Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Tomasz Świetlikowski Sędziowie Asesor WSA Marta Pająkiewicz-Kremis Sędzia WSA Katarzyna Radom (sprawozdawca) Protokolant Starszy woźny sądowy Ksawery Sobczak po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2022 r. na rozprawie w Wydziale IV sprawy ze skargi J. Ś. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] września 2021 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia opłaty za pobyt w Domu Pomocy Społecznej oddala skargę w całości.

Zaskarżoną decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. utrzymało w mocy orzeczenie Prezydenta Miasta W. z dnia 10 maja 2020 r. ustalające J. Ś. opłatę za pobyt jej babci G. K. w Domu Pomocy Społecznej w M..

Jak wynikało z akt sprawy powołaną na wstępie decyzją organ I instancji ustalił skarżącej opłatę za pobyt jej babci w Domu Pomocy Społecznej w M. (DPS) w kwocie 708,94 zł za okres od dnia 15 lutego 2021 r. do dnia 28 lutego 2021 r. oraz w kwocie 1387,85 zł za okres od dnia 1 marca 2021 r. W uzasadnieniu wskazano, że kwota opłaty została ustalona po uwzględnieniu sytuacji dochodowej rodziny skarżącej oraz przesłanek wynikających z art. 64 i art. 64a ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2021 r., poz. 2268 ze zm., dalej u.p.s.), dzieląc pozostałą do zapłaty kwotę 2.775,70 na dwie zobowiązane osoby.

Rozpoznając sprawę w trybie odwoławczym Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie znalazło podstaw do zmiany stanowiska przedstawionego w orzeczeniu organu I instancji. W uzasadnieniu wywiodło, że decyzją z dnia 19 stycznia 2021 r. G. K. (uprawniona) została skierowana do DPS. Powołując się na art. 60 u.p.s. oraz koszt miesięczny pobytu uprawnionej w placówce (4.273 zł), decyzją z dnia 16 kwietnia 2021 r. ustalono wysokość ponoszonej z tego tytułu przez uprawnioną opłaty na kwotę 718,62 zł za okres od dnia 15 lutego do dnia 28 lutego 2021 r. oraz na kwotę 1497,30 zł od dnia 1 marca 2021 r.

Przywołując art. 61 u.p.s. organ wskazał, że skarżąca i M. M. (jej siostra) są córkami jedynego, zmarłego już, syna uprawnionej, wskazanymi w art. 61 ust. 1 pkt 2 u.p.s. jako zobowiązane do ponoszenia opłaty za pobyt uprawnionej w DPS.

Skarżąca w piśmie z dnia 1 lutego 2021 r. wyraziła gotowość do ponoszenia ww. opłaty w wysokości 200 zł miesięcznie powołując się na znaczące koszty utrzymania rodziny, w tym kredytu. Wyjaśniała, że całość opłaty winna ponosić jej siostra, która odziedziczyła majątek po zmarłym ojcu i otrzymała od uprawnionej część tego majątku. Skarżąca nie otrzymała nic. To uzasadnia zobowiązanie siostry do ponoszenia opłat do końca życia uprawnionej.

Po wszczęciu postępowania w sprawie ustalenia wysokości opłaty ponoszonej przez stronę za pobyt uprawnionej w DPS organ ustalił sytuację życiową i majątkową skarżącej. Wskazał, że rodzina składa się z trzech osób (strona, mąż i studiująca córka), oboje małżonkowie pracują, a ich dochód za listopad 2020 r., wg przedstawionego zaświadczenia wyniósł łącznie 9.206,75 zł. Wartość ponoszonych wydatków, wg złożonego przez stronę oświadczenia, wynosi 8.900 zł. Przedstawiono również zaświadczenia o wynagrodzeniu strony za styczeń i luty 2021 r. (odpowiednio 8.864,76 i 5.473,37 zł), nadto skarżąca przedłożyła porozumienie dotyczące zmiany warunków pracy swoje i męża, z którego wynika, że jej wynagrodzenie do dnia 1 stycznia 2021 r. wynosi 3.000 zł plus premia regulaminowa. Przedstawiała także umowę kredytu hipotecznego na wartość 469.767,44 zł, przy wpłacie własnej 46.567,44 zł.

Powołując się na art. 61 ust. 2 u.p.s. organ wyliczył wysokość dochodu na osobę w rodzinie wskazując, że przekracza on 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie czyli kwotę 1.584 zł, co na rodzinę daje 4.752 zł. Zatem strona jest obowiązana do ponoszenia ww. opłaty, gdyż kwota dochodu po wniesieniu opłaty nie jest niższa niż 300 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

W dalszych wywodach organ wskazał na art. 8 ust. 3 u.p.s. określający sposób ustalania dochodu. Na tej podstawie przyjęto wartość dochodu z listopada 2020 r. (miesiąc złożenia wniosku) w wysokości 9.206,75 zł, uznając, że w sprawie nie doszło do utraty dochodu pojmowanej jako jego brak. Po odliczeniu kosztów ponoszonej opłaty za pobyt uprawnionej w DPS suma dochodu przekracza 300% kryterium dochodowego. Rozważając sytuację skarżącej po zmniejszeniu dochodu, na co się powoływała w toku postępowania, organ wskazał, że łączny dochód z lutego 2021 r. wyniósł 8.011,76 zł i nadal przekracza ustawowe kryterium dochodowe.

Odnosząc się do złożonych dokumentów wskazujących, że od stycznia 2021r. wynagrodzenie strony stanowi kwota 3000 zł plus premia regulaminowa organ wskazał, że nie przedłożono żadnych dokumentów pozwalających na ustalenie wartości premii, ale nawet przyjmując do wyliczenia tylko wynagrodzenie zasadnicze, to kwota łącznych dochodów nadal przekracza ustawowe minimum.

Badając oświadczenie majątkowe skarżącej z dnia 18 grudnia 2021 r. organ wskazał, że w kontekście dalszych przedstawionych przez stronę dokumentów nie obejmuje ono także domu, na który skarżąca zaciągnęła kredyt hipoteczny. Strona ograniczyła się do wskazania mieszkania. Organ wskazał, że skarżąca dysponuje środkami pozwalającymi jej na spłatę kredytu w wysokości 1.957 zł miesięcznie.

Odnosząc się do zarzutu strony, że całość opłat winna ponosić jej siostra, która odziedziczyła cały spadek po ojcu, organ wskazał na dokument potwierdzający zrzeczenie się przez stronę spadku po zmarłym ojcu. Nadto stwierdził, że ustawodawca wysokość ponoszonych opłat uzależnia od dochodu zobowiązanych a nie zasad słuszności i sprawiedliwości społecznej. Podał, że wobec siostry skarżącej prowadził odrębne postępowanie zmierzające do ustalenia opłaty za pobyt uprawnionej w DPS. Końcowo pouczył stronę o możliwości skorzystania z ulg przewidzianych w art. 64 u.p.s.

W skardze Strona zarzucała naruszenie art. 7 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2021 r., poz. 735 ze zm., dalej k.p.a.) poprzez nieuwzględnienie zasad współżycia społecznego; art. 7a k.p.a. poprzez działanie na niekorzyść strony; art. 7, art. 77 § 1; art. 80 k.p.a., poprzez brak wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia materiału dowodowego i niepodjęcie wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy; naruszenie art. 7, art. 76 § 1, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a., polegające na niewyczerpującym rozpatrzeniu materiału dowodowego oraz jego dowolnej ocenie wyrażającej się zwłaszcza w odmówieniu mocy dowodowej i wiarygodności dokumentów, pomimo, że mają one moc dokumentów urzędowych z czym wiąże się domniemanie istnienia faktów w nich stwierdzonych, co w konsekwencji doprowadziło do uznania okoliczności za nieudowodnione. Wnioskowała o uchylenie zaskarżonej decyzji, względnie o jej zmianę i orzeczenie o wysokości ponoszenia opłaty przez Stronę w kwocie 200 zł.

W uzasadnieniu wskazała, że nie jest w stanie ponosić tak dużej kwoty tytułem opłaty. Uprawniona jest matką jej zmarłego ojca, z którą strona nie utrzymywała kontaktów, podobnie jak ojciec po rozwodzie z matką. Spadek po uprawnionej i ojcu odziedziczyła siostra strony, która oddała uprawnioną do DPS nie konsultując tego ze skarżącą. Podkreślała, że w dacie przeprowadzania wywiadu środowiskowego zarabiała więcej niż obecnie i teraz nie jest w stanie ponosić ustalonych opłat, co pominęły organy obu instancji. Wyliczenie dochodu strony, odwołanie się do jej zamożności, gdyż wzięła kredyt mieszkaniowy jest pozbawione sensu i podstaw. Nie wynika także w jaki sposób ustalono zasoby majątkowe uprawnionej, która posiada udział we własności lokalu mieszkalnego, a który jest wynajmowany. Nie sprawdzono także sytuacji majątkowej siostry, która odziedziczyła spadek i niewątpliwe jest lepiej uposażona niż strona.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:

Na wstępie trzeba wskazać, że zakres kontroli sprawowanej przez wojewódzkie sądy administracyjne określa ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. 2021 r. poz. 137 ze zm.), stanowiąc w art. 1 § 1 i § 2, że sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W ramach tej kontroli sąd stosuje środki przewidziane w art. 145 -150 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2022 poz. 329 ze zm. dalej: p.p.s.a.). Sąd uchyla zaskarżoną decyzję, jeśli stwierdzi, że wydano ją z naruszeniem prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy lub z naruszeniem prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy - art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i lit. c p.p.s.a.

Z przywołanych przepisów wynika że sądy administracyjne nie orzekają merytorycznie, tj. nie wydają orzeczeń, co do istoty sprawy lecz badają zgodność zaskarżonego aktu administracyjnego z obowiązującymi w dacie jego podjęcia przepisami prawa materialnego określającymi prawa i obowiązki stron oraz przepisami procedury administracyjnej normującymi zasady postępowania przed organami administracji publicznej.

Skarga nie ma usprawiedliwionych podstaw, co nakazywało jej oddalenie. W opinii Sądu zaskarżony akt jak i poprzedzające go postępowanie odpowiadają wymogom prawa, organy administracji działając w granicach wyznaczonych prawem zebrały niezbędny i kompletny materiał aktowy, właściwie go oceniły, poprawnie wyłożyły i zastosowały przepisy prawa materialnego.

Istota sporu sprowadza się do oceny zasadności i prawidłowości obciążenia strony opłatą za pobyt jej wstępnej (babci) w DPS. Zdaniem Sądu organy prawidłowo wskazały na zapis art. 61 ust. 1 u.p.s. określający osoby zobowiązane do ponoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej. Dla porządku zasadne jest przywołanie brzmienia ww. zapisu. Stanowi on, że obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności: 1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, 2) małżonek, zstępni przed wstępnymi, 3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej - przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.

Stosownie zaś do art. 61 ust. 2, ust, 2a, ust. 2b, ust. 2d u.p.s. opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą: 1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu; 2) małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2: a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium, b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie; 3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej - w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2 (ust. 2). W przypadku, o którym mowa w ust. 2a, gmina wnosi opłatę w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 2a (ust.2b). W przypadku, o którym mowa w ust. 2a, art. 103 ust. 2 stosuje się odpowiednio (ust.2 c). W przypadku odmowy przez osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 2, zawarcia umowy, o której mowa w art. 103 ust. 2, wysokość ich opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej ustala w drodze decyzji organ gminy właściwej zgodnie z art. 59 ust. 1, z uwzględnieniem ograniczeń, o których mowa w ust. 2 pkt 2 i art. 103 ust. 2 (ust. 2d).

Prawidłowo z okoliczności faktycznych sprawy i przywołanych norm prawnych organy administracji wywiodły, że skarżąca i jej siostra są osobami zobowiązanymi do ponoszenia opłat za pobyt uprawnionej w DPS. Są one zstępnymi uprawnionej, jej wnuczkami, zaś syn uprawnionej – ojciec skarżącej i jej siostry nie żyje. W sprawie nie jest sporne, że uprawniona przebywa w DPS na podstawie decyzji właściwych organów administracji, które także ustaliły wysokość ponoszonych przez nią opłat, odpowiadających wymogom wynikającym z przywołanych przepisów.

Wysokość tych opłat - stanowiących 70% dochodu uprawnionej - ustalona odrębną decyzją z dnia 16 kwietnia 2021 r., nie podlega kontroli Sądu obecnie rozpoznającego sprawę. Wynoszą one: za okres od 15 do 28 lutego 2021 r. 718,62 zł, a od 1 marca 2021 r. 1.497,30 zł.

Niewątpliwie tak ustalona opłata obciążająca uprawniona nie pokrywa całej kwoty jej pobytu w DPS ustalonej na poziomie 4.273 zł miesięcznie. Okoliczność ta uzasadniała, stosownie do powołanego art. 61 ust. 1 u.p.s., obciążenie opłatą dalszych osób wskazanych w art. 61 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy. Zasadnie zatem organy administracji wszczęły właściwe procedury wobec skarżącej i jej siostry zmierzające do ustalenia wysokości ponoszonych przez nie opłat. Z akt sprawy wynika bowiem, że obie zobowiązane zostały obciążone stosowną opłatą. Zatem w tym względzie postępowanie organów administracji odpowiadało prawu, w szczególności art. 61 ust. 1 u.p.s.

Zgodnie bowiem z poglądem wyrażonym w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 czerwca 2018 r. sygn. akt I OPS 7/17 (publ. W ONSAiWSA nr 5/17 poz. 78) obowiązek wnoszenia, przez osoby wskazane w art. 61 ust. 1 pkt 2 u.p.s., opłat za pobyt w domu pomocy społecznej umieszczonej w nim osoby, a w konsekwencji wydanie decyzji o zwrocie kosztów poniesionych zastępczo przez gminę na podstawie art. 104 ust. 3 w związku z art. 61 ust. 3 tej u.p.s., wymaga uprzedniego skonkretyzowania i zindywidualizowania tego obowiązku począwszy od dnia jego powstania w stosunku do każdej ze zobowiązanych osób w decyzji administracyjnej o ustaleniu opłaty wydanej na podstawie art. 59 ust. 1 w związku z art. 61 ust. 1 i 2 tej ustawy lub w drodze umowy zawartej na podstawie art. 103 ust. 2 w związku z art. 61 ust. 1 i 2 oraz art. 64 ustawy o pomocy społecznej.

Odnosząc się do zarzutów skargi akcentujących nierówne i niesprawiedliwe potraktowanie strony i obciążenie jej opłatą pomimo posiadania przez siostrę majątku nabytego w drodze dziedziczenia po ojcu i przejęcia części majątku od babci (uprawnionej) trzeba wskazać, że w ramach prowadzonego postępowania nie mogą one odnieść żadnego skutku. Podobnie ocenić trzeba zarzuty podnoszące posiadanie przez uprawnioną majątku (mieszkania), z którego czerpać ma ona, jak i siostra strony, dochody (najem).

Okoliczności dotyczące sytuacji majątkowej uprawnionej nie stanowią bowiem przedmiotu analizowanego przez sąd postępowania, jest on wyznaczony granicami sprawy, czyli sprowadza się do zagadnienia ustalenia opłaty skarżącej za pobyt uprawnionej w DPS. Kwestia natomiast opłaty samej uprawnionej, jak już wskazano, wynika z odrębnej decyzji wydanej w ramach innego postępowania. Wysokość opłaty ponoszonej przez osobę uprawnioną jest ograniczona przesłanką ustawową do poziomu 70% jej dochodów, niezależnie od posiadanych oszczędności, ruchomości lub nieruchomości. Artykuł 61 ust. 2 pkt 1 u.p.s., stanowiący podstawę ustalenia opłaty dla samego mieszkańca domu pomocy społecznej pełni funkcję ochronną - nie pozwala na bezwzględne żądania uiszczenia opłaty w całym wymiarze przez mieszkańca dysponującego dochodami pozwalającymi na taki wydatek. Zakłada bowiem, że obciążenie z tytułu opłaty, jakie ciążyć ma na mieszkańcu, nie może obejmować więcej niż 70% jego miesięcznego dochodu; 30% dochodu powinno pozostać do dyspozycji mieszkańca. W świetle obowiązujących przepisów w ramach prowadzonego postępowania brak podstaw domagania się przez stronę weryfikacji okoliczności wpływających na wysokość opłat ponoszonych przez osobę uprawnioną. Nie wyłącza to oczywiście uprawnienia strony do ewentualnego wskazania właściwym organom nieznanych im dochodów mających wpływ na ustalenie ww. opłaty. Jednakże nie jest to możliwe w ramach toczonego postępowania. Uwaga ta jest czyniona wobec wskazanego w skardze zarzutu pomijania dochodów uzyskiwanych przez uprawnioną z tytułu najmu mieszkania.

Podobne argumenty odnoszą się do zarzutów w zakresie odpłatności za pobyt uprawnionej w DPS ponoszonych przez siostrę skarżącej. W ramach prowadzonego postępowania nie mogą one odnieść skutku, gdyż nie wpływają na wydaną względem strony decyzję. Podkreślić należy, że każdy ze zobowiązanych ma taki sam obowiązek ponoszenia opłat, a różnicować je może jedynie osiągane kryterium dochodowe każdego zstępnego. Z przepisów ustawy o pomocy społecznej nie wynika przy tym prosta reguła polegająca na równym podzieleniu należności pomiędzy wszystkich zobowiązanych, czy zobowiązanych z tego samego kręgu zstępnych. W pierwszej kolejności w oparciu o przepis art. 61 ust. 2 pkt 2 u.p.s. organ ustala, czy dana osoba wymieniona w art. 61 ust. 1 pkt 2 u.p.s. w ogóle może być zobowiązaną do poniesienia opłaty z uwagi na dochody jej rodziny, które muszą przekraczać 300% kryterium dochodowego na członka rodziny i dopiero gdy ta przesłanka zostanie spełniona można określać konkretną wysokość zobowiązania uwzględniając dalszą część przepisu art. 61 ust. 2 pkt 2 lit. b u.p.s, tj. kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Z przepisów u.p.s. w tym zakresie wynika, że jedynym czynnikiem kształtującym podstawę prawną i wysokość zobowiązania w odniesieniu do osób wymienionych w art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2 u.p.s. jest ich sytuacja dochodowa.

Wysokość opłaty, do której ponoszenia została zobowiązana skarżąca, jest niezależna od wysokości opłaty ponoszonej przez pozostałych zobowiązanych. Jak już bowiem wskazano, każdy ze zobowiązanych ma taki sam obowiązek ponoszenia opłat, jednakże różnicować je może osiągane kryterium dochodowe każdego zstępnego. Co przy tym istotne, to gmina z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej pokrywa różnicę między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej, a opłatami wnoszonymi przez osoby zobowiązane do ponoszenia opłaty. Zwolnienie niektórych zobowiązanych z ponoszenia odpłatności (w całości czy w części) nie wpływa na wysokość zobowiązania skarżącej, ale na wysokość opłaty, którą ponosi gmina. Pewnym wyjątkiem od tej zasady jest art. 61 ust. 2f u.p.s., tj. proporcjonalnego ustalania opłaty w stosunku do liczby osób zobowiązanych. Ma on jednak zastosowanie do przypadków określonych w art. 2e, który w sprawie nie miał miejsca.

Również bez wpływu na zasadność wydanej decyzji pozostają relacje osobiste skarżącej z osobą uprawnioną. Wniosek ten wynika z charakteru nakładanego w trybie art. 61 ust. 1 pkt 2 u.p.s. zobowiązania, nie stanowi on bowiem zobowiązania o charakterze alimentacyjnym ale jest zobowiązaniem publicznoprawnym. Obowiązek ten, jakkolwiek pozostaje w funkcjonalnym związku z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2020 r., poz. 1359 ze zm., k.r.o.) w zakresie alimentacji nie ma takiego charakteru, stanowi ciężar publicznoprawny, który wiąże się z przyjęciem osoby uprawnionej do DPS. Jego celem jest pokrycie określonych w trybie administracyjnym kosztów utrzymania takiej osoby w DPS.

Wskazywane przez stronę okoliczności (relacje rodzinne) są natomiast brane pod uwagę przy stosowaniu powołanych także przez organ odwoławczy środków w ramach instytucji zwolnienia od opłat (art. 64 i art. 64a u.p.s.). Ustawodawca na gruncie tych instytucji za uzasadnione uznał badanie także i tych okoliczności, ściśle przez ustawę dookreślonych, wspartych na więziach rodzinnych. Fakty te jednak nie mogą być rozważane w ramach obecnie prowadzonego sporu, co słusznie podkreśla organ odwoławczy w treści zaskarżonej decyzji.

Wobec tego w pełni trzeba zaaprobować stanowisko organów administracji zawarte w zaskarżonej decyzji, a wskazujące na istnienie podstaw do obciążenia strony opłatą za pobyt jej wstępnej w DPS. Także kolejny ważki w tej sprawie element jakim jest wysokość ponoszonej przez stronę opłaty nie budzi zastrzeżeń, co do prawidłowości przyjętych ustaleń i stosowanych przepisów. ,

Stosownie do powołanych już przepisów art. 61 ust. 2 pkt 2 i ust. 2d u.p.s. wysokość opłaty jest ustalana w drodze umowy zawartej w trybie art. 103 ust. 2 u.p.s., a w razie odmowy jej zawarcia w drodze decyzji. Przy czym wysokość opłaty wyznacza kryterium dochodowe, co wynika wprost z powołanych zapisów. Słusznie wywodzi organ administracji, że jedynymi przepisami mającymi znaczenie dla tej kwestii są wskazy art. 61 ust. 2 pkt 2 u.p.s. oraz art. 8 i art. 10 ust. 3 u.p.s. Granice uzasadniające ustalenie opłaty wyznacza pierwsza z norm, odwołująca się do kryterium dochodowego. Przeprowadzone w tym względzie wyliczenia zawarte w zaskarżonej decyzji nie są sporne. Niewątpliwe łączny dochód w rodzinie ustalony zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 3 i ust. 3 u.p.s. czyli w miesiącu poprzedzającym wszczęcie postępowania przekraczał 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zaś suma po odjęciu ustalonej opłaty przewyższała 300 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Granice te zostały zachowane także po uwzględnieniu przedkładanych przez stronę dokumentów obrazujących obniżenie uzyskiwanych dochodów małżonków w styczniu i lutym 2021 r. Przy czym rację ma organ odwoławczy wskazując, że ostatni z dokumentów wskazujący na uposażenie strony w kwocie 3000 zł plus premia regulaminowa nie może być podstawą przyjęcia dochodu strony, gdyż nie określa jednego ze składników wynagrodzenia, tj. premii regulaminowej.

Także argumenty strony dotyczące wysokości ponoszonych wydatków nie mogły wpłynąć na wysokość ustalonej opłaty. Stosownie bowiem do art. 8 ust. 3 i ust. 4 u.p.s. za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o: 1) miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych; 2) składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach; 3) kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób (ust. 3).

Do dochodu ustalonego zgodnie z ust. 3 nie wlicza się: 1) jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego; 2) zasiłku celowego; 3) pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty; 4) wartości świadczenia w naturze; 5) świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych; 5a) świadczenia pieniężnego i pomocy pieniężnej, o których mowa w ustawie z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 690); 6) dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego; 7) świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2017 r. poz. 1851 oraz z 2018 r. poz. 107, 138, 650, 1000 i 1076), oraz dodatku wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 998 i 1076); 8) świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka (Dz. U. z 2018 r. poz. 1272).

Zatem obciążenia nie wymienione w art. 8 ust. 3 u.p.s., nie mają wpływu na decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej.

W definicji dochodu, jak i w enumeratywnym katalogu składników, których do dochodu się nie wlicza, nie wymienia się kwot pomniejszających faktyczny miesięczny dochód, przeznaczanych na bieżące wydatki bytowe (opłaty za wszelkie media, paliwo, telefon, gaz, utrzymanie samochodu), czy też wydatki obejmujące spłatę kredytu czy związane z edukacją dzieci (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 maja 2020r. sygn. akt I OSK 1649/19, dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, dalej CBOSA).

Obowiązki zstępnego osoby uprawnionej uzależnione są wyłącznie od jego sytuacji dochodowej. Przepis art. 61 ust. 2 pkt 2 lit. b u.p.s. wyraźnie uzależnia wysokość opłaty od dochodów, nie zaś od ponoszonych wydatków czy rzeczywistych możliwości finansowych.

Zatem także i w tym zakresie postępowanie organu nie budzi zastrzeżeń. Niemniej, także wobec podnoszonych na rozprawie okoliczności związanych z utratą przez męża skarżącej zatrudnienia, wskazać trzeba, że ta okoliczność może stanowić podstawę do wszczęcia odrębnego postępowania we wskazanym już trybie art. 64 u.p.s. w tym zakresie inicjatywa leży po stronie osoby zobowiązanej do ponoszenia opłat. Niezależnie od tego strona jest tak uprawniona jak i zobowiązana do powiadomienia organu o zmianie sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej wiążącej się z podstawą do przyznania świadczeń (art. 109 u.p.s.).

Reasumując, w opinii Sądu przeprowadzone przez organy administracji postępowanie odpowiada prawu, zebrano niezbędne materiały dowodowego, właściwie je oceniono. Nie budzi zastrzeżeń także wykładnia i zastosowanie prawa materialnego. Tym samym jako niezasadne ocenić trzeba podnoszone w skardze zarzuty naruszenia prawa procesowego, jak wskazano w ramach prowadzonego postępowania nie mogą odnieść skutku wskazane przez stronę zasady współżycia społecznego, a fakt ustalenia obciążającej stronę ustawowo opłaty nie może postrzegany jako działanie na jej niekorzyść. Decyzja – jak wskazano – realizacja obowiązku nałożonego na stronę z mocy prawa.

Uznając, że zaskarżona decyzja nie narusza prawa procesowego, jak i prawa materialnego, Sąd działając na podstawie art. 151 p.p.s.a. skargę jako niezasadną oddalił w całości.