Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Tomasz Wykowski, Sędziowie sędzia WSA Monika Barszcz, asesor WSA Anna Sidorowska-Ciesielska (spr.), , po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2021 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi K. D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] sierpnia 2020 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie usunięcia drzew 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy [...] z dnia [...] czerwca 2020 r. nr [...]; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] na rzecz K. D. kwotę 200 zł (słownie: dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Zaskarżoną decyzją z [...] sierpnia 2020 r., nr [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. (dalej: "Kolegium, "SKO"), po rozpatrzeniu odwołania K. D.(dalej: "skarżący") utrzymało w mocy, wydaną na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r., poz. 256, dalej: "k.p.a."), w związku z art. 83f ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ( Dz. U. z 2020 r., poz. 55 ze zm.), decyzję Wójta Gminy O. z [...] czerwca 2020 r., nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie usunięcia drzew.

W uzasadnieniu organ przedstawił następujący stan sprawy.

W dniu 8 kwietnia 2020 r. do Urzędu Gminy O. wpłynęło pismo K. D. w sprawie usunięcia drzew z działki o nr ew. [...] w J., gmina O. przez A.D.. W toku podjętych czynności ustalono, że przedmiotowa działka jest współwłasnością B. B., A. D., K. D., M. D. oraz K. S..

W dniu 30 kwietnia 2020 r. A. D. złożył ustne wyjaśnienia w przedmiotowej sprawie podając, że usunięcia i przycięcia drzew dokonał na prośbę K. R., do której należy działka sąsiednia o nr ew. [...], z uwagi na zamiar przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolnego.

W dniu 4 maja 2020 r. na wskazanej działce odbyły się oględziny, podczas których stwierdzono, że zostało usunięte 5 sztuk drzew z gatunku dąb oraz zostały przycięte na różnej wysokości 4 sztuki drzew z gatunku dąb.

W dniu 8 maja 2020 r. K. R. złożyła telefoniczne wyjaśnienia w przedmiotowej sprawie i potwierdziła, że w dniu 25 marca 2020 r. wystąpiła z prośbą do A. D. o usunięcie lub przycięcie drzew, które rosną blisko jej działki, z uwagi na chęć przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego oraz trudność w uprawie pola. Z kolei w dniu 27 maja 2020 r. do Urzędu Gminy w O. wpłynęło pismo A. D. w celu uzupełnienia złożonych wyjaśnień, w którym oświadczył, że sprawa usunięcia drzew była uzgodniona wcześniej z K. R., co potwierdza dołączona kopia jej pisma z dnia 25 marca 2020 r. z prośbą o zajęcie się drzewami w przeciągu 2 tygodni.

Wójt Gminy O. decyzją z [...] czerwca 2020 r. umorzył postępowanie administracyjne w przedmiotowej sprawie w całości stwierdzając, że przycięcie oraz usunięcie ww. drzew nie narusza przepisów ustawy o ochronie przyrody. Od powyższej decyzji odwołanie złożył K. D..

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. decyzją z [...] sierpnia 2020 r., utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy O. z [...] czerwca 2020 r. SKO wskazało, że postępowanie administracyjne w przedmiotowej sprawie zostało zasadnie umorzone. Co do zasady, usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego na wniosek posiadacza nieruchomości. Wyjątki od tej reguły przewidziano w art. 83f ust. 1 ustawy o ochronie przyrody. Jednym z nich jest usunięcie drzew lub krzewów w celu przywrócenia gruntów nieużywanych do użytkowania rolniczego (art. 83f ust. 1 pkt 3b ustawy), przy czym mowa tu o gruntach w przeszłości użytkowanych rolniczo, a nie o nieużytkach rolnych. Nie jest przy tym limitowana liczba drzew, które rolnik może usunąć w tym celu. Powyższe oznacza, że z nieużytkowanego gruntu rolnego rolnik może usunąć wszystkie drzewa bez zezwolenia.

Organ odwoławczy stwierdził, że w tej sprawie wycinki drzew na pograniczu działki nr [...] z działką nr [...] w m. J. dokonał A. D. - współwłaściciel działki nr [...] za zgodą właściciela nieruchomości nr [...] – K. R.. Ww. działki - jak wynika z ewidencji gruntów i budynków oraz danych zawartych na stronie portalu internetowego Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii "Geoportal" (www.geoportal.gov.pl) - przeznaczone są pod działalność rolniczą. Skoro przedmiotowe drzewa utrudniały właściwe zagospodarowanie terenu, to - w ocenie Kolegium - właściciele ww. nieruchomości mogli dokonać usunięcia tych drzew bez wymaganego zezwolenia. Usunięcie rzeczonych drzew nie wiązało się z zabronionym oddziaływaniem na chronione gatunki roślin, zwierząt albo grzybów.

Kolegium zauważyło, iż w przedmiotowej sprawie Wójt Gminy mylnie zastosował art. 87a ust. 1 ustawy stwierdzając, że A. D. dokonał "przycięcia" 4 szt. drzew gatunku dąb. A. D. dokonując "przycięcia" drzew całkowicie pozbawił te drzewa korony, co do zasady, stanowi zniszczenie tych drzew. Zatem czynności dokonane przez A. D., tj. przycięcie 4 szt. drzew gatunku dąb na wysokości ok. 1 m od ziemi, jest równoznaczne z usunięciem tych drzew. Jednakże, z uwagi na fakt, iż w przedmiotowej sprawie nie zaistniała konieczność uzyskania stosownego zezwolenia na usunięcie drzew, tym samym powyższe nie miało wpływu na wynik rozstrzygnięcia.

Odnosząc się do zarzutu braku zgody innych współwłaścicieli działki nr [...] na wycięcie drzew i ich przywłaszczenie przez niego, Kolegium wskazało, iż zarówno Wójt Gminy O., jak i Kolegium nie są organami właściwymi do prowadzenia postępowania w tym zakresie. Kolegium nie zgodziło się również z twierdzeniem K. D., zgodnie z którym wycięte drzewa na działce nr [...] oddziela od działki nr [...] droga dojazdowa, bowiem analizując dane zawarte na stronie portalu internetowego "Geoportal", Kolegium nie stwierdziło ewidencyjnie wyznaczonej drogi dojazdowej, a za takową nie sposób uznać widocznych na zdjęciach śladów przejazdu po tej działce.

W skardze, wywiedzionej na decyzję Kolegium z [...] sierpnia 2020 r., skarżący wskazał, że A. D. jest pracownikiem Urzędu Gminy w O. piastującym stanowisko kierownicze. Podniósł również, że działka nr [...] nigdy nie była nieużytkiem rolnym. Była i jest użytkowana rolniczo jako łąka, a dopłaty bezpośrednie pobiera użytkownik. Jego zdaniem, w toku postępowania nie ustalono, czy K. R. zdecydowała się zmienić użytkowanie łąki na teren pod uprawy, i w jakim terminie tego dokona. Pominięto problem dojazdu do gospodarstwa rolnego K. R.. Według skarżącego, zmiana terenu rolnego z łąki pod teren uprawny w tym przypadku jest wątpliwa i logicznie nieuzasadniona. Spowodowałaby ona konieczność wielokrotnego w ciągu roku przejazdu przez teren uprawny do pozostałych gruntów w celu wykonania zabiegów rolniczych. Nie wyjaśniono też, dlaczego tylko dziewięć sztuk drzew należało usunąć, ze względu na trudności w uprawie pola, a pozostałe takich trudności nie stanowią. Do chwili obecnej K. R. nie podjęła żadnych działań, zmierzających do zmian zagospodarowania działki. Ponadto na wycięcie drzew winno być zezwolenie, a tego nie mógł otrzymać sprawca, ponieważ nie jest właścicielem działki. Wobec powyższego skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga podlega uwzględnieniu.

Przedmiotem zaskarżenia jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z [...] sierpnia 2020 r. wydana po rozpatrzeniu odwołania skarżącego, utrzymująca w mocy decyzję Wójta Gminy O. z [...] czerwca 2020 r. o umorzeniu postępowania w sprawie usunięcia drzew bez wymaganego zezwolenia z terenu nieruchomości (działka nr ewid. [...] w J., gm. O.), stanowiącej współwłasność B. B., A. D., K. D., M. D. oraz Krystyny S..

Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie przyrody, usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego na wniosek posiadacza nieruchomości - za zgodą właściciela tej nieruchomości. Wyjątki od obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcia drzewa lub krzewu przewiduje art. 83f ustawy o ochronie przyrody.

Przepisów art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody dotyczący obowiązku uzyskania zezwolenia nie stosuje się do drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego (art. 83f ust. 1 pkt 3b ustawy o ochronie przyrody).

Z przeprowadzonego dotychczas postępowania dowodowego i jego ustaleń nie wynika jednoznacznie i bezsprzecznie, że przyczyną usunięcia drzew z działki nr ewid. [...] przez jednego ze współwłaścicieli (A. D.) było dokonane w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego. Z akt sprawy wynika, że A. D. usunął 5 sztuk drzew z gatunku dąb oraz 4 sztuki z gatunku dąb zostały przycięte w sposób równoznaczny z ich usunięciem (powyżej 30% korony). A. D. wskazał, że usunął te drzewa na prośbę właścicielki nieruchomości sąsiedniej K, R. z uwagi na zamiar przywrócenia przez nią gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego oraz trudności w uprawie pola. W ocenie Sądu, przedwczesne było ustalenie organów obu instancji, że w sprawie znajduje zastosowanie art. 83f ust. 1 pkt 3b ustawy o ochronie przyrody, a zatem, że zachodziły przesłanki do umorzenia postępowania z uwagi na jego bezprzedmiotowość. W ocenie Sądu, niewystarczające jest powołanie się jedynie na oświadczenie właściciela sąsiedniej nieruchomości, że jest właścicielem gruntu rolnego i gałęzie drzew utrudniają prawidłową uprawę pola (oświadczenie K. R., k. 37 akt administracyjnych) oraz że zamierza przywrócić grunty nieużytkowane do użytkowania rolniczego (notatka służbowa, k. 33 akt administracyjnych). Przede wszystkim organy administracji nie dokonały ustaleń, czy powodem usunięcia drzew było rzeczywiście przywrócenie gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego. W okolicznościach tej sprawy nie jest wystarczające oparcie się na oświadczeniu właściciela gruntu sąsiedniego (działki nr [...]), bez dokonania ustaleń w zakresie tego, czy grunt ten był rzeczywiście nieużytkowany i powodem usunięcia 9 drzew z nieruchomości sąsiedniej było jego przywrócenie do użytkowania rolniczego. Jak słusznie wskazuje skarżący niezrozumiałe jest, dlaczego w celu przywrócenia rolniczego użytkowania działki nr [...] konieczne było wycięcie z całego szpaleru drzew jedynie kilku sztuk drzew z gatunku dąb i pozostawienie innych rosnący przy granicy z działką nr [...] drzew. Z materiału dowodowego nie wynika jednoznacznie, czy działka nr [...] była nieużytkowana rolniczo, a także czy rzeczywiście konieczne było usunięcie drzew z działki nr [...], aby przywrócić działkę nr [...] do rolniczego użytkowania.

Odrębną kwestią jest natomiast kwestia obcięcia gałęzi, które utrudniają korzystanie z nieruchomości sąsiedniej (uprawę pola). Zagadnienie to należy do zakresu prawa sąsiedzkiego regulowanego przez kodeks cywilny (art. 148 i 149 K.c.). Przy czym, w świetle art. 87a ust. 2 ustawy o ochronie przyrody prace w obrębie korony drzewa nie mogą prowadzić do usunięcia gałęzi w wymiarze przekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa. Oznacza to, że dopuszczalne jest usunięcie gałęzi w wymiarze nieprzekraczającym 30% korony.

W ocenie Sądu, zaskarżona decyzja oraz utrzymana nią w mocy decyzja organu pierwszej instancji zostały wydane przedwcześnie, gdyż stan faktyczny sprawy został ustalony z naruszeniem art. 7 w zw. z art. 77 i 80 k.p.a. w stopniu mogącym mieć znaczenie dla wyniku spawy. Z analizy treści kontrolowanych decyzji wynika bowiem, że organ nie ustalił zgodnie z zasadą prawdy materialnej w sposób wszechstronny i nie budzący wątpliwości całości stanu fatycznego w zakresie przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego. W ocenie Sądu, organy przedwcześnie, bez należytego oparcia w materiale dowodowym, oceniły, że ustalony stan faktyczny pozwala na wydanie decyzji o umorzeniu postępowania.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 135 oraz art. 200 w zw. z art. 205 § 2 P.p.s.a. - orzekł jak w sentencji.