drukuj    zapisz    Powrót do listy

6329 Inne o symbolu podstawowym 632, Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono decyzję II i I instancji, III SA/Gd 157/22 - Wyrok WSA w Gdańsku z 2022-06-09, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

III SA/Gd 157/22 - Wyrok WSA w Gdańsku

Data orzeczenia
2022-06-09 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2022-02-03
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku
Sędziowie
Bartłomiej Adamczak /przewodniczący/
Janina Guść
Justyna Dudek-Sienkiewicz /sprawozdawca/
Symbol z opisem
6329 Inne o symbolu podstawowym 632
Hasła tematyczne
Pomoc społeczna
Sygn. powiązane
I OSK 1592/22 - Wyrok NSA z 2023-06-29
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono decyzję II i I instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2020 poz 111 art. 17 ust. 1
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych - t.j.
Dz.U. 2022 poz 329 art. 135, art. 145 § 1 pkt 1 lit. a, art. 145 § 1 pkt 1 lit. c
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Bartłomiej Adamczak Sędziowie: Sędzia WSA Janina Guść Asesor WSA Justyna Dudek-Sienkiewicz (spr.) po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 9 czerwca 2022 r. sprawy ze skargi M. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 20 grudnia 2021 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego 1. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy [...] z dnia 9 sierpnia 2021r. nr [...]; 2. zasądza na rzecz skarżącej M. R. od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] kwotę 480 (czterysta osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

M. R. (dalej: strona, skarżąca) wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego (dalej: Kolegium, organ odwoławczy) z dnia 20 grudnia 2021 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego.

W sprawie zaistniały następujące okoliczności faktyczne i prawne:

Wnioskiem z dnia 19 lipca 2021 r. strona wniosła o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawnym członkiem rodziny - matką M. R.

Do wniosku dołączono dokumenty obejmujące m.in.:

- orzeczenie Powiatowego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w M. z dnia 28 kwietnia 2021 r. o znacznym stopniu niepełnosprawności M. R., gdzie wskazano, że nie da się ustalić od kiedy istnieje niepełnosprawność oraz że ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 19 marca 2021 r.,

- orzeczenie Powiatowego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w M. z dnia 20 sierpnia 2019 r. o zaliczeniu skarżącej do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności od dnia 18 czerwca 2019 r. ze wskazaniami dotyczącymi zatrudnienia w warunkach pracy chronionej;

- oświadczenie skarżącej o rodzaju i częstotliwości czynności wykonywanych w związku z opieką nad matką.

W wyniku przeprowadzonego postępowania, decyzją z dnia 9 sierpnia 2021 r. nr [...] Wójt Gminy S. (dalej: organ I instancji) odmówił skarżącej świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawną matką M. R.

Jako podstawę prawną wydania decyzji odmownej wskazano art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2022 r., poz. 615 ze zm., dalej jako "ustawa"), który stanowi, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia. Organ stwierdził, że sytuacja taka nie zaistniała w niniejszej sprawie. Wskazał nadto, że nie została spełniona przesłanka z art. 17 ust. 1 ustawy, tj. nie zachodzi sytuacja rezygnacji z zatrudnienia w związku ze sprawowaną opieką bowiem jak wynika z oświadczenia skarżącej, po ustaniu ostatniego zatrudnienia w 2019r. nie mogła ona znaleźć pracy.

W wyniku rozpoznania odwołania strony, zaskarżoną decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy przytoczył przepisy prawa materialnego regulujące zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego. Następnie wskazał, że mając świadomość, iż organy administracji publicznej zobowiązane są do działania na podstawie przepisów prawa przychylił się do stanowiska sądów administracyjnych, które coraz częściej wskazują na konieczność stosowania art. 17 ust. 1b ustawy z pominięciem kryterium momentu powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2014 r., sygn. akt K 38/13.

Dalej Kolegium podkreśliło, że świadczenie pielęgnacyjne nie jest świadczeniem należnym za samo sprawowanie opieki, ale jest to świadczenie należne za rezygnację z aktywności zawodowej wymuszoną koniecznością sprawowania opieki nad najbliższą osobą. Musi zatem istnieć związek przyczynowy pomiędzy rezygnacją opiekuna osoby niepełnosprawnej z pracy zarobkowej lub jej niepodejmowaniem, a sprawowaniem opieki.

Ustawa o świadczeniach rodzinnych nie zawiera definicji sprawowania opieki, ale z treści art. 17 ust. 1 wynika, że aby można było mówić o opiece w jego rozumieniu musi ona być stała lub długoterminowa. Zdaniem Kolegium w niniejszej sprawie ustalony zakres sprawowanej przez skarżącą opieki wobec niepełnosprawnej osoby nie uniemożliwia jej podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej nawet w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Wobec oświadczenia strony o ustaniu zatrudnienia w marcu 2019 r. z uwagi na redukcję zatrudnienia i o bezowocnym poszukiwaniu zatrudnienia oraz wobec braku innych dowodów w aktach sprawy Kolegium uznało, że nie można mówić o rezygnacji przez skarżącą z zatrudnienia z powodu konieczności podjęcia stałej lub długotrwałej opieki na matką w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy, albowiem znaczny stopień niepełnosprawności został przyznany M. R. z dniem 19 marca 2021 r. (dwa lata po rozwiązaniu umowy o pracę).

Z akt postępowania wynika ponadto, że skarżąca mieszka wspólnie z niepełnosprawną w stopniu znacznym matką. Z treści sporządzonego wywiadu środowiskowego wynika, że M. R. (81 lat) choruje przewlekle na zwyrodnienie kręgosłupa, rwę kulszową, boreliozę, zespół wazowagalny zmienny (związany z nadciśnieniem przejawiający się omdleniami), ma problemy z pęcherzem. Ma również zachwiania równowagi, okresowo porusza się przy pomocy kuli. Skarży się na duszność przy chodzeniu po schodach. Przyjmuje na stałe leki, jest również pod opieką poradni neurologicznej oraz poradni leczenia bólu. Skarżąca sprawuje codzienną opiekę nad matką. Wykonuje takie czynności jak pomoc przy kąpieli, pomoc przy sznurowaniu obuwia, odbywa wizyty lekarskie, robi opłaty, dba o prawidłowe przyjmowanie leków, umawianie wizyt lekarskich, przygotowywanie posiłków, robienie zakupów oraz smarowanie kremami. Ponadto dba o porządek w miejscu zamieszkania oraz pomaga przy ubieraniu. Matka strony nie jest osobą pampersowaną i nie wymaga zmiany pieluchomajtek.

Z opisu czynności wykonywanych w ramach sprawowanej opieki sporządzonego przez skarżącą oraz z jej oświadczenia z dnia 28 lipca 2021 r. wynika, że pomoc w ubieraniu zajmuje 15 minut, kąpiel 20 minut, sprzątanie 2 godziny, pranie godzinę, zakupy dwa razy w tygodniu, przygotowanie posiłków 3 razy dziennie, podawanie leków dwa razy dziennie, wypisywanie leków i ich wykup raz w miesiącu; wizyty u lekarza w zależności od konieczności, towarzyszenie podczas spacerów, masaże i oklepywanie codziennie. Aktualnie skarżąca nocuje u mamy z powodu częstych zachwiań równowagi i okresowych niedowładów kończyn. Skarżąca ma brata R. R., który mieszka w N. i pracuje jako nauczyciel. Skarżąca jest zarejestrowana w urzędzie pracy.

Zdaniem Kolegium wykonywane przez skarżącą czynności stanowią połączenie czynności związanych ze sprawowaną opieką nad niepełnosprawną w stopniu znacznym matką oraz czynności dnia codziennego związanych z prowadzeniem wspólnego gospodarstwa domowego. Czynności związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego wykonywane mogą być poza godzinami zatrudnienia, tak jak to odbywa się powszechnie w innych gospodarstwach domowych, w których pod opieką pracujących domowników pozostają chociażby małoletnie dzieci lub osoby starsze.

Natomiast czynności związane ze sprawowaną opieką (pomoc przy higienie, w ubieraniu się, podawanie leków, pomoc przy wizytach lekarskich, masaże) mogą być wykonane rano i wieczorem (podanie śniadania i kolacji, leków, masaże, ubranie, kąpiel) lub wczesnym popołudniem (podanie obiadu). Opisany wyżej zakres sprawowanej opieki jest tego rodzaju, że skarżąca wspiera swoją matkę w chorobie w rozmiarze niezajmującym nie tylko całego dnia, ale także jego znacznej części. Ponadto Kolegium zwróciło uwagę, że matka skarżącej nie jest osobą stale leżącą, zwykle porusza się samodzielnie po mieszkaniu. Zdaniem Kolegium przy sprawnej organizacji skarżąca jest w stanie pogodzić obowiązki zawodowe z koniecznością zapewnienia opieki. Tym samym w sprawie nie zachodzi wymagany przepisem art. 17 ust. 1 ustawy związek pomiędzy niepodejmowaniem przez skarżącą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, a koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawną w stopniu znacznym matką.

W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku M. R. wniosła o uchylenie decyzji organów obu instancji oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Skarżąca zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 17 ust. 1 ustawy polegającą na przyjęciu, że niepodejmowanie pracy zarobkowej przez skarżącą w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną nie wypełnia przesłanki niepodejmowania lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

W uzasadnieniu skargi skarżąca dokonała interpretacji przepisu art. 17 ust. 1 ustawy, po czym wskazała, że istotą opieki, o której mowa w tym przepisie, jest nie tylko jej stałość i ciągłość, ale także zapewnienie zaspokojenia normalnych, codziennych potrzeb osoby, nad którą jest sprawowana.

W odpowiedzi na skargę Kolegium wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 137) w zw. z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 329, dalej: "p.p.s.a.") sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, a kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W myśl art. 145 § 1 pkt 1 p.p.s.a. uchylenie zaskarżonej decyzji w całości albo w części następuje w przypadku stwierdzenia przez sąd naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (lit. a), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (lit. b), innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c). Ponadto zgodnie z treścią art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a, zatem uwzględnia w granicach danej sprawy wszelkie naruszenia prawa a także przepisy, które powinny znaleźć zastosowanie w rozpoznawanej sprawie niezależnie od zarzutów i wniosków podniesionych w treści skargi.

Dokonując kontroli zaskarżonego rozstrzygnięcia w oparciu o wyżej wskazane kryteria Sąd stwierdził, że złożona skarga zasługuje na uwzględnienie.

Sąd w pełni aprobuje stanowisko organu II instancji zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji odnośnie stosowania przesłanki z art. 17 ust. 1b ustawy w stosunku do opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych których niepełnosprawność powstała po ukończeniu 18 roku życia. Znajduje ono bowiem oparcie w treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego K 38/13 oraz w ugruntowanym orzecznictwie sądów administracyjnych. Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela je i przyjmuje jako własne.

W sprawie nie jest sporne, że na skarżącej ciąży obowiązek alimentacyjny wobec matki oraz że matka skarżącej posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Istota sporu sprowadza się do oceny, czy skarżąca zrezygnowała z zatrudnienia lub go nie podejmuje z uwagi na konieczność sprawowania opieki nad niepełnosprawną matką oraz czy matka takiej stałej opieki potrzebuje.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:

1) matce albo ojcu,

2) opiekunowi faktycznemu dziecka,

3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,

4) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności

- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Ustawa o świadczeniach rodzinnych w słowniku wyrażeń ustawowych w art. 3 pkt 22 definiuje pojęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, nie zawiera jednak definicji sprawowania opieki, niemniej z treści art. 17 ust. 1 ustawy wywieść można, że opieka musi być stała lub długoterminowa. Jak wskazuje się w orzecznictwie sądów administracyjnych nie musi to być opieka całodobowa. Jednak nie może to być opieka świadczona niecodziennie, a nawet jeżeli codziennie, to tylko przez część doby, zatem sporadycznie (por. wyrok NSA z dnia 2 lutego 2017 r., sygn. akt I OSK 2201/15).

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 maja 2015 r., sygn. akt I OSK 2820/13, wskazał, że z art. 17 ust. 1 ustawy wynika, iż podstawową przesłanką, jaką musi spełnić osoba ubiegająca się o świadczenie pielęgnacyjne, należąca do kręgu osób zobowiązanych do alimentacji, jest rezygnacja z pracy zarobkowej spowodowana koniecznością sprawowania permanentnej opieki nad osobą bliską o określonym stopniu niepełnosprawności. Podkreślić należy, że na równi z rezygnacją z zatrudnienia należy traktować niepodejmowanie pracy, co jest szczególnie istotne w tej sprawie, ze względu na argumentację Kolegium koncentrującą się na braku związku przyczynowego między rezygnacją z zatrudnienia a sprawowaniem przez skarżącą opieki nad matką, a marginalizującą istnienie takiego związku pomiędzy niepodejmowaniem przez skarżącą zatrudnienia (a sprawowaniem opieki), co było bardziej adekwatne do stanu faktycznego tej sprawy.

Świadczenie pielęgnacyjne, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy, nie jest przyznawane za samą opiekę nad niepełnosprawną osobą, lecz za faktyczny brak możliwości podjęcia zatrudnienia z powodu konieczności sprawowania tej opieki lub za rezygnację z zatrudnienia w celu jej sprawowania. Świadczenie pielęgnacyjne nie może być traktowane jako zastępcze źródło dochodu. Przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego jest formą wynagrodzenia przez Państwo osoby, na której ciąży obowiązek alimentacyjny względem osoby niepełnosprawnej, w zamian za rezygnację albo niepodejmowanie zatrudnienia w związku z koniecznością opieki nad tą osobą niepełnosprawną. Jest kompensacją strat materialnych. Sprawowana opieka ma być opieką stałą w sensie trwałości, zaś długotrwałą w sensie rozciągłości w czasie, której zakres jest wyznaczony niepełnosprawnością danej osoby. Rozważenia zatem wymagały dwie kwestie: po pierwsze, czy zakres sprawowanej opieki uniemożliwia podjęcie przez skarżącą aktywności zawodowej oraz po drugie, czy istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy niepodejmowaniem zatrudnienia przez skarżącą w związku z opieką nad niepełnosprawną matką.

Odnośnie pierwszej ze wskazanych kwestii wskazać należy, że jak wynika z poczynionych przez Kolegium ustaleń, które znajdują oparcie w aktach sprawy, skarżąca sprawuje opiekę nad swoją niepełnosprawną w stopniu znacznym matką M. R. M. R. ma 82 lata (ur. w 1940r.), choruje przewlekle na zwyrodnienie kręgosłupa, rwę kulszową, boreliozę, zespół wazowagalny zmienny (jak wskazało Kolegium - związany z nadciśnieniem przejawiający się omdleniami), ma problemy z pęcherzem. Ma również zachwiania równowagi, okresowo porusza się przy pomocy kuli. Skarży się na duszność przy chodzeniu po schodach. Przyjmuje na stałe leki, jest również pod opieką poradni neurologicznej oraz poradni leczenia bólu. Skarżąca w ramach sprawowanej opieki wykonuje takie czynności jak pomoc przy kąpieli, pomoc przy sznurowaniu obuwia, odbywa wizyty lekarskie, robi opłaty, dba o prawidłowe przyjmowanie leków, umawianie wizyt lekarskich, przygotowywanie posiłków, robienie zakupów oraz smarowanie kremami. Ponadto dba o porządek w miejscu zamieszkania oraz pomaga przy ubieraniu.

W ocenie Sądu z tak ustalonego stanu faktycznego wynika, wbrew temu co przyjęło Kolegium, że zakres opieki sprawowanej przez skarżącą nad niepełnosprawną w stopniu znacznym matką jest szeroki i uniemożliwia podjęcie przez nią aktywności zawodowej nawet w częściowym zakresie. Matka skarżącej ma obecnie 82 lata, ma zachwiania równowagi, cierpi na duszności i omdlenia. Okoliczności te wynikają z ustalonego przez organ stanu faktycznego, błędnie jednak zostały ocenione jako niestanowiące przeszkody w podjęciu przez skarżącą zatrudnienia. Z takim wnioskiem nie można się zgodzić, Kolegium nie wzięło bowiem pod uwagę, że w razie upadku lub omdlenia M. R. musiałaby kilka godzin czekać na powrót skarżącej z pracy, co dla osoby w jej wieku i o jej stanie zdrowia mogłoby mieć groźne skutki. Uzasadnione jest zatem stwierdzenie, że zakres koniecznej opieki uwarunkowany schorzeniami na jakie cierpi matka skarżącej wymaga w zasadzie stałej obecności osoby trzeciej służącej niezbędną pomocą w razie potrzeby. Potwierdza to zresztą również matka skarżącej, oświadczając w obecności pracownika socjalnego, co zostało odnotowane w wywiadzie środowiskowym, że bez pomocy córki nie byłaby w stanie wykonać większości czynności życia codziennego.

Niezależnie od powyższego, skarżąca wykonuje szereg innych czynności związanych z opieką nad matką, opisanych przez organ, takich jak pomoc w czynnościach dnia codziennego, podawaniu leków, przygotowaniu posiłków. Charakter tych czynności nie pozostawia wątpliwości, że są one dokonywane stale, całodobowo i praktycznie we wszystkich sferach życia chorej. Czynności te w tej konkretnej sprawie wyczerpują zatem pojęcie opieki w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy. Jak już wskazywano w orzecznictwie WSA w Gdańsku pod pojęciem "sprawowania opieki" użytym w art. 17 ustawy nie sposób rozumieć wyłącznie czynności związanych bezpośrednio z troską o fizyczny dobrostan bliskiej osoby niepełnosprawnej (w niniejszej sprawie matki). Pielęgnacja w sensie medycznym i higienicznym nie wyczerpuje bynajmniej treści tego pojęcia. Także wyręczenie matki od jej normalnych, codziennych czynności życiowych, którym nie może sprostać z uwagi na swą niepełnosprawność, stanowi przejaw opieki nad nią. Ograniczenie form opieki nad osobą niepełnosprawną do czynności pielęgnacyjnych sensu stricto z pominięciem innych, szerzej rozumianych czynności opiekuńczych prowadziłoby do zdeformowania znaczenia pojęcia opieki, a co za tym idzie naruszałoby istotę świadczenia pielęgnacyjnego. Istotą tą jest bowiem udzielenie wsparcia osobom, które poświęcając się w pełnym wymiarze opiece nad najbliższą osobą niepełnosprawną nie mogą pracować zarobkowo, by zaspokoić potrzeby życiowe swoje i swojej rodziny.

W ocenie Sądu Kolegium błędnie także stwierdziło, że pomiędzy sprawowaniem przez skarżącą opieki nad niepełnosprawną matką a niepodejmowaniem przez nią zatrudnienia nie zachodzi bezpośredni związek przyczynowy. Przede wszystkim, co już wyżej awizowano, Kolegium niezasadnie zbagatelizowało istnienie tej przesłanki, skupiając się na braku związku pomiędzy ustaniem w marcu 2019 r. zatrudnienia skarżącej, a podjęciem się przez nią opieki nad matką, której niepełnosprawność w stopniu znacznym powstała z dniem 19 marca 2021 r., czyli dwa lata po rozwiązaniu umowy o pracę. Tymczasem w ocenie Sądu ustalony stan faktyczny sprawy wskazuje na zastosowanie przesłanki dotyczącej niepodejmowania zatrudnienia, a nie rezygnacji z zatrudnienia, które to przesłanki są równorzędne. Należy wskazać, że skarżąca ma 59 lat i zgodnie ze wskazaniami wynikającymi z orzeczenia o zaliczeniu jej do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, może pracować w warunkach pracy chronionej. Była też osobą aktywną zawodowo (ostatnie zatrudnienie ustało w marcu 2019 r.), nie można zatem twierdzić, na co czasem zwraca się uwagę w orzecznictwie, że jest osobą bierną zawodowo z powodu wyborów życiowych. Ani zatem wiek i stan zdrowia ani brak doświadczenia zawodowego nie są przeszkodami do podjęcia przez skarżącą zatrudnienia. W tych okolicznościach uznać należy, że pomiędzy niepodejmowaniem przez skarżącą zatrudnienia a sprawowaną przez nią opieką nad matką istnieje związek przyczynowy, wbrew odmiennemu stanowisku Kolegium.

Podsumowując, w niniejszej sprawie bezsporne jest to, że matka skarżącej ma ustalony znaczny stopień niepełnosprawności. Skarżąca zamieszkuje wraz z matką, która nie jest w stanie funkcjonować samodzielnie i nad którą sprawuje całodobową opiekę. Skarżąca, która pozostawała w przeszłości w zatrudnieniu, nie podejmuje obecnie zatrudnienia z uwagi na konieczność sprawowania opieki nad niepełnosprawną matką, niezdolną do samodzielnej egzystencji. W sprawie zostały zatem spełnione przesłanki przyznania świadczenia wynikające z art. 17 ust. 1 ustawy. Organy obu instancji niewłaściwie oceniły, że w sprawie nie została spełniona przesłanka przyznania świadczenia z art. 17 ust. 1 ustawy, jaką jest istnienie związku przyczynowego między sprawowaniem opieki a niepodejmowaniem zatrudnienia. Organy dopuściły się zatem naruszenia przepisów prawa materialnego - art. 17 ust. 1 ustawy a ponadto naruszenia przepisów postępowania - art. 7, art. 8 i art. 80 k.p.a.

Biorąc powyższe pod uwagę, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku działając podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c w zw. z art. 135 p.p.s.a. - uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji.

Rzeczą organu, przy ponownym rozpatrzeniu sprawy, będzie ocena wniosku skarżącej z uwzględnieniem wyrażonego przez Sąd stanowiska, którym organy są związane na podstawie art. 153 p.p.s.a.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na postawie art. 200 i 205 § 2 p.p.s.a. Sąd zasądził na rzecz skarżącej kwotę 480 zł tytułem zwrotu kosztów wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika ustalonego na podstawie § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800).

Sąd orzekł w niniejszej sprawie na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym na podstawie art. 119 pkt 2 p.p.s.a, zgodnie z którym sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli strona zgłosi wniosek o skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym, a żadna z pozostałych stron w terminie ustawowym nie zażąda przeprowadzenia rozprawy.

Powołane w treści niniejszego uzasadnienia orzeczenia sądów administracyjnych dostępne są w Internetowej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych (orzeczenia.nsa.gov.pl).



Powered by SoftProdukt