Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Marek Stojanowski po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2012 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia P. B. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 6 września 2012 r., sygn. akt II SO/Kr 4/10 od zarządzenia referendarza Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 27 czerwca 2012 r., sygn. akt II SO/Kr 4/10 o pozostawieniu wniosku P. B. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata bez rozpoznania w sprawie z wniosku P. B. o wymierzenie grzywny Komendantowi V Komisariatu Policji w Krakowie za nieprzekazanie skargi wraz z aktami sprawy postanawia: odrzucić zażalenie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie postanowieniem z dnia 6 września 2012 r., sygn. akt II SO/Kr 4/10 odrzucił sprzeciw P. B. od zarządzenia referendarza Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 27 czerwca 2012 r. o pozostawieniu bez rozpoznania wniosku P. B. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie z wniosku P. B. w przedmiocie wymierzenia grzywny Komendantowi V Komisariatu Policji w Krakowie za nieprzekazanie skargi wraz z aktami sprawy.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że w dniu 17 maja 2012 r. P. B. złożył formularz wniosku o przyznanie prawa pomocy w formie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie z jego wniosku o wymierzenie grzywny Komendantowi V Komisariatu Policji w Krakowie. Zgodnie z zarządzeniem referendarza sądowego WSA w Krakowie wezwano skarżącego do uzupełnienia braków formalnych wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez własnoręczne podpisanie wniosku oraz złożenie oświadczeń co do uzyskiwanego dochodu, w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania. Zarządzenie to skarżący odebrał w dniu 13 czerwca 2012 r., jednakże nie uzupełnił wskazanego braku formalnego. Referendarz WSA w Krakowie zarządzeniem z dnia 27 czerwca 2012 r. sygn. akt II SO/Kr 4/10 pozostawił wniosek skarżącego o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata bez rozpoznania. Ww. zarządzenie wraz z pouczeniem o prawie do wniesienia sprzeciwu do WSA w Krakowie w terminie 7 dni od daty otrzymania zarządzenia, doręczono P. B. w dniu 19 lipca 2012 r. Termin do wniesienia sprzeciwu upłynął w dniu 26 lipca 2012 r. P. B. wysłał drogą elektroniczną sprzeciw w dniu 20 lipca 2012 r., który wpłynął do WSA w Krakowie w dniu 23 lipca 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zarządzeniem z dnia 26 lipca 2012 r. wezwał skarżącego do własnoręcznego podpisania sprzeciwu w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania, pod rygorem odrzucenia sprzeciwu. Wezwanie doręczono skarżącemu w dniu 3 sierpnia 2012 r., a termin do podpisania sprzeciwu minął bezskutecznie 10 sierpnia 2012 r.

WSA w Krakowie w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia wskazał, że dla skuteczności pisma wnoszonego przez stronę drogą elektroniczną konieczne jest późniejsze opatrzenie go własnoręcznym podpisem, bowiem tylko taki podpis spełnia wymagania wynikające z art. 46 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270). Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odrzucił sprzeciw skarżącego z uwagi na nieuzupełnienie braku formalnego sprzeciwu.

W dniu 9 października 2012 r. P. B. złożył drogą elektroniczną zażalenie opatrzone datą 24 września 2012 r. na powyższe postanowienie. Skarżący argumentował, że jego pismo nie posiadało braku formalnego, gdyż było podpisane bezpiecznym kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zarządzeniem z dnia 12 października 2012 r., doręczonym skarżącemu w dniu 17 października 2012 r., wezwał skarżącego do usunięcia braków formalnych przez podpisanie pisma złożonego pocztą elektroniczną w dniu 9 października 2012 r., w terminie 7 dni. Pomimo upływu zakreślonego terminu niniejsze zarządzenie nie zostało wykonane.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Ogólne warunki formalne jakim powinno odpowiadać każde pismo procesowe strony zostały określone w art. 46 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270). Jednym z tych wymagań jest podpis strony lub jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika (art. 46 § 1 pkt 4). Podpis powinien być własnoręczny, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 46 § 4 cytowanej ustawy, które w tej sprawie nie występują. W sytuacji braku własnoręcznego podpisu, Sąd wzywa stronę do usunięcia braku formalnego pisma przez jego podpisanie. Aby więc można było posługiwać się w postępowaniu sądowoadministracyjnym podpisem elektronicznym, musi istnieć stosowny ku temu przepis we wskazanym akcie prawnym.

Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. Nr 130, poz. 1450 ze zm.) bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany przy pomocy kwalifikowanego certyfikatu wywołuje skutki prawne określone ustawą, jeżeli został złożony w okresie ważności tego certyfikatu. Przepis ten odsyła do ustaw szczególnych, które dopuszczają możliwość posługiwania się podpisem elektronicznym w określonych sytuacjach, bowiem w polskim systemie prawa nie ma żadnego przepisu, który generalnie zrównywałby podpis elektroniczny z podpisem własnoręcznym. Wśród ustaw dopuszczających stosowanie podpisu elektronicznego można wskazać Kodeks cywilny (art. 60 i art. 78 § 2), Ordynację podatkową (art. 3 pkt 13), Kodeks postępowania administracyjnego - art. 57 § 5 pkt 1 i przede wszystkim art. 63 § 1, który stanowi, że podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej. Jednocześnie § 3a pkt 1 tego przepisu precyzuje, że podanie wniesione w formie dokumentu elektronicznego powinno być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, przy zachowaniu zasad przewidzianych w przepisach o podpisie elektronicznym. Także Kodeks postępowania cywilnego w art. 125 § 2 przewiduje, że jeżeli przepis szczególny tak stanowi, pisma procesowe wnosi się na urzędowych formularzach lub na informatycznych nośnikach danych albo za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Nadto, dodany ustawą z dnia 9 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 26, poz. 156) art. 126 § 5 K.p.c. wprost stanowi, że pismo procesowe wniesione drogą elektroniczną powinno być opatrzone podpisem elektronicznym w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. Nr 130, poz. 1450, ze. zm.). Ponadto ustawą z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565 ze zm.) w art. 36 pkt 3 i pkt 5 dokonano zmiany przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego to jest art. 57 § 5 pkt 1 i art. 63 § 3a dopuszczając możliwość wniesienia podania w formie dokumentu elektronicznego. Wskazane wyżej przepisy dotyczą wyłącznie zakresu jaki reguluje dana ustawa.

Można zatem stwierdzić, że tam, gdzie ustawodawca chce by przed sądem lub organem administracji publicznej można było posługiwać się podpisem elektronicznym, tam w stosownych regulacjach normujących zasady postępowania przed tymi organami wprowadza odpowiednie normy prawne zezwalające na posługiwanie się takim rodzajem podpisu.

Natomiast w przepisach ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie ma odpowiednika wyżej wskazanych przepisów Kodeksu cywilnego, Ordynacji podatkowej, Kodeksu postępowania cywilnego czy w końcu Kodeksu postępowania administracyjnego, a pojęcie podpisu elektronicznego w ogóle nie występuje.

Zatem w obecnym stanie prawnym nie można przyjąć, iż posługiwanie się podpisem elektronicznym przez stronę postępowania sądowego w kontaktach z sądem administracyjnym jest dopuszczalne, skoro ustawodawca tego wprost nie dopuścił. Gdyby ustawa o podpisie elektronicznym miała zastosowanie wprost do wszystkich aktów prawnych regulujących wnoszenie pism, zażaleń, itp. to wówczas niepotrzebnym byłyby zmiany w innych ustawach wprost wprowadzające taką możliwość. Z samego zaś faktu obowiązywania ustawy o podpisie elektronicznym nie można wywodzić, iż sposób podpisywania pism podpisem elektronicznym jest w postępowaniu przed sądami administracyjnymi dopuszczalny, bowiem jak to wyżej zaznaczono, brak jest w procedurze sądowoadministracyjnej stosownych regulacji w tym zakresie. Przyjęcie innego stanowiska czyniłoby zbędnym wprowadzanie odpowiednich regulacji w ustawach szczególnych, skoro składanie pism procesowych podpisanych elektronicznie byłoby dopuszczalne już tylko z mocy ustawy o podpisie elektronicznym.

Mając powyższe na uwadze, wskazać należy, że dla skuteczności pisma wnoszonego przez stronę drogą elektroniczną konieczne jest późniejsze opatrzenie go własnoręcznym podpisem, bowiem tylko taki podpis spełnia wymagania wynikające z art. 46 § 1 pkt 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Wobec tego stwierdzić należy, że skoro skarżący nie podpisał własnoręcznie zażalenia na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 6 września 2012 r., pomimo stosownego wezwania sądu, to zażalenie to należało uznać za obarczone brakiem formalnym, skutkującym jego odrzuceniem.

Z tego względu Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 178 i 180 w związku z art. 197 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnym orzekł jak w sentencji postanowienia.