Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Izabela Ostrowska, , Sędzia WSA Bogusław Cieśla (spr.), Sędzia WSA Małgorzata Miron, Protokolant Magdalena Banaszek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 stycznia 2012 r. sprawy ze skargi M. G. na decyzję Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa z dnia [...] sierpnia 2011 r. znak: [...] w przedmiocie odmowy nadania uprawnień budowlanych skargę oddala

Okręgowa Komisja Kwalifikacyjna [...] Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa decyzją z dnia [...] kwietnia 2011 r. wydaną na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2000 r., Nr 5, poz. 42 z późn. zm.) oraz § 7 ust. 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. z 2006 r., Nr 83, poz. 578 z zm.) odmówiła M. G. nadania uprawnień budowlanych do projektowania bez ograniczeń w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych bez przeprowadzenia egzaminu.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że w dniu 31 stycznia 2011 r. wpłynął wniosek M. G. o nadanie uprawnień budowlanych do projektowania bez ograniczeń w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych.

Do wymienionego wniosku zainteresowany dołączył m.in. książkę praktyki zawodowej, zaświadczenie o odbyciu praktyki zawodowej w [...], uprawnienia budowlane oraz zaświadczenia osoby kierującej praktyką zawodową w Polsce – Z. G., potwierdzenie członkostwa osoby kierującej praktyką zagraniczną [...] w Stowarzyszeniu Inżynierów Mechaników, zaświadczenie od pracodawcy – [...].

Jak wskazał organ, zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r., Nr 243, poz. 1623) uzyskanie uprawnień budowlanych do projektowania bez ograniczeń i sprawdzania projektów architektoniczno-budowlanych wymaga:

a) ukończenia studiów magisterskich, w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym, na kierunku odpowiednim dla danej specjalności,

b) odbycia dwuletniej praktyki przy sporządzaniu projektów,

c) odbycia rocznej praktyki na budowie.

Warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej - zgodnie z art. 14 ust. 4 wymienionej ustawy, jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych albo na pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, a w przypadku odbywania praktyki za granicą pod kierunkiem osoby posiadającej uprawnienia odpowiednie w danym kraju.

M. G. legitymował się dyplomem wydanym przez Politechnikę [...], potwierdzającym odbycie studiów na kierunku inżynieria środowiska i uzyskanie w dniu 23 stycznia 2003 r. tytułu magistra inżyniera, tym samym organ uznał, że ukończył studia na kierunku odpowiednim dla wnioskowanej specjalności i mógł ubiegać się o nadanie uprawnień budowlanych do projektowania bez ograniczeń.

Wnioskodawca miał obowiązek odpowiedniego udokumentowania praktyki zawodowej - zgodnie z § 4 ust. 3 pkt 1 oraz § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. z 2006 r., Nr 83, poz. 578 z zm.), zarówno w książce praktyki zawodowej, jak i w zaświadczeniu o odbyciu praktyki za granicą poprzez wyszczególnienie robót budowlanych i obiektów budowlanych, przy projektowaniu których bezpośrednio uczestniczył lub pełnił funkcję techniczną na budowie odbywając praktykę zawodową.

Odnosząc się do wymogów związanych z praktyką zawodową organ przypomniał, że pojęcie budowy zostało zdefiniowane w ustawie Prawo budowlane. Przepis art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego stanowi, że ilekroć mowa jest o budowie, należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego.

Z kolei przez projekt w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 lit. b oraz art. 14 ust. 4 ww. ustawy należy rozumieć projekt architektoniczno-budowlany opisany w art. 34 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, tj. część projektu budowlanego, określającą funkcję, formę i konstrukcję obiektu budowlanego, jego charakterystykę energetyczną i ekologiczną oraz proponowane niezbędne rozwiązania techniczne, a także materiałowe, ukazujące zasady nawiązania do otoczenia.

Praktyka odbywająca się na budowie polega na wykonywaniu funkcji na miejscu budowy, natomiast praktyka przy sporządzaniu projektów dotyczy wyłącznie bezpośredniego uczestnictwa przy wykonywaniu projektu architektoniczno-budowlanego. Trybunał Konstytucyjny, w wyroku z dnia 4 kwietnia 2006 r. sygn. akt P 16/2005, stwierdził, że praktyka musi obejmować czynności, które - choć wykonywane pod kontrolą osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane - merytorycznie muszą już odpowiadać czynnościom zawodowo wykonywanym właśnie przez osobę kontrolującą.

Praktyka osoby ubiegającej się o nadanie uprawnień w dziedzinie projektowania w budownictwie, musi obejmować prace podejmowane przez osoby posiadające uprawnienia w tym zakresie i wykonujące samodzielne funkcje w budownictwie.

Po analizie przedłożonych dokumentów, to jest książki praktyki zawodowej oraz zaświadczenia z dnia 15 stycznia 2011 r. związanych z odbywaniem praktyki zawodowej wnioskodawcy, organ wskazał na wątpliwości czy praktyka przy sporządzaniu projektów dotyczyła rzeczywiście sporządzania projektów architektoniczno-budowlanych, oraz czy praktyka na budowie faktycznie odbywała się na miejscu budowy.

W odpowiedzi na wezwanie Okręgowej Komisji Kwalifikacyjnej, M. G. nadesłał wyjaśnienia oraz przedłożył kolejne zaświadczenie, tym samym wnioskodawca przedstawił praktykę przy sporządzaniu projektów w łącznym wymiarze: 5 lat, 8 miesięcy i 2 dni, w tym 1 rok, 8 miesięcy i 4 dni w książce praktyki zawodowej oraz 3 lata, 11 miesięcy i 28 dni w formie zaświadczenia (zaświadczenie z 8 marca 2011 r.). Natomiast praktykę na budowie przedstawił w wymiarze: 2 lat, 3 miesięcy i 6 dni.

Z przedstawionej praktyki zawodowej przy sporządzaniu projektów Okręgowa Komisja Kwalifikacyjna uznała wyłącznie okres praktyki zawodowej odbywającej się od dnia 5 stycznia do dnia 31 marca 2005 r., tj. praktykę odbytą przy sporządzaniu projektu technicznego wentylacji nawiewno-wyciągowej realizowanej podczas budowy w S. na obiekcie, w którym zlokalizowana jest maszyna papiernicza MP5. Nieuznana została natomiast pozostała praktyka zawodowa przy sporządzaniu projektów.

W ocenie Okręgowej Komisji Kwalifikacyjnej pozostała cześć praktyki zawodowej (niezliczona) nie dotyczyła projektów architektoniczno-budowlanych, lecz projektów technologicznych.

Praktyka ta dotyczyła instalacji technologicznych w maszynach papierniczych: "doprowadzenia pary do agregatu kalandra", "instalacja do odzysku ciepła z turbossawy, "Koncepcja i projekt przebudowy systemu rekuperacji ciepła (wież rekuperacyjnych) dla maszyny papierniczej MP2", "Instalacja technologiczna dozowania koagulantu PAX18 do masy papierniczej dla maszyn MP1, MP2", "Projekt w zakresie redukcji i schłodzenia pary na potrzeby nowej skrzyni parowej MP2", "Projekt w zakresie rurociągów pary dla nowej maszyny papierniczej MP3.", tj. praktyki z okresów: od dnia 9 sierpnia 2004 r. do dnia 31 grudnia 2004 r. oraz od dnia 16 maja 2005 r. do dnia 30 września 2005 r.

Z innych przyczyn nie został wzięty pod uwagę okres od dnia 3 października 2005 r. do dnia 2 czerwca 2006 r., tj. wpis w książce praktyki zawodowej, dotyczący obiektu "Fabryka [...] w C". Okres ten został bowiem udokumentowany w sposób niezgodny z § 4 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, wymagającym określenia czynności wykonywanych w każdym tygodniu odbywanej praktyki, podczas gdy wpis miał charakter zbiorczy, a jego treść uniemożliwiała stwierdzenie czy i jakiego rodzaju projekty wnioskodawca wykonywał.

W ocenie organu praktyka udokumentowana w zaświadczeniu również dotyczyła instalacji technologicznych: "Projekt wstępny kotła nadkrytycznego.", "Kreślenie podpór rurociągów o średnicy do DN 1000 dla cyrkulacji w budynku osadu", "Projekt modernizacji kotła Nr 1. Wymiana rurociągów procesowych", ,Faza II projektu kotła nadkrytycznego, projekt wymiany ciśnieniowych rurociągów kotłowych", "Projekt zabudowy reaktora do selektywnego wychwytywania NOx.", "Projektowanie i kreślenie podparć dla rurociągów pary i ich odwodnień. Kocioł gazowy o mocy 168MW'.", "Budowa stanowiska demonstracyjnego spalania węgla w tlenie." oraz "Projekt modernizacji obszaru odzysku ciepła dla zespołu kotłów Nr 1, 2, 3, 4. Projekt wymiany ciśnieniowych elementów kotła."

Okręgowa Komisja Kwalifikacyjna nie podzieliła poglądu wnioskodawcy, że takie projekty stanowią projekty obiektów budowlanych, za które ustawa Prawo budowlane uważa "części budowlane/techniczne kotłów i pieców przemysłowych".

Organ wskazał, że choć zgodnie z art. 3 pkt 1 lit. b w zw. z art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane za budowlę, a zatem również obiekt budowlanych, uważa się części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową, to jednak projekty przedstawione w dokumentach obrazujących praktykę zawodową nie są projektami części budowlanych: maszyn papierniczych, kotłów lub innymi elementami sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych, lecz projektami technologicznymi, które nie wymagają sporządzenia projektu architektoniczno-budowlanego.

Sporządzenie tego typu projektów nie wymaga zdaniem organu posiadania uprawnień budowlanych. Przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. z 2003 r., Nr 120 poz. 1133 z zm.) rozróżniają projekt architektoniczno- budowlany, jako część projektu budowlanego, od projektów technologicznych.

Z podobnych względów, asystowania przy pracach o charakterze technologicznym, a nie przy robotach budowlanych, Okręgowa Komisja Kwalifikacyjna nie uznała przedstawionej przez wnioskodawcę praktyki na budowie.

Najważniejszym zarzutem stawianym wymienionej praktyce było stwierdzenie, iż nie odbywała się na budowie. Wskazana praktyka zbliżona była do funkcji wytwarzania konstrukcyjnych elementów budowlanych opisanej w art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo budowlane.

Zdaniem Okręgowej Komisji Kwalifikacyjnej tego typu praktyka nie jest praktyką na budowie. Ponadto celem praktyki zawodowej na budowie jest zapoznanie się z warunkami i specyfiką wykonywania zawodu kierownika budowy, aby ten cel mógł być zrealizowany, nauka taka musi odbywać się pod okiem osoby, która pełni na danej budowie funkcje kierownika budowy. Takiej możliwości nie miał M. G. asystując przy budowie i montażu ciśnieniowych elementów kotła w R. w W., podczas gdy budowa zlokalizowana była w A.

W ocenie Okręgowej Komisji Kwalifikacyjnej [...] Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa praktyka zawodowa przedstawiona przez M. G. poza okresem praktyki przy sporządzaniu "Projektu technicznego wentylacji nawiewno-wyciągowej" (od dnia 5 stycznia do dnia 31 marca 2005 r.) nie odpowiadała warunkom określonym w art. 14 ust 4 ustawy Prawo budowlane, ponieważ nie była pracą polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w przy sporządzaniu projektów architektoniczno-budowlanych lub na pełnieniu funkcji technicznej na budowie.

Skoro wymiar uznanej praktyki zawodowej przy sporządzaniu projektów wyniósł 2 miesiące i 27 dni, to M. G. nie spełnił warunków do uzyskania uprawnień budowlanych do projektowania bez ograniczeń określonych w art. 14 ust. 3 pkt. 1 lit. b i c Prawa budowlanego - odbycia dwuletniej praktyki przy sporządzaniu projektów oraz rocznej praktyki na budowie.

M. G. złożył odwołanie od decyzji odmawiającej mu nadania uprawnień budowlanych do projektowania bez ograniczeń w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych bez przeprowadzenia egzaminu.

W uzasadnieniu odwołania wskazał, że złożył książkę praktyk oraz zaświadczenie o odbyciu praktyki zawodowej za granicą, a także pozostałe wymagane przepisami dokumenty. W dniu 2.03.2011 otrzymał wezwanie do uzupełnienia informacji zawartych w zaświadczeniu o odbytej praktyce zawodowej za granicą, które uzupełnił.

Wskazał dalej, że w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego w rozdziale 4 § 11 ust. 2 pkt 6, § 11 ust. 2 pkt 8, § 12 ust. 1 pkt 2, § 12 ust. 1 pkt 4, § 12 ust. 3 oraz § 13 ust. 2 ustawodawca określił wymagania stawiane projektom technicznym obiektu budowlanego liniowego oraz projektom instalacji technicznych w tym przemysłowych, zaliczając je tym samym do grona projektów architektoniczno - budowlanych.

Brak jest odrębnych przepisów stosowanych do projektowania "instalacji technicznych czy technologicznych" dla przemysłu, a Prawo budowlane określa mianem obiektu budowlanego m.in. ciepłociąg, rurociąg czy kanał.

Projektując zatem rurociągi czy kanały powietrzne (w tym kanały wentylacyjne) w myśl art. 3 ust. 3a ustawy Prawo budowlane, projektuje się obiekty liniowe, czyli obiekty budowlane. W szczególności, projektując: rurociągi transportujące ciepło (para, gorąca woda, kondensat), kanały powietrzne transportujące gorące powietrze,

niezależnie od medium, sposobu jego wykorzystania, czy lokalizacji obiektu (zakład przemysłowy typu papiernia, elektrownia czy budynek mieszkalny), projektuje się ciepłociągów czy instalacje cieplne.

Projektowane instalacje zlokalizowane były w obiektach budowlanych (budynkach lub budowlach) lub ich bezpośrednim sąsiedztwie i stanowią ich integralną część.

Przedstawione projekty zawierały opracowania lub wytyczne niezbędne do wykonania odrębnych opracowań budowlanych czy konstrukcyjnych, np. dla fundamentów pomp, wentylatorów, zbiorników, dla przejść przez ściany i stropy, dla podpór i zawiesi czy wręcz obliczeniu wytrzymałości konstrukcji całego budynku związanego ze zmianą obciążenia w przypadku modernizowania kotłów.

Bezzasadne jest stwierdzenie organu, że wykazane projekty nie są projektami architektoniczno-budowlanymi. Opisana w książce praktyki zawodowej działalność projektowa, dotyczyła instalacji cieplnych, parowych i gorącego powietrza doprowadzonego i odprowadzonego do maszyn papierniczych. W papiernictwie, nie można wykonać projektu technicznego w zakresie procesu doprowadzania i odprowadzania powietrza technologicznego dla maszyny, bez uwzględnienia ogólnego bilansu powietrza na hali maszyn papierniczych (w tym wentylacji ogólnej hali).

Projekty instalacji cieplnych zawsze posiadały swoją część budowlaną. Działalność projektowa opisana w zaświadczeniu o odbyciu praktyki zawodowej za granicą polegała na bezpośredniej współpracy przy wykonywaniu projektów i kreśleniu/modelowaniu 3D nowych instalacji cieplnych i zbiorników, modernizacji istniejących instalacji cieplnych, wykonywaniu dokumentacji powykonawczych dla ukończonych obiektów budowlanych.

Podobnie jak w przypadku projektów opisanych w książce praktyki zawodowej, w projektach opisanych w zaświadczeniu, wykonywano również część budowlaną polegającą m.in. na obliczeniu i sprawdzeniu wytrzymałości konstrukcji budowlanych, kreśleniu rysunków konstrukcji i detali.

W ramach pracy w [...] wnioskodawca brał udział w modernizacji obszaru odzysku ciepła dla zespołu kotłów nr 1,2,3 i 4 w [...] w A., tak w projektowaniu, jak i w części wykonawczej.

W książce praktyk i zaświadczeniu o odbyciu praktyki za granicą wykazano, że wykonywane projekty nie polegały na wykonywaniu schematów technologicznych, lecz na opracowaniach instalacyjnych, budowlanych i konstrukcyjnych w przemyśle. Brał również udział w kilku etapach przebudowy (modernizacji) elektrowni węglowej.

Stwierdzenie użyte przez organ, że można projektować wysokotemperaturowe i wysokociśnieniowe instalacje opisane w książce praktyki zawodowej oraz zaświadczeniu o odbyciu praktyki za granicą, bez posiadania stosownych uprawnień budowlanych, jest sprzeczne z obowiązującym prawem oraz niezgodne z rzeczywistością.

Krajowa Komisja Kwalifikacyjna Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa decyzją z dnia [...] sierpnia 2011r. na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 127 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) oraz w związku z art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42, z późn. zm.), po rozpatrzeniu odwołania M. G. od decyzji Okręgowej Komisji Kwalifikacyjnej [...] Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa z dnia [...] kwietnia 2011 r. o odmowie nadania mu uprawnień budowlanych do projektowania bez ograniczeń w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych i kanalizacyjnych - utrzymała zaskarżoną decyzję w mocy.

Krajowa Komisja Kwalifikacyjna wskazała, że zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy - Prawo budowlane, warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych albo na pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, a w przypadku praktyki za granicą pod kierunkiem osoby posiadającej uprawnienia odpowiednie w danym kraju.

Wnioskodawca wykazywał odbycie praktyki przy projektowaniu i na budowie w książce praktyki zawodowej oraz w drodze zaświadczenia co do praktyki odbytej za granicą.

Zaświadczenie w zakresie praktyki przy sporządzaniu projektów obejmowało 8 pozycji. W trakcie tej praktyki wnioskodawca sporządzał projekt wstępny kotła nadkrytycznego, projekt modernizacji kotłów (wymiana rurociągów procesowych), projekt wymiany ciśnieniowych rurociągów kotłowych, projekt zabudowy reaktora do selektywnego wychwytywania NOx, projekt stanowiska demonstracyjnego spalania węgla w tlenie, projekt modernizacji odzysku ciepła dla zespołu kotłów Nr 1,2, 3, 4, projekt wymiany ciśnieniowych elementów.

Praktyka projektowa w Polsce udokumentowana w książce praktyki zawodowej obejmowała z kolei projekty których przedmiotem były maszyny papiernicze, w jej ramach skarżący projektował sieci zasilające, instalacje do odzysku ciepła z turbossawy MP1, stacje przygotowania pary dla skrzynki parowej maszyny papierniczej, system pary i kondensatu dla maszyn parowych.

Zdaniem organu II instancji projektowane przez stronę rurociągi transportujące parę, gorącą wodę, kondensat, kanały powietrzne, itp. są częścią określonej instalacji technologicznej służącej zasilaniu określonych maszyn i urządzeń przemysłowych.

Nie są one wbrew twierdzeniom strony wolno stojącymi instalacjami przemysłowymi, ani obiektami liniowymi, gdyż znaczna ich cześć lokalizowana jest wewnątrz budynków lub w jego bezpośredniej bliskości.

W trakcie praktyki wnioskodawca nie projektował części budowlanych urządzeń technicznych. Wskazane prace dotyczyły projektów technologicznych (sieci urządzeń przemysłowych). Okoliczności tej nie kwestionuje sam skarżący.

W ocenie Krajowej Komisji Kwalifikacyjne prace projektowe wykonywane przez skarżącego nie mogły być zaliczone do wymiaru praktyki projektowej w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych.

Przedmiotem praktyki przy sporządzaniu projektów powinny być projekty architektoniczno - budowlane, a nie technologiczne. Projekty technologiczne nie są w ogóle objęte pozwoleniem na budowie. Stosowanie do § 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, rozporządzenie to ma zastosowanie do projektów stanowiących podstawę do wydania decyzji, nie ograniczając opracowań projektowych w stadiach poprzedzających opracowanie projektu budowlanego, wykonywanych równocześnie, w szczególności projektu technologicznego.

Wskazane rozporządzenie nie ma zastosowania do projektów technologicznych i projekty te nie muszą spełniać warunków w nim określonych. Nie neguje to jednak faktu, że między projektem technologicznym i architektoniczno-budowlanym zachodzą określone relacje. Zależności te wynikają choćby z § 11 ust. 2 pkt 6 i 8 wspomnianego rozporządzenia, zgodnie z którym opis techniczny projektu architektoniczno-budowlanego powinien określać:

- w stosunku do obiektu usługowego, produkcyjnego lub technicznego - podstawowe dane technologiczne oraz współzależności urządzeń i wyposażenia związanego z przeznaczeniem obiektu i jego rozwiązaniami budowlanymi;

- rozwiązania i sposób funkcjonowania zasadniczych urządzeń instalacji technicznych, w tym przemysłowych i ich zespołów tworzących całość techniczno-użytkową, decydującą o podstawowym przeznaczeniu obiektu budowlanego, w tym charakterystykę i odnośne parametry instalacji i urządzeń technologicznych, mających wpływ na architekturę, konstrukcję, instalacje i urządzenia techniczne związane z tym obiektem.

Z powyższych przepisów wynika zdaniem organu, że projektant konstruktor powinien uwzględnić przy sporządzaniu projektu architektoniczno-budowlanego określone dane wynikające z projektu technologicznego.

Jednakże uwzględnienie tych danych ma na calu zapewnienia zgodności przyjętych rozwiązań projektowych z przewidzianą funkcją obiektu, a także bezpieczeństwa konstrukcji. Projekt architektoniczno-budowlany uwzględniający parametry określone w § 11 § 2 pkt 6 i 8 w/w rozporządzenia nie jest tożsamy z projektami technologicznymi. Różnice występujące między sporządzeniem projektu architektoniczno- budowlanego i jego realizacją a projektem technologicznym i jego realizacją są w szczególności widoczne na etapie budowy.

Z tych względów organ odwoławczy nie zaliczył wnioskodawcy praktyki odbywanej przy pracach technologicznych. Nie są to bowiem prace mające na celu wykonanie obiektu budowlanego w określonym miejscu. Prace o charakterze technologicznym polegające na montażu elementów ciśnieniowych kotła, modernizacji obszaru odzysku ciepła dla zespołu kotłów Nr 1, 2, 3, 4, itp. miały miejsca już po wybudowaniu obiektu w rozumieniu ustawy - Prawo budowlane i w większości odbywały się w Hali Produkcyjnej i Hali Montażowej podmiotu zajmującego się produkcją kotłów.

M. G. wniósł skargę na decyzję z dnia [...] sierpnia 2011 r. Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa, zarzucając jej:

1) naruszenie prawa materialnego, art. 14 ust. 3 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, poprzez jego błędną wykładnię i bezzasadne przyjęcie, że niezbędną przesłanką uzyskania uprawnień budowlanych jest odbycie praktyki przy sporządzaniu projektów architektoniczno-budowlanych,

2) błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, poprzez bezzasadne uznanie, że projekty, w sporządzaniu których brał udział skarżący, mają charakter projektów technologicznych,

3) naruszenie art. 14 ust. 3 pkt 1 lit. c) i art. 14 ust. 4. w zw. z art. 3 pkt 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, poprzez jego błędną wykładnię oraz przyjęcie, że prace, przy których skarżący wykonywał funkcje techniczne, nie były pracami na budowie.

Wskazując na powyższe, domagał się uchylenia zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu skargi skarżący wskazał, że organ dokonał błędnej wykładni przepisu art. 14 ust. 3 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane podnosząc, że dla realizacji wskazanej w tym przepisie przesłanki odbycia dwuletniej praktyki przy sporządzaniu projektów, wymagane jest, aby praktyka ta dotyczyła udziału przy sporządzaniu projektów architektoniczno-budowlanych.

Stanowisko takie nie znajduje uzasadnienia w brzmieniu ww. ustawy i jest sprzeczne z systematyką szeroko rozumianych przepisów prawa budowlanego. W przepisie art. 14 ust. 3 pkt 1 lit. b) ww. ustawy wskazano wprost, że warunek w nim określony dotyczy udziału w sporządzaniu projektów - bez określania ich kategorii.

W innych przepisach Prawa budowlanego (np. w art. 14 ust. pkt 1) ustawodawca wyraźnie wskazał na rodzaj projektu, którego dotyczy możliwe do uzyskania uprawnienie (w tym przypadku wprost wskazując, że przepis ten obejmuje projekty architektoniczno-budowlane).

Przyjmując założenie racjonalności ustawodawcy, w tekście prawnym, do oznaczenia jednakowych pojęć używa się jednakowych określeń, a różnych pojęć nie oznacza się tymi samymi określeniami. Wobec tego, gdyby ustawodawca chciał ograniczyć krąg projektów, przy których udział powoduje wypełnienie wskazanej wyżej przesłanki, umieściłby w brzmieniu tego przepisu wprost sformułowanie "projekt architektoniczno-budowlany". Użycie samego tylko sformułowania "projektach" przesądza o tym, że do zrealizowania tego kryterium wystarczy udział przy sporządzaniu dowolnego projektu, będącego projektem w rozumieniu przepisów prawa budowlanego sensu largo.

Zdaniem skarżącego pogląd taki znajduje potwierdzenie w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 listopada 2009 r. (sygn. akt VII SA/Wa 1390/09), w którym Sąd wskazał, iż "udział w pracach projektowych, to możliwy udział we wszystkich kategoriach projektów, w tym na różnych etapach ich realizacji.

Nadto organ dowolnie ocenił zebrany w sprawie materiał dowody w postaci przedłożonej przez skarżącego dokumentacji na okoliczność uczestnictwa przy sporządzaniu projektów, dokonując kwalifikacji tych projektów wyłącznie jako projektów technologicznych.

Natomiast, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, projekt budowlany wykonywany jest w przypadku projektowania obiektu budowlanego.

Zgodnie z art. 3 pkt. 1 Prawa budowlanego, za obiekt budowlany uważa się m.in. budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi i budowlę stanowiącą całość techniczno- użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami. Do kategorii budowli zaliczają się przy tym takie obiekty, jak: sieci techniczne, urządzenia hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, sieci uzbrojenia terenu, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Obiektami budowlanymi są również obiekty liniowe, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa.

Skarżący wykazał, że uczestniczył przy sporządzaniu projektów, które swym zakresem obejmowały m.in. instalacje do odzysku ciepła z turbossawy, przebudowę systemu rekuperacji ciepła (wież rekuperacyjnych), instalację technologiczną dozowania koagulantu do masy papierniczej dla maszyn, wymianę rurociągów oraz ich instalację dla nowej maszyny papierniczej, kreślenie podpór rurociągów, projektowanie kotłów oraz ich modernizację, budowę stanowiska demonstracyjnego, itp.

Należało uznać, że analizowane projekty dotyczyły obiektów budowlanych, a tym samym należało je zakwalifikować jako projekty budowlane, a nie projekty technologiczne.

Skarżący większość swej praktyki odbył na terenie W., gdzie wskazane rozporządzenie nie obowiązuje. Pomimo tego, wykonywane przez niego projekty odpowiadały wymaganiom, określonym w tym akcie wykonawczym, zarówno aspekcie przedmiotowym, jak również wymagań formalnych - posiadały m.in. część rysunkową, opis techniczny, itp. W związku z tym, ustalenia organu co do technologicznego charakteru wykonanych projektów były błędne.

Organ administracyjny dokonał błędnej wykładni art. 14 ust. 3 pkt 1 lit. c Prawa budowlanego i art. 14 ust. 4 w zw. z art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego. W konsekwencji bezzasadnie uznał, że skarżący brał udział w procesie o charakterze technologicznym, a nie w procesie budowy. Nie sposób uznać, że wskazane prace były jedynie pracami technologicznymi, stwierdzenie to przeczy brzmieniu przywołanych przepisów i stanowi jedynie ich dowolną wykładnię.

Skarżący - biorąc udział w wykonywaniu elementów budowli, które następnie miały zostać zainstalowane, tworząc całość technologiczną - brał udział w wykonywaniu budowli w określonym miejscu. Przepis art. 14 ust. 3 pkt 1 lit. c Prawa budowlanego przewiduje bowiem wymóg praktyki "na budowie", a nie, jak chce organ - "w miejscu budowy".

Kwestionowana przez organ praktyka skarżącego przy budowie w [...] w W. miała miejsca poza granicami RP. Skarżący wykonywał swe funkcje pod nadzorem odpowiedniej osoby, posiadającej kwalifikacje w myśl prawa kraju, w której roboty były wykonywane i organ administracyjny nie był władny do kwestionowania tych uprawnień.

W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji oraz wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Stosownie do art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne kontrolują działalność administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, badając prawidłowość zastosowania przepisów obowiązującego prawa oraz trafność ich wykładni.

Uwzględnienie skargi następuje w przypadku stwierdzenia naruszenia prawa materialnego lub istotnych wad w przeprowadzonym postępowaniu, na podstawie art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

W rozpatrywanej sprawie tego rodzaju wady i uchybienia nie wystąpiły.

Słusznie organ wskazał, że choć M. G. ukończył studia na kierunku odpowiednim dla wnioskowanej specjalności i mógł ubiegać się o nadanie uprawnień budowlanych do projektowania bez ograniczeń, to jednak nie wykazał odbycia odpowiedniej praktyki

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623), uzyskanie uprawnień budowlanych do projektowania bez ograniczeń i sprawdzania projektów architektoniczno-budowlanych wymaga:

a) ukończenia studiów magisterskich, w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym, na kierunku odpowiednim dla danej specjalności,

b) odbycia dwuletniej praktyki przy sporządzaniu projektów,

c) odbycia rocznej praktyki na budowie.

Warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej - zgodnie z art. 14 ust. 4 ww. ustawy jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych albo na pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, a w przypadku odbywania praktyki za granicą pod kierunkiem osoby posiadającej uprawnienia odpowiednie w danym kraju.

Wnioskodawca miał obowiązek odpowiedniego udokumentowania praktyki zawodowej - zgodnie z § 4 ust. 3 pkt 1 oraz § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. z 2006 r., Nr 83, poz. 578 z zm.) zarówno w książce praktyki zawodowej, jak i w zaświadczeniu o odbyciu praktyki za granicą poprzez wyszczególnienie robót budowlanych i obiektów budowlanych, przy projektowaniu których bezpośrednio uczestniczył lub pełnił funkcję techniczną na budowie odbywając praktykę zawodową.

Odnosząc się do wymogów związanych z praktyką zawodową słusznie organ przypomniał definicję ustawową projektu oraz budowy.

Przez projekt w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 lit. b oraz art. 14 ust. 4 Prawa budowlanego należy rozumieć projekt architektoniczno-budowlany opisany w art. 34 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, tj. część projektu budowlanego, określającą funkcję, formę i konstrukcję obiektu budowlanego, jego charakterystykę energetyczną i ekologiczną oraz proponowane niezbędne rozwiązania techniczne, a także materiałowe, ukazujące zasady nawiązania do otoczenia. Z kolei przepis art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego stanowi, że ilekroć mowa jest o budowie, należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego.

W świetle tych przepisów praktyka odbywająca się na budowie powinna polegać na wykonywaniu funkcji na miejscu budowy, natomiast praktyka przy sporządzaniu projektów powinna dotyczyć uczestnictwa przy wykonywaniu projektu architektoniczno-budowlanego.

Po analizie przedłożonych przez wnioskodawcę dokumentów, to jest książki praktyki zawodowej oraz zaświadczenia z dnia 15 stycznia 2011 r. związanych z odbywaniem praktyki zawodowej przez skarżącego, zasadnie organ wskazał, że znaczna część praktyki zawodowej nie dotyczyła sporządzania projektów architektoniczno-budowlanych, lecz projektów technologicznych. Dlatego uznała mogła być wyłącznie praktyka zawodowa odbyta od dnia 5 stycznia do dnia 31 marca 2005 r., przy sporządzaniu projektu technicznego wentylacji nawiewno-wyciągowej realizowanej podczas budowy w S.

Zaświadczenie w zakresie praktyki przy sporządzaniu projektów obejmowało 8 pozycji. W trakcie tej praktyki wnioskodawca sporządzał projekt wstępny kotła nadkrytycznego, projekt modernizacji kotłów (wymiana rurociągów procesowych), projekt wymiany ciśnieniowych rurociągów kotłowych, projekt zabudowy reaktora do selektywnego wychwytywania NOx, projekt stanowiska demonstracyjnego spalania węgla w tlenie, projekt modernizacji odzysku ciepła dla zespołu kotłów Nr 1,2, 3, 4, projekt wymiany ciśnieniowych elementów.

Praktyka projektowa w Polsce, udokumentowana w książce praktyki zawodowej obejmowała z kolei projekty których przedmiotem były maszyny papiernicze, w jej ramach skarżący projektował sieci zasilające, instalacje do odzysku ciepła z turbossawy MP1, stacje przygotowania pary dla skrzynki parowej maszyny papierniczej, system pary i kondensatu dla maszyn parowych.

Projektowane przez skarżącego w ramach praktyki - rurociągi transportujące parę, gorącą wodę, kondensat, kanały powietrzne, słusznie uznane zostały przez organ za części instalacji technologicznej służącej zasilaniu określonych maszyn i urządzeń przemysłowych. Nie były to wolno stojące instalacje przemysłowe, ani obiekty liniowe. Organ słusznie wskazał na fakt, że znaczna ich cześć zlokalizowana była wewnątrz budynków lub w jego bezpośredniej bliskości.

W trakcie praktyki wnioskodawca nie projektował części budowlanych urządzeń technicznych. Wskazane prace dotyczyły projektów technologicznych (sieci urządzeń przemysłowych).

Przedmiotem praktyki przy sporządzaniu projektów powinny być projekty architektoniczno - budowlane, a nie technologiczne.

Projekty technologiczne nie są w ogóle objęte pozwoleniem na budowie. Stosowanie do § 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, rozporządzenie to ma zastosowanie do projektów stanowiących podstawę do wydania decyzji, nie ograniczając opracowań projektowych w stadiach poprzedzających opracowanie projektu budowlanego, wykonywanych równocześnie, w szczególności projektu technologicznego.

Wskazane rozporządzenie nie ma zastosowania do projektów technologicznych i projekty te nie muszą spełniać warunków w nim określonych. Nie neguje to jednak faktu, że między projektem technologicznym i architektoniczno-budowlanym zachodzą określone relacje. Zależności te wynikają choćby z § 11 ust. 2 pkt 6 i 8 wspomnianego rozporządzenia, zgodnie z którym opis techniczny projektu architektoniczno-budowlanego powinien określać:

- w stosunku do obiektu usługowego, produkcyjnego lub technicznego - podstawowe dane technologiczne oraz współzależności urządzeń i wyposażenia związanego z przeznaczeniem obiektu i jego rozwiązaniami budowlanymi;

- rozwiązania i sposób funkcjonowania zasadniczych urządzeń instalacji technicznych, w tym przemysłowych i ich zespołów tworzących całość techniczno-użytkową, decydującą o podstawowym przeznaczeniu obiektu budowlanego, w tym charakterystykę i odnośne parametry instalacji i urządzeń technologicznych, mających wpływ na architekturę, konstrukcję, instalacje i urządzenia techniczne związane z tym obiektem.

Projektant konstruktor powinien uwzględnić przy sporządzaniu projektu architektoniczno-budowlanego określone dane wynikające z projektu technologicznego. Uwzględnienie tych danych ma na calu zapewnienia zgodności przyjętych rozwiązań projektowych z przewidzianą funkcją obiektu, a także bezpieczeństwa konstrukcji. Projekt architektoniczno-budowlany uwzględniający parametry określone w § 11 § 2 pkt 6 i 8 w/w rozporządzenia nie jest tożsamy z projektami technologicznymi. Różnice występujące między sporządzeniem projektu architektoniczno- budowlanego i jego realizacją a projektem technologicznym i jego realizacją są w szczególności widoczne na etapie budowy.

Z tych względów organ odwoławczy nie zaliczył wnioskodawcy praktyki odbywanej przy pracach technologicznych. Nie są to bowiem prace mające na celu wykonanie obiektu budowlanego w określonym miejscu. Prace o charakterze technologicznym polegające na montażu elementów ciśnieniowych kotła, modernizacji obszaru odzysku ciepła dla zespołu kotłów Nr 1, 2, 3, 4, itp. miały miejsca już po wybudowaniu obiektu w rozumieniu ustawy - Prawo budowlane i w większości odbywały się w Hali Produkcyjnej i Hali Montażowej podmiotu zajmującego się produkcją kotłów.

Wskazana wyżej analiza przepisów prawnych dowodzi, że wbrew zarzutom skargi organ nie naruszył przepisów prawa materialnego, to jest art. 14 ust. 3 pkt 1 lit. b) , art. 14 ust. 3 pkt 1 lit. c) i art. 14 ust. 4. w zw. z art. 3 pkt 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane.

Wykonywane przez skarżącego prace nie mogły być zaliczone do wymiaru praktyki projektowej w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych.

Z tych przyczyn, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), Sąd skargę oddalił.