Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Magdalena Sieniuć Sędziowie Sędzia WSA Agnieszka Grosińska-Grzymkowska (spr.) Asesor WSA Anna Dębowska po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 października 2021 r. sprawy ze skargi K. K. i P. K. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] r. nr [...] znak [...] w przedmiocie zezwolenia na wejście na teren nieruchomości sąsiedniej 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty [...] z dnia [...] r. nr [...]; 2. zasądza od Wojewody [...] solidarnie na rzecz skarżących K.K. i P.K. kwotę 997 (dziewięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego. dc

Decyzją z [...] r., nr [...], Wojewoda [...], podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 256 ze zm.) - zwanej dalej: "k.p.a.", w związku z art. 82 ust. 3 i art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1333 ze zm.) - powoływanej jako: "p.b." - utrzymał w mocy decyzję Starosty [...] nr [...] z [...] r., nr [...], orzekającej o niezbędności wejścia na teren nieruchomości położonej w gminie P., obręb C., działka nr ewid. 442/1, stanowiącej własność K.K. i P.K., w celu wykonania prac przygotowawczych oraz robót budowlanych w związku z budową wieży telekomunikacyjnej wraz ze stacją bazową, na podstawie decyzji Starosty [...] z [...] r., nr [...], o pozwoleniu na budowę.

Wojewoda wyjaśnił, że we wskazanej wyżej decyzji organ I instancji określił granice niezbędnej potrzeby oraz warunki korzystania z sąsiedniej nieruchomości, a ponadto określił granice fragmentu działki nr ewid. 442/1, na którym prowadzone będą prace przygotowawcze i roboty budowlane, tj. pas o szerokości 11 m i długości 26 m. Organ I instancji określił również warunki korzystania z sąsiedniej nieruchomości.

W odwołaniu od opisanej wyżej decyzji organu I instancji pełnomocnik K.K. i P.K. zarzucił:

a) naruszenie art. 47 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy Prawo budowlane, wyrażające się w jego błędnym zastosowaniu w sytuacji, gdy inwestor: Spółka A S.A. nie planuje inwestycji na nieruchomości sąsiedniej do działki stanowiącej własność skarżących, ale planuje inwestycję na terenie tej samej działki gruntu, która objęta jest wydaną decyzją w związku z zawartą przez strony umową dzierżawy, której przedmiot (w tym co do powierzchni gruntu objętego dzierżawą i co do wysokości czynszu dzierżawnego) był ustalany przez strony w oparciu o zasadę swobody umów i odpowiadał ofercie złożonej w tym zakresie przez spółkę A S.A.;

b) naruszenie art. 47 ust. 1 ustawy Prawo budowlane, wyrażające się w jego błędnym

zastosowaniu w sytuacji, gdy inwestor nie wykazał żeby wejście na grunt skarżących

było niezbędne dla zrealizowania inwestycji i brak jest możliwość jej realizacji

bez wejścia na grunt skarżących, a teren objęty umową dzierżawy nie jest

wystarczający do przeprowadzenia inwestycji;

c) naruszenie art. 47 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy Prawo budowlane, wyrażające

się w określeniu granic niezbędnej potrzeby oraz warunków korzystania

z nieruchomości skarżących w sposób, który w nadmierny, nieograniczony

i sprzeczny z interesami skarżących ingeruje w przysługujące im prawo własności

oraz interesy podejmowane przez skarżących jako właścicieli gruntu;

d) naruszenie art. 7 k.p.a. oraz art. 8 k.p.a., wyrażające się w ich niezastosowaniu i wydaniu orzeczenia naruszającego bezwzględne prawo własności przysługujące skarżącym w odniesieniu do gruntu stanowiącego ich własność oraz w wydaniu przez organ decyzji bez należytego zbadania czy istnieje możliwość zrealizowania przez inwestora inwestycji bez konieczność wkraczania na grunt skarżących, co przeciwdziała

budzeniu zaufania obywateli do organów władzy publicznej.

Ponadto pełnomocnik odwołujących się, na podstawie art. 136 k.p.a., wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa na okoliczność, czy istnieje możliwość wzniesienia konstrukcji planowanej przez inwestora bez konieczności wejścia na grunt skarżących oraz wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie przez organ dowodu z umowy zawartej na okoliczność użyczenia przez skarżących gruntu pod kontenery, których posadowienie odpowiada granicom wyznaczonym w decyzji jako granice niezbędnej potrzeby. Z uwagi na powyższe, pełnomocnik odwołujących się wniósł na podstawie art. 138 § 2 k.p.a. o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Następnie organ II instancji, odwołując się do orzecznictwa wyjaśnił, że warunek niezbędności wejścia na teren sąsiedni występuje, gdy obiekty, na których mają być wykonane prace, znajdują się na granicy działki sąsiedniej bądź lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość i nieruchomości wspólnej w takiej od niej odległości, że teren dostępny na nieruchomości inwestora nie wystarczy na ich przeprowadzenie. Chodzi więc wyłącznie o sytuację, w której nie ma innej możliwości przeprowadzenia przez inwestora prac przygotowawczych lub budowlanych, jak tylko poprzez wejście na teren sąsiedniej posesji. Badając niezbędność wejścia na nieruchomość sąsiednią, o której mowa w art. 47 ust. 1 ustawy Prawo budowlane, organ nie jest uprawniony do kwestionowania ani rodzaju planowanych robót budowlanych, ani potrzeby ich przeprowadzenia. Przepis art. 47 ust. 2 ww. ustawy nie odnosi się w żadnym razie wyłącznie do sytuacji nadzwyczajnych. Odnosi się on wyłącznie do sytuacji braku porozumienia między stronami konfliktu. Organ bowiem w razie braku porozumienia może tylko zezwolić na wejście na teren sąsiedniej nieruchomości oraz określić warunki korzystania z niej. Przewidziany przepisem art. 47 ust. 2 ww. ustawy administracyjnoprawny tryb wejścia na teren sąsiedniej nieruchomości jest wyjątkiem od zasady cywilnoprawnego załatwienia przedmiotowej sprawy. Tryb ten może być zatem zastosowany dopiero wówczas, gdy inwestor udokumentował, że nie uzyskał zgody na wejście w teren.

Mając powyższe przepisy na uwadze organ odwoławczy wskazał, że rozstrzygnięcie w sprawie wejścia na teren sąsiedniej nieruchomości podejmowane jest w formie decyzji administracyjnej. Oceniając zasadność wniosku organ winien zbadać czy wejście na teren sąsiedniej nieruchomości jest niezbędne do wykonania robót

budowlanych, a także czy inwestor podjął starania o uzyskanie zgody właściciela sąsiedniej nieruchomości i te starania okazały się bezskuteczne. Dopiero łączne spełnienie powyższych warunków umożliwia organowi wydanie pozytywnej decyzji w sprawie.

Wojewoda stwierdził, że po przeprowadzeniu analizy materiału dowodowego, biorąc pod uwagę zakres prac określony we wskazanych powyżej decyzjach, w ocenie Wojewody [...], niezbędne jest wejście na teren nieruchomości skarżących, tj. części działki nr ewid. 442/1 obręb C., w granicach określonych w decyzji Starosty [...] nr [...] z [...] r. Teren będący przedmiotem dzierżawy, na którym zaprojektowano wieżę telekomunikacyjną wraz ze stacją bazową jest niewątpliwie niewystarczający na wykonanie prac przygotowawczych i robót budowlanych. Wykonanie fundamentów wieży kratowej w postaci żelbetowej płyty fundamentowej o kształcie wielokąta nieforemnego i wymiarach 8,420 m na 9,723 m i grubości 0,5 m na głębokości posadowienia 1,7 m (poniżej poziomu nasypu), a także przywiezienie, montaż w poziomie a następnie postawienie konstrukcji wieży o łącznej wysokości 53 m n.p.t. wymaga użycia pojazdów (m.in. koparki, dźwigu samojezdnego), dla których manewrowania potrzebne jest zabezpieczenie terenu bezpośrednio przylegającego do terenu inwestycji, który stanowi jedynie obszar o wymiarach 10 m na 10 m w sumie 100 m2, do którego inwestor posiada prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane na podstawie umowy dzierżawy z [...] października 2018 r. Również z uwagi na wymiary ww. terenu inwestycji (100 m2), nie jest możliwe składowanie na nim wykopanego pod fundamenty materiału czy fragmentów konstrukcji wieży i realizacja robót jednocześnie. Biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy, orzecznictwo sądów administracyjnych oraz miejsce tych robót, zdaniem organu odwoławczego inny sposób przeprowadzenia robót budowlanych nie jest możliwy, zatem przesłanka niezbędności została spełniona.

Odnosząc się do spełnienia drugiej z niezbędnych przesłanek wydania decyzji administracyjnej orzekającej o niezbędności wejścia na teren nieruchomości sąsiedniej, organ II instancji stwierdził, że inwestor występując o decyzję w tym przedmiocie, przedłożył pismo skierowane do K.K. (wraz z potwierdzeniem odbioru tego pisma przez adresata) z którego wynika, że podjął bezskuteczną próbę uzyskania zgody właściciela o działki nr ewid. 442/1 obręb C., na wejście na teren jego nieruchomości. W ocenie Wojewody również drugi z warunków wydania decyzji o niezbędności wejścia na teren sąsiedniej nieruchomości został spełniony. Zgodnie bowiem z orzecznictwem administracyjnosądowym, już sama udokumentowana próba uzyskania zgody od właściciela nieruchomości na wejście na jej teren, spełnia warunek podjęcia starań przez inwestora w tym względzie. Wobec powyższego organ odwoławczy przyjął, że przedłożony przez inwestora dokument spełnia ten warunek.

W związku z tym organ II instancji uznał, że decyzja Starosty [...] nr [...] z [...] r. w przedmiocie stwierdzenia niezbędności wejścia na teren nieruchomości skarżących, spełnia warunki, o których mowa w art. 47 ustawy Prawo budowlane.

Zdaniem Wojewody bez znaczenia pozostaje fakt, że ta sama działka o nr ewid. 442/1 stanowi w części przedmiot dzierżawy i w części objęta jest zaskarżoną decyzją orzekającą o niezbędności wejścia na teren nieruchomości. W niniejszym przypadku, mają zastosowanie cytowane powyżej przepisy dotyczące sąsiedniej nieruchomości. Jednocześnie, w związku z wnioskiem skarżących o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa, na podstawie art. 136 k.p.a., na okoliczność, czy istnieje możliwość wzniesienia konstrukcji planowanej przez inwestora bez konieczności wejścia na grunt skarżących, w ocenie Wojewody [...] zebrany materiał dowodowy w niniejszej sprawie jest wystarczający by orzec w niniejszej sprawie. Organ pierwszej instancji w postępowaniu zakończonym zaskarżoną decyzją, wyjaśnił istotne okoliczności sprawy i zgromadził kompletny materiał dowodowy. Ponadto umowa zawarta na okoliczność użyczenia przez skarżących gruntu pod kontenery, których posadowienie odpowiada granicom wyznaczonym w zaskarżonej decyzji, z uwagi na zgodność zaskarżonej decyzji z obowiązującymi przepisami prawa, w tym z art. 47 ustawy Prawo budowlane, pozostaje bez wpływu na niniejsze rozstrzygnięcie.

Na ostateczną decyzję Wojewody [...] skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi złożył pełnomocnik K.K. i P.K., zarzucając:

a) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 47 ust. 1 oraz ust. 2 p.b. wyrażające się w utrzymaniu przez organ II instancji w mocy decyzji organu I instancji, wydanej w

przedmiocie niezbędności wejścia na teren nieruchomości skarżących, w sytuacji gdy

inwestor nie planuje inwestycji na nieruchomości sąsiedniej do działki stanowiącej

własność skarżących, ale planuje inwestycję na terenie tej samej działki gruntu, która

objęta jest wydaną decyzją w związku z zawartą przez strony umową dzierżawy, której przedmiot (w tym co do powierzchni gruntu objętego dzierżawą i co do wysokości

czynszu dzierżawionego) był ustalany przez strony w oparciu o zasadę swobody umów i odpowiadał ofercie złożonej w tym zakresie przez spółkę A S.A.;

b) naruszenie prawa materialnego, tj. art 47 p.b. wyrażające się w utrzymaniu przez organ II instancji w mocy decyzji organu I instancji, wydanej w przedmiocie niezbędności wejścia na teren nieruchomości skarżących, w sytuacji gdy inwestor nie wykazał, że wejście na grunt skarżących jest niezbędne dla zrealizowania inwestycji i brak jest możliwości jej realizacji bez wejścia na grunt skarżących, a teren objęty umową dzierżawy nie jest wystarczający do przeprowadzenia inwestycji;

c) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 47 ust. 1 oraz ust. 2 p.b. wyrażające się w utrzymaniu przez organ II instancji w mocy decyzji organu I instancji, wydanej w przedmiocie niezbędności wejścia na teren nieruchomości skarżących, w której to określono granice niezbędnej potrzeby oraz warunki korzystania z nieruchomości skarżących (niebędącej nieruchomością sąsiednią) w sposób który w nadmierny i sprzeczny z interesami Skarżących ingeruje w przysługujące im prawo własności oraz interesy podejmowane przez skarżących jako właścicieli gruntu;

d) naruszenie przepisów prawa procesowego, które miały wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 7 oraz art. 8 k.p.a. wyrażające się w utrzymaniu przez organ II instancji w mocy decyzji Starosty [...] nr [...] z [...] r., wydanej

w przedmiocie niezbędności wejścia na teren nieruchomości skarżących, w sytuacji

gdy organ I instancji nie zastosował ich i wydał decyzję naruszającą bezwzględne prawo własności przysługujące skarżącym w odniesieniu do gruntu stanowiącego ich

własność oraz w wydaniu przez organ decyzji bez należytego zbadania, czy istnieje

możliwość zrealizowania przez inwestora inwestycji bez konieczności wkraczania na

grunt skarżących co przeciwdziała tworzeniu zaufania obywateli do organów władzy

publicznej;

e) naruszenie przepisów prawa procesowego, które miały na wpływ rozstrzygnięcia, tj.

art 77 k.p.a. wyrażające się w nieprawidłowej ocenie wnioskowanego przez skarżących w odwołaniu od decyzji organu I instancji dowodu z dokumentu w postaci umowy użyczenia terenu pod kontenery poprzez stwierdzenie w uzasadnieniu decyzji, iż umowa użyczenia pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie, podczas gdy grunt użyczany pokrywa się z gruntem objętym zaskarżoną decyzją;

f) naruszenie przepisów prawa procesowego, które miały na wpływ rozstrzygnięcia, tj.

art. 136 k.p.a. wyrażające się w nieprzeprowadzeniu wnioskowanego przez skarżących w odwołaniu od decyzji organu I instancji dowodu z opinii biegłego, w sytuacji gdy w toku postępowania nie zostało w stopniu wystarczającym wykazane, czy istnieje możliwość wzniesienia konstrukcji planowanej przez inwestora bez konieczności wejścia na grunt skarżących, a wykazanie przedmiotowej okoliczności stanowiło niezbędną przesłankę zastosowania instytucji przewidzianej w treści art. 47 p.b.

Mając powyższe na uwadze pełnomocnik skarżących wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a ponadto o zasądzenie od organu na rzecz skarżących kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] podtrzymał stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i w związku z tym wniósł o oddalenie skargi.

Pismem z 18 sierpnia 2021 r. pełnomocnik uczestniczki postępowania A S.A. z siedzibą w W. wniósł o umorzenie postępowania sądowoadministracyjnego w niniejszej sprawie na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.) - dalej: "p.p.s.a." - z uwagi na fakt, że stało się ono bezprzedmiotowe. Decyzja będąca przedmiotem skargi w niniejszej sprawie została w całości wykonana.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Skargę należało uwzględnić.

Tytułem wstępu należy wyjaśnić, że niniejsza sprawa została skierowana do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 15 zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1842), powoływanej dalej jako: "ustawa covidowa". W związku ze zmianą art. 15 zzs4 tej ustawy wynikającą z art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1090), która weszła w życie 3 lipca 2021 r., w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich wojewódzkie sądy administracyjne oraz Naczelny Sąd Administracyjny przeprowadzają rozprawę przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie jej na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, z tym że osoby w niej uczestniczące nie muszą przebywać w budynku sądu. Zgodnie zaś z art. 15 zzs4 ust. 3 wskazanej ustawy covidowej przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, a nie można przeprowadzić jej na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. Na posiedzeniu niejawnym w tych sprawach sąd orzeka w składzie trzech sędziów.

Na tle powołanego przepisu w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażono pogląd, iż "prawo do publicznej rozprawy nie ma charakteru absolutnego i może podlegać ograniczeniu, w tym także ze względu na treść art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, w którym jest mowa o ograniczeniach w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw, gdy jest to unormowane w ustawie oraz tylko wtedy, gdy jest to konieczne w demokratycznym państwie m.in. dla ochrony zdrowia. Nie ulega wątpliwości, że celem stosowania konstrukcji przewidzianych przepisami uCOVID-19 jest m.in. ochrona życia i zdrowia ludzkiego w związku z zapobieganiem i zwalczaniem zakażenia wirusem COVID-19 (...). Z perspektywy zachowania prawa do rzetelnego procesu sądowego najistotniejsze jest zachowanie prawa przedstawienia przez stronę swojego stanowiska w sprawie (gwarancja prawa do obrony). (...) Dopuszczalne przepisami szczególnymi odstępstwo od posiedzenia jawnego sądu administracyjnego na rzecz formy niejawnej winno bowiem następować z zachowaniem wymogów rzetelnego procesu sądowego" (zob. uchwała NSA z dnia 30 listopada 2020 r., sygn. akt II OPS 6/19, dostępna na stronie: www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

W okolicznościach niniejszej sprawy należy stwierdzić wypełnienie się warunków określonych w art. 15 zzs4 ust. 3 ustawy covidowej. Rozpoznanie przedmiotowej sprawy jest konieczne, co znajduje potwierdzenie w zarządzeniu Przewodniczącego Wydziału II o rozprawie zdalnej z 9 sierpnia 2021 r., jednakże rozprawy tej, wymaganej przez ustawę, nie można było przeprowadzić na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku z uwagi na brak oświadczenia pełnomocnika skarżących oraz organu administracji, że mają możliwości techniczne w zakresie uczestniczenia w rozprawie zdalnej. Gotowość do uczestniczenia w rozprawie zdalnej wyraził jedynie pełnomocnik uczestniczki postępowania w piśmie z 18 sierpnia 2021 r. Skutkowało to skierowaniem sprawy do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym w trybie wskazanego przepisu, o czym strony zostały zawiadomione w drodze zarządzenia Przewodniczącego Wydziału II z 13 września 2021 r.

Nie ulega przy tym wątpliwości, że wymagany przywołaną wyżej uchwałą NSA standard ochrony praw stron w niniejszej sprawie został zachowany, skoro wskazanym powyżej zarządzeniem strony zostały powiadomione o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne i miały możliwość zajęcia stanowiska w sprawie, względnie uzupełnienia dotychczasowej argumentacji.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 137 ze zm.) w związku z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) - dalej przywoływanej jako: "p.p.s.a." - sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Uchylenie zaskarżonej decyzji w całości albo w części następuje w przypadku stwierdzenia przez sąd naruszenia przepisów prawa materialnego, jeżeli miało ono wpływ na wynik sprawy, lub naruszenia przepisów prawa procesowego, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a także dając podstawę do wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 p.p.s.a.). Natomiast w razie nieuwzględnienia skargi, sąd skargę oddala (art. 151 p.p.s.a.). Jednocześnie należy wskazać, że zgodnie z art. 134 § 1 p.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Ponadto, w ramach sprawowanej kontroli sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia (art. 135 p.p.s.a.).

Dokonując kontroli legalności zaskarżonej decyzji oraz analizując dokumenty zawarte w aktach administracyjnych, Sąd nie dopatrzył się tego rodzaju uchybień, które musiałyby skutkować wyeliminowaniem z obrotu prawnego kwestionowanych rozstrzygnięć.

Innymi słowy istotą kontroli przez sąd administracyjny jest zbadanie, czy zaskarżona decyzja odpowiada mającym zastosowanie w sprawie przepisom prawa materialnego i czy została wydana w postępowaniu administracyjnym przeprowadzonym adekwatnie do wymogów kodeksu postępowania administracyjnego.

Badając zaskarżoną decyzję Sąd doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego, co czyniło koniecznym wyeliminowanie z obrotu prawnego zaskarżonej decyzji, jak i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.

Materialnoprawną podstawę zaskarżonej decyzji stanowił przepisy art. 47 ustawy Prawo budowlane. Stosownie do ust. 1 powołanego wyżej artykułu jeżeli do wykonania prac przygotowawczych lub robót budowlanych jest niezbędne wejście do sąsiedniego budynku, lokalu lub na teren sąsiedniej nieruchomości, inwestor jest obowiązany przed rozpoczęciem robót uzyskać zgodę właściciela sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu (najemcy) na wejście oraz uzgodnić z nim przewidywany sposób, zakres i terminy korzystania z tych obiektów, a także ewentualną rekompensatę z tego tytułu. Z kolei z ust. 2 omawianego artykułu wynika, że w razie nieuzgodnienia warunków, o których mowa w ust. 1, organ administracji architektoniczno-budowlanej - na wniosek inwestora - w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, rozstrzyga, w drodze decyzji, o niezbędności wejścia do sąsiedniego budynku, lokalu lub na teren sąsiedniej nieruchomości. W przypadku uznania zasadności wniosku inwestora, organ administracji architektoniczno-budowlanej określa jednocześnie granice niezbędnej potrzeby oraz warunki korzystania z sąsiedniego budynku, lokalu lub nieruchomości.

Zdaniem sądu z powołanych wyżej przepisów w sposób jednoznaczny wynika, że ich zastosowanie może dotyczyć wyłącznie sytuacji, gdy nie ma innej możliwości przeprowadzenia prac przygotowawczych lub budowlanych, jak tylko wejście na teren sąsiedniej nieruchomości. Tym samym oczywiste jest to, że przepis ten nie znajdzie zastosowania, gdy potrzeba przeprowadzenia prac przygotowawczych lub budowlanych obejmuje wyłącznie tę samą nieruchomość, dla której w toku postępowania w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę inwestor legitymował się prawem do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Zgodnie natomiast z art. 35 ust. 4 p.b. jednym z wymogów udzielenia pozwolenia na budowę jest wymóg złożenia przez inwestora oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane stosownie do treści art. 32 ust. 4 pkt 2 Prawa budowlanego. Ustawodawca odstąpił przy tym od wymogu wykazania istnienia tego prawa, ograniczając obowiązek strony do złożenia odpowiedniego oświadczenia. Treść tego oświadczenia powinna nawiązywać do przepisu art. 3 pkt 11 p.b., zgodnie z którym przez prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane należy rozumieć tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych. Organ rozstrzygający sprawę o zatwierdzenie projektu budowlanego i udzielenie pozwolenia na budowę nie bada natomiast, czy rzeczywiście wnioskodawca posiada tytuł prawny do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, jeżeli dysponuje oświadczeniem inwestora odpowiadającym wymogom art. 32 ust. 4 pkt 2 i art. 3 pkt 11 Prawa budowlanego. Oświadczenie o posiadaniu prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane składane jest bowiem pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe oświadczenie. Organ administracji architektoniczno-budowlanej ma zatem ograniczone kompetencje co do przeprowadzenia w ramach prowadzonego postępowania o wydanie pozwolenia na budowę postępowania, które zweryfikuje czy dokumenty potwierdzające złożone oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane istnieją i są prawnie skuteczne. Natomiast dysponując takim oświadczeniem organ nie bada również zakresu dysponowania przez inwestora nieruchomością na cele budowlane, wynikającego z łączącego inwestora i właściciela tej nieruchomości stosunku zobowiązaniowego. W szczególności organ nie ma kompetencji do rozstrzygania sporów co do zakresu posiadanego prawa do zabudowy określonej nieruchomości. Innymi słowy takie oświadczenie zastępuje dowody istnienia tego prawa, gdyż stwarza domniemanie, że rzeczywiście przysługuje ono osobie składającej takie oświadczenie. Organ architektoniczno-budowlany ma zatem jedynie ustalić czy z dokumentów będących w jego dyspozycji można jednoznacznie wywieść, że inwestor wykazał, iż posiada prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Dopiero w razie wątpliwości co do tego, czy rzeczywiście inwestor legitymuje się takim prawem, obowiązkiem organu prowadzącego postepowanie w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę jest ustalenie posiadania tego prawa przez inwestora.

Wskazać również należy, że co do zasady z treści art. 3 pkt 11 p.b. wynika bardzo szeroki zakres oświadczenia o prawie do dysponowaniu nieruchomością na cele budowlane, który obejmuje nie tylko prawo do realizacji obiektu budowlanego w określonym miejscu na danej nieruchomości, ale również prawo do wykonania wszelkich robót budowlanych i prac przygotowawczych na terenie inwestycji, w tym np. przygotowania dojazdu do miejsca budowy, czy zwiezienie materiałów budowlanych, ale również wykonywanie robót budowlanych np. umożliwiających przyłączenie obiektu budowlanego do mediów. Innymi słowy z istoty prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane wynika, że inwestor dysponuje nieruchomością w takim zakresie, w jaki pozwala mu to na zrealizowanie inwestycji, na którą udzielono pozwolenia.

Jak wynika z załączonej do akt administracyjnych decyzji Wojewody [...] z [...] sierpnia 2020 r., nr [...], utrzymującej w mocy decyzję Starosty [...] z [...] kwietnia 2020 r., nr [...], zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę spornej inwestycji, w toku postępowania przed organem I instancji K.K. i P.K. (pisma z 18 września 2019 r.) oświadczyli, że uchylają się od treści czynności prawnej polegającej na zawarciu z inwestorem umowy dzierżawy działki o nr ewid. 442/1 i jednocześnie oświadczyli, że nie wyrażają zgody na podejmowanie przez inwestora jakichkolwiek działań na terenie nieruchomości stanowiącej przedmiot umowy.

Jednakże pismami z 13 lutego 2020 r. skarżący oświadczyli, że między nimi, a inwestorem została zawarta ugoda, wobec której nie podtrzymują już stanowiska z 18 września 2019 r. w przedmiocie uchylenia się od treści czynności prawnej polegającej na zawarciu z inwestorem umowy dzierżawy działki nr ewid. 442/1. Ponadto skarżący oświadczyli, że umowa w brzmieniu zmodyfikowanym w wyniku zawarcia ugody obecnie obowiązuje.

Wobec powyższego organ I instancji, wskazaną wyżej decyzją z [...] kwietnia 2020 r., nr [...], udzielił inwestorowi pozwolenia na budowę wieży telekomunikacyjnej wraz ze stacją bazową.

Skoro zatem w niniejszej sprawie wniosek inwestora nie dotyczy żadnej sąsiedniej nieruchomości, na teren której jest niezbędne wejście do wykonania prac przygotowawczych lub robót budowlanych, to znaczy, że brak było podstaw do wydania przez organ decyzji na podstawie art. 47 ust. 1 i 2 p.b.

Natomiast ewentualne spory między inwestorem a skarżącymi, będącymi właścicielami działki nr ewid. 442/1, wynikające z łączącej strony umowy dzierżawy w zakresie wykorzystania terenu nieruchomości w celu realizacji spornej inwestycji, są sporami cywilnoprawnymi, dla których rozstrzygnięcia jest sąd powszechny.

Wobec uwzględnienia podstawowego zarzutu skargi, dotyczącego naruszenia prawa materialnego, nie było potrzeby do ustosunkowania się przez sąd do pozostałych zarzutów podniesionych w skardze.

Odnosząc się natomiast do wniosku pełnomocnika uczestnika postępowania o umorzenie postępowania sądowego wskazać należy, że sąd dokonuje kontroli legalności decyzji na dzień orzekania przez organ II instancji. Okoliczność, że decyzja będąca przedmiotem skargi została już wykonana nie zwalniała sądu z obowiązku oceny naruszenia przez organy administracji przepisów prawa.

W tym stanie rzeczy sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 135 p.p.s.a., orzekł jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono w pkt 2 wyroku, na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 p.p.s.a. Na koszty te składa się wysokość uiszczonego przez skarżących wpisu sądowego w kwocie 500 zł oraz koszt wynagrodzenia pełnomocnika będącego adwokatem w kwocie 480 zł, stosownie do § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.), a także opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

dc