wraz z dokumentami przyjęcia na magazyn (identyfikujące wskazane w fakturach wyroby na podstawie ich symboli), a także wybrane strony albumów, publikacji, katalogów i czasopism: "Odra przyszłość regionów" z 2001 r., "Millenium Architektura" z 2002 r., "Architektura & Biznes" 2002/2003, "Panorama firm" 2003, "MURATOR" nr 4 z 2003 r., "PRAKTIKER" z października 2003 r., "Chemia" z listopada 2003 r. zawierające fotografie zadaszenia (daszku) łukowego z jedną ścianką boczną wraz z fakturą za reklamę. Urząd Patentowy RP uznał, że sporny wzór przemysłowy w postaciach przedstawionych na fig. 3, 4, 5, 6, 7, 8 i 9 dokumentacji zgłoszeniowej jest identyczny z wzorem udostępnionym publicznie we wskazanych wyżej materiałach, gdyż wzór ten nie może różnić się od wzoru udostępnionego publicznie jedynie nieistotnymi szczegółami, niewidocznymi na wskazanych rysunkach. Wspomniane wyżej faktury, zdaniem organu, świadczą ponadto o powszechnej znajomości spornego wzoru zarówno bez ścianek, z jedną ścianką i z dwoma ściankami. Zgromadzone w sprawie materiały świadczą również o braku indywidualnego charakteru pozostałych odmian spornego wzoru przemysłowego, które różnią się jedynie rodzajem zamocowania, podczas gdy o ogólnym wrażeniu wywieranym przez sporne zadaszenia decydują kształt daszka i kształt ścianki bocznej, które są we wszystkich odmianach jednakowe.

Skargę na powyższą decyzję złożyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie uprawniona J U, zarzucając naruszenie przepisów postępowania poprzez niewyjaśnienie stanu faktycznego i jego niewłaściwą ocenę oraz naruszenie prawa materialnego, tj. art. 102 ust. 1, art. 104 ust. 1 i 2 p.w.p. przez błędną wykładnię.

Skarżąca podniosła, że umowa o współpracy ze spółką R. nie dotyczyła produkcji zadaszenia według spornego wzoru przemysłowego, zaś sporny wzór nie został ujawniony przed okresem 12 miesięcy określonym w art. 103 ust. 3 pkt 2 p.w.p. W ocenie skarżącej dowody przedłożone przez podmioty, które wniosły sprzeciwy były niewiarygodne. Oferty cenowe spółki R. opatrzone datami 19 sierpnia 2002 r. i 14 lutego 2003 r. nie precyzują, o jakie odmiany wzoru chodzi oraz nie zawierają niebudzącego wątpliwości potwierdzenia daty ich powstania. Także faktury dołączone do sprzeciwu nie mogą stanowić dowodu w sprawie, bowiem nie dookreślają, o jaki wzór przemysłowy chodzi, ograniczając się do podania typu "zadaszenie brązowe", "zadaszenie białe", "ścianka brąz" lub "ścianka biała". Dowodów w sprawie nie mogą także stanowić wybrane strony czasopism i albumów wskazanych w decyzji organu, bowiem zdjęcia w nich zamieszczone są złej jakości.

Skarżąca zarzuciła, że organ nie odniósł się do odmian wzorów wg fig. 1 i 5, przedstawionych na odrębnych arkuszach prezentujących niezbędne szczegóły poszczególnych odmian wzorów.

Skarżąca podkreśliła ponadto, że w wyniku zastosowania nowoczesnej technologii wytwarzania jej wyrób nabrał indywidualnego, niepowtarzalnego charakteru, zaś zorientowany nabywca dopatrzy się zasadniczych różnic pomiędzy wzorem skarżącej a wzorem przeciwstawionym.

Zakres swobody twórczej przy projektowaniu daszku był bardzo mały, zatem ogólne wrażenie należało odnieść do drobnych różnic i te różnice należało rozważyć.

Organ nie badał nowości odmian wzoru na fig. 1 i fig. 2, a nawet przeciętny konsument dostrzegłby różnice pomiędzy zadaszeniami przedstawionymi na fig. 1 i fig. 2 oraz na fig. od 3 do 9.

Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie z art. 102 ust. 1 p.w.p. wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Niespełnienie przez wzór przemysłowy jednej z przesłanek – nowości czy indywidualnego charakteru – oznacza, że wytwór nie będzie podlegał ochronie.

Wzór przemysłowy uważa się za nowy, jeżeli przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, identyczny wzór nie został udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób, z zastrzeżeniem ust. 2; wzór uważa się za identyczny z udostępnionym publicznie także wówczas, gdy różni się od niego jedynie nieistotnymi szczegółami (art. 103 ust. 1 p.w.p.). Wyjątek od powyższej reguły został określony w art. 103 ust. 3 p.w.p., zgodnie z którym przepis ust. 1 nie wyłącza możliwości udzielenia prawa z rejestracji, jeżeli wzór przemysłowy: 1) został ujawniony osobie trzeciej, która w sposób wyraźny lub dorozumiany była zobowiązana do zachowania poufności; 2) został ujawniony w ciągu 12 miesięcy przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, jeżeli ujawnienie nastąpiło przez twórcę, jego następcę prawnego lub – za zgodą uprawnionego – przez osobę trzecią, a także jeżeli ujawnienie nastąpiło w wyniku nadużycia popełnionego wobec twórcy lub jego następcy prawnego.

Sąd pierwszej instancji uznał, że skarżąca nie spełniła wymagania z art. 103 ust. 1 p.w.p., gdyż już w 2000 r. ujawniła publicznie zgłoszony 6 grudnia 2004 r. wzór przemysłowy, skoro na mocy umowy o współpracy handlowej z dnia 1 stycznia 2000 r. rozpoczęła sprzedaż swoich wytworów, tj. daszków aluminiowych z wypełnieniem z poliwęglanu komorowego i ścianek bocznych z tym samym wypełnieniem. W świetle wymienionych okoliczności ujawnienie spornego wzoru przemysłowego nastąpiło przed okresem 12 miesięcy, warunkującym zastosowanie art. 103 ust. 3 p.w.p.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, istotnego znaczenia w sprawie nie ma okoliczność, czy daszki i ścianki boczne były produkowane uprzednio z poliwęglanu, a po zgłoszeniu z akrylu, bowiem różnica użytych materiałów nie nadawała tym wytworom cech nowości lub indywidualnego charakteru. Takich cech nie przydało spornemu wzorowi przemysłowemu także usprawnienie technologii produkcji wytworu, bowiem ogólne wrażenie, jakie wywołuje zgłoszony wzór przemysłowy, w zestawieniu z wytworami produkowanymi przez skarżącą przed zgłoszeniem, jest takie samo. Chodzi o identyczne, przezroczyste, łukowe daszki i trapezowe ścianki boczne, przy czym oba te wytwory były sprzedawane łącznie i rozłącznie, a zatem zorientowany użytkownik decydował o konfiguracji montażu.

W ocenie Sądu pierwszej instancji, Urząd Patentowy RP zasadnie stwierdził, że o ogólnym wrażeniu wywieranym przez sporne zadaszenie decyduje kształt daszka i kształt ścianki bocznej, które są we wszystkich odmianach jednakowe. Umieszczenie dodatkowych wsporników widocznych na wg fig. 1 i fig. 2 nie wpływa na ogólne wrażenie wywołane na zorientowanym użytkowniku, zaś służy wyłącznie do technicznego zamocowania zadaszenia i nie wpływa twórczo na zmianę jego wyglądu. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, Urząd Patentowy RP dokonał również oceny wzoru przemysłowego według odmian przedstawionych na fig. 1 i 2, a zatem nie był trafny, podniesiony przez skarżącą, zarzut braku odniesienia się do tych odmian wzoru.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, przedstawione dowody w postaci faktur VAT, dokumentów przyjęcia wytworów skarżącej na magazyn spółki R., ofert cenowych tej spółki dotyczących wytworów J. U. oraz fotografie, w tym zawarte w publikacjach reklamowych, jednoznacznie wskazują, że wytwory produkowane i sprzedawane przez skarżącą, będące także przedmiotem reklamy i promocji przez spółkę R., nie różniły się od wzoru zgłoszonego do rejestracji.

II

W skardze kasacyjnej J. U. zaskarżyła w całości powyższy wyrok Sądu pierwszej instancji. Wniosła o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, ewentualnie o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Urząd Patentowy RP, a także o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Zaskarżonemu wyrokowi strona wnosząca skargę kasacyjną zarzuciła:

- naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, tj. naruszenie art. 102 ust. 1 oraz art. 108 ust. 4 p.w.p. przez błędną wykładnię znaczenia pojęć wzoru oraz odmian wzoru objętych jednym zgłoszeniem wzoru przemysłowego, uchybienie zasadzie jednolitości zgłoszenia wynikającej z pojęcia wzoru i przyjęcie, że okoliczności uzasadniające odmowę udzielenia prawa z rejestracji mogą być różne w odniesieniu do różnych odmian wzoru;

- naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie art. 134 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej powoływana jako: p.p.s.a.) poprzez zaniechanie całościowego rozpatrzenia sprawy rozstrzygniętej zaskarżoną decyzją z punktu widzenia zgodności z prawem całego postępowania administracyjnego, które doprowadziło do wydania zaskarżonej decyzji.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że Sąd pierwszej instancji przychylił się do błędnego poglądu Urzędu Patentowego RP, który w dacie przedłożenia do rejestracji wzoru (a właściwie wzorów) objętych zgłoszeniem "Zadaszenie drzwi" nr [...] zaniechał zwrócenia się do strony z wnioskiem o rozdzielenie zgłoszenia poprzez wydzielenie do odrębnych zgłoszeń wzoru ukazanego na fig. 1 i 2 rysunku zbiorczego oraz wzoru ukazanego na fig. 3, 4, 5, 6, 7, 8 i 9 rysunku zbiorczego. Skutkiem tego zaniechania była kumulacja zarzutów braku cech nowości i indywidualności w stosunku do wzorów objętych wspomnianym zgłoszeniem, gdy tymczasem wzór ukazany na fig. 1 i 2 rysunku zbiorczego był wzorem późniejszym, co przydawało mu cechy nowości i mogło uzasadniać jego zgłoszenie za dokonane w przepisanym w ustawie terminie.

Wnosząca skargę kasacyjną wskazała, że wzór przemysłowy jest pewnym dobrem wyodrębnionym z otoczenia, mającym cechy jemu jedynie właściwe, odróżniające go od innych składników otoczenia. Tak rozumiany wzór jest dobrem jednolitym w tym sensie, że jest jeden i niepodzielny, także gdy dotyczy to części wytworu, które tworzą wzór i są jednolite i niepodzielne same w sobie. Wzór może mieć swoje odmiany, którymi są odrębne postacie wytworu mające wspólne cechy istotne, tym niemniej stanowiące jeden wzór. Wzór powinien być uznany za nowy (lub nie-nowy) w zakresie ogółu swoich odmian. Nie jest możliwe stwierdzenie, że nowa (nie-nowa) jest jedynie część odmian wzoru i odmienne zakwalifikowanie jako nowych (nie-nowych) odmian pozostałych, bowiem chodzi wciąż o ten sam wzór mający jednolity charakter. Podobnie indywidualność wzoru nie może być rozpatrywana z wzięciem pod uwagę jedynie niektórych odmian wzoru. Chodzi o odmienność ogólnego wrażenia, jakie wywiera wzór – we wszystkich jego odmianach – w stosunku do wzorów wcześniejszych. W skardze do Sądu pierwszej instancji strona wyraźnie zwróciła uwagę na całkowitą odmienność wzoru przedstawionego na fig. 1 i 2 oraz wzoru przedstawionego na fig. 3, 4, 5, 6, 7, 8 i 9 rysunku zbiorczego. Uzasadnienie decyzji wskazuje, że odmienność tę dostrzegł także Urząd Patentowy RP, jednak nadal traktował zgłoszenie jako dotyczące jednego wzoru. Wymóg materialnoprawny jednolitości wzoru koresponduje z wymogiem proceduralnym jednolitości zgłoszenia wzoru. Odmiany wzoru przemysłowego na fig. 1 i fig. 2 są rozwiązaniami o całkowicie odmiennym charakterze z uwagi na wsporniki, które wywierają kolosalny wpływ na ich wygląd. Organ i Sąd dostrzegały te różnice, jednak błędnie traktowały zgłoszenie jako zgłoszenie jednego wzoru, a potem błędnie odrębnie, dwojako, potraktowały odmiany wzoru. Sąd nie odniósł się całościowo do zagadnień związanych z postępowaniem w sprawie rejestracji wzoru przemysłowego naruszając tym samym art. 134 § 1 p.p.s.a.

Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, a także uczestnicy postępowania – "R." Sp. z o.o. w C. i I. B., prowadzący działalność gospodarczą jako PHUP C., nie skorzystali z prawa wniesienia odpowiedzi na skargę kasacyjną.

III

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Przystępując do rozpoznania skargi kasacyjnej należy przypomnieć, że stosownie do art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny /dalej zwany NSA/ rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod uwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania sądowego. Oznacza to, że zakres rozpoznania sprawy przez NSA, poza nieważnością postępowania, która w sprawie niniejszej nie zachodzi, wyznacza strona przez wskazanie podstaw kasacyjnych.

Zgodnie z art. 174 p.p.s.a. podstawy kasacyjne stanowi:

1/ naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie,

2/ naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Zarzuty kasacyjne odnoszą się zawsze do wadliwego działania sądu pierwszej instancji i skierowane są przeciwko wyrokowi sądu, a jedynie pośrednio przeciwko decyzji administracyjnej. W sprawie niniejszej kasator oparł skargę kasacyjną na obu ustawowych podstawach zarzucając Sądowi pierwszej instancji naruszenie prawa procesowego i naruszenie prawa materialnego.

Skarga kasacyjna jest nieuzasadniona.

NSA rozpoczął jej ocenę od zbadania zarzutu procesowego, bowiem jego zasadność skutkować musiałaby uchyleniem zaskarżonego wyroku i koniecznością powtórzenia postępowania przed Sądem pierwszej instancji.

Wedle sformułowań skargi kasacyjnej, w ramach zarzutów naruszenia prawa procesowego kasatorka zarzuciła "naruszenie art. 134 § 1 p.p.s.a. poprzez zaniechanie całościowego rozpatrzenia sprawy rozstrzygniętej zaskarżoną decyzją z punktu widzenia zgodności z prawem całego postępowania administracyjnego, które doprowadziło do wydania zaskarżonej decyzji". W uzasadnieniu tej części skargi kasacyjnej kasatorka doprecyzowała, że błędem Sądu było nieodniesienie się do całości zagadnień związanych z postępowaniem w sprawie rejestracji wzoru przemysłowego.

Omawiany zarzut jest nieusprawiedliwiony, a stanowisko kasatorki – błędne.

Na wstępie przypomnieć należy oczywistość, że sprawa niniejsza jest sprawą wywołaną wniesieniem sprzeciwu wobec prawomocnej decyzji Urzędu Patentowego o udzieleniu prawa z rejestracji wzoru przemysłowego [...]. Sprzeciw wniosły podmioty (I. B. i spółka R.), które kwestionują zgodność z prawem udzielenia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt. "Zadaszenie drzwi". Granice i przebieg kontrolowanego postępowania regulują zatem przepisy p.w.p. o postępowaniu spornym. Zgodnie z art. 246 ust. 2 p.w.p. podstawy sprzeciwu stanowią okoliczności, które uzasadniają unieważnienie prawa z rejestracji. Sprzeciw nieuznany przez uprawnionego powoduje wszczęcie postępowania o unieważnienie prawa, nie zaś kontrolę instancyjną decyzji o udzieleniu tego prawa. Zgodnie z art. 255 ust. 4 p.w.p. Urząd Patentowy rozstrzyga sprawy w trybie postępowania spornego w granicach wniosku i jest związany podstawą prawną wskazaną we wniosku (o unieważnienie).

Uprawniona do wzoru J. U. jest uczestnikiem postępowania o unieważnienie i broni swego prawa z rejestracji, nie jest jednak podmiotem, który w tym postępowaniu może kwestionować prawidłowość procedur przy jego udzielaniu. Decyzja o udzieleniu prawa z rejestracji jest prawomocna, uprawiona jej nie skarżyła w stosownym trybie, ani nie wnosiła o stwierdzenie jej nieważności, zaś w postępowaniu spornym broni tej decyzji jedynie przed zarzutami podniesionymi w sprzeciwie, który to sprzeciw wyznacza granice kontroli dokonywanej przez organ.

Mając na względzie powyższe należy rozważyć zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 134 § 1 p.p.s.a. Zgodnie z powołanym przepisem sąd administracyjny nie jest związany zarzutami, ani wnioskami skargi i rozstrzyga w granicach danej sprawy. Zatem granice działania i kontroli sądu administracyjnego wytyczone są przez "sprawę" będącą przedmiotem rozpoznania. Oznacza to, że sąd nie może wyjść poza granice sprawy, którą rozpoznaje. To z kolei oznacza, że zanim przystąpi się do oceny zarzutu naruszenia art. 134 § 1 p.p.s.a., należy te "granice sprawy" precyzyjnie określić.

Jak wskazano wyżej, sprawa niniejsza to – wszczęta na skutek dwóch sprzeciwów – sprawa o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego "Zadaszenie drzwi" [...], wynikającego z decyzji z dnia [...] stycznia 2006 r. Nie jest to natomiast sprawa o zarejestrowanie wzoru przemysłowego "Zadaszenie drzwi" na skutek wniosku złożonego przez J. U. dnia 6 grudnia 2004 r. Zatem zasadniczo kontroli sądowej podlega prawidłowość wydania decyzji Urzędu Patentowego o unieważnieniu prawa z rejestracji. Samo zaś udzielenie prawa z rejestracji podlega kontroli tylko w zakresie wyznaczonym przez sprzeciwiających, który to zakres określają przepisy p.w.p. ustalające przesłanki unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego.

Zgodnie z art. 117 ust. 1 i ust. 2 w związku z art. 89 ust. 1 i art. 102 ust. 1 p.w.p. organ unieważnia prawo z rejestracji wzoru przemysłowego tylko w razie stwierdzenia, że nie zostały spełnione ustawowe warunki wymagane do uzyskania tego prawa, tj. nie chodziło o nową i mającą indywidualny charakter postać wytworu albo wykorzystywanie wzoru narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich.

Oznacza to, że w sprawie o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego organ, mając na względzie treść podstaw prawnych sprzeciwu, badać może tylko czy istniały przesłanki udzielenia tego prawa oraz czy wykorzystywanie wzoru nie naruszenia praw osobistych lub majątkowych osób trzecich. Zatem ani organ, ani sąd administracyjny nie mogli wyjść poza te granice sprawy i badać prawidłowości całokształtu procedur w postępowaniu rejestracyjnym. W tym stanie rzeczy zarzut naruszenia art. 134 § 1 p.p.s.a., polegający na niewyjściu przez Sąd poza granice zarzutów i wniosków skargi i nieskontrolowaniu redakcji zgłoszenia, uznać należy za nieusprawiedliwiony, bowiem postulowane przez kasatorkę działanie Sądu stanowiłoby wyjście poza granice sprawy, zaś tymi granicami Sąd był związany.

Zarzut naruszenia prawa materialnego kasatorka sprecyzowała jako naruszenie art. 102 ust. 1 p.w.p. w związku z art. 108 ust. 4 p.w.p. przez błędną wykładnię pojęć wzoru i jego odmian oraz przyjęcie, że okoliczności uzasadniające odmowę udzielenia prawa z rejestracji mogą być różne w odniesieniu do różnych odmian wzoru. Zarzut ten jest nieusprawiedliwiony, bowiem ani z wyroku Sądu pierwszej instancji, ani z decyzji Urzędu Patentowego wniosku takiego nie da się wyprowadzić.

Zgodnie z art. 102 ust. 1 p.w.p. wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Zatem wzór przemysłowy to postać wytworu (cechy zewnętrzne), która ma być nowa i o indywidualnym charakterze.

Zgodnie z art. 103 p.w.p. wzór przemysłowy uważa się za nowy, jeżeli nie został on podany do powszechnej wiadomości przed datą jego pierwszeństwa w sposób umożliwiający jego odtworzenie, przy czym wzór uważa się za identyczny z udostępnionym publicznie, gdy różni się od niego tylko nieistotnymi szczegółami.

Zgodnie z art. 104 ust. 1 p.w.p. wzór odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo.

Z powyższych uregulowań wynika, że przy ocenie wzoru przemysłowego brana jest pod uwagę zewnętrzna postać wytworu i ogólne wrażenie, jakie wywołuje on na zorientowanym użytkowniku. To ogólne wrażenie, jakie wywołuje wytwór objęty zgłoszonym do rejestracji wzorem przemysłowym, musi różnić się od ogólnego wrażenia wywieranego przez inne wzory publicznie udostępniane wcześniej (przed datą pierwszeństwa). Ogólne wrażenie decyduje o indywidualnym (innowacyjnym) charakterze wzoru przemysłowego. Ogólne wrażenie wywołują cechy istotne wzoru przemysłowego. Cechy nieistotne nie wpływają na ogólne wrażenie, gdyż zgodnie z cytowanym wyżej art. 103 ust. 1 p.w.p. wzór przemysłowy, który różni się od innych wzorów udostępnionych publicznie tylko nieistotnymi szczegółami – uważa się za identyczny.

Zgodnie z art. 108 ust. 3 i ust. 4 p.w.p., jednym zgłoszeniem mogą być objęte odmiany wzoru przemysłowego. Odmianami są zatem postacie wytworu, których istotne cechy są wspólne. Istotne cechy wzoru przemysłowego, to te cechy, które decydują o ogólnym wrażeniu, jakie dany wzór wywołuje na zorientowanym użytkowniku. Są to cechy postaciowe stanowiące podstawę identyfikacji, wyróżniające zgłoszony wzór od innych, znanych już wzorów. Oczywiście odmiany wzoru przemysłowego różnią się między sobą (inaczej nie byłoby odmian). Różnice obejmują jednak cechy nieistotne, czyli takie, które nie decydują o ogólnym wrażeniu. Cechy istotne, decydujące o ogólnym wrażeniu, są dla wszystkich odmian wzoru wspólne. Odmiany wzoru przemysłowego objęte jednym zgłoszeniem, jako różniące się między sobą tylko nieistotnymi cechami, są z istoty rzeczy identyczne w rozumieniu art. 103 ust. 1 zd. 2 p.w.p., a to oznacza, że jeżeli niektóre odmiany wzoru przemysłowego były już udostępnione publicznie i utraciły przez to walor nowości, to inne odmiany, różniące się od nich tylko nieistotnymi szczegółami, także tego waloru nowości nie mają, gdyż są przez ustawodawcę traktowane jako identyczne, czyli pozbawione indywidualnego charakteru.

Przechodząc na grunt sprawy niniejszej wskazać należy, że analiza załączonych do zgłoszenia rysunków i opisu pozwala uznać, iż jednym zgłoszeniem objęto w zasadzie pięć postaci wytworu, jakim jest "Zadaszenie drzwi". Są to: oszklone zadaszenie drzwi górne o kształcie łukowym z trzema wspornikami (fig.1), oszklone zadaszenie drzwi górne o kształcie łukowym z dwoma wspornikami (fig.2), oszklone zadaszenie drzwi górne o kształcie łukowym bez wsporników (fig.3), oszklone zadaszenie drzwi górne o kształcie łukowym z jedną ścianką boczną lewą lub prawą (fig. 4, 7, 8), oszklone zadaszenie drzwi górne o kształcie łukowym z dwiema ściankami bocznymi (fig. 9). Konstrukcja zadaszenia wraz ze ściankami bocznymi jest wykonana z kształtowników metalowych. Elementy konstrukcyjne zadaszenia łączone są za pomocą wkrętów samogwintujących. Do szklenia zadaszenia stosuje się płyty przezroczyste z tworzywa sztucznego. Zadaszenie mocowane jest do ściany budynku za pomocą złączy rozporowych, a do uszczelniania styku zadaszenia ze ścianą służą uszczelki typu piankowego. Jako wspólne cechy istotne wszystkich odmian powyższego wzoru wskazano łukowy kształt zadaszenia oraz łukowo uformowaną przezroczystą płytę zamocowaną w łukowych kształtownikach metalowych. Nie budzi zastrzeżeń ocena J. U. dokonana w zgłoszeniu, a także ocena Urzędu Patentowego i Sądu pierwszej instancji, że te cechy decydowały o ogólnym wrażeniu i indywidualnym charakterze wzoru we wszystkich odmianach. Cechy różniące poszczególne odmiany wytworu pt. "Zadaszenie drzwi" (dwa wsporniki, trzy wsporniki, brak wsporników, brak ścianek bocznych, jedna lub dwie ścianki boczne) trafnie uznane zostały za nieistotne z punktu widzenia ogólnego wrażenia, jakie wywiera omawiany wzór. Wbrew twierdzeniom kasatorki, zakres swobody twórczej przy projektowaniu zadaszenia drzwi jest znaczny, zaś daszki łukowe z łukowo uformowaną przezroczystą płytą stanowią, niezależnie od odmian, wytwór o wspólnym indywidualnym charakterze.

Naczelny Sąd Administracyjny zwraca uwagę, że różnice między odmianami wzoru nie stanowią o indywidualnym charakterze odmian, zatem trafnie Sąd pierwszej instancji ocenił, że odmiana wzoru nieznacznie różniąca się od innego wariantu tego samego wzoru, jest pozbawiona indywidualnego charakteru. W sprawie niniejszej brak indywidualnego charakteru odmian, przy niespornej wspólności cech istotnych wzoru, został oceniony prawidłowo, bowiem ogólne wrażenie wywierane przez wszystkie "Zadaszenia drzwi" w odmianach – jest jednakowe.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w postępowaniu o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego w odmianach, ocena waloru nowości niektórych odmian wzoru ma wpływ na ocenę pozostałych odmian, zważywszy, że odmiany z założenia nie mają indywidualnego charakteru i różnią się tylko cechami nieistotnymi, które nie wpływają na ogólne wrażenie.

W wyroku z dnia 7 maja 2008 r. o sygn. akt II GSK 232/08 NSA wyjaśnił, że nie jest możliwe dokonanie oceny cechy nowości bez przeprowadzenia oceny indywidualnego charakteru wzoru.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie budzi zastrzeżeń stanowisko Sądu pierwszej instancji akceptujące pogląd organu, iż odmiany wzoru na fig. 1 i 2 nie mają indywidualnego charakteru, bowiem ich istotne cechy postaciowe, decydujące o ogólnym wrażeniu, są wspólne z cechami odmian wg fig. 3 do 9.

Brak cechy nowości odmian wzoru wg fig. 3 – 9 rzutuje na brak tej cechy także u odmian wg fig. 1 – 2, właśnie z uwagi na to, że nie mają one indywidualnego charakteru.

Kasatorka zarzuciła, że organ i Sąd ocenili odmiany wzoru według różnych kryteriów (odmiany uwidocznione na fig. 3 – 9 jako niemające cechy nowości i odmiany uwidocznione na fig. 1 – 2 jako niemające indywidualnego charakteru), podczas gdy odmiany te traktować należy jako całość oraz że Sąd uznał, iż okoliczności uzasadniające odmowę udzielenia prawa z rejestracji mogą być różne w odniesieniu do różnych odmian wzoru.

Zarzuty te są nieuzasadnione. Stało się akurat odwrotnie. Wzór został potraktowany jako całość, zaś jego odmiany uznano za różniące się między sobą nieistotnymi szczegółami, tj. niemające indywidualnego charakteru. Doprecyzować można, że chodzi o brak indywidualnego charakteru odmian względem siebie, co skutkuje jednakową oceną odmian pod względem posiadania cechy nowości i indywidualnego charakteru wobec ujawnionych wcześniej wzorów przemysłowych. Brak cechy nowości części odmian wzoru skutkuje brakiem tej cechy także u odmian, które różnią się tylko nieistotnymi szczegółami i nie mają własnego, indywidualnego charakteru. Zatem skoro odmiany uwidocznione na fig. 3 do 9 nie są nowe, a odmiany wzoru na fig. 1 i 2, różnią się od nich tylko nieznacznie i nie mają indywidualnego charakteru, to także i one tej cechy nowości nie mają.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny uznał zarzut naruszenia prawa materialnego za nieusprawiedliwiony.

Na marginesie wskazać można jedynie, że sądy administracyjne kontrolują decyzje administracyjne pod względem zgodności z prawem, nie kontrolują natomiast zasadności, czy przydatności istniejących rozwiązań prawnych. Dlatego krytyczne uwagi dotyczące treści art. 1081 p.w.p. nie mogą mieć wpływu na rozstrzygnięcie w sprawie niniejszej.

Zważywszy powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny uznał wszystkie zarzuty skargi kasacyjnej za nieusprawiedliwione i działając na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji wyroku.