Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Elżbieta Kremer Sędziowie: Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek (spr.) Sędzia del. NSA Roman Ciąglewicz Protokolant asystent sędziego Iwona Rzucidło-Grochowska po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 grudnia 2012 r. sygn. akt II SA/Wa 1567/12 w sprawie ze skargi Rzecznika Praw Obywatelskich na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia 9 lipca 2012 r. nr [..] w przedmiocie ochrony danych osobowych uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 20 grudnia 2012 r. sygn. akt, II SA/Wa 1567/12, po rozpoznaniu skargi Rzecznika Praw Obywatelskich na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia 9 lipca 2012 r. nr DOLiS/DEC-618/12/42348, 42351, 42353 w przedmiocie ochrony danych osobowych, uchylił zaskarżoną decyzję oraz utrzymana nią w mocy decyzję poprzedzającą z dnia 26 kwietnia 2012 r.

Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, działając na podstawie art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) oraz art. 5, art. 12 pkt 2, art. 18 ust. 1 a contrario, art. 22, art. 27 ust. 2 pkt 2 i art. 43 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 z późn. zm.), po przeprowadzeniu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie dotyczącej zamieszczenia w treści Raportu o działaniach żołnierzy i pracowników WSI oraz wojskowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania w zakresie wywiadu i kontrwywiadu wojskowego przed wejściem w życie ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o Wojskowych Służbach Informacyjnych w zakresie określonym w art. 67 ust. 1 pkt 1 – 10 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. "Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego" oraz o innych działaniach wykraczających poza sprawy obronności państwa i bezpieczeństwa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej informacji, które mogą stanowić dane szczególnie chronione w rozumieniu art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych, w dniu 26 kwietnia 2012 r. wydał decyzję nr DOLiS/DEC-362/12/26944, 26946, 26948, w której stwierdził "brak podstaw dla skierowania pod adresem Ministra Obrony Narodowej, z siedzibą w Warszawie przy ul. Klonowej 1, w związku z realizowanym przez ten organ procesem przetwarzania danych osobowych ujawnionych w treści Raportu o działaniach żołnierzy i pracowników WSI oraz wojskowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania w zakresie wywiadu i kontrwywiadu wojskowego przed wejściem w życie ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o Wojskowych Służbach Informacyjnych w zakresie określonym w art. 67 ust. 1 pkt 1-10 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. "Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego" oraz o innych działaniach wykraczających poza sprawy obronności państwa i bezpieczeństwa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, nakazu na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych wobec niestwierdzenia naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych".

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych w uzasadnieniu decyzji podał, że wpłynęło do niego pismo Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 22 lutego 2007 r., w którym zwrócił się on o "zbadanie sprawy" zamieszczenia w treści przedmiotowego Raportu informacji, które mogą stanowić dane szczególnie chronione w rozumieniu art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych oraz o poinformowanie go o zajętym stanowisku. Rzecznik w piśmie z dnia 29 marca 2007 r. podniósł, iż domaga się wszczęcia postępowania w powyżej określonej sprawie, a swoje żądanie uzasadnił realizacją jego uprawnień określonych w art. 14 pkt 6 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. nr 14, poz. 147).

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2007 r. przekazał sprawę do załatwienia według właściwości Rzecznikowi Praw Obywatelskich. Powyższe postanowienie zostało utrzymane w mocy postanowieniem z dnia 29 czerwca 2007 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 6 grudnia 2007 r. sygn. akt II SA/Wa 1528/07 stwierdził nieważność postanowienia z dnia 30 kwietnia 2007 r. oraz postanowienia go poprzedzającego. Wyrok uprawomocnił się z dniem 8 marca 2008 r. Na mocy tego wyroku Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych został zobowiązany do wydania decyzji w przedmiotowej sprawie.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych w dniu 18 lipca 2008 r. wydał decyzję o umorzeniu postępowania, a postanowieniem z dnia 26 listopada 2008 r. stwierdził niedopuszczalność wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 24 marca 2009 r. sygn. akt II SA/Wa 86/09 uchylił postanowienie z dnia 26 listopada 2008 r.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 14 września 2010 r. sygn. akt I OSK 1491/09 oddalił skargę kasacyjną Generalnego Inspektora Ochrony Danych na powyżej określony wyrok.

Generalny Inspektor Ochrony Danych decyzją z dnia 19 stycznia 2011 r. uchylił decyzję z dnia 18 lipca 2008 r. celem ponownego rozpatrzenia, sprawy po uprzednim przeprowadzeniu postępowania z udziałem Rzecznika Praw Obywatelskich.

W związku z wnioskiem Stowarzyszenia [..], z siedzibą w Warszawie przy ul. [..], Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych postanowieniem z dnia 22 marca 2011 r. dopuścił Stowarzyszenie do udziału w sprawie.

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego ustalono następujący stan faktyczny:

1) W dyspozycji podległych Ministrowi Obrony Narodowej – Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Szefa Służby Wywiadu Wojskowego pozostają aktualnie materiały Komisji Weryfikacyjnej, na podstawie których powstał raport, stanowiący zbiór archiwalny.

2) Materiały pozostające w dyspozycji Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego, zawierające w swej treści dane osobowe ujawnione w raporcie, to materiały, którym w okresie obowiązywania ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2005 r. nr 196, poz. 1631 z późn. zm.) nadane zostały klauzule tajności potwierdzające, że zawierają one informacje niejawne w rozumieniu przepisów tej ustawy – tj. klauzule "ściśle tajne", "tajne", "poufne" i "zastrzeżone". Jakkolwiek część materiałów pozostających w dyspozycji tego organu, w oparciu o które powstał Raport oznaczona została klauzulą "jawne", wskazana część materiałów nie zawiera w swej treści danych osobowych ujawnionych w Raporcie. Z racji archiwalnego charakteru wskazanych materiałów, na zasadzie określonej w art. 181 ust. 2 aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. nr 182, poz. 1228 z późn. zm.), klauzule tajności, którymi zostały opatrzone, nie podlegają weryfikacji.

3) Materiały pozostające w dyspozycji Szefa Służby Wywiadu Wojskowego, zawierające w swej treści dane ujawnione w Raporcie, to materiały, którym w okresie obowiązywania ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych nadane zostały klauzule tajności potwierdzające, że zawierają one informacje niejawne w rozumieniu przepisów tej ustawy, stanowiące tajemnicę państwową i służbową, tj. klauzule "tajne" i "ściśle tajne". Z racji archiwalnego charakteru wskazanych materiałów, na zasadzie określonej w art. 181 ust. 2 aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych, klauzule tajności, którymi zostały opatrzone, nie podlegają weryfikacji.

Przedmiotowy Raport został opracowany przez Komisję Weryfikacyjną – utworzoną na podstawie art. 58 ust. 1 pkt 3 i art. 63 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz. U. nr 104, poz. 711 z późn. zm.). Raport został opublikowany w Monitorze Polskim z dnia 16 lutego 2007 r. (M.P. Nr 11, poz. 110). Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o podaniu Raportu do publicznej wiadomości było równoznaczne ze zniesieniem klauzuli tajności w rozumieniu art. 21 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. nr 196, poz. 1631 z późn. zm.).

Przepisy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie trybu działania Komisji Weryfikacyjnej powołanej w związku z likwidacją Wojskowych Służb Informacyjnych (Dz. U. nr 135, poz. 953) przewidziały obowiązek przekazania, po zakończeniu działalności Komisji Weryfikacyjnej, akt postępowań weryfikacyjnych Szefowi Służby Kontrwywiadu Wojskowego lub Szefowi Służby Wywiadu Wojskowego oraz archiwizowania tych akt w trybie określonym dla informacji niejawnych.

Wedle poczynionych w przedmiotowej sprawie ustaleń, materiały Komisji Weryfikacyjnej, zawierające w swej treści dane osobowe ujawnione w Raporcie, stanowią aktualnie zasób archiwalny – zatem ani klauzule tajności, którymi zostały one opatrzone, ani zasadność zakwalifikowania ich jako informacji niejawnych, nie podlegają weryfikacji i zachowują podany status.

W stosunku do tego rodzaju materiałów – w myśl art. 5 ustawy o ochronie danych osobowych – wyłączone jest stosowanie przepisów o ochronie danych osobowych, jak również – na podstawie art. 43 ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych – uprawnienia Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych przewidziane w art. 12 pkt 2, art. 14 pkt 1, 3 i 5 oraz art. 15 – 18 powołanej ustawy.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, dokonawszy ustaleń co do charakteru i statusu prawnego materiałów na bazie których powstał Raport, a zarazem będąc pozbawionym zarówno możliwości dostępu do materiałów źródłowych w zakresie, w jakim zawierają one dane osobowe ujawnione w Raporcie, jak i kompetencji do wydania w stosunku do administratora danych osobowych, zobowiązany jest do zakończenia postępowania w niniejszej sprawie, decyzją o niestwierdzeniu jakichkolwiek uchybień, z uwagi na poczynione ustalenia i ograniczony zakres kompetencji. (...).

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz art. 5, art. 12 pkt 2, art. 18 ust. 1 a contrario, art. 22, art. 27 ust. 2 pkt 2 i art. 43 ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych, w dniu 9 lipca 2012 r. wydał decyzję nr DOLiS/DEC-618/12/42348, 42351, 42353, którą utrzymał w mocy decyzję poprzedzającą z dnia 26 kwietnia 2012 r.

W uzasadnieniu decyzji Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych podał m.in., że przeprowadził w sprawie stosowne postępowanie wyjaśniające. Ustalono, że ujawnione w Raporcie dane osobowe stanowią informacje niejawne, co wyłączyło możliwość nakazania organowi zastosowania się do dyspozycji art.18 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych. W tej sytuacji, mając na uwadze charakter przedmiotowego postępowania prowadzonego wprawdzie z urzędu, lecz do wszczęcia i prowadzenia którego Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych był zobowiązany, a tym samym wyłącznie władny do stwierdzenia braku podstaw do ingerencji w treść Raportu, jak i materiałów, w oparciu o które został on sporządzony – a zatem decyzji rozstrzygającej przedmiotową sprawę merytorycznie (...).

Decyzja Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia 9 lipca 2012 r. stała się przedmiotem skargi wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Rzecznik Praw Obywatelskich zarzucił, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, tj. art. 7, 77 § 1 i art. 107 § 3 Kpa, polegającym na zaniechaniu podjęcia wszelkich niezbędnych czynności do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli, co miało istotny wpływ na wynik postępowania. Zdaniem strony skarżącej doszło również do naruszenia art. 70 c ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego (Dz. U. nr 104, poz. 711 z późn. zm.) w zw. z art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych, poprzez błędną wykładnię prowadzącą do niestwierdzenia naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych w sprawie zamieszczenia w treści Raportu o likwidacji WSI informacji, które mogą stanowić dane wrażliwe w rozumieniu art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych.

Rzecznik Praw Obywatelskich, podnosząc powyższe zarzuty, wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz utrzymanej nią w mocy decyzji poprzedzającej.

W odpowiedzi na skargę Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd I instancji uznał, iż skarga zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 z późn. zm.), do zadań Generalnego Inspektora w szczególności należy:

1) kontrola zgodności przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych osobowych,

2) wydawanie decyzji administracyjnych i rozpatrywanie skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych,

3) zapewnienie wykonania przez zobowiązanych obowiązków o charakterze niepieniężnym wynikających z decyzji, o których mowa w pkt 2, przez stosowanie środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954 z późn. zm.),

4) prowadzenie rejestru zbiorów danych oraz udzielanie informacji o zarejestrowanych zbiorach,

5) opiniowanie projektów ustaw i rozporządzeń dotyczących ochrony danych osobowych,

6) inicjowanie i podejmowanie przedsięwzięć w zakresie doskonalenia ochrony danych osobowych,

7) uczestniczenie w pracach międzynarodowych organizacji i instytucji zajmujących się problematyką ochrony danych osobowych.

Przytoczony przepis wymienia podstawowe zadania i kompetencje Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Niezależnie od wyliczenia podstawowych obowiązków, które znalazło się w przytoczonym przepisie, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych ma do spełnienia bardzo ważną rolę, także jeśli chodzi o samo stosowanie rozwiązań przyjętych w ustawie o ochronie danych osobowych, rozpoznanie istniejącej sytuacji faktycznej, kształtowanie polityki ochrony danych osobowych i wykładni odpowiednich, służących temu postanowień, a także podniesienie świadomości prawnej w tym zakresie (por. Komentarz do art. 12 ustawy o ochronie danych osobowych – J. Bart, Paweł Fajgielski, Ryszard Markiewicz).

Następnie Sąd I instancji podkreślił, że Generalny Inspektor to nie tylko organ kontrolny, jest to również organ o kompetencjach władczych i działa m.in. poprzez rozpatrywanie skarg i wydawanie decyzji w trybie kodeksu postępowania administracyjnego.

W rozdziale 3 ustawy o ochronie danych osobowych ustawodawca określił m.in. przesłanki dopuszczalności przetwarzania danych osobowych, w tym danych podlegających szczególnej ochronie.

Przetwarzać dane osobowe można wyłącznie poprzez działanie legalne, a więc znajdujące oparcie w przepisie prawa, podjęte przez podmiot do działania umocowany i wykonujący czynności w ramach tego umocowania.

Zgodnie art. 23 ust. 1 przedmiotowej ustawy, przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy:

1) osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę, chyba że chodzi o usunięcie dotyczących jej danych,

2) jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa,

3) jest to konieczne do realizacji umowy, gdy osoba, której dane dotyczą, jest jej stroną lub gdy jest to niezbędne do podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie osoby, której dane dotyczą,

4) jest niezbędne do wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego,

5) jest to niezbędne dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez administratorów danych albo odbiorców danych, a przetwarzanie nie narusza praw i wolności osoby, której dane dotyczą.

Natomiast art. 27 przedmiotowej ustawy, mówi że zabrania się przetwarzania danych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniową, partyjną lub związkową, jak również danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym oraz danych dotyczących skazań, orzeczeń o ukaraniu i mandatów karnych, a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym.

Przetwarzanie danych, o których mowa w ust. 1, jest jednak dopuszczalne, jeżeli:

1) osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę na piśmie, chyba że chodzi o usunięcie dotyczących jej danych,

2) przepis szczególny innej ustawy zezwala na przetwarzanie takich danych bez zgody osoby, której dane dotyczą, i stwarza pełne gwarancje ich ochrony,

3) przetwarzanie takich danych jest niezbędne do ochrony żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby, gdy osoba, której dane dotyczą, nie jest fizycznie lub prawnie zdolna do wyrażenia zgody, do czasu ustanowienia opiekuna prawnego lub kuratora,

4) jest to niezbędne do wykonania statutowych zadań kościołów i innych związków wyznaniowych, stowarzyszeń, fundacji lub innych niezarobkowych organizacji lub instytucji o celach politycznych, naukowych, religijnych, filozoficznych lub związkowych, pod warunkiem, że przetwarzanie danych dotyczy wyłącznie członków tych organizacji lub instytucji albo osób utrzymujących z nimi stałe kontakty w związku z ich działalnością i zapewnione są pełne gwarancje ochrony przetwarzanych danych,

5) przetwarzanie dotyczy danych, które są niezbędne do dochodzenia praw przed sądem,

6) przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadań administratora danych odnoszących się do zatrudnienia pracowników i innych osób, a zakres przetwarzanych danych jest określony w ustawie,

7) przetwarzanie jest prowadzone w celu ochrony stanu zdrowia, świadczenia usług medycznych lub leczenia pacjentów przez osoby trudniące się zawodowo leczeniem lub świadczeniem innych usług medycznych, zarządzania udzielaniem usług medycznych i są stworzone pełne gwarancje ochrony danych osobowych,

8) przetwarzanie dotyczy danych, które zostały podane do wiadomości publicznej przez osobę, której dane dotyczą,

9) jest to niezbędne do prowadzenia badań naukowych, w tym do przygotowania rozprawy wymaganej do uzyskania dyplomu ukończenia szkoły wyższej lub stopnia naukowego; publikowanie wyników badań naukowych nie może następować w sposób umożliwiający identyfikację osób, których dane zostały przetworzone,

10) przetwarzanie danych jest prowadzone przez stronę w celu realizacji praw i obowiązków wynikających z orzeczenia wydanego w postępowaniu sądowym lub administracyjnym.

W ocenie Sądu I instancji, powyżej przytoczone przepisy zostały przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych naruszone w ten sposób, że nie ustalił on, czy art. 70c ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz. U. nr 104, poz. 711 z późn. zm.), nie jest przesłanką legalizującą przetwarzanie danych osobowych, o której mowa w art. 23 ust. 1 pkt 2 i 4 oraz art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych.

Sąd I instancji podkreślił, że art. 70c precyzyjnie określił obowiązki organów konstytucyjnych, tak w zakresie sporządzenia Raportu, jak też jego publikacji.

Następnie Sąd wyjaśnił, iż zaskarżona decyzja została wydana w zasadzie na podstawie przekazanych Generalnemu Inspektorowi Danych Osobowych informacji przez Ministra Obrony Narodowej, w sytuacji gdy w procesie powstawania Raportu uczestniczyły również inne organy, które w ocenie Sądu powinny zająć stanowisko w sprawie.

Zdaniem Sądu, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych przeprowadził postępowanie w sposób nieprawidłowy i w niewłaściwym kierunku, wbrew intencji Rzecznika Praw Obywatelskich i zignorował treść jego wniosku (żądania). Przeprowadził bowiem postępowanie, na co sam wskazał w decyzji poprzedzającej – z urzędu, aby następnie w zaskarżonej decyzji stwierdzić, że decyzja została wydana "po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich (...) o ponowne rozpatrzenie sprawy wszczętej z urzędu (...)".

W ocenie Sądu I instancji, nie powinno budzić żadnych wątpliwości, że postępowanie zakończone zaskarżoną decyzją, zostało wszczęte na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich i Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, był zobowiązany prowadzić postępowanie, będąc związany zakresem żądania określonym w tym wniosku.

Sąd I instancji zgodził się ze stwierdzeniem Rzecznika Praw Obywatelskich zawartym w skardze, że "nawet uznanie nieodwracalności zdarzenia polegającego na publikacji raportu, nie może prowadzić do konstatacji Generalnego Inspektora, że do naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych nie doszło. Przepis art. 70c ust. 3 ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego – wskazany przez GIODO jako podstawa prawna do opublikowania informacji zawierających dane wrażliwe, nie odpowiada bowiem wymogom ustanowionym w art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych, a tym samym nie może legitymizować, czy też usprawiedliwiać przetwarzania danych szczególnie chronionych".

Reasumując Sąd I instancji stwierdził, ze Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych naruszył przepisy postępowania, tj. art. 77, 80,107 Kpa w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 1 i 4 oraz art. 27 ust 2 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych.

Skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniósł Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, zaskarżając go w całości zarzucił Sądowi I instancji:

1) naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i art. 3 § 1 Ppsa w zw. z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) w zw. z art. 77, art. 80 i art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.), poprzez dokonanie niewłaściwej kontroli nad postępowaniem administracyjnym i uwzględnienie skargi, na skutek błędnego przyjęcia, że Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych nie ustalił, czy art. 70c ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz. U. Nr 104, poz. 711 z późn. zm.), powoływanej dalej jako Przepisy wprowadzające, nie jest przesłanką legalizującą przetwarzanie danych osobowych, o której mowa w art. 23 ust. 1 pkt 2 i 4 oraz art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.), co miało istotny wpływ na wynik sprawy;

2) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 70c ust. 3 Przepisów wprowadzających poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na niezasadnym uznaniu, iż przepis ten nie stanowi podstawy prawnej, o której mowa w art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych do przetwarzania informacji zawierających "wrażliwe" dane osobowe w Raporcie o działaniach żołnierzy i pracowników WSI oraz wojskowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania w zakresie wywiadu i kontrwywiadu wojskowego przed wejściem w życie ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o Wojskowych Służbach Informacyjnych w zakresie określonym w art. 67 ust. 1 pkt 1-10 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. " Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego" oraz o innych działaniach wykraczających poza sprawy obronności państwa i bezpieczeństwa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

W konkluzji skargi kasacyjnej wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, iż Generalny Inspektor w treści zaskarżonej decyzji wskazał, iż Raport z likwidacji WSI został opracowany przez Komisję Weryfikacyjną - utworzoną na podstawie art. 58 ust. 1 pkt 3 i art. 63 Przepisów wprowadzających. Obowiązek sporządzenia Raportu z likwidacji WSI został nałożony na Komisję Weryfikacyjną przepisem art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 7, poz. 49), zmieniającym Przepisy wprowadzające w szczególności poprzez dodanie do nich art. 70a. Powołany przepis art. 70a Przepisów wprowadzających określił zarazem zakres informacji podlegających ujęciu w Raporcie. Przepisy wprowadzające, w sposób zupełny i kompletny regulują kwestie dotyczące opracowania, opublikowania i uzupełniania ww. Raportu. Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego (SKW) i Szef Służby Wywiadu Wojskowego (SWW) zostali nimi zobowiązani do współdziałania z Przewodniczącym Komisji Weryfikacyjnej w zakresie sporządzania Raportu (art. 70b Przepisów wprowadzających). Przewodniczący Komisji Weryfikacyjnej był zobowiązany do niezwłocznego przekazania Raportu Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesowi Rady Ministrów i wiceprezesom Rady Ministrów, a także do sporządzenia odpowiedniego uzupełnienia Raportu, jeżeli po jego przekazaniu ww. podmiotom ujawniłyby się nowe okoliczności, które powinny zostać objęte Raportem lub wpływałby na jego treść (art. 70d ust. 1 Przepisów wprowadzających). Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej po otrzymaniu Raportu był obowiązany do przekazania go Marszałkowi Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Marszałkowi Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, a po zasięgnięciu opinii tych podmiotów był uprawniony do podania Raportu do publicznej wiadomości w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitorze Polskim" (art. 70c ust. 2 i 3 Przepisów wprowadzających). Raport opublikowany został w Monitorze Polskim z dnia 16 lutego 2007 r. (M. P. Nr 11, poz. 110). Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o podaniu Raportu do publicznej wiadomości było równoznaczne ze zniesieniem klauzuli tajności w rozumieniu art. 21 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 196, poz. 1631, z późn. zm.) (art. 70c ust. 4 Przepisów wprowadzających).

Wskazać zatem należy, iż wbrew twierdzeniu Sądu, w ocenie organu do spraw ochrony danych osobowych, art. 70c Przepisów wprowadzających, jako regulujący w sposób zupełny i kompletny kwestie dotyczące opracowania,

opublikowania i uzupełniania Raportu, jest przesłanką legalizującą przetwarzanie danych w nim zawartych, o której mowa w art. 23 ust. 1 pkt 2 i art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy.

Ponadto organ podkreślił, iż wedle poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń, pozostające aktualnie w dyspozycji podległych Ministrowi Obrony Narodowej - Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Szefa Służby Wywiadu Wojskowego materiały Komisji Weryfikacyjnej, na podstawie których powstał Raport (zwrócone ww. podmiotom po zakończeniu działalności Komisji Weryfikacyjnej - zgodnie z zapisami powołanego rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie trybu działania Komisji Weryfikacyjnej powołanej w związku z likwidacją Wojskowych Służb Informacyjnych) w zakresie w jakim zawierają one dane osobowe ujawnione w Raporcie, stanowią informacje, które w okresie poprzedzającym wejście w życie ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (tj. w okresie obowiązywania ustawy o ochronie informacji niejawnych z dnia 22 stycznia 1999 r.), zostały zakwalifikowane jako informacje niejawne. Wskazują na to jednoznacznie wyjaśnienia Ministra Obrony Narodowej, który poinformował, że te spośród omawianych materiałów, które znajdują się w dyspozycji Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego zostały opatrzone klauzulami tajności: "ściśle tajne", "tajne", "poufne" i "zastrzeżone", natomiast te, które znajdują się aktualnie w dyspozycji Szefa Służby Wywiadu Wojskowego to materiał oznaczony klauzulami "tajne" i "ściśle tajne". Wedle poczynionych w przedmiotowej sprawie ustaleń, materiały Komisji Weryfikacyjnej, zawierające w swej treści dane osobowe ujawnione w Raporcie, stanowią aktualnie zasób archiwalny - zatem klauzule tajności, którymi zostały one opatrzone, ani zasadność zakwalifikowania ich jako informacji niejawnych, nie podlegają weryfikacji. W konsekwencji zachowują one podany status. Zatem organ do spraw ochrony danych osobowych, dokonawszy powyższych ustaleń co do charakteru i statusu prawnego materiałów, na bazie których powstał Raport, a zarazem będąc pozbawionym zarówno możliwości dostępu do dokumentów źródłowych, na podstawie których przygotowany został Raport z likwidacji WSI w zakresie, w jakim zawierają one dane osobowe ujawnione w tym Raporcie, jak i kompetencji do wydania w stosunku do administratora danych osobowych ujawnionych w Raporcie nakazu, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych (art. 43 ust. 2 w zw. z art. 12 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych), zobligowany był do zakończenia wszczętego w niniejszej sprawie z urzędu postępowania służącego weryfikacji legalności procesu przetwarzania omawianych danych osobowych, decyzją administracyjną ograniczającą się do niestwierdzenia jakichkolwiek uchybień w ww. zakresie - z uwagi na poczynione powyżej ustalenia i ograniczony zakres własnych kompetencji.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna została oparta na usprawiedliwionych podstawach, chociaż jej uzasadnienie nie w pełni jest prawidłowe.

Zasadniczym powodem uwzględnienia skargi Rzecznika Praw Obywatelskich przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie było stwierdzenie przez Sąd I instancji, że GIODO nie ustalił, czy art. 70c ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 7, poz. 49), stanowi przesłankę legalizująca przetwarzanie danych wrażliwych w Raporcie o działaniach żołnierzy i pracowników WSI oraz wojskowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania w zakresie wywiadu i kontrwywiadu wojskowego przed wejściem w życie ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o Wojskowych Służbach Informacyjnych, w zakresie określonym w art. 67 ust. 1 pkt 1-10 oraz o innych działaniach wykraczających poza sprawy obronności państwa i bezpieczeństwa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Innym powodem uchylenia zaskarżonej decyzji było uznanie, że GIODO przeprowadził postępowanie nieprawidłowo, w oderwaniu od wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich, którego treścią był związany.

Ocena Sądu I instancji jest dowolna i pozostaje w kolizji z aktami sprawy.

Od początku nie budziło wątpliwości, że zdaniem GIODO art. 70c ustawy Przepisy wprowadzające stanowi przesłankę uzasadniającą przetwarzanie danych osobowych w Raporcie. Przepis ten został powołany w uzasadnieniu decyzji oraz w odpowiedzi na skargę jako uprawniający do przetwarzania danych osobowych ( str. 10 uzasadnienia zaskarżonej decyzji, str. 7 odpowiedzi na skargę ).

W takiej sytuacji czynienie GIODO zarzutu, że nie wyjaśnił, czy art. 70c ustawy Przepisy wprowadzające jest przesłanką uprawniającą do przetwarzania danych osobowych w Raporcie wydaje się niezrozumiałe.

Nieuzasadnione jest także stawianie GIODO zarzutu co do charakteru przeprowadzonego postępowania. Nie ulega bowiem wątpliwości, że postępowanie w sprawie zostało zainicjowane wnioskiem Rzecznika Praw Obywatelskich i nie było prowadzone z urzędu. Omyłkowe posłużenie się w decyzji GIODO z dnia 26 kwietnia 2012r. określeniem, że postępowanie przeprowadzono z urzędu, nie miało żadnego wpływu dla wyniku sprawy, zresztą Sąd I instancji, do czego był zobowiązany w ogóle nie wykazał wpływu wytkniętego uchybienia na wynik sprawy ( art. 145 1 pkt. 1 lit. c Ppsa ).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie naruszył zaskarżonym wyrokiem art. 70c ustawy Przepisy wprowadzające w zw. z art. 23 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych ( Dz. U. nr. 101, poz. 926 ze zm. z 2002r. ), poprzez błędną ich wykładnię.

Przetwarzanie danych osobowych w Raporcie z likwidacji WSI znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 70c ustawy Przepisy wprowadzające oraz art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Podstawę prawną opublikowania Raportu, a tym samym przetwarzania danych w nim zawartych stanowił przepis prawa rangi ustawowej tj. art. 70c ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. Przepisy wprowadzające.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego GIODO nie ma uprawnień do ingerowania w treść wspomnianego Raportu, który został opublikowany w urzędowym dzienniku "Monitor Polski". Tryb wprowadzania zmian w tym dokumencie został ściśle określony w art. 70d ustawy Przepisy wprowadzające. Przepisy tej ustawy wskazują także na organy uprawione do zmiany treści Raportu. Ten szczególny tryb ma zastosowanie również dla zmian Raportu polegających na usunięciu określonych danych. W związku z tym GIODO zasadnie uznał, że nie może wnikać w treść dokumentów i aktów prawnych opublikowanych w przepisanym trybie. Stąd też z uwagi na treść art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych oraz art. 70c ustawy Przepisy wprowadzające, a także mając na względzie charakter prawny dokumentu ujawniającego dane osobowe, należy stwierdzić, że GIODO odmawiając zastosowania środka prawnego określonego w art. 18 ust. 1 pkt 6 ustawy o ochronie danych osobowych nie naruszył prawa.

W tym miejscu celowe wydaje się odwołanie do uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 czerwca 2008r. K 51/7, w którym Trybunał stwierdził że Raport z chwilą wydania postanowienia o podaniu do wiadomości publicznej stał się aktem władczym dotykającym autonomii informacyjnej oraz prawa do ochrony dobrego imienia określonych imiennie osób, wymienionych w tym dokumencie. Raport władczo konkretyzuje sytuację prawną wymienionych w nim osób, które muszą znosić ingerencję w sferę swoich praw. Publikacja raportu Przewodniczącego Komisji Weryfikacyjnej (M. P. z 2007 r. Nr 11, poz. 110) wywołała nieodwracalne skutki dla osób objętych raportem. Konsekwencją stwierdzenia niekonstytucyjności wymienionych wyżej przepisów ustawy ( art. 70a ust. 1 pkt. 1 ustawy ) jest otwarcie drogi do dochodzenia odszkodowań z tytułu ewentualnych szkód niemajątkowych i majątkowych wyrządzonych zastosowaniem niekonstytucyjnej regulacji prawnej.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego stwierdzenie niekonstytucyjności art. 70a ust. 1 pkt 1 ustawy Przepisy wprowadzające nie miało wpływu na treść decyzji GIODO odmawiającej uwzględnienia wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o podjęcie działań przez GIODO w związku z przetwarzaniem danych osobowych w Raporcie, gdyż jak wskazano wyżej do podjęcia takich działań na podstawie ustawy o ochronie danych osobowych GIODO nie był upoważniony.

Z tych względów uznając, że zaskarżonym wyrokiem naruszone zostały przepisy prawa materialnego, a stwierdzone przez Naczelny Sąd Administracyjny naruszenie przepisów postępowania nie miało wpływu na wynik sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 188 Ppsa orzekł jak w sentencji.