Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Korycińska (spr.) Sędzia NSA Edward Kierejczyk Sędzia del. WSA Krystyna Józefczyk Protokolant Beata Kołosowska po rozpoznaniu w dniu 20 października 2010 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej zażalenia T. H. E. w V., L. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 17 czerwca 2010 r. sygn. akt VI SA/Wa 370/10 w zakresie oddalenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi na postanowienie Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] września 2009 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania spornego postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i odrzucić wniosek o przywrócenie terminu

I

Postanowieniem objętym zażaleniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. odmówił T. H. E. z siedzibą w V., L. przywrócenia terminu do wniesienia skargi na postanowienie Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej (dalej także jako: Urząd) z dnia [...] września 2009 r. w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania w sprawie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy.

Sąd orzekał w następującym stanie sprawy. Pismem z dnia 8 stycznia 2010 r. T. H. E. wniosła bezpośrednio do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. skargę na postanowienie Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] września 2009 r., doręczone Spółce w dniu 9 grudnia 2009 r. WSA w W. otrzymał skargę w dniu 11 stycznia 2010 r. i przekazał ją organowi w dniu 14 stycznia 2010 r.

Następnie WSA w W. postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2010 r., sygn. akt VI SA/Wa 370/10 odrzucił wyżej wymienioną skargę na podstawie art. 58 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej jako: p.p.s.a.), jako wniesioną po upływie terminu, o którym mowa w art. 53 § 1 p.p.s.a.

Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem został doręczony skarżącej w dniu 12 maja 2010 r., a w dniu 19 maja 2010 r. wniesiono pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia skargi. W uzasadnieniu wniosku strona wskazała na niezawinioną przez nią pomyłkę biurową pracownika kancelarii prawnej pełnomocnika, która wystąpiła w momencie kopertowania pisma procesowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. odmawiając przywrócenia terminu zaskarżonym postanowieniem uznał że, pomyłka biurowa pracownika zatrudnionego w kancelarii prawnej pełnomocnika, nie stanowi okoliczności nadzwyczajnej, której nie można było uniknąć, wykluczającej możliwość przypisania stronie bądź jej pełnomocnikowi winy z powodu uchybienia terminu. Uznając, zatem, że pełnomocnik strony nie uprawdopodobnił braku winy w uchybieniu terminu do wniesienia skargi Sąd oddalił wniosek o przywrócenie uchybionego terminu.

II

Na powyższe postanowienie T. H. E. wniosła zażalenie, domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania WSA w W., zasądzenia kosztów postępowania oraz przeprowadzenia rozprawy w celu rozpatrzenia wniosku.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.: art. 86 § 1 p.p.s.a. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie:

1) w wyniku przyjęcia, że nie wypełnia przesłanki braku winy i nie daje podstaw do zastosowania tego przepisu zwykła pisarska pomyłka pracownika kancelarii, polegająca na błędnym zaadresowaniu koperty ze skargą i wysłaniem jej do sądu administracyjnego zamiast do Urzędu Patentowego, w sytuacji, gdy skarga taka na swojej stronie przewodniej została opatrzona wyraźną informacją jej skierowania do ww. sądu za pośrednictwem Urzędu, wyraźnego oparcia wniesienia tej skargi na przepisach przewidujących wprost wspomniane pośrednictwo Urzędu oraz dołączenia do tej skargi jej odpisów, z zaznaczeniem, że jeden z nich jest przeznaczony dla Urzędu, jako strony postępowania (pośredniczącej w przekazaniu skargi), a także,

2) w wyniku nieuwzględnienia przy stosowaniu powołanego przepisu odpowiedniej praktyki sądowej, w szczególności w działalności NSA, dopuszczającej w tego rodzaju sytuacji, jak występująca w przedmiotowym stanie faktycznym, przywrócenie terminu na podstawie tego przepisu,

3) w wyniku nieuwzględnienia przy stosowaniu powołanego przepisu, że do uchybienia terminu doszło ostatecznie nie wprost przez samo omyłkowe zaadresowanie skargi, lecz dopiero w trakcie procedury przekazywania tej skargi przez sąd administracyjny do Urzędu Patentowego RP,

4) w wyniku nieuwzględnienia stosunku prawnego między pełnomocnikiem prowadzącym kancelarię prawną i jego pracownikiem i wynikającej stąd odpowiedzialności na zasadzie ryzyka, a nie winy, oraz nieuwzględnienia wąskiego zakresu ustawowych obowiązków pełnomocnika, które nie obejmują kontroli prawidłowo skierowanej korespondencji wysyłanej z jego kancelarii na błędny adres, spowodowany omyłką pracownika tej kancelarii oraz

5) w wyniku nieuwzględnienia konstytucyjnej zasady prawa do sądu (art. 45 i 77 Konstytucji RP), która uchyla tego rodzaju omyłki w pracy kancelarii pełnomocnika, jako przeszkody w przywróceniu terminu na dochodzenie praw strony w postępowaniu administracyjnym.

Spółka wnosząca zażalenie stanęła na stanowisku, że uchybienie terminowi do wniesienia skargi na postanowienie Urzędu Patentowego nastąpiło w wyniku zupełnie wyjątkowych okoliczności, które w świetle art. 86 § 1 p.p.s.a. uchylają jej winę w tym uchybieniu. Sprawczą przyczyną uchybienia terminu stała się zwykła, biurowa omyłka doświadczonego pracownika kancelarii prawnej pełnomocnika Spółki. Pracownik ten omyłkowo zaadresował skargę na postanowienie Urzędu. Wnosząca zażalenie wskazała, że Sąd w zaskarżonym postanowieniu wziął powyższe okoliczności pod uwagę przy stosowaniu art. 86 § 1 p.p.s.a., jednak uznał je za działające na niekorzyść Spółki, czym naruszył ten przepis.

III

Na rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym pełnomocnik składającej zażalenie potwierdził, że skarga do Sądu I instancji została wniesiona w 30 dniu terminu do jej wniesienia.

IV

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Instytucja przywrócenie uchybionego terminu została uregulowana w przepisach Działu III rozdziału 6 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zgodnie z art. 86 § 1 tej ustawy, jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Stosownie natomiast do art. 87 § 1 p.p.s.a. pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. Ustawa procesowa podobnie jak zbliżone regulacje zawarte w Kodeksie postępowania cywilnego, nie precyzuje pojęcia ustania przyczyny uchybienia terminu, a zatem tego momentu, od którego zaczyna biec siedmiodniowy termin do wniesienia wniosku o przywróceniu terminu. Nie budzi przy tym wątpliwości, że zarówno w procedurze sądowoadministracyjnej jak i cywilnej, siedmiodniowy termin do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu jest ustawowym przywracalnym terminem procesowym. Termin ten podlega przywróceniu na zasadach ogólnych (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2009 r. sygn. akt III CZP 117/08).

Istotnym dla dalszych rozważań jest ustalenie, co w realiach konkretnej sprawy oznacza ustanie przyczyny uchybienia terminu. Jeżeli przyjąć, że powodem uchybienia terminu była określona przeszkoda, której strona nie była w stanie usunąć to ustanie przyczyny uchybienia terminu nastąpi w dacie usunięcia tej przeszkody. Ta oczywista konstatacja obejmuje jednak tylko te sytuacje, gdy strona świadoma uchybienia terminu dokonuje spóźnionej czynności procesowej składając jednocześnie wniosek o przywrócenie terminu.

Inna sytuacja występuje natomiast wówczas, gdy strona przekonana o dokonaniu czynności procesowej w terminie dowiaduje się, że uchybiła terminowi do jej dokonania. Źródła informacji o uchybieniu terminu mogą być różne. Zarówno sama strona może zreflektować się, że dokonała czynności z uchybieniem terminu, jak i uzyskać tę wiedzę z zarządzeń lub postanowień właściwego sądu.

W rozpoznawanej sprawie skarżąca wniosła skargę w ostatnim ustawowym dniu do jej wniesienia. Ta okoliczność jest bezsporna, wynika zarówno z akt jak i z oświadczenia pełnomocnika złożonego na rozprawie, wyznaczonej w celu umożliwienia stronie zajęcia stanowiska w sprawie.

Skarga została wniesiona bezpośrednio do Sądu I instancji. Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału [...] z dnia 13 stycznia 2010 r. skargę przekazano do organu, którego działanie zaskarżono. Zarządzenie to zostało wydane po upływie ustawowego terminu do wniesienia skargi. W wykonaniu tego zarządzenia pismem z dnia 14 stycznia 2010 r. poinformowano pełnomocnika strony o przekazaniu skargi do Urzędu. W piśmie tym zawarto następującą informacje "jednocześnie Sąd informuje, że zgodnie z art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz.U. Nr 157, poz. 1270 ze zm.) skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem sprawy, a tym samym skargi oraz inne pisma procesowe strony złożone bezpośrednio do sądu przesyłane są organowi". Omawiane pismo z dnia 14 stycznia 2010 r. zostało doręczone pełnomocnikowi w dniu 28 stycznia 2010 r. Okoliczność ta jest bezsporna i wynika z pism procesowych strony. W tej sytuacji nie powinno budzić wątpliwości, że o tym, iż doszło do uchybienia terminu do wniesienia skargi strona dowiedziała się w dniu 28 stycznia 2010 r. i od tej daty biegł termin do wniesienia wniosku o przywrócenie uchybionego terminu do wniesienia skargi. Inaczej rzecz ujmując, przyczyna uchybienia terminu, o której mowa w art. 87 § 1 p.p.s.a., ustała w dniu 28 stycznia 2010 r. Tymczasem wniosek o przywrócenie terminu został wniesiony w dniu 19 maja 2010 r., a to czyni go spóźnionym w rozumieniu art. 88 p.p.s.a.

Z przedstawionych powodów Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 188 w zw. z art. 197 § 2 oraz art. 88 w zw. z art. 193 p.p.s.a. postanowił jak w sentencji.