drukuj    zapisz    Powrót do listy

6118 Egzekucja świadczeń pieniężnych, zabezpieczenie zobowiązań podatkowych, Egzekucyjne postępowanie, Dyrektor Izby Administracji Skarbowej, Uchylono zaskarżone postanowienie, I SA/Lu 643/20 - Wyrok WSA w Lublinie z 2021-03-19, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I SA/Lu 643/20 - Wyrok WSA w Lublinie

Data orzeczenia
2021-03-19 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2020-12-18
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie
Sędziowie
Andrzej Niezgoda /przewodniczący sprawozdawca/
Krystyna Czajecka-Szpringer
Monika Kazubińska-Kręcisz
Symbol z opisem
6118 Egzekucja świadczeń pieniężnych, zabezpieczenie zobowiązań podatkowych
Hasła tematyczne
Egzekucyjne postępowanie
Skarżony organ
Dyrektor Izby Administracji Skarbowej
Treść wyniku
Uchylono zaskarżone postanowienie
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 1438 art. 19 par. 1 i 2, art. 29 par. 2 i par. 2a, art. 27 par. 1 i 2, art. 27c
Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - t.j.
Dz.U. 2020 poz 1359 art. 43 par. 1 i 2
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359).
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Niezgoda (sprawozdawca) Sędziowie WSA Krystyna Czajecka-Szpringer WSA Monika Kazubińska-Kręcisz po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 19 marca 2021 r. sprawy ze skargi P. L. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej z dnia [...] nr [...] w przedmiocie nieprzystąpienia do egzekucji I. uchyla zaskarżone postanowienie; II. zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej na rzecz P. L. kwotę [...]([...]) złotych z tytułu zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem z dnia [...] r. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej, dalej: "Dyrektor Izby Administracji Skarbowej", "organ nadzorczy", po rozpatrzeniu zażalenia Prezydenta Miasta [...], dalej: "Prezydent", "wierzyciel", "skarżący", utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w [...], dalej: "Naczelnik Urzędu Skarbowego", "organ egzekucyjny", z dnia [...] r. w przedmiocie nieprzystąpienia do egzekucji należności wynikających z dalszego tytułu wykonawczego nr [...]

Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia i akt sprawy wynika, że Prezydent Miasta prowadzi wobec małżeństwa K. B. oraz J. P., dalej także: "dłużnicy", postępowanie egzekucyjne na podstawie wystawionego przez siebie tytułu wykonawczego nr [...] Korzystając z uprawnień wierzyciela, pismem z dnia 23 lipca 2020 r. Prezydent przekazał ww. tytuł wykonawczy Naczelnikowi Urzędu Skarbowego wraz z wnioskiem o zastosowanie środka egzekucyjnego w postaci egzekucji z nieruchomości położonej w [...] przy ul. [...] (działka [...]) i ul. [...] (działka [...]) należących do małżonków.

Pismem z dnia 18 sierpnia 2020 r. organ egzekucyjny zawiadomił wierzyciela o nieprzystąpieniu do egzekucji z ww. nieruchomości. Następnie na wniosek wierzyciela, na podstawie art 29 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, organ egzekucyjny wydal postanowienie z dnia 2 września 2020 r. o nieprzystąpieniu do egzekucji należności wynikających z dalszego tytułu wykonawczego nr [...], wskazując m.in., że w stanie faktycznym sprawy skierowanie dalszego tytułu wykonawczego wystawionego na podstawie art. 27c ustawy egzekucyjnej na oboje małżonków, do majątku, który stanowi obecnie majątek osobisty w udziałach [...] "wydaje się być nieprawidłowe". Aby kontynuować skutecznie egzekucję należy – zdaniem organu egzekucyjnego - usunąć rozbieżności pomiędzy obecnym wpisem w księdze wieczystej, a stanem faktycznym, a następnie skierować ponownie tytuły wykonawcze do egzekucji z nieruchomości.

W zażaleniu na to postanowienie Prezydent zarzucił naruszenie przepisów regulujących zasady ustania wspólności ustawowej małżeńskiej oraz zasady dokonywania aktualizacji wpisów w księgach wieczystych. W ocenie Prezydenta, skoro małżeństwo dłużników ustało na podstawie prawomocnego wyroku rozwodowego z dniem [...] r., a stan prawny nieruchomości ujawniony w księdze wieczystej wskazuje prawa właścicielskie przysługujące byłym małżonkom na zasadzie ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, to oczywistym jest, że stan prawny ujawniony w księdze wieczystej jest niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości. Wierzyciel wyraził jednak przekonanie, że nieprawidłowa jest teza, iż w tym stanie faktycznym sprawy wszczęcie egzekucji z nieruchomości jest przedwczesne i wymaga usunięcia rozbieżności pomiędzy wpisem w księdze wieczystej, a stanem faktycznym.

Prezydent argumentował, że skoro co do zasady ustanie małżeństwa skutkuje ustaniem ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, a zgodnie z art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, małżonkom przypadają udziały w majątku w równych częściach, to powołany przepis stanowi wystarczającą podstawę prawną do wiążącego określenia wielkości udziału byłego małżonka w przedmiocie należącym do majątku wspólnego. W ocenie Prezydenta nie ma żadnych powodów aby na wierzyciela przenosić powinność inicjowania postępowania o podziale majątku wspólnego. Powstała po ustaniu małżeństwa współwłasność w częściach ułamkowych stanowi wystarczającą przesłankę do prowadzenia egzekucji z udziałów w zakresie, w jakim przysługują one byłemu małżonkowi będącemu dłużnikiem.

Co do kwestii uzgodnienia księgi wieczystej, wnoszący zażalenie wierzyciel stwierdził, że mając na względzie treść art. 6262 § 5 k.p.c., stanowiący kto może złożyć wniosek o wpis – przepis ten daje uprawnienie wierzycielowi do złożenia wniosku o wpis swojego prawa w postaci zajęcia udziału w nieruchomości w trybie egzekucji, dokonując jednocześnie aktualizacji działu II księgi poprzez określenie praw dotychczasowych współwłaścicieli jako współwłasność ułamkowa w częściach równych, tj. w udziałach po [...]. Podkreślił, że ustawodawca wychodząc naprzeciw interesom wierzycieli, usankcjonował prawo wierzycielskie do dokonania wpisu w dziale II księgi wieczystej w przypadku gdy wierzycielowi przysługuje inne prawo podlegające wpisaniu do księgi wieczystej np.: egzekucji z nieruchomości i zajęcia nieruchomości lub wpisu hipoteki.

Dyrektor Izby Administracji Skarbowej, utrzymując postanowienie organu egzekucyjnego w mocy odwołał się w szczególności do art. 29 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zgodnie z którym organ egzekucyjny bada z urzędu dopuszczalność egzekucji administracyjnej, organ ten nie jest natomiast uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Wskazał także, iż organ egzekucyjny nie przystępuje do egzekucji i zawiadamia wierzyciela o przyczynach nieprzystąpienia do egzekucji, jeżeli: 1) obowiązek, którego dotyczy tytuł wykonawczy, nie podlega egzekucji administracyjnej; 2) organ egzekucyjny uprawdopodobni, że nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne; 3) tytuł wykonawczy nie spełnia wymogów określonych w art. 27 § 1 i 2. Organ nadzorczy zauważył też, iż na wniosek wierzyciela niebędącego jednocześnie organem egzekucyjnym, złożony w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o przyczynach nieprzystąpienia do egzekucji, organ egzekucyjny wydaje postanowienie o nieprzystąpieniu do egzekucji lub przystępuje do egzekucji. Przy czym na postanowienie o nieprzystąpieniu do egzekucji wierzycielowi przysługuje zażalenie, co wynika z art. 29 § 2a ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

W ocenie organu nadzorczego, Naczelnik Urzędu Skarbowego prawidłowo uznał, że przekazany przez wierzyciela tytuł wykonawczy nie spełnia wymogów określonych w art. 27 § 1 i 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji stwierdzając, że skierowanie dalszego tytułu wykonawczego wystawionego na podstawie art. 27c ustawy egzekucyjnej na oboje małżonków, do majątku, który stał się w wyniku ustania małżeństwa majątkiem osobistym w udziałach [...] jest nieprawidłowe. Jeśli nawet przedmiotowy tytuł wykonawczy wystawiony na podstawie art. 27c ustawy egzekucyjnej w chwili jego wystawienia, tj. 22 marca 2018 r., mógł spełniać wymogi określone w art. 27 § 1 i 2 ustawy egzekucyjnej, to w momencie przekazania do Naczelnika Urzędu Skarbowego, w dniu 23 lipca 2020 r., stan faktyczny sprawy uległ zmianie, gdyż 13 grudnia 2018 r. uprawomocnił się wyrok Sądu Okręgowego w [...], sygn. akt [...], orzekający o rozwodzie małżonków. W związku z powyższym ustała wspólność ustawowa małżeńska i przekształciła się we wspólność ustawową w częściach równych. Okoliczność ustania małżeństwa ma istotne znaczenie dla przebiegu przedmiotowego postępowania egzekucyjnego, gdyż w obecnym stanie faktycznym skierowanie dalszego tytułu wykonawczego do egzekucyjnej realizacji, wystawionego na oboje małżonków, jest nieprawidłowe.

Organ nadzorczy wskazał też, że zgodnie z art. 19 § 1 i § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, organem uprawnionym do prowadzenia egzekucji z nieruchomości jest naczelnik urzędu skarbowego. Jeśli zatem w trakcie postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez prezydenta miasta, zaistnieje potrzeba skierowania egzekucji do nieruchomości zobowiązanego, zachodzi wówczas sytuacja opisana w art. 26c § 1 ustawy egzekucyjnej. Zgodnie z tym przepisem, w razie potrzeby prowadzenia egzekucji przez więcej niż jeden organ egzekucyjny, wierzyciel wydaje dalszy tytuł wykonawczy. Oznacza to, że w zakresie prowadzenia egzekucji z nieruchomości prezydent miasta traci swoje uprawnienia organu egzekucyjnego odnośnie do zobowiązań z tytułu podatku od nieruchomości i przysługuje mu wyłącznie status wierzyciela. Organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji z nieruchomości jest w takiej sytuacji naczelnik urzędu skarbowego i jako właściwy organ egzekucyjny, z chwilą przedstawienia mu przez wierzyciela tytułów wykonawczych, ma on nie tylko prawo, ale i obowiązek sprawdzić czy te tytuły, oczywiście z punktu widzenia formalnego, uprawniają go do prowadzenia egzekucji z nieruchomości (art. 29 § 1 ustawy egzekucyjnej). Negatywny wynik weryfikacji uprawnia naczelnika urzędu skarbowego będącego organem egzekucyjnym, do zastosowania art. 29 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i wydania postanowienia o nieprzystąpieniu do egzekucji z nieruchomości.

Organ nadzorczy zaznaczył, że to na organie egzekucyjnym, mającym prowadzić egzekucję z nieruchomości, nadającym dalszemu tytułowi wykonawczemu własną klauzulę o skierowaniu go do egzekucji, w pierwszej kolejności spoczywa formalny obowiązek sprawdzenia prawidłowości przedłożonego tytułu. Bowiem to nie wierzyciel, a naczelnik urzędu skarbowego bierze na siebie odpowiedzialność za prowadzenie egzekucji z nieruchomości na podstawie formalnie wadliwego, niezgodnego z prawem tytułu wykonawczego.

W ocenie organu nadzorczego organ egzekucyjny przystępując do wnioskowanej przez wierzyciela egzekucji z nieruchomości miał zatem obowiązek ocenić zgodność wystawionego tytułu wykonawczego ze stanem faktycznym, a uznając, że dalszy tytuł wykonawczy nie spełnia warunków z art. 26c § 2 ustawy egzekucyjnej, miał obowiązek zastosować art. 29 § 2 omawianej ustawy egzekucyjnej i odmówić przystąpienia do egzekucji z takiego składnika majątkowego.

W kwestii konieczności doprowadzenia do zgodności ze stanem faktycznym ustanowionej dla przedmiotowych nieruchomości księgi wieczystej [...] organ zwrócił uwagę, że dochodzona w niniejszym postępowaniu należność pieniężna to podatek od nieruchomości, za który - co do zasady - małżonkowie odpowiadają solidarnie i zakresu tej odpowiedzialności nie zmienia fakt ustania małżeństwa. Z chwilą ustania wspólności majątkowej małżeńskiej wysokość udziału każdego z byłych małżonków w majątku wspólnym jest równa (1/2 – jak to wynika z art. 43 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. z 2020 r. poz. 1359, dalej: "k.r.o."). Odmienne określenie wysokości udziału może wynikać jedynie z umowy zawartej między małżonkami bądź z orzeczenia sądu (por. art. 43 § 2 k.r.o.). Legitymacja i inicjatywa w tym zakresie należą do małżonków, przy czym zgłoszenie tego żądania nie jest ani obowiązkowe, ani obwarowane żadnym terminem. W przedmiotowej sprawie małżonkowie nie wystąpili z takim żądaniem, brak jest również stosownej umowy, zaś w żadnym wypadku inicjatywa w tym zakresie nie należy do organu egzekucyjnego. W chwili obecnej nieruchomości, do których kierowana jest niniejsza egzekucja nie stanowią majątku wspólnego zobowiązanych, ale majątek osobisty każdego z byłych małżonków, w udziałach 1/2. Nie ma jednocześnie przeszkód w dochodzeniu powstałej należności z majątków osobistych zobowiązanych, w tym z udziałów w przedmiotowych nieruchomościach.

Odwołując się do art. 6262 § 5 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 1575, dalej: "k.p.c."), organ zwrócił też uwagę, że wniosek o wpis w księdze wieczystej może złożyć właściciel nieruchomości, użytkownik wieczysty, osoba, na rzecz której wpis ma nastąpić, albo wierzyciel, jeżeli przysługuje mu prawo, które może być wpisane w księdze wieczystej, przy czym w sprawach dotyczących obciążeń powstałych z mocy ustawy wniosek może złożyć uprawniony organ. Zatem w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej, a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności wnosząc pozew o uzgodnienie treści księgi wieczystej (por. art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, Dz.U. z 2019 r., poz. 2204). Zgodnie z przyjętym w doktrynie i orzecznictwie poglądem legitymację procesową do wytoczenia powództwa o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym, posiada tylko osoba uprawniona do złożenia wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej w rozumieniu art. 6262 § 5 k.p.c. W tej grupie ustawodawca wymienia również wierzyciela, który jest dysponentem prowadzonego postępowania egzekucyjnego.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie Prezydent, wnosząc o uchylenie postanowienia Dyrektora Izby Administracji Skarbowej, zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego:

- art. 27 § 1 i 2 w związku z art. 27c i art. 26c § 1, § 2 i § 3 i art. 29 § 2 pkt 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w brzmieniu obowiązującym sprzed nowelizacji wprowadzonej ustawą z dnia 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 2070), tj. w brzmieniu ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wg stanu prawnego sprzed dnia 30 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2019 poz. 1438), dalej: "u.p.e.a.", poprzez wadliwą wykładnię art. 27 § 1 i 2 w związku z art. 27c i art. 26c § 1, § 2 i § 3 u.p.e.a. polegającą na uznaniu, że dalszy tytuł wykonawczy wystawiony na oboje małżonków nie spełnia określonych ustawą wymagań uprawniających do egzekucji w związku z orzeczonym w toku postępowania egzekucyjnego rozwodem zobowiązanych i w konsekwencji nie uprawnia do zastosowania środka egzekucyjnego w postaci egzekucji z nieruchomości, co w konsekwencji skutkuje wadliwym zastosowaniem art. 29 § 2 pkt 3 u.p.e.a. poprzez uznanie przez organ odwoławczy za prawidłowe "nieprzystąpienie do egzekucji" z nieruchomości w związku z tym, że tytuł wykonawczy nie spełnia wymogów określonych w art. 27 § 1 i 2.

Zarzucił także Prezydent naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy:

- art. 7, art. 77 § 1 i 107 § 1 pkt 6 i § 3 w związku z art. 126 k.p.a. polegające na błędnym ustaleniu przez organ nadzorczy okoliczności faktycznych sprawy, z naruszeniem zasad dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, wnikliwości, praworządności, wyczerpującego rozpatrzenia całego materiału dowodowego i wnikliwego wyjaśnienia sprawy, a także nie wskazania konkretnie jakiego wymogu art. 27 § 1 i 2 u.p.e.a. dalszy tytuł wykonawczy, czy też sam tytuł wykonawczy nie spełnia, nie wskazania przepisów prawa, które nakazywałaby w okolicznościach niniejszej sprawy podjęcie przez wierzyciela określonych czynności wobec prowadzonej egzekucji lub tytułu wykonawczego w związku z orzeczonym w toku postępowania rozwodem zobowiązanych.

W uzasadnieniu skargi Prezydent odwołał się do brzmienia art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1170 ze zm.) oraz art. 91 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2020 poz. 1325 ze zm.), dalej: "o.p.", stanowiącego, że do odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania podatkowe stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dla zobowiązań cywilnoprawnych, a także odwołał się do art. 366 § 1 Kodeksu cywilnego, z którego wynika, że kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, iż wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych.

W oparciu o powołane przepisy wierzyciel przyjął, że każdy z dłużników (współwłaścicieli przy współwłasności ułamkowej lub łącznej) zobowiązany jest wobec gminy do spełnienia całego świadczenia (zapłaty podatku), tak jakby był jedynym dłużnikiem. Bez znaczenia jest wielkość posiadanych udziałów we współwłasności. Uprawnienia gminy jako wierzyciela i obowiązki podatników odpowiedzialnych solidarnie jako dłużników trwają do chwili całkowitego zaspokojenia wierzyciela. Całkowite zaspokojenie wierzyciela, przez któregokolwiek z dłużników solidarnych zwalnia tego i wszystkich pozostałych dłużników z zobowiązania z powodu jego wygaśnięcia. W przypadku zaś częściowego spełnienia świadczenia przez jednego lub kilku z dłużników solidarnych, zobowiązanie wygasa w stosunku do wszystkich dłużników w części odpowiadającej kwocie spełnionego świadczenia. Pozostała część niespełnionego świadczenia - nieuregulowanego zobowiązania podatkowego - staje się po upływie terminu płatności zaległością podatkową, której organ podatkowy może dochodzić od podatników zobowiązanych solidarnie według własnego uznania. Zaległości można przy tym dochodzić w całości lub w części od wszystkich dłużników lub od jednego z nich.

W związku z powyższym, tytuł wykonawczy obejmujący zobowiązanie, za które oboje małżonkowie byli odpowiedzialni solidarnie, wystawiony dnia 22 marca 2018 r. zgodnie z wymaganiami art. 27 § 1 i 2 u.p.e.a., na oboje małżonków zgodnie z dyspozycją art. 27c u.p.e.a., uprawnia do skierowania egzekucji wobec majątków osobistych zobowiązanych jak i ich majątku wspólnego skoro w toku prowadzonego postępowania wobec zobowiązanych został orzeczony rozwód, w związku z czym z mocy prawa ustała pomiędzy zobowiązanymi ustawowa małżeństwa wspólność majątkowa, przekształcając się we współwłasność ułamkową w częściach równych i stając się ich majątkiem osobistym. Zobowiązani nie dokonali odmiennego podziału majątku wspólnego. W ocenie skarżącego zatem, status obojga byłych już małżonków co do ich obowiązku zapłaty zaległej raty podatku nie uległ zmianie i nadal są zobowiązanymi z tego tytułu, a ich odpowiedzialność nadal jest solidarna.

Skarżący dodał, że dalszy tytuł wykonawczy nie jest nowym tytułem wykonawczym, co potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych. Argumentował też, podkreślając niezgodność z prawem wydanego rozstrzygnięcia, że poza ogólnym wskazaniem niespełnienia przez dalszy tytuł wykonawczy wymagań art. 27 § 1 i 2 u.p.e.a, organ nadzorczy nie wskazał wyraźnie na czym polega ta niezgodność, w jaki sposób fakt orzeczonego rozwodu wpływa na dalsze prowadzenie postępowania egzekucyjnego i stosowania środków egzekucyjnych, skoro ten tytuł ze swej istoty uprawnia do prowadzenia egzekucji z majątków osobistych zobowiązanych, a tylko w tej płaszczyźnie (przesunięcia składnika majątkowego z majątku wspólnego do osobistego) nastąpiła zmiana poprzez przekształcenie się z mocy prawa majątku objętego ustawową wspólnością majątkową małżeńską, we współwłasność ułamkową w częściach równych.

W ocenie skarżącego organ egzekucyjny w rzeczywistości nie kwestionował prawidłowości wystawienia tytułu wykonawczego, nie wskazał też, iż przedstawiony dalszy tytuł wykonawczy narusza przepisy art. 27 § 1 i 2 u.p.e.a., a jedynie uznał skierowanie egzekucji do nieruchomości za przedwczesne, bowiem wymagające uprzedniego uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym bądź podziału majątku wspólnego małżonków, a następnie skierowania ponownie tytułu wykonawczego do egzekucji z nieruchomości. Organ egzekucyjny w żaden sposób natomiast nie wskazał, że winien to być inny tytuł wykonawczy, przy czym każdy inny tytuł byłby niedopuszczalny prawnie.

Co do niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, skarżący wywodził, że jako wierzyciel dłużników J. P. i K. B., w tym również organ egzekucyjny działający na wniosek i z upoważnienia wierzyciela, jest legitymowany czynnie, na podstawie art. 6262 § 5 k.p.c., do złożenia wniosku o wpis swojego prawa w postaci zajęcia udziału w nieruchomości w trybie egzekucji z udziału w nieruchomości w księdze wieczystej prowadzonej prowadzonej dla nieruchomości stanowiącej współwłasność ułamkową wskazanych dłużników – byłych małżonków, dokonując jednocześnie aktualizacji działu II księgi poprzez określenie praw dotychczasowych współwłaścicieli jako współwłasność ułamkowa w częściach równych tj. w udziałach po 1/2. W związku z tym, ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej ze względu na orzeczony rozwód dłużników powoduje, że wierzyciel może skierować egzekucję do ułamkowej części nieruchomości przypadającej każdemu z dłużników w udziale 1/2 i w ramach tego postępowania dokonać aktualizacji księgi wieczystej na podstawie orzeczenia rozwodowego. Skarżący wyraził przekonanie, że powyższa instytucja prawna jest stosowana bez żadnych problemów przez sądowe organy egzekucyjne, które dokonując zajęcia nieruchomości dokonują jednocześnie aktualizacji działu II księgi wieczystej w zakresie praw właścicielskich, zazwyczaj na podstawie wyroków orzekających rozwód lub postanowień w sprawie stwierdzenia spadku. Potwierdza to orzecznictwo sądowe.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Administracji Skarbowej wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie rozważył, co następuje.

Na wstępie wskazać należy, że niniejsza sprawa została rozpoznana przez Sąd w trybie uproszczonym, na podstawie art. 119 pkt 3 i art. 120 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.), dalej :"p.p.s.a." Zgodnie z pierwszym z powołanych przepisów, sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli przedmiotem skargi jest postanowienie wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także postanowienie rozstrzygające sprawę co do istoty oraz postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie. Kolejny zaś stanowi, że w trybie uproszczonym sąd rozpoznaje sprawy na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów.

Stosownie z kolei do treści art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2019, poz. 2167 ze zm.), sąd sprawuje wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem (legalności). W związku z tym, aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracyjny konieczne jest stwierdzenie, że doszło do naruszenia bądź przepisu prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisu postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie, albo też przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a-c p.p.s.a.), lub że decyzja lub postanowienie organu dotknięte jest wadą nieważności (art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.). W kontekście powyższego trzeba zaznaczyć, że każde naruszenie przepisów prawa materialnego czy procesowego należy oceniać przez pryzmat jego wpływu na treść rozstrzygnięcia. Ponadto, zgodnie z art. 134 § 1 p.p.s.a., sąd co do zasady rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, co oznacza, iż zobowiązany jest dokonać oceny legalności zaskarżonego aktu niezależnie od zarzutów podniesionych w skardze.

Dokonując kontroli zaskarżonego postanowienia w oparciu o wyżej opisane zasady, Sąd doszedł do przekonania, że narusza ono prawo w sposób powodujący konieczność wyeliminowania go z obrotu prawnego, a zatem skarga zasługuje na uwzględnienie.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do kwestii, czy organ egzekucyjny po uprawomocnieniu się orzeczenia o rozwodzie małżonków, w stosunku do których wcześniej (tzn. przed orzeczeniem rozwodu) wystawiony został tytuł wykonawczy, zasadnie nie przystąpił do egzekucji na podstawie dalszego tytułu wykonawczego, z uwagi na niespełnienie przez ten tytuł wymagań wynikających z art. 26c § 2 u.p.e.a.

Poza sporem pozostaje, że Prezydent prowadzi wobec majątku wspólnego małżonków (obecnie byłych małżonków): K. B. i J. P. postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułu wykonawczego nr [...] z 22 marca 2018 r. Wskazany tytuł dotyczy zaległości w podatku od nieruchomości za 2017 rok (IV rata) przypadającym od nieruchomości, które, gdy powstało zobowiązanie podatkowe, objęte były ustawową wspólnością majątkową małżonków, co powoduje, że oboje małżonkowie (obecnie byli małżonkowie) są jako podatnicy – zgodnie z treścią art. 26 o.p. - odpowiedzialni całym swoim majątkiem za zobowiązanie podatkowe, w którym doszło do powstania wskazanej zaległości. Korzystając z uprawnień wierzyciela Prezydent przekazał do Naczelnika Urzędu Skarbowego, jako organu egzekucyjnego, dalszy tytuł wykonawczy celem prowadzenia egzekucji z nieruchomości w [...] przy [...] (wniosek z dnia 23 lipca 2020 r.), przy czym wierzyciel dołączył do wniosku informację o orzeczeniu o rozwodzie, wydanym przez Sąd Okręgowy w [...] z dnia [...] r. (prawomocne od 13 grudnia 2018 r.). Sporną natomiast pozostaje kwestia, czy orzeczenie rozwodu wobec małżonków, odpowiadających solidarnie za zaległość w podatku od nieruchomości objętą tytułem wykonawczym, przełożyło się wprost na niedopuszczalność prowadzonej egzekucji w sytuacji, gdy do dnia wydania spornego postanowienia nie doszło do podziału majątku. W ocenie organu nadzorczego podjęcie egzekucji z nieruchomości jest przedwczesne, bowiem najpierw należy usunąć rozbieżności między obecnym wpisem do księgi wieczystej, a stanem faktycznym, poprzez uzgodnienie księgi wieczystej bądź przez przeprowadzenie podziału majątku małżonków i dopiero wówczas można będzie skierować tytuł wykonawczy do egzekucji z nieruchomości. Aktualnie nieruchomość, do której kierowana jest egzekucja nie stanowi już bowiem majątku wspólnego małżonków ale majątek osobisty każdego z nich. W ocenie skarżącego, organ nie miał podstaw do wydania postanowienia o odmowie przystąpienia do egzekucji uzasadniając to niespełnieniem przez dalszy tytuł wykonawczy wymagań z art. 26c § 2 u.p.e.a.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonego rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r, o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2020 r., poz. 1427), dalej: "u.p.e.a.", przy czym zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r., poz. 2070), która weszła w życie w dniu 30 lipca 2020 r., do postępowań egzekucyjnych wszczętych na podstawie ustawy zmienianej w art. 1 i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Zgodnie z art. 29 § 1 u.p.e.a. organ egzekucyjny bada z urzędu dopuszczalność egzekucji administracyjnej; organ ten nie jest natomiast uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Organy egzekucyjne już na etapie wstępnym mają więc obowiązek zbadania z urzędu warunków zarówno dopuszczalności wszczęcia, jak i dopuszczalności prowadzenia egzekucji. Z § 2 tego artykułu wynika z kolei, że organ egzekucyjny nie przystępuje do egzekucji i zawiadamia wierzyciela o przyczynach nieprzystąpienia do egzekucji, jeżeli obowiązek, którego dotyczy tytuł wykonawczy, nie podlega egzekucji administracyjnej (pkt 1), organ egzekucyjny uprawdopodobni, że nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne (pkt 2) lub tytuł wykonawczy nie spełnia wymogów określonych w art. 27 § 1 i 2 (pkt 3).

Natomiast zgodnie z art. 29 § 2a u.p.e.a. na wniosek wierzyciela niebędącego jednocześnie organem egzekucyjnym, złożony w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o przyczynach nieprzystąpienia do egzekucji, organ egzekucyjny wydaje postanowienie o nieprzystąpieniu do egzekucji lub przystępuje do egzekucji.

Dalej wskazać trzeba, że zgodnie z art. 26 § 1 u.p.e.a organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego, sporządzonego według ustalonego wzoru. W razie potrzeby prowadzenia egzekucji przez więcej niż jeden organ egzekucyjny lub zabezpieczenia należności hipoteką przymusową, w tym hipoteką morską przymusową, wierzyciel wydaje dalszy tytuł wykonawczy (art. 26c § 1 u.p.e.a.). Dalszy tytuł wykonawczy jest pochodną tytułu wykonawczego, dlatego zawiera informację wierzyciela o nadaniu temu tytułowi klauzuli o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej. Dalszy tytuł wykonawczy ma taką samą moc prawną jak oryginalny tytuł wykonawczy. Z powyższego wynika, że dalszy tytuł wykonawczy skierowany do egzekucyjnej realizacji, będący wprost pochodną tytułu wykonawczego pierwotnego nie może różnić się od tytułu pierwotnego (również podmiotowo, co do zakresu odpowiedzialności).

Z art. 27c u.p.e.a., który dotyczy egzekucji z majątku wspólnego małżonków wynika, że jeżeli egzekucja ma być prowadzona zarówno z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka, jak i z ich majątków osobistych, tytuł wykonawczy wystawia się na oboje małżonków. Innymi słowy, kiedy wierzyciel obejmuje tytułem wykonawczym wspólne zobowiązanie małżonków, za które odpowiadają oni na zasadach solidarności, stosownie do treści art. 27c u.p.e.a. ma on obowiązek wystawić tytuł wykonawczy przeciwko małżonkom, jako zobowiązanym na zasadach solidarności. Wówczas egzekucja może zostać skierowana zarówno do majątku wspólnego zobowiązanych małżonków, jak też ich majątków osobistych.

Odnosząc się do zarysowanego sporu w sprawie Sąd zwraca uwagę na wywód prawny Sądu Najwyższego zaprezentowany w uchwale z dnia 17 kwietnia 2015 r., sygn. III CZP 9/15, odnoszącej się do solidarnego charakteru zobowiązania podatkowego małżonków i istoty tej solidarności w prawie podatkowym. W uchwale tej Sąd Najwyższy przyjął, że "wierzyciel jednego z małżonków po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej może prowadzić egzekucję z udziału tego małżonka we własności nieruchomości wchodzącej poprzednio w skład majątku wspólnego".

Sąd Najwyższy w swoich rozważaniach wskazał na to, że ustawodawca nie wypowiedział się wprost, czy dopuszczalne jest - i ewentualnie pod jakimi warunkami - prowadzenie egzekucji po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej z przypadającej małżonkowi części ułamkowej rzeczy, która należała do majątku wspólnego oraz zwrócił uwagę, że rozstrzygnięcie tego problemu wymaga rozważenia, jaki jest status tego majątku w okresie od ustania wspólności do jego podziału, a także od wyważenia proporcji, w jakich - w okresie po ustaniu wspólności, a przed dokonaniem podziału majątku - należy objąć ochroną interesy małżonków, pomiędzy którymi ustała wspólność ustawowa małżeńska oraz wierzycieli jednego z nich.

Odwołując się do uchwały z dnia 28 lipca 1993 r., sygn. akt III CZP 95/93, Sąd Najwyższy przyjął, że współwłasność w częściach ułamkowych powstała po ustaniu wspólności ustawowej ma charakter zbliżony do współwłasności majątku spadkowego w rozumieniu art. 1035 k.c., do której przepisy o współwłasności stosuje się tylko odpowiednio. Konieczność odpowiedniego, a nie integralnego stosowania przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych do przedmiotów majątkowych, które były objęte małżeńską wspólnością ustawową, wynika ze specyfiki tej wspólności, a reżim prawny przedmiotów, które były objęte wspólnością ustawową, określa także art. 1036 k.c. Cel wspólności ustawowej przemawia za udzieleniem małżonkowi nie mniejszej ochrony od przewidzianej dla spadkobiercy.

Sąd Najwyższy przyjął, iż status majątku wspólnego małżonków po ustaniu wspólności ma być oceniany z odwołaniem się do zasad ustalonych dla majątku spadkowego, który do chwili jego podziału traktowany jest w szczególny sposób. Na majątek ten składa się kompleks praw tworzących odrębną masę majątkową, a spadkobiercom przysługuje, oprócz praw do poszczególnych składników majątku spadkowego, samodzielne prawo podmiotowe w postaci udziału w masie spadkowej, które może być przedmiotem obrotu prawnego (art. 1051 k.c.). Współspadkobierca jest ograniczony w dysponowaniu udziałami w przedmiotach należących do spadku i może nimi rozporządzać tylko za zgodą pozostałych spadkobierców, a w razie braku zgody któregoś z nich rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia przysługujące temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku (art. 1036 k.c.). W niektórych wypowiedziach podkreśla się, że ustawodawca traktuje wspólność spadku jako stan przejściowy, ale trzeba zauważyć, iż ustawodawca nie nałożył na spadkobierców obowiązku działu spadku i nie wyznaczył terminu, w którym ma do niego dojść.

Sąd Najwyższy wskazał również, że status majątku małżonków w ustroju wspólności ustawowej jest determinowany postanowieniami art. 31 - 46 k.r.o. Wspólność majątkowa w czasie jej trwania ma charakter łączny (bezudziałowy). Po jej ustaniu udziały małżonków w majątku wspólnym są co do zasady określone jako równe, jednak z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku, przy czym ocena ta powinna uwzględniać także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 43 § 1 - 3 k.r.o.).

Przepisy o wspólności ustawowej małżeńskiej określają status tej masy majątkowej i jej składników zarówno w okresie jej trwania, jak i w związku z jej ustaniem. Z chwilą ustania wspólności ustawowej małżeńskiej wygasa ustalone w art. 42 k.r.o. na czas jej trwania wyłączenie możliwości zaspokojenia się wierzyciela jednego z małżonków z udziału, który w razie ustania wspólności przypadnie temu małżonkowi w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Natomiast w art. 43 § 1 k.r.o. ustawodawca stanowczo określił wysokość udziału każdego z małżonków w majątku wspólnym, dającego się oznaczyć już z chwilą ustania wspólności i odnoszącego się do każdego przedmiotu wchodzącego w skład tej masy majątkowej. Odmienne określenie ich wysokości konstytutywnym orzeczeniem sądu zależy od tego, czy uprawniony małżonek wystąpi z żądaniem przewidzianym w art. 43 § 2 k.r.o. Zgłoszenie tego żądania nie jest ani obowiązkowe, ani obwarowane żadnym terminem.

Dalej Sąd Najwyższy wyraził przekonanie, że stwierdzenie, iż majątek wspólny po ustaniu wspólności małżeńskiej ma status współwłasności w częściach ułamkowych, która obejmuje poszczególne przedmioty wchodzące w jego skład, wystarczająco uzasadnia wniosek o istnieniu prawnej możliwości prowadzenia egzekucji z udziałów w tych przedmiotach w zakresie, w jakim przysługują one małżonkowi będącemu dłużnikiem. Udziały te należy traktować jako prawa zbywalne, a więc co do zasady podlegające egzekucji (por. art. 831 § 1 pkt 3 k.p.c.), których zbycie może przynieść dochód potrzebny do zaspokojenia wierzyciela.

Przepisy art. 1036 k.c. w związku z art. 46 k.r.o. uzależniają od zgody małżonka jedynie rozporządzenie udziałem w przedmiocie należącym do majątku wspólnego, co oznacza jedynie czynności prawne, których celem i bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie, obciążenie albo zniesienie prawa majątkowego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 września 1996 r., sygn. akt III CZP 97/96). W razie skierowania egzekucji do udziału w przedmiocie należącym do majątku wspólnego po jej ustaniu może dojść do przeniesienia tego składnika majątku dłużnika (udziału we własności lub innym prawie) na inny podmiot, jednak podstawą tego przesunięcia nie jest czynność prawna. W przypadku egzekucji z udziału w nieruchomości przejście prawa do niego na nabywcę następuje na podstawie postanowienia o jego przysądzeniu (art. 999 § 1 w związku z art. 1004 k.p.c.). Nie dochodzi wówczas do rozporządzenia udziałem w rozumieniu art. 1036 k.c. w związku z art. 46 k.r.o. Przepisy te mogą być zatem traktowane jako wyłączające lub ograniczające możliwości prowadzenia egzekucji z udziału w przedmiocie stanowiącym składnik majątku wspólnego po ustaniu wspólności małżeńskiej.

Sąd Najwyższy odwołał się do wyroku z dnia 14 kwietnia 2011 r., sygn. akt IV CSK 414/10, w którym wyrażony został pogląd, że po ustaniu wspólności majątkowej do nieruchomości małżonków stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 46 k.r.o.), co przesądza nie tylko status prawny tej nieruchomości (jej współwłasność), ale także odpowiedzialność małżonka będącego dłużnikiem składnikami majątkowymi tworzącymi jego majątek osobisty w chwili wszczęcia egzekucji. Dopuszczalność egzekucji z udziału małżonka będącego dłużnikiem w nieruchomości stanowiącej współwłasność w częściach ułamkowych nie zależy od odpowiedniej aktywności wierzyciela, tj. od uprzedniego zajęcia przez niego prawa dłużnika do żądania dokonania podziału majątku wspólnego (art. 896 i 912 k.p.c.), wystąpienia na tej podstawie o podział majątku wspólnego i jego przeprowadzenia. Nie ma podstaw twierdzenie, że do chwili podjęcia takich czynności przez wierzyciela ustawodawca chroni prawa małżonków, których wspólność majątkowa ustała.

Przyjęcie, że sytuacja spadkobierców do chwili działu spadku jest bardzo podobna do tej, w jakiej znajdują się małżonkowie w okresie od ustania wspólności majątkowej między nimi do czasu podziału majątku wspólnego nie musi się przekładać na prowadzenie egzekucji długu jednego ze współuprawnionych z majątku objętego wspólnością, w okresie przed dokonaniem jego podziału. Zawarte w art. 46 k.r.o. odesłanie do odpowiedniego stosowania przepisów o wspólności majątku spadkowego, które uzupełnia regulację statusu majątku wspólnego po ustaniu wspólności małżeńskiej, nie obejmuje odesłania do przepisów procesowych normujących dopuszczalność prowadzenia egzekucji ze spadku, w których ustalone zostały ograniczenia dopuszczalności egzekucji "ze spadku" (art. 779 § 1 k.p.c.).

Ograniczenia dopuszczalności prowadzenia egzekucji ze wspólnej masy majątkowej i warunki, od których zależy ich zniesienie zostały określone w odniesieniu do egzekucji z majątku wspólnego objętego wspólnością małżeńską (a contrario art. 7761, 8912 i 9231 k.p.c.), z majątku wspólnego wspólników spółki prawa cywilnego (art. 778 k.p.c.) oraz ze spadku aż do jego działu (art. 779 § 1 k.p.c.). Ustawodawca nie przewidział identycznego uregulowania w odniesieniu do małżonków, pomiędzy którymi ustał ustrój wspólności ustawowej. Przeciwko dopuszczalności takiej egzekucji nie przemawia także to, że do czasu podziału majątku wspólnego każdemu z małżonków przysługuje uprawnienie do zgłoszenia żądania ustalenia nierównych udziałów w tym majątku (art. 43 § 2 k.r.o.). Uprawnienie to bowiem małżonek może zrealizować tylko w postępowaniu sądowym, natomiast skutek w postaci ustalenia, że udziały małżonków nie są równe, wymaga konstytutywnego orzeczenia sądu. Do chwili jego uprawomocnienia się należy przyjmować, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, o czym wyraźnie stanowi art. 43 § 1 k.r.o. Przepis ten, w odróżnieniu od art. 197 k.c., przy określaniu wielkości udziałów nie odwołuje się do pojęcia domniemania, lecz kategorycznie stwierdza, jak kształtują się w tym zakresie z mocy samego prawa stosunki pomiędzy małżonkami. Stanowi on wystarczającą podstawę prawną do wiążącego określenia wielkości udziału małżonka w przedmiocie należącym do majątku wspólnego w prowadzonym przeciwko temu małżonkowi postępowaniu egzekucyjnym.

Sąd Najwyższy wyraził też przekonanie, że skoro ustawodawca nie nałożył na małżonków obowiązku przeprowadzenia podziału majątku objętego wspólnością ustawową i nie wyznaczył terminu, w którym powinni dochodzić roszczeń rozstrzyganych w postępowaniu działowym, to nie można opisywać statusu poszczególnych składników majątku wspólnego jedynie tymczasowo. Takie podejście destabilizowałoby stosunki prawne odnoszące się do przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego. Nie ma żadnych powodów, żeby na wierzycieli małżonków przenosić powinność inicjowania postępowań o podział ich majątku wspólnego, gdy uzyskaniem takiego rozstrzygnięcia nie są zainteresowani sami małżonkowie.

Małżonek niebędący dłużnikiem dysponuje środkami prawnymi, za pomocą których może przeciwdziałać egzekucji z udziału w przedmiocie wchodzącym w skład majątku wspólnego, jeżeli twierdzi, że taka egzekucja narusza jego prawa. Od jego aktywności zależy przede wszystkim to, czy dojdzie do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, a jeśli tak się stanie, to jest on uprawniony do wytoczenia powództwa o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji w zakresie, w jakim wskutek wydanego orzeczenia zajęcie wykracza poza udział należący do małżonka, przeciwko któremu kieruje się egzekucja. W celu zapobieżenia zbyciu tej części udziału małżonek jako powód w sprawie o zwolnienie z egzekucji może również ubiegać się o udzielenie zabezpieczenia przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego (art. 755 § 1 pkt 3 k.p.c.); zabezpieczenie takie może uzyskać nawet na etapie postępowania o ustalenie nierównych udziałów. Jeżeli żądanie to połączy z wnioskiem o podział majątku wspólnego (art. 567 k.p.c.), to w postępowaniu działowym będzie mógł uczestniczyć również wierzyciel (art. 510 § 1 k.p.c.) i wówczas uzyskaniu zabezpieczenia przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego nie sprzeciwia się zasada, że jego udzielenie nie może ingerować w prawa osób niebiorących udziału w postępowaniu, w którym go udzielono.

W kontekście argumentacji prawnej zawartej w powołanej wyżej obszernie uchwale za niezasadne należy przyjąć stanowisko organu nadzorczego, że okoliczność ustania małżeństwa powoduje, iż tytuł wykonawczy wystawiony na oboje małżonków nie jest prawidłowy. Zdaje się to dostrzegać poniekąd sam organ, stwierdzając, iż w chwili obecnej nieruchomości, w stosunku do których kierowana jest egzekucja nie stanowią majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka, ale majątek osobisty każdego z byłych małżonków w udziałach ˝, w związku z czym nie ma przeszkód co do dochodzenia zaległości z majątków zobowiązanych, w tym z udziałów (po ˝) w tych nieruchomościach. W tym kontekście niezrozumiałe i niekonsekwentne jest stanowisko organu, kiedy uważa dalszy tytuł wykonawczy przedstawiony do egzekucji, wystawiony prawidłowo na podstawie art. 27c u.p.e.a. za niespełniający wymogów określonych w art. 27 § 1 i 2 u.p.e.a. Sam zresztą organ (zarówno organ egzekucyjny, jak i organ nadzorczy) wyraża brak jednoznacznego stanowiska w rozstrzyganej materii stosując w uzasadnieniu pojęcia "wydaje się być nieprawidłowe".

Zdaniem Sądu, w okolicznościach analizowanej sprawy, kiedy wierzyciel obejmuje tytułem wykonawczym wspólne zobowiązanie małżonków w podatku od nieruchomości, za które odpowiadają oni na zasadach solidarności, stosownie do treści art. 27c u.p.e.a. ma on obowiązek wystawić tytuł wykonawczy przeciwko małżonkom, jako zobowiązanym na zasadach solidarności. Wówczas egzekucja może zostać skierowana zarówno do majątku wspólnego zobowiązanych małżonków, jak też ich majątków osobistych (por. wyrok w sprawie o sygn. I SA/Lu 496/15).

Wydając ponowne rozstrzygnięcie organ zobowiązany jest wziąć pod uwagę przedstawioną argumentację prawną.

Z powołanych wyżej przyczyn Sąd, zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a., uchylił zaskarżone postanowienie.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 w zw. z § 4 p.p.s.a. Na zasądzoną na rzecz skarżącego kwotę [...]zł składają się: wpis od skargi – [...] zł i wynagrodzenie pełnomocnika – [...] zł, tj. wg stawki wynikającej z § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 265).



Powered by SoftProdukt