Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Wojciech Stachurski, Sędziowie sędzia WSA Andrzej Melezini (spr.), sędzia WSA Urszula Barbara Rymarska, Protokolant st. sekretarz sądowy Beata Borkowska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 3 kwietnia 2014 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego w H. na uchwałę Rady Gminy Cz. z dnia 9 lutego 2010 r. nr XXIV/195/10 w przedmiocie określenia opłaty targowej 1. stwierdza nieważność § 3 zaskarżonej uchwały, 2. stwierdza, że w zakresie, o którym mowa w pkt 1 sentencji wyroku zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

Prokurator Prokuratury Rejonowej w H. złożył skargę na uchwałę numer XXIV/195/10 Rady Gminy w Cz. z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie ustalenia opłaty targowej.

Wymieniony akt prawa miejscowego zaskarżył w części dotyczącej § 3

uchwały, zarzucając istotne naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 1, art. 2 art. 32, art. 168 i art. 217 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia

1997 roku (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) w zw. z art. 19 pkt 3 ustawy z dnia

12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r.,

Nr 95, poz. 613 ze zm., dalej przywoływana jako: "u.p.o.l.") poprzez zwolnienie

od opłaty targowej sprzedaży artykułów rolno-spożywczych własnej produkcji przez mieszkańców gminy Cz., a taki zapis narusza konstytucyjne prawo równości wobec prawa i wprowadza zwolnienie przedmiotowo - podmiotowe, pomimo, iż ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia tylko co do przedmiotu

Prokurator w skardze przywołuje szereg przepisów prawa, w tym podkreśla, że zgodnie z art. 1 Konstytucji RP, Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli. Artykuł 2 Konstytucji RP mówi, iż Rzeczpospolita Polska

jest demokratycznym państwem prawa, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. W art. 32 Konstytucji RP jest mowa z kolei o równości wobec prawa. Z art. 168 Konstytucji RP wynika, iż jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych

w zakresie ustalonym w ustawie. Artykuł 217 Konstytucji RP określa, iż kategorie podmiotów zwolnionych od podatku mogą być określone jedynie w ustawie. Artykuł 19 pkt. 3 u.p.o.l. stanowi z kolei, iż rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzać inne, niż wymienione w ustawie zwolnienia przedmiotowe od opłat lokalnych.

Zdaniem Prokuratora z przytoczonych przepisów wynika jednoznacznie,

iż rada gminy nie ma uprawnień do wprowadzania zwolnień podmiotowych,

w tym w zakresie opłat lokalnych. Tak więc § 3 Uchwały Rady Gminy w Cz., jest sprzeczny z przytoczoną regulacją prawną. Rada Gminy określiła, iż zwolnieni są mieszkańcy Gminy Cz. (kryterium podmiotowe), którzy sprzedają artykuły rolno - spożywcze własnej produkcji (kryterium przedmiotowe). Mając

na uwadze regulacje ustawy zasadniczej, stosowanie przez Radę Gminy przepisów prawnych, różnicujących stawkę opłaty targowej według podmiotów

jest przekroczeniem swobody regulacyjnej i naruszeniem prawa materialnego.

Prokurator również zauważa, że z uwagi, iż wadą zaskarżonej uchwały

jest istotne naruszenie prawa, a ponadto upłynęły już 3 lata od daty jej podjęcia, zatem uwzględnienie skargi na podstawie art. 147 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270

ze zm.), uzasadnia stwierdzenie niezgodności z prawem wymienionej uchwały. Uchwała Rady Gminy w Cz. z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie ustalenia opłaty targowej obecnie nie obowiązuje, jednakże, Prokurator wskazuje,

że zgodnie z postanowieniem NSA z dnia 14 czerwca 2012 r., o sygn. II FSK 990/12 (dostępny na stronie internetowej Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych - http://orzeczenia.nsa.gov.pl), nie czyni postępowania zmierzającego do dokonania kontroli zgodności z prawem zaskarżonej uchwały bezcelowym, ani wydania w tej sprawie wyroku-niedopuszczalnym, sam w sobie fakt uchylenia zaskarżonej uchwały.

Mając powyższe na uwadze Prokurator wniósł o Stwierdzenie niezgodności

z prawem uchwały numer XXIVI195/10 Rady Gminy w Cz. z dnia 9 lutego

2010 r. w sprawie ustalenia opłaty targowej w części dotyczącej § 3 uchwały

oraz zasądzenie od Rady Gminy w Cz. kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy Cz. wniósł o oddalenie skargi oraz przeprowadzenie rozprawy także pod nieobecność przedstawiciela organu administracji.

Zdaniem wójta intencją tej regulacji miało być zwolnienie z opłaty targowej sprzedaży artykułów rolno-spożywczych własnej produkcji wytworzonych

na terenie Gminy Cz. Zwolnienie tego typu należy do zwolnienia przedmiotowego, chodzi tu o zwolnienie z opłaty sprzedaży artykułów rolno-spożywczych. Zwolnienie zatem ewidentnie dotyczy przedmiotu podatku, a nie podmiotu. Cechy podmiotu, niezręcznie określone w uchwale mają charakter drugorzędny, zatem należy uznać, że zwolnienie to jest zgodne z konstytucją i innymi przepisami prawa.

Zgodnie z art. 217 Konstytucji RP, kategorie podmiotów zwolnionych

od podatku mogą być określone jedynie w ustawie. Dotyczy to podmiotów prawa podatkowego do których może być określone zobowiązanie podatkowe,

a więc określonych grup podatkowych. Zdaniem wójta z niefortunnego określenia "mieszkańców' Gminy Cz." zamiast np.: "wytworzonych na terenie Gminy Cz." nie sposób wnosić, iż zwolnienie dotyczy strony podmiotowej.

Wójt zauważa również, że nie bez znaczenia dla niniejszej sprawy pozostaje fakt, iż Uchwała Nr XXIV /l95/10 Rady Gminy Cz. z dnia 9 lutego 2010 r. utraciła moc obowiązywania w dniu 1 stycznia 2012 r., na mocy Uchwały Nr X/71/11 Rady Gminy Cz. z dnia 4 listopada 2011 r., przez co czyni niniejsze postępowanie bezcelowym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Przede wszystkim należy poprzeć stanowisko Prokuratora, który przywołując postanowienie Naczelnego Sądu Aadministracyjnego z dnia 14 czerwca

2012 r., o sygn. II FSK 990/12 (dostępny na stronie internetowej Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych - http://orzeczenia.nsa.gov.pl), zauważa,

że fakt uchylenia uchwały nie powoduje bezprzedmiotowości postępowania,

które prowadzi do umorzenia postępowania.

Jak wynika z przytaczanego orzeczenia, uwzględniając, iż uchylenie zaskarżonej uchwały eliminuje ją z obrotu prawnego z dniem wejścia w życie uchwały uchylającej, zaś ewentualne stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały na podstawie

art. 147 § 1 p.p.s.a. powoduje jej usunięcie z obrotu prawnego od daty,

w której zaczęła ona obowiązywać, należy stwierdzić, że nie czyni postępowania zmierzającego do dokonania kontroli zgodności z prawem zaskarżonej uchwały bezcelowym, ani wydania w takiej sprawie wyroku - niedopuszczalnym, sam w sobie fakt uchylenia zaskarżonej uchwały.

Organy samorządu terytorialnego ustanawiają akty prawa miejscowego

na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, przy czym zasady

i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa (art. 94 Konstytucji RP).

Na mocy art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy z o samorządzie gminnym, do wyłącznej właściwości rady gminy, jako organu stanowiącego, należy m.in. podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach. W omawianej sprawie takimi przepisami ograniczającymi kompetencje rady gminy w zakresie stanowienia aktów prawa miejscowego dotyczących podatków i opłat są przepisy u.p.o.l., w tym m.in. art. 19 pkt 3 tej ustawy. Wspomniany przepis stanowi bowiem, że rada gminy, w drodze uchwały może wprowadzać inne niż wymienione w ustawie zwolnienia przedmiotowe od opłat lokalnych.

Należy zgodzić się z poglądem panującym w orzecznictwie sądów administracyjnych, z którego wynika, że konieczne jest określenie kryterium zwolnienia poprzez identyfikację przedmiotu, a nie podmiotu tego zwolnienia.

W każdym przypadku, gdy z ustanowionej normy można wywieść, kto polega zwolnieniu, to zwolnienie to nie ma charakteru przedmiotowego, co w konsekwencji oznacza przekroczenie delegacji ustawowej wynikającej z przepisu art. 19 pkt 3 u.p.o.l. (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia

19 marca 2013 r., I SA/Gl 1335/12, dostępny na stronie internetowej Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych - http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Prawidłowa wykładnia przepisu art. 19 pkt 3 u.p.o.l. pozwala na wprowadzenie przez lokalnego prawodawcę jedynie zwolnień dotyczących "przedmiotu".

Nie ulega zatem najmniejszym wątpliwościom, że sformułowanie

z § 3 przedmiotowej uchwały: "Od opłaty targowej zwalnia się sprzedaż artykułów rolno-spożywczych własnej produkcji dokonywaną przez mieszkańców Gminy Cz.", dotyczy zwolnienia przedmiotowo – podmiotowego, a więc wykracza poza ustawowe kompetencje Rady Gminy Cz. Z takiego sformułowania wynika jasno krąg podmiotów – mieszkańców Gminy Cz. – którzy zwolnieni są od opłaty targowej w przywoływanym zakresie przedmiotowym.

Mając powyższe na uwadze Sąd w oparciu o postanowienia art. 147 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł jak w sentencji, a o niewykonalności zaskarżonego aktu w części, w jakiej stwierdzono jego nieważność, orzekł

na podstawie art. 152 tej ustawy.