Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA – Ewa Kwiecińska Sędzia WSA – Andrzej Kołodziej Sędzia WSA – Stanisław Marek Pietras (spraw.) Protokolant – specjalista Marek Kozłowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 grudnia 2011 r. sprawy ze skargi B. P. na bezczynność Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie rozpatrzenia wniosku z dnia [...] maja 2011 r. o udostępnienie informacji publicznej – oddala skargę, – przyznaje ze środków budżetowych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na rzecz adw. J. W. 240 zł (słownie dwieście czterdzieści złotych) oraz kwotę 55,20 (słownie pięćdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) stanowiącą 23% podatku od towarów i usług, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu

Wnioskiem z dnia [...] maja 2011 r. B. P. zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości o udostępnienie mu kwartalnika "[...]", bowiem biblioteka w Zakładzie Karnym w S., w którym aktualnie przebywa, nie jest w jego posiadaniu.

Pismem z dnia [...] czerwca 2011 r. odpowiedziano skarżącemu, że powyższy periodyk współfinansowany ze środków [...] posiada z góry ustalony i niezmienny nakład oraz listę dystrybucyjną odbiorców, na której znajdują się pracownicy [...], zaś przy projektowaniu tego wydawnictwa nie przewidziano jego dystrybucji dla osób prywatnych. Natomiast osoby zainteresowane mogą się zapoznać z kwartalnikiem w formie elektronicznej, zamieszczonym w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Sprawiedliwości, pod wskazanym adresem elektronicznym.

W piśmie z dnia [...] czerwca 2011 r. skierowanym do organu, skarżący stwierdził, że jest aktualnie pozbawiony wolności i nie ma możliwości korzystania z Biuletynu Informacji Publicznej.

W odpowiedzi na powyższe organ pismem z dnia [...] lipca 2011 r. ponowił argumentację zawartą w piśmie z dnia [...] czerwca 2011 r.

Z kolei skarżący w piśmie z dnia [...] lipca 2011 r. podał, że Dyrektor Zakładu Karnego odmówił mu udostępnienia powyższego kwartalnika, bowiem osadzony – jak miał mu powiedzieć – nie ma możliwości dostępu do komputera.

Pismem z dnia [...] sierpnia 2011 r. ponownie przekazano skarżącemu argumentację zawartą w piśmie z dnia [...] czerwca 2011 r.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, skarżący B. P. zarzucił organowi naruszenie przepisów art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 1 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 i art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej poprzez nieuwzględnienie jego wniosku w przedmiocie udostępnienia bezpłatnego kwartalnika "[...]" dostępnego w formie papierowej. W tej sytuacji wniósł o zobowiązanie Ministra Sprawiedliwości do rozpoznania jego wniosku z dnia [...] maja 2011 r. oraz zasądzenie kosztów według norm przepisanych. W uzasadnieniu natomiast powołał się na opisany powyżej stan faktyczny dodając, że za wydrukowanie kwartalnika dyrektor zakładu karnego zażądał od niego kwoty 100 zł.

W odpowiedzi na skargę Minister Sprawiedliwości wniósł o jej oddalenie, wskazując na dotychczasowe ustalenia faktyczne i prawne podkreślając w odniesieniu do sytuacji skarżącego, że informacje udostępnione w BIP należałoby – analogicznie – udostępniać na wniosek wszystkim osobom mającym problem z dostępem do sieci internetowej lub posiadających ograniczenia natury fizycznej, co jest sprzeczne z ustawą.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z brzmieniem art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej i to z przepisami obowiązującymi w dacie jej wydania.

Skarga analizowana pod tym kątem podlega oddaleniu, ale nie z powodów wskazanych przez Ministra Sprawiedliwości. Stosownie do treści art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, która obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

1. decyzje administracyjne;

2. postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3. postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

4. inne niż określone w pkt. 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

4a.pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

5. akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6. akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt. 5 podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7. akty nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego;

8. bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4a.

Z bezczynnością organu mamy zatem do czynienia wówczas, gdy organ będąc zobowiązany do podjęcia czynności, nie podejmuje jej w terminie określonym przez przepisy prawa. Powyższe oznacza więc, że zarzut bezczynności powinien się pojawić wówczas, gdy organ, będąc właściwym w sprawie i zobowiązanym do podjęcia czynności, pozostaje w zwłoce. Skarga na bezczynność bowiem ma na celu spowodowanie wydania przez organ administracji publicznej oczekiwanego aktu.

Przechodząc natomiast do dostępu informacji publicznej i ewentualnej bezczynności w tym zakresie stwierdzić na samym początku należy, że Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 61 ust. 1 stanowi, iż obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa, zaś według ust. 2, prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu, przy czym tryb udzielania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, określają ustawy (ust. 3).

Konkretyzacją tego prawa zajmuje się m. in. ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.), gdzie w myśl art. 1, każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonym w tym akcie prawnym. Ponadto na podstawie art. 2 ust. 1, każdemu przysługuje, z zastrzeżeniem art. 5, prawo dostępu do informacji publicznej, co jednocześnie nie oznacza, że każdy podmiot jest zobligowany do jej udostępniania. Realizacja bowiem tego prawa spoczywa na określonych w ustawie podmiotach. I tak, zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy, obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:

1) organy władzy publicznej,

2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych,

3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa,

4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego,

5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

Zobowiązanymi do udostępnienia informacji publicznej są również organizacje związkowe i pracodawców reprezentatywne, w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.), oraz partie polityczne (ust. 2).

Skoro zaś zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej jest m. in. organ władzy publicznej (art. 4 ust. 1 pkt 1), a według art. 5 § 2 pkt 3) Kodeksu postępowania administracyjnego organem administracji publicznej jest minister, to przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy bezspornym jest, że Minister Sprawiedliwości jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej.

Rzecz jednak w tym, że żądanie zawarte we wniosku skarżącego z dnia [...] maja 2011 r., a sprowadzające się do udostępnienia mu w formie pisemnej kwartalnika "[...]", nie może być potraktowane jako wniosek o udzielenie informacji publicznej, bowiem sam żądany kwartalnik nie jest informacją publiczną w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej. Z tego mianowicie powodu, że źródła definicji informacji publicznej należy się doszukiwać w cytowanym już wyżej przepisie art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Stąd też informacją publiczną są wszelkiego rodzaju dokumenty odnoszące się do organu władzy publicznej lub podmiotu niebędącego organem administracji publicznej, związanych z nimi, bądź w jakikolwiek sposób ich dotyczących. Ponadto są nią zarówno treści dokumentów bezpośrednio przez nie wytworzonych, jak i te, których używają przy realizacji przewidzianych prawem zadań, nawet gdy nie pochodzą wprost od nich. Niezależnie od powyższego, aby konkretna informacja posiadała walor informacji publicznej, to musi się odnosić do sfery faktów i do istniejącego już stanu rzeczy oraz do czynności dokonanych już przez organ, czy też strony danego postępowania. Innymi słowy mówiąc, nie jest informacją publiczną jakakolwiek treść intelektualna, która nie posiada przymiotu dokumentu.

Natomiast kwartalnik "[...]", mimo że został umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Sprawiedliwości, to poprzez ten fakt nie stał się informacją publiczną w rozumieniu art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, lecz jest wydawnictwem w myśl art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 ze zm.) i w jej rozumieniu oznacza czasopismo, którym – według art. 7 ust. 2 pkt 2 – jest druk periodyczny ukazujący się nie częściej niż raz w tygodniu, a nie rzadziej niż raz w roku. Zatem dostęp do czasopisma, zgodnie z przytoczoną już wyżej argumentacją, nie może oraz nie odbywa się na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej i to tym bardziej, że jest ono środkiem masowego przekazu.

W konsekwencji organ nie uwzględniając wniosku skarżącego z dnia [...] maja 2011 r., nie pozostawał bezczynny w udostępnieniu informacji publicznej, jednakże z całkowicie innych powodów, aniżeli wskazane przez niego w odpowiedzi na skargę. Mianowicie – co już wyżej wykazano – kwartalnik "[...]" nie stanowi informacji publicznej.

Na marginesie jedynie podać należy, że sam organ na stronie internetowej([...]) wskazuje na charakter powyższej "informacji" pisząc m. in.: "Oddajemy do dyspozycji Czytelników stronę internetową kwartalnika "[...]". Znajdziecie tu Państwo wykaz artykułów przeznaczonych do publikacji w pierwszym wydaniu czasopisma. Procedury przetargowe na wybór wykonawcy druku i dystrybucji kwartalnika dobiegają końca. Planujemy, że inauguracyjny numer "[...]" zostanie wydrukowany w pierwszym kwartale [...] r. "[...]" to kwartalnik Ministerstwa Sprawiedliwości, który jest częścią projektu "[...]" współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Sposoby ulepszania pracy sądów oraz reforma wymiaru sprawiedliwości to główna problematyka czasopisma. Jego adresatem są przede wszystkim sędziowie, prokuratorzy, adwokaci, pracownicy administracyjni sądów, studenci nauk prawnych oraz kadra akademicka z wydziałów prawa szkół wyższych".

W tym stanie rzeczy, na mocy art. 151 w zw. z art. 132 cytowanej już wyżej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, należało orzec jak w sentencji wyroku.