Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Zajda (spr.) Sędziowie NSA Anna Robotowska del. WSA Piotr Pietrasz Protokolant Beata Cisek-Chojnacka po rozpoznaniu w dniu 30 października 2012 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej D. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 23 lutego 2011 r. sygn. akt V SA/Wa 1802/10 w sprawie ze skargi D. S. na decyzję Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] maja 2010 r. nr [...] w przedmiocie pomocy finansowej ze środków z budżetu Unii Europejskiej oddala skargę kasacyjną

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z 23 lutego 2011 r. V SA/Wa 1802/10 oddalił skargę D. S. na decyzję Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) z [...] maja 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania pomocy finansowej ze środków unijnych.

Sąd pierwszej instancji orzekał w następującym stanie faktycznym sprawy.

W dniu 3 listopada 2009 r. D. S. złożył w [...] Oddziale Regionalnym ARiMR wniosek o dofinansowanie w zakresie środka 1.2 "Pomoc publiczna z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej" w ramach Programu Operacyjnego "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013", uzasadniając go zaprzestaniem działalności połowowej statkiem rybackim [...] w okresie od 30 września 2009 r. do 29 października 2009 r.

Decyzją z [...] lutego 2010 r. Dyrektor [...] OR ARiMR odmówił skarżącemu przyznania pomocy finansowej. Uzasadniając decyzję organ stwierdził, że w przypadku statku rybackiego [...] w 2009 r. zgodnie z danymi Rejestru Statków Rybackich, armatorami jednostki byli kolejno dwaj armatorzy – L. S. od 1 stycznia 2009 r. do 14 września 2009 r. oraz D. S. od 15 września 2009 r. do 31 grudnia 2009 r. Organ wskazał, że L. S. decyzją z [...] sierpnia 2009 r. uzyskał pomoc za maksymalny okres 120 dni z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej, czym w całości wykorzystał zakres operacji w ramach Środka 1.2., w oparciu o § 9 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty i zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych osią priorytetową 1 - Środki na rzecz dostosowania floty rybackiej, zawartą w programie operacyjnym "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013" (Dz. U. Nr 101 poz. 840 ze zm.; dalej: rozporządzenie MRiRW z 26 czerwca 2009 r.).

Po rozpoznaniu odwołania strony Prezes ARiMR decyzją z [...] maja 2010 r. utrzymał w mocy decyzję Dyrektora [...] OR ARiMR z [...] lutego 2010 r. o odmowie przyznania wnioskodawcy pomocy finansowej, podzielając stanowisko organu pierwszej instancji. Organ wskazał również, że powoływany przez stronę w odwołaniu projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniający rozporządzenie z 26 czerwca 2009 r. wprawdzie obowiązuje, lecz zgodnie z § 2 tego rozporządzenia do spraw wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe, a zatem powoływanie się na rozporządzenie w nowej wersji jest bezzasadne.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalając skargę wskazał, że zgodnie z § 9 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia MRiRW z 26 czerwca 2009 r., obowiązującego w dacie wydawania decyzji, pomoc publiczna z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej jest przyznawana, w formie rekompensaty, armatorowi statku rybackiego o polskiej przynależności, który zaprzestał działalności połowowej przy użyciu danego statku rybackiego w okresie do 120 dni w roku, za który ubiega się o przyznanie pomocy. Jest to jednocześnie wersja, która zdaniem skarżącego powinna być brana pod uwagę.

Z kolei, stosowanie do § 10 ust. 1 rozporządzenia MRiRW z 26 czerwca 2009 r., pomoc publiczną z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej w okresie, o którym mowa w § 9 ust. 1 pkt 3, przyznaje się armatorowi statku rybackiego proporcjonalnie do liczby dni udokumentowanego zaprzestania działalności połowowej przy użyciu tego statku rybackiego w danym roku. Paragraf 10 ust. 1 a rozporządzenia precyzuje natomiast, że pomoc, o której mowa w ust. 1, przyznaje się za liczbę dni tymczasowego zaprzestania działalności połowowej przy użyciu danego statku rybackiego, podaną we wniosku o dofinansowanie, jednak nie więcej niż za 120 dni w roku zaprzestania działalności połowowej na dany statek rybacki. Zdaniem Sądu, oznacza to, że pomoc z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej nie może przekroczyć maksymalnie 120 dni, skoro przyznaje się ją proporcjonalnie do liczby dni udokumentowanego zaprzestania działalności połowowej.

W sprawie pomoc została przyznana ojcu skarżącego decyzją z [...] sierpnia 2009 r. Powoływane przez skarżącego sformułowanie "przy użyciu danego statku" oznacza, w ocenie Sądu, że chodzi o konkretny statek, przy użyciu którego nastąpiło zawieszenie działalności połowowej bez względu na jego każdoczesnego armatora. Skarżący zaś nie wykazał, aby w przedmiotowym przypadku zastosowano węższe rozumienie przepisu, niżby wynikało to z wykładni językowej.

Ponadto zdaniem Sądu – wbrew twierdzeniom zawartym w skardze – organ wyjaśniając stan faktyczny ustalił kluczowe dla rozstrzygnięcia fakty oraz dowody. Wyjaśnił, że armatorami jednostki [...] w roku 2009 byli kolejno dwaj armatorzy, z których pierwszy uzyskał pomoc za maksymalny okres 120 dni zaprzestania działalności połowowej przy użyciu tego statku rybackiego w 2009 r. Wydane przez organy decyzje były tzw. decyzjami związanymi, a zatem wydanie innej decyzji w przedmiotowym stanie faktycznym i prawnym naruszałoby porządek prawny.

Dodatkowo Sąd wskazał, że jak słusznie zauważył organ w odpowiedzi na skargę, mając na uwadze fakt, że pomoc na realizację środków objętych osią 1 jest przyznawana do wyczerpania środków finansowych oraz przyjmując za podstawę interpretację skarżącego mogłoby się okazać, że pomoc zostałaby wyczerpana przez kolejnych armatorów tego samego statku rybackiego, skutkiem czego pomoc dla armatorów innych statków rybackich nie zostałaby przyznana.

D. S. złożył skargę kasacyjną, w której zaskarżył wyrok w całości, wnosząc o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W. oraz o zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. Naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez błędną wykładnię przepisu § 9 ust 1 pkt 3 oraz § 10 ust. 1 rozporządzenia MRiRW z 26 czerwca 2009 r. w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania decyzji przez skarżony organ tj. w dniu [...] lutego 2010 r. polegającą na uznaniu, iż sformułowanie "przy użyciu danego statku" ze wskazanego powyżej § 9 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia, oznacza, że chodzi o konkretny statek przy użyciu, którego nastąpiło zawieszenie działalności połowowej bez względu na każdoczesnego armatora oraz przyjęciu, iż skoro wskazany powyżej § 10 ust. 1 rozporządzenia stanowi, iż pomoc z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej przyznawana jest proporcjonalnie do liczy dni udokumentowanego zaprzestania działalności połowowej to pomoc ta na jeden konkretny statek rybacki nie może przekroczyć maksymalnie 120 dni w roku, podczas gdy prawidłowa wykładnia językowa wskazanych przepisów prowadzi do wniosku, iż rozporządzenie w brzmieniu przed zmianą nie uzależnia przyznania pomocy finansowej od spełniania warunku, iż łączny okres nieprowadzenia działalności dla danej jednostki połowowej nie może przekroczyć wymaganych 120 dni w roku;

2. Naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez nieprawidłowe zastosowanie § 10 ust. 1a rozporządzenia MRiRW z 26 czerwca 2009 r. w brzmieniu obowiązującym od 27 marca 2010 r., podczas gdy zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju wsi z 18 marca 2010 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty i zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych osią priorytetową 1 - Środki na rzecz dostosowania floty rybackiej, zawartą w programie operacyjnym "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007- 2013", do spraw wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano, że prawidłowa wykładnia przepisów § 9 ust. 3, § 10 ust. 1 oraz 1a rozporządzenia, obowiązujących w dacie wydania decyzji, czyni zasadnym wniosek, iż przed zmianą rozporządzenia, możliwe było uzyskanie pomocy finansowej przez dwóch następujących po sobie armatorów tego samego statku rybackiego, gdzie każdy z nich oddzielnie przy użyciu tego samego statku w danym roku połowowym zaprzestał działalności połowowej w okresie do 120 dni. Przepisy w brzmieniu przed zmianą bezspornie przyporządkowują pomoc publiczną do beneficjentów, czyli armatorów statków rybackich, a nie do konkretnej jednostki połowowej.

Z § 9 ust. 3 rozporządzenia obowiązującego [...] lutego 2010 r. nie można wywieść żadnego ograniczenia, iż pomoc publiczna na jeden konkretny statek rybacki, bez względu na liczbę jego armatorów w danym roku, nie może przekroczyć łącznie 120 dni. Wręcz przeciwnie, gramatyczna wykładnia przepisu prowadzi do wniosku, iż każdy armator, który zaprzestał działalności połowowej przy użyciu jakiegokolwiek (każdego) z posiadanych statków połowowych, może się ubiegać o pomoc publiczną za okres sięgający maksymalnie do 120 dni, niezależnie od tego, czy taką pomoc za dany rok uzyskał już poprzedni armator tego samego statku. Trudno, więc zgodzić się z zapatrywaniem Sądu, iż użyte w tym przepisie sformułowanie, "przy użyciu danego statku" oznacza, iż chodzi o konkretny statek przy użyciu, którego nastąpiło zawieszenie działalności połowowej bez względu na jego każdoczesnego armatora, a to konstruuje dodatkowy warunek, iż łączny okres nieprowadzenia działalności połowowej dla danej jednostki połowowej nie przekroczy 120 dni w roku. Takiego dodatkowego warunku, wbrew twierdzeniom Sądu, nie można również wywieść z przepisu § 10 ust. 1 oraz 1a rozporządzenia. Dopiero, bowiem dokonanie przez ustawodawcę zmiany treści rozporządzenia i wpisanie do obecnie obowiązującego § 10 ust. 1a rozporządzenia sformułowania "jednak nie więcej niż za 120 dni w roku zaprzestania działalności połowowej na dany statek rybacki" wyraźnie zmienia charakter przepisów rozporządzenia, które obecnie wskazują, iż pomoc jest związana z zaniechaniem połowów przy użyciu konkretnego jednego statku rybackiego, a nie z zaniechaniem odnoszącym się do konkretnego podmiotu tj. armatora statku. Z oczywistych względów, zmiana rozporządzenia nie zostałaby dokonana, gdyby nie istniała potrzeba wprowadzenia wskazanego dodatkowego warunku.

Podniesiono również, że nie jest zasadny argument podnoszony przez Sąd, iż pomoc na realizację środków objętych osią 1 jest przyznawana do wyczerpania środków finansowych i tym samym, zdaniem Sądu, przyjęta przez skarżącego wykładnia przepisów rozporządzenia prowadziłaby w konsekwencji, że mogłoby się okazać, iż pomoc zostałaby wyczerpana przez kolejnych armatorów tego samego statku rybackiego, skutkiem, czego pomoc dla armatorów innych statków nie zostałaby przyznana. Zgodnie z § 12 rozporządzenia środki finansowe przewidziane w programie operacyjnym na realizację środka pomoc publiczna z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej, przeznacza się w pierwszej kolejności na pomoc, o której mowa w § 9. Powyższe nie jest jednak równoznaczne z tym, iż realizacja środków objętych osią następuje do wyczerpania środków finansowych. Treść tego przepisu stanowi, bowiem, że środki finansowe w pierwszej kolejności zostają rozdysponowane na pomoc publiczną z tytułu zaprzestania działalności połowowej. Tym samym, jeśli środki na ten program zostaną wyczerpane beneficjenci pomocy publicznej z innych tytułów nie otrzymają rekompensaty. Ponadto wskazać należy, iż skarżony organ nie udowodnił, aby środki finansowe na pomoc publiczną, o której mowa w § 1 rozporządzenia zostały już wyczerpane, a więc skarżący nie może ich z tego powodu otrzymać.

Pismem z 12 października 2012 r. Prezes ARiMR złożył odpowiedź na skargę kasacyjną.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie. W myśl przepisu art. 183 § 1 ppsa Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania, która w niniejszej sprawie nie zachodzi.

Skarżący podniósł w ramach podstawy z art. 174 pkt 1 ppsa zarzut błędnej wykładni przepisów § 9 ust. 1 pkt 3 i § 10 ust. 1 rozporządzenia MRiRW z 26 czerwca 2009 r., w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania decyzji przez organ I instancji, tj. [...] lutego 2010 r. Zdaniem skarżącego, przepisy te w brzmieniu sprzed zmiany obowiązującej od 27 marca 2010 r. bezspornie przyporządkowują pomoc publiczną do beneficjentów, czyli armatorów statków rybackich, a nie do konkretnej jednostki połowowej.

Odnosząc się do powyższego zarzutu należy stwierdzić, że Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowej wykładni ww. przepisów rozporządzenia MRiRW, potwierdzając właściwe zastosowanie unormowania sprzed daty nowelizacji z 18 marca 2010 r., obowiązującej od 27 marca 2010 r., a wynikającej z rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 18 marca 2010 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty i zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych osią priorytetową 1 - Środki na rzecz dostosowania floty rybackiej, zawartą w programie operacyjnym "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013" (Dz.U. Nr 43, poz. 249).

Zgodnie z przepisem § 9 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia MRiRW pomoc publiczna z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej jest przyznawana w formie rekompensaty armatorowi statku rybackiego o polskiej przynależności, który zaprzestał działalności połowowej przy użyciu danego statku rybackiego w okresie do 120 dni w roku, za który ubiega się o przyznanie pomocy. Przepis § 10 ust. 1 rozporządzenia stanowi natomiast, że pomoc publiczną z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej w okresie, o którym mowa w § 9 ust. 1 pkt 3, przyznaje się armatorowi statku rybackiego (...) proporcjonalnie do liczby dni udokumentowanego zaprzestania działalności połowowej przy użyciu tego statku rybackiego w danym roku. Zgodnie z § 10 ust. 1a omawianego rozporządzenia pomoc, o której mowa w ust. 1, przyznaje się za liczbę dni tymczasowego zaprzestania działalności połowowej przy użyciu statku rybackiego, która została podana we wniosku o dofinansowanie.

Wbrew twierdzeniu skarżącego, właściwe rozumienie powyższych przepisów w pełni upoważniało organ do przyjęcia, że pomoc z tytułu zaprzestania działalności połowowej skierowana jest do jednostki połowowej.

W przepisie § 9 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia MRiRW z 26 czerwca 2009 r. wyraźnie użyto sformułowania "zaprzestanie działalności połowowej przy użyciu danego statku rybackiego", a więc nie można inaczej interpretować tej przesłanki udzielenia pomocy, jak związanej z przedmiotem, to jest danym statkiem rybackim, a nie z podmiotem, tj. armatorem statku.

Z przepisów omawianego rozporządzenia MRiRW z 26 czerwca 2009 r. wynika, że pomoc w postaci rekompensaty za zaprzestanie działalności połowowej w jednym roku przy użyciu danego statku rybackiego, w tym przypadku kutra [...], nie może przekroczyć łącznie 120 dni w jednym roku i zmiana armatora na danym statku rybackim w danym roku nie powoduje, że pomoc liczy się od nowa.

Sformułowanie "przy użyciu danego statku" zawarte w przepisie § 9 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia MRiRW oznacza nic innego, jak powiązanie określonej w tym przepisie pomocy z przesłanką przedmiotową - danym statkiem rybackim, nie zaś wyłącznie z podmiotem, tj. armatorem statku.

Również w brzmieniu sprzed daty 27 marca 2010 r. treść przepisu § 10 ust. 1a rozporządzenia MRiRW, w której użyto sformułowania "przy użyciu statku rybackiego" bez podkreślenia słowa "danego" odnośnie statku rybackiego, w żadnym stopniu nie podważa dokonanej przez Sąd pierwszej instancji interpretacji omawianych przepisów rozporządzenia i wskazuje, że przedmiotowa pomoc związana jest z zaniechaniem połowów przy użyciu konkretnego statku rybackiego, a nie z zaniechaniem odnoszącym się tylko do konkretnego podmiotu (armatora).

Należy zgodzić się ze stanowiskiem Sądu pierwszej instancji, że ustalenie, iż w danym roku nastąpiło zaniechanie działalności połowowej przy użyciu konkretnego statku rybackiego [...] przez pełne 120 dni, za co przyznano rekompensatę z tego tytułu armatorowi, wyczerpuje możliwość dofinansowana za cały rok działalności połowowej.

Nowelizacja rozporządzenia z 18 marca 2010 r., a w szczególności nowa treść przepisu § 10 ust. 1a, który otrzymał brzmienie: "pomoc, o której mowa w ust. 1, przyznaje się za liczbę dni tymczasowego zaprzestania działalności połowowej przy użyciu danego statku rybackiego, podaną we wniosku o dofinansowanie, jednak nie więcej niż za 120 dni w roku zaprzestania działalności połowowej na dany statek rybacki", stanowiło jedynie doprecyzowanie przesłanki przedmiotowej udzielenia pomocy i związania jej w jednoznaczny sposób z konkretnym statkiem rybackim, co nie oznacza, że wcześniej należało inaczej interpretować ten przepis, jako wiążący przedmiotową pomoc z danym statkiem rybackim, a nie z dowolnym statkiem.

Nie można zatem przyjąć, że dopiero powyższa zmiana przepisu § 10 ust. 1a rozporządzenia wprowadziła inną zasadę udzielania pomocy, wiążąc ją z przedmiotem - danym statkiem rybackim, a przed zmianą obowiązywała zasada związania pomocy z podmiotem niezależnie od danego statku rybackiego, na którym zaprzestano działalności połowowej.

Niezasadny jest również zarzut błędnego zastosowania przez Sąd przepisu art. 10 ust. 1a rozporządzenia MRiRW z 26 czerwca 2009 r. w brzmieniu obowiązującym od 27 marca 2010 r. Sąd rzeczywiście powołał takie brzmienie tego przepisu, wskazując jednocześnie, że było to doprecyzowanie przesłanek przyznania pomocy. Nie można z tego fragmentu uzasadnienia wywieść, że Sąd nieprawidłowo zastosował § 10 ust. 1a rozporządzenia MRiRW z 26 czerwca 2009 r.. Sąd pierwszej instancji opierając się na przepisach § 9 ust. 1 pkt 3 i § 10 ust. 1 rozporządzenia MRiRW z 26 czerwca 2009 r. wyciągnął prawidłowe wnioski, że sformułowanie "przy użyciu danego statku" oznacza, że chodzi o konkretny statek, przy użyciu którego nastąpiło zawieszenie działalności połowowej bez względu na jego każdoczesnego armatora, a pomoc z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej nie może przekroczyć maksymalnie 120 dni, skoro przyznaje się ją proporcjonalnie do liczby dni udokumentowanego zaprzestania działalności połowowej.

Skarżący nie spełnił - wbrew jego twierdzeniom - wszystkich wymaganych rozporządzeniem warunków do otrzymania pomocy w postaci rekompensaty za zaprzestanie działalności połowowej na statku rybackim [...] w 2009 r., gdyż taką pomoc otrzymał już jego poprzednik armator L. S. w pełnej wysokości, za 120 dni zaprzestania połowów na tym statku rybackim [...].

Z tych względów, na podstawie art. 184 ppsa Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną, jako niezasadną.