drukuj    zapisz    Powrót do listy

647 Sprawy związane z ochroną danych osobowych, Administracyjne postępowanie, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Uchylono zaskarżone postanowienie, II SA/Wa 1635/20 - Wyrok WSA w Warszawie z 2021-03-24, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Wa 1635/20 - Wyrok WSA w Warszawie

Data orzeczenia
2021-03-24 orzeczenie nieprawomocne
Data wpływu
2020-08-28
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Sędziowie
Andrzej Kołodziej
Danuta Kania
Piotr Borowiecki /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
647 Sprawy związane z ochroną danych osobowych
Hasła tematyczne
Administracyjne postępowanie
Skarżony organ
Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych
Treść wyniku
Uchylono zaskarżone postanowienie
Powołane przepisy
Dz.U. 2000 nr 98 poz 1071 art. 61a art. 81
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r.- Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Piotr Borowiecki (spr.), Sędzia WSA Danuta Kania, Sędzia WSA Andrzej Kołodziej, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 24 marca 2021 r. sprawy ze skargi M. M. na postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] lipca 2020 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania 1. uchyla zaskarżone postanowienie, 2. zasądza od Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych na rzecz skarżącego M. M. kwotę 100 zł (słownie: sto złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem z dnia [...] lipca 2020 r., nr [...], Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (dalej także: "Prezes UODO" lub "organ nadzorczy"), działając na podstawie art. 61a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r., poz. 256 ze zm. - dalej: "k.p.a.") w związku z art. 7 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity Dz. U. z 2019r., poz. 1781 - dalej także: "u.o.d.o."), po rozpatrzeniu skargi M. M. (dalej także: "skarżący" lub "strona skarżąca") dotyczącej przetwarzania jego danych osobowych przez Pocztę Polską S.A. z siedzibą w [...] - odmówił wszczęcia postępowania.

Zaskarżone postanowienie zostało wydane w następującym stanie faktycznym.

W dniu [...] kwietnia 2020 r. M. M. wniósł Urzędu Ochrony Danych Osobowych skargę na bezprawne przetwarzanie jego danych osobowych przez spółkę Poczta Polska S.A. z siedzibą w [...].

W treści skargi strona skarżąca podniosła, że w związku z pojawiającymi się doniesieniami, że, w dniu [...] kwietnia 2020 r. Poczta Polska S.A. zwróciła się z elektronicznym wnioskiem do Ministerstwa Cyfryzacji o przekazanie danych osobowych. Skarżący wskazał, że z jego wiedzy wynika, iż ustosunkowując się do powyższego wniosku Poczty Polskiej S.A., Departament Zarządzania Systemami Ministerstwa Cyfryzacji, powołując się na dyspozycję art. 99 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. z 2020 r., poz. 695 - dalej także: "ustawa SARS"), w dniu [...] kwietnia 2020 r. wydał operatorowi dane objęte wnioskiem. W tej sytuacji, skarżący zwrócił się do Prezesa UODO z wnioskiem o zażądanie przez organ nadzorczy zaprzestania przetwarzania oraz usunięcia jego danych osobowych przez spółkę Poczta Polska S.A. Skarżący nadmienił jednocześnie, że Poczta Polska S.A., jako operator pocztowy, może otrzymać dane osobowe pod warunkiem, że są one potrzebne do realizacji zadań związanych z organizacją wyborów Prezydenta RP, bądź wykonania innych obowiązków nałożonych przez organy administracji rządowej. Niemniej, jak zauważył skarżący, na dzień obecny żadna z powyższych przesłanek nie została spełniona, albowiem ustawa wprowadzająca obowiązek głosowania korespondencyjnego wciąż nie jest obowiązującym prawem z uwagi na niezakończony proces legislacyjny.

W związku z powyższą skargą, organ nadzorczy podjął czynności wyjaśniające w sprawie nieprawidłowości przetwarzania danych osobowych skarżącego M. M..

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych przede wszystkim zwrócił się w piśmie z dnia [...] maja 2020 r. o wyjaśnienia do Ministra Cyfryzacji.

Z pisma Ministra Cyfryzacji z dnia [...] maja 2020 r., nr [...], skierowanego do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, wynika, iż dane z rejestru PESEL zostały przekazane Poczcie Polskiej S.A w związku z realizacją działań w zakresie przeciwdziałania COVID-19 polegających na podjęciu i realizacji niezbędnych czynności zmierzających do przygotowania przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w trybie korespondencyjnym, w związku z decyzją Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] kwietnia 2020 r., nr [...]. Z wyjaśnień Ministra wynikało, że wspomnianą decyzją z dnia [...] kwietnia 2020 r., wydaną na podstawie art. 11 ust. 2 w zw. z art. 11 ust. 2a i ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 374 - dalej także: "ustawa COVID"), Prezes Rady Ministrów polecił Poczcie Polskiej S.A. realizację działań w zakresie przeciwdziałania COVID-19, polegających na podjęciu i realizacji niezbędnych czynności zmierzających do przygotowania przeprowadzenia wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w trybie korespondencyjnym, w szczególności poprzez przygotowanie struktury organizacyjnej, zapewnienie niezbędnej infrastruktury oraz pozyskanie koniecznych zasobów materialnych i kadrowych.

Z ustaleń organu nadzorczego wynikało ponadto, że wnioskiem z dnia [...] kwietnia 2020 r., nr [...], Poczta Polska S.A. - powołując się na art. 99 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 - wystąpiła do Ministra Cyfryzacji o przekazanie w formie elektronicznej danych z rejestru PESEL w zakresie ostatniego (aktualnego albo ostatniego nieaktualnego, jeśli osoba nie posiada aktualnego) adresu zameldowania na pobyt stały oraz adresu zameldowania na pobyt czasowy oraz daty upływu deklarowanego terminu pobytu, imienia, drugiego imienia, nazwiska i numeru PESEL. W przedmiotowym wniosku Poczta Polska S.A. wskazała, iż dane otrzymane z bazy PESEL będą połączone przez Pocztę Polską S.A. z rejestrami wyborców z gmin i w przypadku braku wskazania przez gminy adresów, na które należy doręczyć pakiety wyborcze Poczta Polska S.A. będzie posiłkować się danymi z bazy PESEL. Skutkiem tego połączenia, jak wskazał operator pocztowy, będzie zbudowanie najbardziej aktualnej bazy adresów wyborców do doręczenia pakietów wyborczych w oparciu o dane z gmin oraz bazy PESEL. Jednocześnie, Poczta Polska S.A. oświadczyła, że ww. dane są potrzebne i zostaną wykorzystane wyłącznie w celu realizacji zadań związanych z organizacją wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a po zrealizowaniu celu zostaną usunięte z systemu teleinformatycznego operatora.

Organ nadzorczy ustalił również, że decyzją Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia [...] czerwca 2015 r., nr [...], Poczta Polska S.A. wpisana do rejestru przedsiębiorców pod numerem KRS [...], NIP: [...] oraz wpisana do rejestru operatorów pocztowych prowadzonego przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej pod numerem B-00106 - została wybrana jako operator wyznaczony do świadczenia usług powszechnych na lata 2016-2025.

Mając na względzie wskazane wyżej ustalenia poczynione w związku ze skargą M. M. dotyczącą przetwarzania jego danych osobowych przez Pocztę Polską S.A. z siedzibą w [...], Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, działając na podstawie art. 61a § 1 k.p.a. w związku z art. 7 u.o.d.o., postanowieniem z dnia [...] lipca 2020 r., nr [...] - odmówił wszczęcia postępowania.

W uzasadnieniu wydanego postanowienia Prezes UODO, powołując się na brzmienie przepisów art. 61a § 1 k.p.a., art. 99 ustawy SARS, art. 11 ust. 3 ustawy COVID, przeszedł następne do oceny dokonanych ustaleń w świetle regulacji prawa europejskiego.

Prezes UODO wskazał, że z art. 6 ust. 1 lit c rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.U.UE.L.2016.119.1 i Dz.U.UE.L.2018.127.2 - zwany dalej także: "RODO") wynika, że przetwarzanie danych osobowych jest zgodne z prawem, gdy jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze.

Organ nadzorczy zauważył, że z art. 99 ustawy SARS wynika, iż operator pocztowy jest uprawniony do pozyskania od organu administracji publicznej danych osobowych wskazanych ww. przepisem prawa, jeżeli zachodzi jedna z dwóch niezależnych od siebie przesłanek. W pierwszym przypadku, jak podniósł organ nadzorczy, udostępnienie danych jest możliwe, jeżeli dane te są potrzebne do realizacji zadań związanych z organizacją wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Natomiast, jak wskazał organ nadzorczy, w drugim przypadku udostępnienie danych jest możliwe, jeżeli dane te są potrzebne w celu wykonania innych obowiązków nałożonych przez organy administracji rządowej.

Prezes UODO stwierdził, że z uwagi na istniejące w obrocie prawnym, w czasie przekazywania danych osobowych z rejestru PESEL, rozstrzygnięcie Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] kwietnia 2020 r., nakładające na Pocztę Polską S.A. obowiązek, o którym mowa w art. 99 ustawy SARS, dla realizacji którego potrzebne jest pozyskanie danych osobowych przez operatora pocztowego, uznać należy, że istniała podstawa prawna do udostępnienia tych danych operatorowi pocztowemu.

W tej sytuacji, organ nadzorczy uznał, że pozyskanie danych osobowych przez Pocztę Polską S.A. miało zatem oparcie w powołanych wyżej przepisach art. 6 ust. 1 lit. c RODO w związku z art. 99 ustawy SARS.

Z kolei, powołując się na art. 57 ust. 1 lit. a RODO, Prezes UODO wskazał, że bez uszczerbku dla innych zadań określonych na mocy RODO, każdy organ nadzorczy na swoim terytorium monitoruje i egzekwuje stosowanie tego rozporządzenia.

Prezes UODO zauważył ponadto, że uprawnienia naprawcze przysługujące mu, jako organowi nadzorczemu, w wypadku stwierdzenia naruszenia przepisów RODO statuuje art. 58 ust. 2 lit. a - j RODO.

Jednocześnie, organ nadzorczy wskazał, że zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, ustawa ta określa postępowanie w sprawie naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych. Powołując się na art. 60 u.o.d.o., Prezes UODO wskazał, że prowadzi postępowanie w sprawie naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych, a więc przedmiotem postępowania przed Prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych jest "naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych" (por. Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz, pod red. Dominika Lubasza, WKP 2019).

Mając powyższe na względzie, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wskazał, że postępowanie prowadzone przez organ nadzorczy ma na celu ustalenie, czy w sprawie doszło do naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych, a w razie stwierdzenia tego naruszenia, skorzystanie z uprawnień naprawczych, o których mowa w art. 58 ust. 2 RODO.

Prezes UODO uznał, że w niniejszym postępowaniu kwestionowane przez skarżącego udostępnienie jego danych osobowych przez Ministerstwo Cyfryzacji na rzecz Poczty Polskiej S.A. jest wynikiem wykonania przez te podmioty obowiązku jednoznacznie określonego w przepisach prawa.

W tej sytuacji, organ nadzorczy stwierdził, że sporne przetwarzanie danych osobowych skarżącego ma zatem oparcie w powołanym wyżej przepisie art. 6 ust. 1 lit. c RODO.

Tym samym, organ nadzorczy wskazał, że w niniejszym postępowaniu Prezes UODO nie ma podstaw do stwierdzenia naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych, co powoduje, iż jego wszczęcie, ukierunkowane na ewentualne skorzystanie przez organ nadzorczy z uprawnień naprawczych przewidzianych w art. 58 ust. 2 RODO, jest bezprzedmiotowe, w rozumieniu art. 105 § 1 k.p.a., albowiem wskazany stan naruszenia w sprawie nie zachodzi.

Organ nadzorczy, powołując się na przepis art. 105 § 1 k.p.a., zauważył, że gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości lub w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości lub w części. Nawiązując z kolei do stanowiska wyrażonego w uzasadnieniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 21 listopada 2012 r., sygn. akt I SA/Gd 1009/12, LEX nr 1232079, organ nadzorczy stwierdził, że bezprzedmiotowość złożonego wniosku wypełnia dyspozycję art. 61a § 1 k.p.a., stanowiąc uzasadnioną przyczynę niemożności wszczęcia postępowania.

Prezes UODO wskazał ponadto, że powyższe stanowisko organu nadzorczego pozostaje zbieżne ze stanowiskiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, wyrażonym w wyroku z dnia 29 stycznia 2020 r., sygn. akt II SA/Wa 2022/19, którym Sąd uchylił zaskarżoną decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych i umorzył postępowanie administracyjne w sprawie wobec braku naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych, jako bezprzedmiotowe, stwierdzając, że skoro skarżony podmiot przetwarzał dane osobowe w celu wypełnienia ciążącego na nim obowiązku prawnego (art. 6 ust. 1 lit. c RODO), to nie było podstaw do udzielenia mu upomnienia w związku z naruszeniem przepisów dotyczących przetwarzania danych osobowych (art. 58 ust. 2 lit. b RODO).

Reasumując, Prezes UODO uznał, że brak jest podstaw prawnych i faktycznych do wszczęcia i prowadzenia przez organ nadzorczy postępowania w przedmiotowej sprawie, co dało podstawę do odmowy wszczęcia postępowania na podstawie art. 61a § 1 k.p.a.

W piśmie z dnia [...] lipca 2020 r. skarżący M. M., działając za pośrednictwem organu nadzorczego, wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na powyższe postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] lipca 2020 r.

Wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia Prezesa UODO, skarżący wskazał w uzasadnieniu, że nie ulega więc wątpliwości, iż przedmiotem decyzji Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] kwietnia 2020 r. są zadania związane z "organizacją wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej". Skarżący zauważył, że decyzja ta nie nakłada na Pocztę Polską S.A. "innych obowiązków", niż organizowanie tych wyborów, w związku z czym przepis art. 99 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. nie daje Poczcie Polskiej S.A. uprawnienia do otrzymania danych ze spisu wyborców w celu wykonania obowiązków wynikających z tej decyzji. W tej sytuacji, skarżący uznał zatem, iż decyzja Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] kwietnia 2020 r., ze względu na jej przedmiot, nie może stanowić podstawy do wystąpienia z wnioskiem w trybie art. 99 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r.

Niezależnie od powyższego, skarżący uznał, że wspomniana decyzja Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] kwietnia 2020 r. została wydana z naruszeniem przepisów prawa, albowiem - po pierwsze, Prezes Rady Ministrów, wydając przedmiotową decyzję, naruszył art. 7 Konstytucji RP, gdyż z przepisów art. 11 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji, wynikało, że wyłączną kompetencję do wydawania poleceń państwowym osobom prawnym, wymienionym w art. 11 ust. 1 cyt. ustawy, miał wojewoda. Zdaniem skarżącego, oznacza to, że Prezes Rady Ministrów nie miał kompetencji do wydania decyzji z dnia [...] kwietnia 2020 r. w stosunku do Poczty Polskiej S.A. Po drugie zaś, jak zauważył skarżący, wspomniana decyzja Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] kwietnia 2020 r. dotyczy "przygotowania przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w trybie korespondencyjnym", zaś w dniu wydania tej decyzji nie obowiązywały żadne przepisy, na mocy których wybory Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. miałyby się odbyć w trybie korespondencyjnym.

Mając na względzie powyższe, skarżący zarzucił, że w świetle przytoczonych wyżej powszechnie obowiązujących przepisów, decyzja Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] kwietnia 2020 r., [...], narusza art. 127 ust. 7 Konstytucji RP. W konsekwencji, skarżący uznał, że Prezes Rady Ministrów, polecając Poczcie Polskiej S.A. przygotowanie przeprowadzenia wyborów w trybie korespondencyjnym w sytuacji, gdy takiego trybu nie przewiduje żadna ustawa, samodzielnie uregulował w decyzji materię zastrzeżoną z mocy Konstytucji RP dla przepisów rangi ustawowej.

Zdaniem skarżącego, uznać należy więc, iż decyzja Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] kwietnia 2020 r. narusza prawo zarówno w zakresie kompetencji formalnych do jej wydania, jak i w zakresie merytorycznym, samodzielnie regulując materię, która została zastrzeżona do wyłącznej kompetencji ustawodawcy.

Niemniej jednak, skarżący podkreślił, że nawet, gdyby decyzja Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] kwietnia 2020 r. została wydana przez organ do tego upoważniony i gdyby obowiązywały przepisy umożliwiające przeprowadzenie wyborów w trybie korespondencyjnym, to i tak - ze względu na jej przedmiot - nie mogłaby stanowić podstawy do złożenia przez spółkę Poczta Polska S.A. skutecznego wniosku w trybie art. 99 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2.

W odpowiedzi na skargę Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Prezes UODO stwierdził, że z uwagi na istniejące w obrocie prawnym, w czasie przekazywania danych osobowych z rejestru PESEL, rozstrzygnięcie Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] kwietnia 2020 r., nakładające na Pocztę Polską S.A. obowiązek, o którym mowa w art. 99 ustawy SARS, dla realizacji którego potrzebne jest pozyskanie danych osobowych przez operatora pocztowego, uznać należy, że istniała podstawa prawna do udostępnienia tych danych operatorowi pocztowemu. W tej sytuacji, organ nadzorczy uznał, że pozyskanie danych osobowych przez Pocztę Polską S.A. miało zatem oparcie w przepisie art. 6 ust. 1 lit. c RODO w związku z art. 99 ustawy SARS.

W konsekwencji, Prezes UODO stwierdził, że kwestionowane przez skarżącego udostępnienie jego danych osobowych przez Ministerstwo Cyfryzacji na rzecz Poczty Polskiej S.A. jest wynikiem wykonania przez oba wspomniane wyżej podmioty obowiązku jednoznacznie określonego w przepisach prawa.

Mając powyższe na względzie, organ nadzorczy uznał zatem, iż skro sporne przetwarzanie danych osobowych ma oparcie w powołanym wyżej art. 6 ust. 1 lit. c RODO, to tym samym w niniejszym postępowaniu Prezes UODO nie ma podstaw do stwierdzenia naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych, co powoduje, iż wszczęcie postępowania, które ukierunkowane byłoby na ewentualne skorzystanie przez organ nadzorczy z uprawnień naprawczych przewidzianych w art. 58 ust. 2 RODO, jest bezprzedmiotowe, w rozumieniu art. 105 § 1 k.p.a., bowiem wskazany stan naruszenia w sprawie nie zachodzi. To z kolei powoduje, zdaniem organu nadzorczego, iż zasadne było wydanie spornego postanowienia na podstawie art. 61a § 1 k.p.a.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jednolity Dz. U. z 2021 r., poz. 137), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

W świetle powołanych przepisów cyt. ustawy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w zakresie swojej właściwości, ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną, postanowienie, czy też inny akt lub czynność z zakresu administracji publicznej dotyczącą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, z punktu widzenia ich zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tego aktu lub podjęcia spornej czynności. Chodzi więc o kontrolę aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywaną wyłącznie pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności, czy też zgodności z zasadami współżycia społecznego.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (vide: art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, dalej także: "P.p.s.a.").

Należy jednocześnie wyraźnie zaznaczyć, że od dnia wejścia w życie Traktatu Akcesyjnego z dnia 16 kwietnia 2003 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864), na mocy którego Polska stała się państwem członkowskim Unii Europejskiej, kontrola sądu administracyjnego obejmuje również zgodność rozstrzygnięć organów administracji publicznej z prawem europejskim (prawem Unii Europejskiej), rozumianym, jako całokształt dorobku prawnego Unii Europejskiej (acquis communautaire), w tym zasad ogólnych prawa europejskiego, interpretowanych oraz stosowanych w sposób jednolity na całym obszarze Unii Europejskiej.

W tej sytuacji, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, dokonując oceny legalności zaskarżonego postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] lipca 2020 r., zobowiązany był zbadać jego zgodność przede wszystkim z przepisami prawa europejskiego, w tym w szczególności z regulacjami zawartymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych - zwane także: "RODO").

W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, analizowana pod tym kątem skarga M. M. zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżone postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] lipca 2020 r. odmawiające wszczęcia postępowania w sprawie niezgodnego z prawem przetwarzania danych osobowych skarżącego przez spółkę Poczta Polska S.A. - narusza w sposób istotny obowiązujące przepisy prawa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał przede wszystkim, że organ nadzorczy, wydając sporne postanowienie, dopuścił się - mającego istotny wpływ na wynik sprawy - naruszenia przepisów procedury administracyjnej, a w szczególności art. 61a § 1 k.p.a.

Sąd uznał bowiem, że Prezes UODO, rozpoznając w dniu [...] lipca 2020 r. skargę M. M. na bezprawne przetwarzanie jego danych osobowych przez spółkę Poczta Polska S.A., nieprawidłowo uznał, że zachodzą podstawy do zastosowania instytucji odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego na podstawie przepisu art. 61a § 1 k.p.a., z uwagi na rzekomą bezprzedmiotowość tego postępowania, w rozumieniu art. 105 § 1 k.p.a.

Tym samym, Sąd stwierdził, że organ nadzorczy, wydając sporne postanowienie w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego - dopuścił się w powyższym zakresie istotnego naruszenia zasady praworządności wyrażonej w przepisach art. 6 k.p.a. i art. 7 in principio k.p.a. oraz art. 7 Konstytucji RP.

Przechodząc do rozważań prawnych, należy wskazać, iż zgodnie z art. 61 § 1 k.p.a., postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.

Sporne postanowienie Prezesa UODO z dnia [...] lipca 2020 r. zapadło na podstawie art. 61a § 1 k.p.a., zgodnie z którym, gdy żądanie, o którym mowa w art. 61 k.p.a., zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.

Jak wynika z treści przytoczonego przepisu, ustawodawca wprowadził w nim dwie samodzielne i niezależne przesłanki wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania.

Celem wprowadzenia tej nowelizacji było odróżnienie postępowania wstępnego polegającego na wszczęciu lub odmowie wszczęcia postępowania administracyjnego od postępowania właściwego, które kończy się rozstrzygnięciem sprawy co do istoty przez wydanie decyzji administracyjnej. W intencji ustawodawcy rozwiązanie takie w sposób bardziej zrozumiały dla wnioskodawców odróżnia etap wstępny dotyczący wszczęcia lub odmowy wszczęcia postępowania od etapu merytorycznego rozstrzygnięcia wniosku (zob. m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 stycznia 2015 r., sygn. akt II OSK 1575/13, dostępny na stronie internetowej https://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Przy czym, w doktrynie i orzecznictwie sądowoadministracyjnym wskazuje się, że regulację art. 61a § 1 k.p.a., tj. odmowę wszczęcia postępowania "z innych uzasadnionych przyczyn" stosuje się do sytuacji, które w sposób oczywisty stanowią przeszkodę do wszczęcia postępowania, np.:

a) gdy w tej samej sprawie postępowanie administracyjne już się toczy albo w sprawie takiej zapadło już rozstrzygnięcie;

b) w przepisach prawa brak jest podstawy materialnoprawnej do rozpatrzenia żądania w trybie administracyjnym (zob. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 lutego 2013 r., sygn. akt VII SA/Wa 1163/12, dostępny na stronie internetowej https://www.orzeczenia.nsa.gov.pl);

c) przedawnienie materialnoprawne, tj. upływ terminu, po którym jednostka nie może domagać się uprawnienia (por. B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011 r., s. 298);

d) sprawa została już uprzednio rozstrzygnięta; gdy żądanie wszczęcia postępowania dotyczy sytuacji, której legalność kontrolował sąd administracyjny, ale skargę oddalił (tak m.in. /w:/ wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 3 grudnia 2015 r., sygn. akt II SA/Po 826/15, https://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Z powyższego wynika, że istnienie "przeszkody" uniemożliwiającej wszczęcie i prowadzenie postępowania musi być oczywiste, a więc takie, której ustalenie i wskazanie nie wymaga prowadzenia postępowania wyjaśniającego przez organ (por. m.in. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 15 maja 2019 r. sygn. akt II SA/Gd 45/19, LEX nr 2676387). Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania jest bowiem orzeczeniem formalnym, a nie merytorycznym (nie rozstrzyga sprawy co do jej istoty), co prowadzi do wniosku, że w postanowieniu wydanym w trybie art. 61a § 1 k.p.a. organ nie może formułować wniosków i ocen dotyczących meritum żądania (por. wyrok NSA z dnia 8 marca 2017 r., sygn. akt II OSK 2600/16; podobnie: wyrok NSA z dnia 28 kwietnia 2020 r., sygn. akt I OSK 135/19; oba wyroki NSA dostępne na stronie internetowej https://www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

Przenosząc powyższe uwagi na stan niniejszej sprawy, wskazać należy, że skarżący w skardze z dnia [...] kwietnia 2020 r. argumentował, że brak było podstaw prawnych do pozyskania i przetwarzania przez Pocztę Polską S.A. jego danych osobowych z bazy PESEL. W związku z tym, skarżący wnioskował do Prezesa UODO, jako organu nadzorczego, o nałożenie na operatora pocztowego obowiązku zaprzestania przetwarzania jego danych osobowych, a także ich usunięcia przez wspomnianego administratora danych.

Organ nadzorczy przed wydaniem zaskarżonego postanowienia włączył do akt sprawy materiał dowodowy w postaci decyzji Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] kwietnia 2020 r., nr [...], pisma Ministra Cyfryzacji z dnia [...] maja 2020 r., nr [...] skierowanego do Prezesa UODO, a także pisma Poczty Polskiej S.A. z dnia [...] kwietnia 2020 r., nr [...] skierowanego do Ministerstwa Cyfryzacji. Ponadto, w zaskarżonym postanowieniu organ nadzorczy odniósł się do tych dokumentów, powołał przepisy ustawy COVID oraz ustawy SARS, a w konsekwencji stwierdził, że przetwarzanie danych osobowych skarżącego miało oparcie w art. 6 ust. 1 lit. c RODO, co oznacza, że brak jest podstaw do zastosowania art. 58 ust. 2 RODO.

W tej sytuacji, zauważyć należy, że organ nadzorczy de facto rozpoznał więc sprawę co do istoty i uznając żądanie strony za bezzasadne (z uwagi na fakt, iż "(...) istniała podstawa prawna do udostępnienia danych osobowych operatorowi pocztowemu"), wydał postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania administracyjnego w tej sprawie.

Nie ulega więc wątpliwości, że Prezes UODO dokonał merytorycznej oceny żądania skarżącego w formie rozstrzygnięcia procesowego. Potwierdzeniem "merytorycznego" a nie stricte "formalnego" charakteru tego postanowienia jest zarówno przedstawiona w jego uzasadnieniu argumentacja, jak i treść skargi do Sądu, w której skarżący kwestionuje stanowisko organu co do meritum.

Prezes UODO w istocie wszczął w niniejszej sprawie postępowanie administracyjne, zgromadził materiał dowodowy, poddał go analizie, a następnie zakończył postępowanie postanowieniem z dnia [...] lipca 2020 r. o odmowie wszczęcia postępowania z powodu niezasadności żądania stanowiącego przedmiot wniosku.

W konsekwencji, uznać należy zatem, iż zaskarżone postanowienie zostało wydane z naruszeniem art. 61a § 1 k.p.a. i to naruszenie, zdaniem Sądu, miało istotny wpływ na wynik sprawy.

W tej sytuacji, skoro działanie organu nadzorczego nie spełniało w sposób ewidentny warunków koniecznych do zastosowania instytucji przewidzianej przez ustawodawcę w art. 61a § 1 k.p.a., stanowiło to podstawę do wyeliminowania z obrotu prawnego zaskarżonego postanowienia wydanego w dniu [...] lipca 2020 r. przez Prezesa UODO.

Organ nadzorczy, rozpatrując ponownie sprawę, zobowiązany będzie uwzględnić powyższą ocenę prawną, biorąc jednocześnie pod uwagę treść art. 104 § 1 i § 2 k.p.a. w związku z art. 7 ust. 1 u.o.d.o., które to przepisy określają formę załatwienia sprawy administracyjnej.

Biorąc powyższe pod uwagę, Wojewódzki Sad Administracyjny w Warszawie - działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. - orzekł, jak w pkt. 1 sentencji wyroku.

Zasądzając jednocześnie od Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych na rzecz skarżącego kwotę 100 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego, Sąd działał na podstawie przepisów art. 200 w związku z art. 209 P.p.s.a.[pic][pic]



Powered by SoftProdukt