drukuj    zapisz    Powrót do listy

6209 Inne o symbolu podstawowym 620, Ochrona zdrowia, Inne, Oddalono skargę kasacyjną, II OSK 3837/19 - Wyrok NSA z 2020-02-25, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II OSK 3837/19 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2020-02-25 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2019-12-09
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Barbara Adamiak /sprawozdawca/
Jacek Chlebny /przewodniczący/
Mirosław Gdesz
Symbol z opisem
6209 Inne o symbolu podstawowym 620
Hasła tematyczne
Ochrona zdrowia
Sygn. powiązane
VII SA/Wa 1545/19 - Wyrok WSA w Warszawie z 2019-09-13
Skarżony organ
Inne
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 2325 art. 184
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j.
Dz.U. 2017 poz 1318 art. 20 ust. 1, art. 59 ust. 1 pkt 1, art. 59 ust. 1 pkt 1, art. 65, art. 61 ust. 1
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta.
Dz.U. 2018 poz 2096 art. 7 i 77 par. 1
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jedn.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jacek Chlebny Sędziowie: Sędzia NSA Barbara Adamiak (spr.) Sędzia del. WSA Mirosław Gdesz po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej U. w G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 września 2019 r. sygn. akt VII SA/Wa 1545/19 w sprawie ze skargi Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej U. w G. na decyzję Rzecznika Praw Pacjenta z dnia 30 kwietnia 2019 r. znak: ... w przedmiocie uznania praktyk za naruszające zbiorowe prawa pacjentów oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 września 2019 r. sygn. akt VII SA/Wa 1545/19 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Samodzielnego P. Z. O. Z. U w G. na decyzję Rzecznika Praw Pacjenta z dnia 30 kwietnia 2019 r. znak: ... w przedmiocie uznania praktyk za naruszające zbiorowe prawa pacjentów.

Wojewódzki Sąd Administracyjny, kontrolując zaskarżoną decyzję wskazał, że przedmiotem kontroli Sądu była decyzja z dnia 30 kwietnia 2019 r., w drodze której Rzecznik Praw Pacjenta: (1) uznał praktyki stosowane przez U w. G., polegające na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w salach operacyjnych i zabiegowych, na których zainstalowane są urządzenia monitoringu wizyjnego (kamery), bez informowania o tym fakcie pacjentów i pobierania od nich zgody na monitorowanie za naruszające zbiorowe prawo pacjentów do poszanowania intymności i godności, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. 2017 r. poz. 1318 ze zm.), i nakazał ich zaniechania; (2) zobowiązał Szpital do złożenia w nieprzekraczalnym sześćdziesięciodniowym terminie, licząc od dnia otrzymania niniejszej decyzji, informacji o stopniu realizacji działań polegających na wprowadzeniu procedury wewnętrznej w zakresie:

– informowania pacjentów o zainstalowanym monitoringu przed udzieleniem im świadczeń zdrowotnych w tych pomieszczeniach,

– pobierania od pacjentów zgody na monitorowanie udzielanych świadczeń zdrowotnych za pomocą urządzeń wizyjnych,

– wyłączania urządzeń monitoringu wizyjnego (kamer) na czas udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom, którzy nie wyrazili zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych w pomieszczeniach, w których jest zainstalowany monitoring, bądź z różnych przyczyn takiej zgody nie mogą udzielić (np. pacjenci nieprzytomni bądź niezdolni do zrozumienia znaczenia informacji),

– udzielenia upoważnień personelowi Szpitala w kwestii dostępu do monitoringu/bieżącej obserwacji,

które to działania – zdaniem organu – są niezbędne do zaniechania stosowania rzeczonych praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów.

Sąd wskazał, że bezspornym jest, że w podmiocie leczniczym, jakim niewątpliwie jest U w. G., zainstalowany został monitoring wizyjny. Rozmieszczenie kamer przedmiotowego monitoringu wynika z dokumentacji przedłożonej w toku postępowania przez Szpital. Sąd podkreślił, że co do zasady możliwość instalacji kamer monitoringu wizyjnego została dopuszczona przez prawodawcę w miejscach określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2019 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U. z 2019 r. poz. 595), które poprzedzone było rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 26 czerwca 2012 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 739), tj. w pomieszczeniach Zespołu Porodowego (załącznik nr 1 do ww. rozporządzenia, cz. IV, ust. 4), Oddziału Dziecięcego (zał. nr 1, cz. V, ust. 7), Oddziału Psychiatrycznego (zał. nr 1, cz. VIII, ust. 6 pkt 2 lit. h) oraz w stacji dializ – na stanowisku nadzoru pielęgniarskiego (zał. nr 7, ust. 3 do ww. rozporządzenia). Jednocześnie przepisy części 1 (lit. D pkt 6) załącznika nr 1 do rozporządzenia z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki zdrowotnej w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii (Dz.U. z 2017 r. poz. 2218) stanowią, iż na oddziałach anestezjologii i intensywnej terapii oraz oddziałach anestezjologii w szpitalu zapewnia się możliwość obserwacji bezpośredniej lub przy użyciu kamer wyposażonych w funkcje autostartu, w szczególności możliwość obserwacji twarzy. Sąd zgodził się z Rzecznikiem Praw Pacjenta, że kamery monitoringu wizyjnego mogą być instalowane także w pozostałych miejscach podmiotów leczniczych, jednakże w przypadkach innych niż wymienione powyżej, działanie takie musi odbywać się na zasadach ogólnych, tzn. z poszanowaniem praw pacjenta. Stanowisko to jest zgodne z poglądem Ministerstwa Zdrowia wyrażonym w dniu 5 lipca 2011 r. (znak: ...).

Rzecznik Praw Pacjenta nie kwestionował zasadności umieszczenia kamer w ciągach komunikacyjnych szpitala, czy w innych miejscach ogólnodostępnych, takich jak wejście do szpitala, recepcja. Sąd zgodził się z organem, że tego rodzaju działanie nie narusza praw pacjentów, a może w sposób wymierny przyczynić się po poprawy ich bezpieczeństwa oraz mienia. Jednakże kamery rzeczonego monitoringu znajdują się również na salach operacyjnych i zabiegowych, tj. w miejscach udzielania pacjentom świadczeń medycznych. W tych okolicznościach, zdaniem Sądu, kluczowe znaczenie dla sprawy ma dokonanie oceny, czy powyższe nie narusza przepisu art. 20 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym, pacjent ma prawo do poszanowania intymności i godności, w szczególności w czasie udzielania mu świadczeń zdrowotnych.

Sąd pierwszej instancji, podzielił stanowisko organu, że intymność pacjenta, czyli bliskość, odnosić należy do wszelkich uczuć i działań związanych z udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej. Na tak pojmowaną intymność składa się: dbanie o dobro pacjenta, szacunek dla pacjenta, zrozumienie jego sytuacji, wymiana intymnych informacji, uważanie pacjenta za podmiot o najwyższej wartości. Intymność odnosi się zarówno do samej osoby pacjenta – do sfery jego życia wyłącznie osobistego, poufnego, jak i do relacji z innymi osobami, opartych na serdeczności i zażyłości. Naruszenie intymności pozostaje w związku z poczuciem wstydu. Strefa intymności jednostki ludzkiej powinna być poddana szczególnej ochronie, w myśl której tylko dana jednostka może rozporządzać tą wrażliwą sferą uczuć. Dlatego za słuszną Sąd uznał tezę, że jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, to jedyną możliwość wkroczenia w sferę intymności człowieka daje wyrażenie zgody przez uprawnionego (zob. D. Karkowska, Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, wyd. III, opubl. LEX 2016).

Sąd uznał zarazem za trafne stanowisko Rzecznika Praw Pacjenta, że nie ma przy tym żadnego znaczenia to, czy kamery zainstalowane w miejscu udzielania pacjentom świadczeń zdrowotnych dokonują rejestracji obrazu w sposób umożliwiający, bądź nie, ich identyfikację, ani to też to, czy zapis z monitoringu jest rejestrowany. Już bowiem samo umieszczenie funkcjonujących kamer w ww. miejscach może wywoływać dyskomfort i poczucie wstydu u pacjentów, zaś świadomość możliwej obserwacji przez inne osoby prowadzi do naruszenia ich sfery intymnej. Będzie tak tym bardziej w sytuacji, gdy pacjent nie jest informowany przez Szpital o zasadach działania monitoringu wizyjnego. Pacjent powinien o tym wiedzieć i wyrazić na to zgodę. Zdaniem Sądu, słusznie wskazuje zatem organ, że już samo umieszczenie kamer w miejscach udzielania świadczeń zdrowotnych – nawet jeśli są one wyłączone lub obraz z nich jest zniekształcony – może u pacjenta budzić obawy i rodzić poczucie braku poszanowania intymności. To samo, w ocenie Sądu pierwszej instancji, odnosić się będzie do sytuacji monitorowania pacjentów w pomieszczeniach oddziałów ratunkowych lub na blokach operacyjnych, kiedy ze względu na stan pacjenta uzyskanie takiej zgody okazuje się niemożliwe – a więc w świetle obowiązujących przepisów – nie jest dopuszczalne (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 29 czerwca 2015 r. sygn. akt VII SA/Wa 787/15).

Nie uszło uwadze Sądu, że z załączonej przez skarżącego "Procedury Zarządczej PZ-ZI-07 Monitoring wizyjny w UCK" absolutnie nie wynika, że w miejscach udzielania pacjentom świadczeń zdrowotnych, w których – wedle planu rozmieszczenia monitoringu wizyjnego – kamery zostały zainstalowane, jakość obrazu wyklucza możliwość identyfikacji pacjentów. Treść przedłożonej przez Szpital dokumentacji wskazuje co prawda, że w pomieszczeniach udzielania przedmiotowych świadczeń (których katalog jest otwarty poprzez użycie zwrotu "w szczególności") dozwolona jest wyłącznie obserwacja (bez rejestracji obrazu), niemniej jednak nie ma tam mowy o takiej jakości obrazu, która wykluczałaby rozpoznanie poszczególnych pacjentów.

W ocenie Sądu, przyjęcie, że kamery umieszczone we wskazanych pomieszczeniach Szpitala nie rejestrują obrazu, przeczy poniekąd stwierdzeniom skarżącego, co do celów jakim monitoring ma służyć. Skarżący przekonuje, że osoby zarządzające, jak ordynator kliniki czy dyrektor ds. lecznictwa, wykorzystują monitoring bezpośredni oraz nagrania obserwowane retrospektywnie celem optymalizacji kontekstów zmian organizacyjnych. Według skarżącego, po przeprowadzeniu analizy wstępnej przez osoby nadzorujące przygotowywane są zestawienia, niekiedy zaopatrzone materiałami wideo, które pozwalają na szkolenie zespołu dla dobra kolejnych pacjentów leczonych m.in. w oddziałach ratunkowych. Według Szpitala, monitoring na salach operacyjnych pozwala także na prowadzenie działań optymalizujących, ale w tym kontekście dane osobowe pacjenta nie są brane pod uwagę, ponieważ materiał pozbawiony jest możliwości identyfikacji personalnej pacjenta. Skarżący przyznaje jednak dalej, że taka identyfikacja jest możliwa, choć tylko przez osoby bezpośrednio zarządzające szpitalem, jak ordynator danej kliniki czy dyrektora ds. lecznictwa.

W ocenie Sądu pierwszej instancji, przedstawione ustalenia prowadzą do wniosku, że Rzecznik Praw Pacjenta prawidłowo zastosował oraz zinterpretował przepisy ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Prawa Pacjenta, a to 20 ust. 1 i art. 59 ust. 1 pkt 1. Ten ostatni przepis przewiduje, że przez praktykę naruszającą zbiorowe prawa pacjentów rozumie się bezprawne zorganizowane działania lub zaniechania podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych, mające na celu pozbawienie pacjentów praw lub ograniczenie tych praw, w szczególności podejmowane celem osiągnięcia korzyści majątkowej.

Sąd stwierdził, że w kontrolowanym Szpitalu doszło do działania bezprawnego uregulowanego przez przepisy ustawy. Zdaniem Sądu, bezprawność w odniesieniu do niniejszej sprawy to zachowanie niezgodne z przepisami ww. ustawy oraz innymi ustawami określającymi prawa pacjenta oraz zobowiązania podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych pacjentom, ale także niezgodność z wzorcem zachowania wynikającym z norm moralnych i obyczajowych, określanych jako zasady współżycia społecznego. Dopuszczalne jest przyjęcie, że odpowiedzialność na podstawie przywołanego przepisu zachodzi również w przypadku działania w innym celu i przewidywania możliwości pozbawienia pacjenta praw lub ich ograniczenia. Zdaniem Sądu, w świetle powyższego nie jest ważny skutek, tylko sam fakt określonego zachowania, tzn. fakt, że podjęte zachowania nie muszą w istocie doprowadzić do pozbawienia lub ograniczenia praw pacjenta.

Sąd wywiódł, że w rozpatrywanej sprawie, zachowanie skarżącego miało charakter zorganizowany, o czym świadczą zarówno działania podejmowane od co najmniej 2016 r. (instalacja i stałe funkcjonowanie monitoringu wizyjnego w pomieszczeniach, gdzie udzielane są świadczenia zdrowotne, tj. w tzw. shock roomach oraz na salach operacyjnych), jak i przyjęte cele podmiotu leczniczego. Jednocześnie – jak już wyżej wykazano – zorganizowanie monitoringu przeprowadzono w taki sposób, że nie uniknięto przypadków możliwych naruszeń praw pacjentów. Już choćby potencjalny skutek, bez względu na świadomość samych pacjentów, jest kwalifikowany w powyższy sposób. Pozbawienie lub ograniczenie praw pacjenta może mieć miejsce nawet wówczas, gdy sam pacjent nie zdaje sobie z tego sprawy.

Sąd argumentował, że ustawodawca objął ochroną prawa aktualnych i potencjalnych pacjentów, traktowanych jako zbiorowość, ustanawiając tym samym odrębny przedmiot ochrony, niezależny od indywidualnych praw podmiotowych. Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie mamy do czynienia z takim właśnie przypadkiem, ponieważ monitoring działa bez względu na to, jakiego rodzaju pacjent znalazł się w zakładzie leczniczym. W konsekwencji Sąd uznał, że Rzecznik słusznie stwierdził, iż w przedmiotowej sprawie doszło do naruszenia zbiorowych praw pacjentów.

Sąd nie podzielił również stanowiska skarżącego co do naruszenia przez Rzecznika Praw Pacjenta – przy wydawaniu zaskarżonej decyzji – przepisów postępowania administracyjnego. Sąd wyjaśnił, że w toku prowadzonego postępowania wyjaśniającego, w celu ustalenia dokładnego stanu faktycznego, organ dwukrotnie występował o informacje i wyjaśnienia do Skarżącego, w tym także o plan rozmieszczenia pomieszczeń w budynkach wykorzystywanych przez Szpital, ze wskazaniem miejsc instalacji kamer i legendą do ww. planu. Sąd podkreślił, że zgodnie z dyspozycją art. 61 ust. 1 ustawy, w postępowaniu w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów Rzecznik ma prawo żądać przedstawienia dokumentów oraz wszelkich informacji dotyczących okoliczności stosowania praktyk, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, iż mają charakter praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania żądania. Natomiast przepis art. 61 ust. 1 ustawy stanowi, że każdy ma prawo składania na piśmie – z własnej inicjatywy lub na prośbę Rzecznika – wyjaśnień odnoszących się do istotnych okoliczności sprawy dotyczącej naruszenia praw pacjentów. Sąd nie zgodził się z twierdzeniem skarżącego, że organ przeprowadził postępowanie wyjaśniające nienależycie i wybiórczo. Według Sądu, ustalenia poczynione przez organ pozwalają na dokonanie prawidłowej oceny, że w skarżącym Szpitalu doszło do naruszenia zbiorowych praw pacjentów. Dla przyjęcia takiego stanowiska nie jest zaś istotne, czy jakość obrazu rejestrowanego przez kamery monitoringu pozwala, bądź nie, na jednoznaczną identyfikację pacjentów.

Sąd wskazał, że w sprawie nie jest także sporne, że Szpital nie pobierał od pacjentów żadnych zgód na monitorowanie podczas udzielania im świadczeń zdrowotnych ani również nie informował pacjentów o tym, że pomieszczenia te są monitorowane.

Zdaniem Sądu, dla rozpoznania niniejszej sprawy irrelewantna była treść wystąpienia Rzecznika Praw Pacjenta z dnia 14 maja 2019 r., skierowana do Ministra Zdrowia, w której organ zwraca uwagę na potrzebę rozważenia odpowiedniego dostosowania regulacji prawnych, tj. w szczególności Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2019 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalności leczniczą, do możliwości stosowania monitoringu przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w podmiotach wykonujących działalności leczniczą, w sposób nienaruszający poszanowania ich prawa do intymności godności oraz ochrony danych osobowych, kierując się dobrem, względami bezpieczeństwa pacjentów. Jest tak po pierwsze dlatego, że odezwa ta stanowi jedynie pewnego rodzaju postulat, co do kierunku, w jakim powinny zmierzać zmiany legislacyjne w rzeczonych przepisach, czego nie wykluczył Minister Zdrowia, lecz co jednak oznacza, iż obecny stan prawny nie pozwala na działania podejmowane przez Szpital. Po drugie, organ przedłożył w załączeniu do pisma procesowego z dnia 4 września 2019 r., złożonego do akt sprawy, tekst odpowiedzi na ww. wystąpienie, sporządzonej przez Ministra Zdrowia w dniu 3 czerwca 2019 r., w której to Minister wyraził m.in. stanowisko, iż "W przypadku pomieszczeń, w których przebywają pacjenci, w szczególności pomieszczeń, w których są udzielane świadczenia zdrowotne zawsze towarzyszą im osoby wykonujące zawód medyczny. W tej sytuacji obserwacja za pośrednictwem urządzeń (połączona z zapisem nagrania) mogłaby zostać uznana za nadmiernie naruszającą zasady poszanowania intymności, godności oraz prywatności pacjenta."

W tym stanie rzeczy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w oparciu o art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w sentencji

W skardze kasacyjnej P. P. Z. O. U. w G. zaskarżył powyższy wyrok w całości, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia oraz zasądzenie kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, z uwzględnieniem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

1. naruszenie przepisów prawa w trybie art. 174 pkt 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przez naruszenie przepisów prawa materialnego, przez błędną wykładnię art. 20 ust. 1 w związku z art. 59 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjentka (Dz.U. z 2017 r. poz. 1318), polegającą na błędnym uznaniu przez Sąd praktyk stosowanych przez skarżącego na terenie swojej placówki, w zakresie prowadzenia monitoringu wizyjnego sal zabiegowych i operacyjnych za naruszające prawo do zachowania intymności i godności oraz naruszające zbiorowe interesy pacjentów,

2. naruszenie przepisów postępowania w trybie art. 174 pkt 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi polegające na tolerowaniu przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie naruszenia przepisów przez organ – Rzecznika Prawa Pacjenta, które to uchybienie miało istotny wypływ na wynik sprawy, tj. naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 77 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2018 r. poz. 2096) w związku z art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego, mające istotny wpływ na wynik sprawy, przez uznanie, że organ w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe na etapie postępowania administracyjnego, pomimo niepodjęcia przez organ niezbędnych czynności pozwalających na dokładne stwierdzenie stanu faktycznego oraz zebranie wyczerpującego materiału dowodowego, w szczególności nieprzeprowadzenie dowodu z oględzin placówki medycznej skarżącego oraz funkcjonującego w niej systemu monitoringu wizyjnego, na okoliczności pełnej zgodności systemu ze zbiorowymi prawami pacjentów oraz zasadami poszanowania intymności i godności pacjentów.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną, która wpłynęła z uchybieniem terminu, Rzecznika Praw Pacjenta wniósł o jej oddalenie, rozpoznanie na rozprawie i zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

2. Skargę kasacyjną oparto na zarzutach naruszenia przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania.

2.1. Zarzut naruszenia prawa materialnego wyprowadzono z naruszenia przez błędną wykładnię art. 20 ust. 1 w związku z art. 59 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Przesłanki wyznaczające praktykę kwalifikowaną do naruszenia zbiorowych praw pacjenta wyznacza art. 59 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Przesłanką jest bezprawne zorganizowane działanie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych, mające na celu pozbawienie lub ograniczenie praw pacjentów. Prawa pacjenta reguluje w zakresie właściwości Rzecznika Praw Pacjenta, ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Na system praw pacjenta składa się prawo do poszanowania godności i intymności. Prawo to ma umocowanie w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i jest podniesione do praw podstawowych. Zgodnie bowiem z art. 30 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zamieszczonym w Rozdziale II Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela "Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych". Tak też to prawo kształtuje art. 20 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, stanowiąc: "Pacjent ma prawo do poszanowania intymności i godności, w szczególności w czasie udzielania mu świadczeń zdrowotnych". Na poszanowanie godności człowieka składa się szereg wartości. Z punktu praw pacjenta na poszanowanie godności składa się prawo do intymności. Wyrazem tego prawa do poszanowania intymności jest takie działanie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych, które tej sfery nie narusza. Przekroczeniem jest wprowadzenie takiego systemu monitorowania pacjentów, który przekracza granice wyznaczone przepisami prawa. Dla oceny czy Rzecznik Praw Pacjenta przekroczył granice ustalenia naruszenia praw pacjenta przesądzające znaczenie ma treść rozstrzygnięcia. Rzecznik Praw Pacjenta nie kwestionując celowości wprowadzenia w podmiocie leczniczym monitoringu rozstrzygnął o naruszeniu praw pacjenta przez brak informacji pacjenta o instalowanym urządzeniu monitoringu wizyjnego i bez pobierania zgody pacjenta na monitorowanie i w tym zakresie nałożył na podmiot leczniczy obowiązki. Prawo pacjenta do ochrony intymności i godności obejmuje przyznanie mu prawa do poinformowania o monitoringu i do tego, że ma prawo do wyrażenia lub odmowy wyrażenia zgody na monitorowanie. Nie można uznać za zasadne argumentacji w skardze kasacyjnej, że prawo pacjenta do intymności i godności jest zapewnione przez to, że nie można zidentyfikować osoby pacjenta. Poinformowanie pacjenta i uzyskanie zgody należy zaliczyć do elementarnego wymogu zachowania intymności i godności człowieka. Zarzut zatem błędnej wykładni art. 20 ust. 1 w związku z art. 59 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku Praw Pacjenta nie jest zasadny.

2.2. Zarzut naruszenia przepisów postępowania wyprowadzono z naruszenia art. 7 i 77 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 65 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, w postępowaniu w sprawach stosowanie praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjenta stosuje się przepisy tej ustawy, a w zakresie nieuregulowanym stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, w postępowaniu w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów Rzecznik ma prawo żądać przedstawienia dokumentów oraz wszelkich informacji dotyczących stosowania praktyk, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że mają charakter praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów. Ustalenie stanu faktycznego wyznaczone zakresem rozstrzygnięcia dotyczyło przyjęcia w podmiocie leczniczym monitorowania w określonych salach bez zgody pacjentów. W skardze kasacyjnej zarzuty zostały podniesione co do wyłączenia naruszenia praw pacjenta z uwagi na taki sposób monitorowania, który wyłącza identyfikację pacjenta. Zgromadzony materiał dowodowy, uzyskany w trybie uregulowanym w art. 61 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta powoduje, że zarzut naruszenia art. 7 i art. 77 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego nie jest zasadny.

3. W tym stanie rzeczy, skoro skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionych podstawach, na mocy art. 184 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.

4. Wnioski Rzecznika Praw Pacjenta zawarte w odpowiedzi na skargę kasacyjną nie zostały uwzględnione z uwagi na to, że odpowiedz wpłynęła po ustawowym terminie.



Powered by SoftProdukt