Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
|
drukuj zapisz |
6322 Usługi opiekuńcze, w tym skierowanie do domu pomocy społecznej, Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono zaskarżoną decyzję, II SA/Go 818/21 - Wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z 2021-12-08, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA
II SA/Go 818/21 - Wyrok WSA w Gorzowie Wlkp.
|
|
|||
|
2021-09-09 | |||
|
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. | |||
|
Grażyna Staniszewska Jacek Jaśkiewicz /przewodniczący sprawozdawca/ Jarosław Piątek |
|||
|
6322 Usługi opiekuńcze, w tym skierowanie do domu pomocy społecznej | |||
|
Pomoc społeczna | |||
|
Samorządowe Kolegium Odwoławcze | |||
|
Uchylono zaskarżoną decyzję | |||
|
Dz.U. 2019 poz 2325 art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j. Dz.U. 2020 poz 1876 art. 61 ust. 1 Usatwa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - t.j. Dz.U. 2021 poz 735 art. 107 § 3 Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jedn. |
|||
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Jaśkiewicz (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Grażyna Staniszewska Sędzia WSA Jarosław Piątek po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 8 grudnia 2021 r. sprawy ze skargi S. A-R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie ustalenia odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej uchyla zaskarżoną decyzję. |
||||
Uzasadnienie
1. Decyzją z dnia [...] czerwca 2021 r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpatrzeniu odwołania S.A.- R. utrzymało w mocy decyzję Burmistrza z dnia [...] grudnia 2019 r., nr [...], ustalającą skarżącej odpłatność za pobyt jej ojca P.A. w DPS. Podstawą wydania tej decyzji były w szczególności art. 39 ust. 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 735) oraz art. 2 ust. 1, art. 8 ust. 3, art. 60 ust.1, 2, 3, art. 61 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 i pkt 2 lit. b oraz ust 2d ustawy o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1876; dalej u.p.s.). W uzasadnieniu tej decyzji organ II instancji podał, że decyzją Burmistrza z dnia [...] grudnia 2019 r. ustalono odpłatność za pobyt ojca skarżącej P.A. w DPS. Dnia 21 czerwca 2021 r. uwzględniono wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. Dalej wskazano, że po rozpatrzeniu sprawy na podstawie posiadanych akt oraz obowiązujących przepisów Samorządowe Kolegium Odwoławcze zważyło, iż odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. "Decyzja organu I instancji jest zgodna z prawem. Organ I instancji w sposób wyczerpujący przeprowadził postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia kręgu osób zobowiązanych do ponoszenia odpłatności za pobyt Pana P.A. w DPS. Podstawą materialno-prawną stanowią przepisy ustawy o pomocy społecznej i akty wykonawcze do tej ustawy. Organy wykonawcze samorządu mają ustawowy obowiązek dbania o środki publiczne , w tym dochodzenia wydatków na pokrycie opłat za mieszkańców umieszczonych w DPS i są również ustawowo zobowiązane do ich dochodzenia od osób zobowiązanych w partycypacji kosztów utrzymania takiego mieszkańca. Organ I instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie administracyjne w przedmiotowej sprawie i dokonał ich subsumpcji". Na tym uzasadnienie decyzji się kończy, a pozostałą jej część (s. od 2 do 5) zajmuje pouczenie o skardze do sądu administracyjnego. 2. Z akt administracyjnych sprawy wynika, że postępowanie w niniejszej sprawie dotyczy decyzji Burmistrza z dnia [...] grudnia 2019 r., nr [...], ustalającą skarżącej odpłatność za pobyt jej ojca P.A. w DPS w kwocie 1009, 04 zł od dnia [...] sierpnia 2019 r. do [...] sierpnia 2019 r. i 1251, 22 zł miesięcznie od września 2019 r. Decyzja ta została zaskarżona przez S.A.-R. odwołaniem wniesionym po terminie. Postanowieniem z dnia [...] lipca 2020 r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze odmówiło skarżącej przywrócenia terminu do wniesienia tego odwołania. Na skutej jej skargi tutejszy sąd prawomocnym wyrokiem z dnia 10 grudnia 2020 r. w sprawie II SA/Go 486/20 uchylił to postanowienie. Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2021 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze przywróciło skarżącej termin do wniesienia odwołania. 3. Oprócz niniejszej sprawy przedmiotem postępowań toczących się przed tymi samymi organami oraz tutejszym sądem z udziałem skarżącej jako strony były sprawy dotyczące: 1) decyzji Burmistrza z dnia [...] września 2020 r., nr [...] i decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] grudnia 2020 r., nr [...] w przedmiocie odmowy zwolnienia z odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej; 2) decyzji Burmistrza z dnia [...] września 2020 r., nr [...] oraz decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] grudnia 2020 r., nr [...] dotyczącej zmiany decyzji Burmistrza z dnia [...] grudnia 2019 r., nr [...]; 3) decyzji Burmistrza z dnia [...] kwietnia 2020 r., nr [...] i decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] stycznia 2021 r., nr [...], w przedmiocie odmowy zwolnienia z odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej We wszystkich tych sprawach zaskarżone decyzje zostały uchylone przez tutejszy sąd. 4. W skardze wniesionej przeciwko decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] czerwca 2021 r., nr [...] skarżąca wniosła o jej uchylenie jako niezgodnej z prawem. W jej uzasadnieniu opisała przebieg i stan spraw prowadzonych z jej udziałem przez organy a dotyczących ustalenia skarżącej odpłatności za pobyt jej ojca P.A. w DPS, odmowy zwolnienia z tej opłaty oraz postępowania dotyczącego przywrócenia terminu. Podniosła, że P.A. oprócz niej posiada jeszcze dwójkę dzieci, synów T. i R.. W rozpatrywanej sprawie organ powinien był prowadzić postępowanie jednocześnie wobec wszystkich zstępnych. Osoby te powinny być zawiadomione o wszczęciu postępowania, a także ich wszystkich powinna dotyczyć decyzja wydana w sprawie ustalenia obowiązku odpłatności za pobyt mieszkańca DPS. Organ, aby obciążyć opłatą za dany okres powinien znać stan dochodów wszystkich potencjalnie zobowiązanych. Wskazała, że P.A. nie interesował się swoimi dziećmi. Nie pojawił się nawet, gdy jego syn uległ tragicznemu wypadkowi i wiele miesięcy spędził w szpitalu. Nie obchodziło go, czy jego syn przeżył, w jakim jest stanie, czy potrzebuje pomocy, jak mama poradzi sobie w tej strasznej i ciężkiej sytuacji. Do dnia dzisiejszego nie odwiedza i nie kontaktuje się z synem. W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w decyzji. Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje: 5. Zgodnie art.1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2021 r., poz. 137), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości między innymi poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym zasadą jest, że kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Z kolei zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 2325; dalej p.p.s.a.) sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a, który dotyczy interpretacji podatkowych i który nie ma zastosowania w niniejszej sprawie. Wyjaśnić również trzeba, że niniejsza sprawa, z uwagi na zgodnie wnioski stron w tym zakresie, na podstawie art. 119 pkt 2 p.p.s.a. została rozpoznana przez Sąd w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym. 6. Na wstępie należy podkreślić, że niniejsze orzeczenie i jego wynik dotyczą wyłącznie sprawy rozstrzygniętej w I instancji decyzją Burmistrza z dnia [...] grudnia 2019 r., nr [...], ustalającą skarżącej odpłatność za pobyt jej ojca P.A. w DPS. Pozostałe sprawy, o których mowa w punkcie 3 niniejszego uzasadnienia i do których nawiązuje też skarżąca, w szczególności formułując wniosek o zwolnienie jej z odpłatności, nie są tą kontrolą objęte. 7. Jeśli chodzi o niniejszą sprawę stosownie do treści art. 60 ust. 1 u.p.s. pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca, z zastrzeżeniem ust. 3. Zgodnie z art. 59 ust. 1 omawianej ustawy decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę mieszkańca domu za jego pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej. Przepis art. 61 ust. 1 u.p.s. wymienia osoby zobowiązane do wnoszenia tych opłat. Są w kolejności: 1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, 2) małżonek, zstępni przed wstępnymi, 3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej, - przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność. Wynikający z mocy ustawy obowiązek ponoszenia opłaty za osobę przebywającą w domu pomocy społecznej, ciążący z mocy prawa na określonych podmiotach, wymaga swego skonkretyzowania i zindywidualizowania zarówno co do wysokości, jak i osoby nim obciążonej. Osoby te muszą zatem zostać wskazane, jako zobowiązane, a ich odpłatność, zgodnie z regułami określanymi w treści art. 61 ust. 2 u.p.s., musi zostać ustalona w drodze umowy zaakceptowanej przez organ lub w drodze decyzji wydanej na podstawie art. 59 ust. 1 u.p.s. przez właściwy organ administracji. Ustalenie na podstawie art. 59 ust. 1 u.p.s. w drodze decyzji opłaty ponoszonej przez osoby wymienione w art. 61 ust. 2 ustawy za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej jest alternatywnym rozwiązaniem w stosunku do możliwości ustalenia tej opłaty w drodze umowy, o jakiej mowa w art. 103 ust. 2 ustawy. 8. W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, że przepis art. 61 ust. 1 u.p.s. zawiera krąg osób, w stosunku do których można orzec o obowiązku ponoszenia opłat za pobyt w domu opieki społecznej i jednocześnie wynika z niego kolejność, w jakiej wymienione podmioty ponoszą odpłatność za ten pobyt. Jednak o regule kolejności nie ma mowy w sytuacji wystąpienia obowiązku ponoszenia opłat przez kilkoro zstępnych. Każdy z nich ma taki sam obowiązek ponoszenia opłat, a jedynie różnicować ich może kryterium dochodowe. W sytuacji, gdy występują w sprawie zstępni, którzy potencjalnie mogą być obciążeni kosztami opłat, to organ winien prowadzić postępowanie jednocześnie w stosunku do wszystkich osób należących do tego samego kręgu osób zobowiązanych do ponoszenia opłaty na pobyt. Osoby te powinny być zawiadamiane o wszczęciu postępowania i powinny być stronami tego postępowania, a także ich wszystkich powinna dotyczyć decyzja w sprawie ustalenia obowiązku odpłatności za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej. W sytuacji, gdy organ chce za dany okres obciążyć daną osobę, musi znać sytuację dochodową wszystkich osób zobowiązanych, bo wtedy będzie wiadomo, kto i w jakiej wysokości może zostać obciążony opłatą. Z przepisów ustawy nie wynika, że organ administracji może w sposób arbitralny dokonać wyboru osoby spośród osób zobowiązanych do ponoszenia tej opłaty, będących zstępnymi i tylko w stosunku do niej prowadzić postępowanie (por. wyroki WSA w Rzeszowie z dnia 19 kwietnia 2018 r., II SA/Rz 46/18; WSA w Gliwicach z dnia 14 czerwca 2018 r., IV SA/Gl 56/18, WSA w Warszawie z dnia 27 czerwca 2018 r., VIII SA/Wa 198/18 oraz wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 23 czerwca 2021 r., II SA/Go 385/21; CBOSA). 9. Odnosząc wskazane normatywy do kontrolowanej decyzji wskazać należy, że nie zawiera ona treści umożliwiającej jej kontrolę. Szczątkowe, lakoniczne uzasadnienie nie odnosi się do istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności dotyczących wszystkich istotnych przedmiotowych i podmiotowych elementów sprawy Kolegium nie odniosło się również do zarzutów strony podniesionych w odwołaniu. Stąd też decyzja organu odwoławczego niespełniająca tego rodzaju standardów nie może się ostać, gdyż sąd administracyjny nie może dokonywać bezpośrednio oceny decyzji organu I instancji, jeśli organ II instancji uchylił się od kontroli i zarazem merytorycznego rozpatrzenia sprawy, a wywód Kolegium na temat tej sprawy zajmuje około pół strony, co na jej obszernym pod względem faktycznym i prawnym stanie, jest naruszeniem art. 107 § 3 k.p.a. mającym wpływ na wynik sprawy. Zaniechanie przez organy administracji państwowej nakazanej ramami postępowania odwoławczego oceny merytorycznej, a zarazem brak uzasadnienia decyzji, w myśl utrwalonego orzecznictwa, jest też naruszeniem art. 77 i art. 80 k.p.a. (por. wyrok NSA z 6 sierpnia 1984 r., II SA 742/84, ONSA 1984/2/67). Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, iż organ odwoławczy dopuścił się naruszenia przepisów art. 7, art. 8, art. 11, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a., które co najmniej mogły mieć istotny wpływ na wynik postępowania, co uzasadniało uchylenie zaskarżonej decyzji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. 10. W ponowionym postępowaniu obowiązkiem organu II instancji będzie rozstrzygnięcie sprawy z odniesieniem do wszystkich prawnie relewantnych jej elementów, w szczególności rozważonych w art. 7 i 8 niniejszego uzasadnienia, a także odniesienie się do twierdzeń i zarzutów strony, podniesionych w szczególności w odwołaniu, ze wskazaniem, które to z tych zarzutów mają związek z niniejszą sprawą. Podkreślić jednak należy, na co zwrócić uwagę powinna również skarżąca, że w postępowaniu ustalającym wysokość opłaty za pobyt mieszkańca w domu opieki zdrowotnej ustala się krąg osób zobowiązanych i kryteria dochodowe osoby (osób) obowiązanej do uiszczania takiej opłaty, co wynika z treści art. 61 ust. 2 pkt 2 lit. a i b u.p.s. Natomiast inne okoliczności, o których mowa jest szeroko w skardze, w tym dotyczącej relacji skarżącej lub jej rodzeństwa z ojcem, jak okoliczności dotyczące obciążeń związanych z codziennym funkcjonowaniem zobowiązanego i jego rodziny mogą mieć znaczenie, jednakże dopiero w postępowaniu dotyczącym zwolnienia z ustalonej opłaty przewidzianym w art. 64 i 64a u.p.s., czyli innych spraw, które się już toczą przed organami. |