drukuj    zapisz    Powrót do listy

6460 Znaki towarowe, Własność przemysłowa, Urząd Patentowy RP, Oddalono skargę kasacyjną, II GSK 708/08 - Wyrok NSA z 2009-04-16, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II GSK 708/08 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2009-04-16 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2008-06-27
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Jan Bała /przewodniczący/
Magdalena Bosakirska
Stanisław Gronowski /sprawozdawca/
Symbol z opisem
6460 Znaki towarowe
Hasła tematyczne
Własność przemysłowa
Sygn. powiązane
VI SA/Wa 2019/07 - Wyrok WSA w Warszawie z 2008-02-05
Skarżony organ
Urząd Patentowy RP
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2003 nr 119 poz 1117 art. 120 ust. 1, art. 153 ust. 1, art. 169 ust. 1 i 2, art. 171, art. 172
Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej
Dz.U. 2000 nr 98 poz 1071 art. 28
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r.- Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity
Dz.U.UE.L 1989 nr 40 poz 1 art. 10 ust. 1
Pierwsza Dyrektywa Rady z dnia 21 grudnia 1988 r. mająca na celu zbliżenie ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (89/104/EWG)
Dz.U. 1997 nr 78 poz 483 art. 2, art. 32, art. 45 ust. 1
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jan Bała Sędzia NSA Stanisław Gronowski (spr.) Sędzia del. WSA Magdalena Bosakirska Protokolant Beata Kołosowska po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2009 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej M. L. – P. L. –P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 5 lutego 2008 r. sygn. akt VI SA/Wa 2019/07 w sprawie ze skargi M. L. – P. L. –P. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia w części prawa ochronnego udzielonego na znak towarowy oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 5 lutego 2008 r., sygn. akt VI SA/Wa 2019/07, wydanym w sprawie ze skargi M. L. na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia 20 czerwca 2007 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia w części prawa ochronnego udzielonego na znak towarowy, oddalono skargę.

Sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

Urząd Patentowy RP decyzją z dnia [...] października 2001 r. udzielił M. L. P. P.-H.-U. L.-P., zwanemu dalej "skarżącym", prawa ochronnego na znak towarowy słowny "LECH-POL", z pierwszeństwem od dnia 9 lipca 1998 r. Znak towarowy został wpisany do rejestru znaków towarowych pod numerem 113305. Znak towarowy przeznaczony jest do oznaczania napojów alkoholowych w klasie towarowej 33.

Fabryka Wódek "P. Ł." S.A. z siedzibą w Ł., zwana dalej "spółką", wystąpiła w dniu 23 października 2006 r. do Urzędu Patentowego RP z wnioskiem o wygaśnięcie prawa ochronnego na wyżej wymieniony znak towarowy dla napojów alkoholowych za wyjątkiem wina.

Interes prawny we wszczęciu wspomnianego postępowania spółka uzasadniała faktem złożenia przez skarżącego w dniu 19 maja 2005 r. wniosku do Urzędu Patentowego RP o unieważnienie prawa ochronnego na znak R-145285 LECH WÓDKA", udzielonego spółce z pierwszeństwem od dnia 17 lipca 1998 r., przewidzianego do oznaczania wódek. Wniosek skarżącego w tamtym postępowaniu oparty był na zarzucie podobieństwa znaku spółki do znaku skarżącego zarejestrowanego z wcześniejszym pierwszeństwem.

Według spółki uzasadniającej wniosek o wygaśnięcie prawa ochronnego na znak skarżącego, korzystał on z tego znaku wyłącznie do oznaczania owocowych, mocnych win, nie nakładając go na wszystkie pozostałe napoje alkoholowe z klasy towarowej 33. Decyzja o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy R-132854 "LECH-POL" została wydana w dniu 8 października 1999 r., a zatem w dacie złożenia wniosku o wygaśnięcie prawa z rejestracji minął pięcioletni okres, zobowiązujący uprawnionego do używania znaku dla oznaczania innych napojów alkoholowych, a nie tylko dla wina. Powołując się na art. 255 ust. 1 pkt 3 oraz art. 169 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.), zwanej dalej "p.w.p.", spółka żądała wygaśnięcia prawa ochronnego na omawiany znak w zakresie podanym we wniosku. W myśl art. 255 ust. 1 pkt 3 p.w.p. Urząd Patentowy - w trybie postępowania spornego - rozstrzyga sprawy o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy, w przypadkach określonych w art. 169 ustawy. Zgodnie zaś z art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. prawo ochronne na znak towarowy wygasa również na skutek nieużywania zarejestrowanego znaku towarowego w sposób rzeczywisty dla towarów objętych prawem ochronnym w ciągu nieprzerwanego okresu pięciu lat, po dniu wydania decyzji o udzieleniu prawa ochronnego, chyba że istnieją ważne powody jego nieużywania.

W odpowiedzi na wniosek skarżący podnosił niewłaściwy sposób liczenia przez spółkę pięcioletniego okresu rzeczywistego nieużywania znaku. W jego ocenie okres ten należy liczyć od dnia 22 sierpnia 2001 r., tj. od dnia uchylenia poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17 ze zm.), pod rządami której nastąpiła rejestracja znaku R-132854. Ponieważ wniosek o wygaśnięcie prawa ochronnego sporządzono w dniu 12 października 2006 r., wniosek ten był zdaniem skarżącego przedwczesny. Ponadto, w ocenie skarżącego, aby uchylić zarzut nieużywania znaku wystarczające było używanie spornego znaku w odniesieniu dla niektórych towarów z klasy 33, jako towarów tego samego rodzaju. Jak wskazał od połowy 2001 r. rozpoczął działania mające na celu uruchomienie produkcji wódki pod znakiem "LECH-POL" i "MARIUSZ LECH". Jako potencjalny rynek dla tych artykułów rozważał teren Polski i Ukrainy. W tym celu stworzono projekt graficzny butelek opatrzonych tymi znakami. Podjęto również rozmowy w sprawie dystrybucji alkoholu na Ukrainie. Jednakże za uwagi na przeszkody zamierzenie to nie zostało zrealizowane.

Decyzją z dnia [...] czerwca 2007 r. [...] Urząd Patentowy stwierdził z dniem 23 października 2006 r. wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy "LECH-POL" w części dotyczącej napojów alkoholowych za wyjątkiem wina. W ocenie organu spółka wykazała interes prawny dla wszczęcia postępowania, a to z uwagi na toczące się przeciwko niej postępowanie z wniosku skarżącego o unieważnienie prawa ochronnego udzielonego spółce na znak towarowy "LECH-POL" nr R-145285.

Zdaniem organu, ustosunkowującego się do zarzutu niewłaściwego liczenia okresu pięcioletniego rzeczywistego używania znaku przez uprawnionego, termin ten liczy się wstecz od dnia złożenia wniosku, przy czym okres pięcioletni nie może upłynąć przed datą rejestracji znaku, gdyż data rejestracji jest ostatecznym terminem, od którego uprawniony powinien rozpocząć używanie znaku towarowego. Licząc wspomniany okres, nawet jak chciał tego uprawniony ze znaku od dnia 22 sierpnia 2001 r., okres pięcioletni i tak już upłynął w dacie złożenia wniosku przez spółkę (23 października 2006 r.).

Jak ustalił Urząd Patentowy, skarżący nie wykazał, aby w ww. okresie używał znaku nr R-113305 dla napojów alkoholowych innych poza winem, jak również nie wykazał zaistnienia ważnych powodów usprawiedliwiających nieużywanie tego znaku. Powoływanie się przez skarżącego na używanie spornego znaku do oznaczania wina nie było, w ocenie organu, wystarczającym argumentem na stwierdzenie, iż posiadany znak towarowy powinien nadal podlegać ochronie dla wódek. Znak został zarejestrowany dla napojów alkoholowych co daje tak szerokie spektrum tego towaru, iż przeciętny odbiorca spotkając się z tym znakiem dotychczas jedynie na winach nie odnosił go do wódek. Używanie zatem przedmiotowego znaku dotychczas dla win nie eliminuje możliwości stwierdzenia jego wygaśnięcia w części dotyczącej innych napojów alkoholowych, a w szczególności wódek, a to z uwagi na nieużywanie tego znaku przez okres pięcioletni dla tych napojów alkoholowych.

Urząd Patentowy nie uwzględnił argumentacji skarżącego o wystąpieniu ważnych powodów dla nieużywania znaku. Takim powodem nie jest niedojście przez skarżącego do porozumienia z ewentualnym producentem wódek i sieciami handlowymi rozprowadzającymi alkohol. Samo zaś podjęcie czynności przygotowawczych, bez związku z ważną przyczyną uniemożliwiającą używanie znaku, nie stanowi podstawy do oddalenia wniosku o wygaśnięcie prawa ochronnego.

Od powyższej decyzji skarżący wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. Decyzji zarzucił rażące naruszenie art. 7 i art. 80 k.p.a. oraz art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. poprzez dowolne przyjęcie, że znak nie był używany w sposób rzeczywisty. Podtrzymał zarzut liczenia upływu pięcioletniego okresu nieużywania znaku od dnia 22 sierpnia 2001 r., tj. od daty wejścia w życie ustawy Prawo własności przemysłowej, a nie jak wyliczył Urząd Patentowy, od dnia rejestracji znaku (17 września 1999 r.). Również podtrzymał zarzut, że używanie znaku dla oznaczania wina było wystarczającą przeszkodą dla stwierdzenia wygaśnięcia znaku w odniesieniu do pozostałych alkoholi w klasie 33, do których należy wino. Z tych względów, wbrew stanowisku organu, znak był używany.

Ponadto, zdaniem skarżącego, podejmowane przez niego próby uruchomienia produkcji wódek stanowiły uzasadniającą podstawę dla usprawiedliwienia nieużywania znaku w rozumieniu art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. Zarzucił też brak interesu prawnego po stronie spółki dla złożenia wniosku o wygaśnięcie spornego prawa ochronnego. Ponadto podniósł niedopuszczalność zmiany przez Urząd Patentowy decyzji o udzieleniu prawa ochronnego skarżącemu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W., jak to już wskazano na wstępie, oddalił skargę.

W ocenie Sądu I instancji w sprawie mają zastosowanie przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej, a to z uwagi na złożenie przez spółkę omawianego wniosku w dniu 23 października 2006 r. Przepis art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p., stanowiący podstawę dla wygaśnięcia prawa z rejestracji, jak podkreślił Sąd I instancji, wskazuje na trzy zagadnienia, które były przedmiotem zarzutów skargi: interes prawny osoby wszczynającej postępowanie o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego, określenie towarów (usług) objętych rejestracją i okres rzeczywistego nieużywania znaku.

Przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej nie dają legalnej definicji interesu prawnego, zatem w tym zakresie zastosowanie znajduje art. 28 k.p.a. zgodnie z którym stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Interes prawny, jak wskazał Sąd I instancji, jest kategorią normatywną z zakresu prawa materialnego, więc jego źródłem jest norma prawa materialnego na podstawie której określony podmiot, w określonym stanie faktycznym może żądać konkretyzacji własnych uprawnień lub obowiązków. Interes prawny musi mieć charakter realny, tj. rzeczywiście i aktualnie istniejący. Sąd I instancji podzielił stanowisko Urzędu Patentowego w kwestii posiadania przez spółkę interesu prawnego dla wszczęcia postępowania w sprawie. Skarżący bowiem wszczął postępowanie administracyjne przeciwko spółce o unieważnienie prawa ochronnego udzielonego dla jej znaku towarowego "LECH WÓDKA" nr R-145285, przeciwstawiając temu znakowi towarowemu własne znaki "MARIUSZ LECH" i "LECH POL", a to z uwagi na wcześniejsze pierwszeństwo z rejestracji własnych znaków oraz podobieństwo omawianych znaków. Toteż, posiadając prawo ochronne na własny znak towarowy "LECH WÓDKA" spółka, wobec opozycji skarżącego do używania tego znaku, wykazała rzeczywisty i aktualny interes prawny. Posiadając bowiem własny znak towarowy dla oznaczania wódek, w związku z akcją procesową skarżącego, nie mogła korzystać z nabytych uprawnień dla oznaczania wódek pod posiadanym znakiem towarowym.

Sąd I instancji nie podzielił też argumentacji skarżącego, który wywodził brak podstaw dla częściowego wygaśnięcia prawa ochronnego na tej podstawie, że skarżący używał znak dla oznaczania wina objętego klasą towarową 33, na którą udzielono rejestracji. Sąd I instancji przywołał porozumienie nicejskie dotyczące międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług (Dz. U. z 2003 r. Nr 63, poz. 583). Napoje alkoholowe z klasy 33, z uwagi na wyłączenie z niej piwa można podzielić, ze względu na zawartość alkoholu na wysokoprocentowe lub średnioprocentowe. Do wysokoprocentowych zaliczają się spirytus i różnego rodzaju wódki, zawierające alkohol destylowany. Wódki z kolei można podzielić na: wódki czyste, wódki wyborowe, wódki luksusowe, wódki gatunkowe. Do szeroko pojętych wódek gatunkowych zalicza się też wysokoprocentowe napoje alkoholowe produkowane z destylatów owocowych i ziołowych rektyfikowanych takie jak: calvados, winiak, kirsz, grappa, gin, cytrynówka, przepalanka, jarzębiak, anyżówka, goldwasser, a także wódki produkowane z destylatów nierektyfikowanych takie jak: arak, rum, starka, whisky, brandy, rakija, śliwowica, tequila, mescal, zwane wódkami gatunkowymi naturalnymi. Wódki gatunkowe ze względu na ilość ekstraktu można również podzielić na: wódki wytrawne, wódki półwytrawne, wódki półsłodkie, wódki słodkie jak likiery i kremy. Do alkoholi średnioprocentowych zaliczają się wina. Wina można podzielić między innymi na wina gronowe, wina owocowe i inne. Zatem, wykaz towarów w klasie 33 "napoje alkoholowe" faktycznie dzieli te napoje na średnioprocentowe, do których należy wino oraz wysokoprocentowe (różnego rodzaju wódki), których jest bardzo szeroki wachlarz, a których skarżący nie produkował i tym samym nie oznaczał spornym znakiem towarowym.

Z powyższych względów Sąd I instancji podzielił stanowisko Urzędu Patentowego co do zasadności wygaśnięcia, na podstawie art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p., znaku towarowego skarżącego w zakresie tych alkoholi, a zwłaszcza wódek, które nie były oznaczane przez skarżącego spornym znakiem towarowym.

Sąd I instancji podzielił również stanowisko Urzędu Patentowego w zakresie sposobu liczenia okresu pięcioletniego nieużywania spornego znaku. Przepis art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. nie podaje daty od jakiej należy liczyć okres nieużywania znaku. Zdaniem Sądu I instancji należałoby tutaj posiłkować się przepisem art. 10 ust. 1 Pierwszej Dyrektywy z dnia 21 grudnia 1988 r. (89/104/EWG) mającej na celu zbliżenie ustawodawstwa Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz. U. UE L z dnia 11 lutego 1989 r.). W myśl tego przepisu, jeżeli w okresie pięciu lat od daty zakończenia procedury rejestracji znak towarowy nie był rzeczywiście używany przez właściciela we Wspólnocie w stosunku do towarów lub usług, dla których jest zarejestrowany, lub jeżeli takie używanie było zawieszone przez nieprzerwany okres pięciu lat, znak towarowy podlega sankcjom przewidzianym w niniejszej dyrektywie, chyba że istnieją usprawiedliwione powody jego nieużywania. W świetle tego przepisu okres nieużywania znaku należałoby liczyć od daty zakończenia procedury rejestracji. Jednakże dopiero wydanie decyzji o wygaśnięciu prawa ochronnego powoduje skutek utraty tego prawa. Przepis art. 172 p.w.p. powołuje się na wystąpienie "zdarzenia", z którym ustawa wiąże skutek wygaśnięcia prawa ochronnego, nie dookreśla tego pojęcia. Posiłkując się zatem prawem wspólnotowym można w tym miejscu wskazać, zdaniem Sądu I instancji, na art. 54 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz. U. L 011, 14/01/1994 P. 0001-0036). Stosownie do tego przepisu, uważa się, że wspólnotowy znak towarowy, od daty złożenia wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia lub roszczenia wzajemnego nie powoduje skutków określonych w niniejszym rozporządzeniu w zakresie, w jakim stwierdzono wygaśnięcie praw właściciela. Na wniosek jednej ze stron może zostać ustalona w decyzji data wcześniejsza, z jaką wystąpiła jedna z podstaw stwierdzenia wygaśnięcia. Skoro zatem, jak wskazał Sąd I instancji, data złożenia wniosku jest elementem brzegowym działania prawa właściciela znaku towarowego, to nie jest błędem przyjęcie tego elementu jako terminu, o którym mowa w art. 172 p.w.p. w związku z miernikiem okresu z art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. Procedura rejestracji znaku uprawnionego (R-132854) została zakończona decyzją o rejestracji z dnia 17 września 1999 r. Licząc od tej daty do dnia złożenia wniosku o wygaśniecie prawa ochronnego na znak skarżącego (23 października 2006 r.) upłynął okres ponad pięć lat. Liczenie tego okresu od dnia złożenia omawianego wniosku wstecz również wskazuje na upływ terminu pięcioletniego, bowiem od dnia złożenia wniosku o wygaśnięcie prawa ochronnego na znak uprawnionego okres pięcioletni rozpoczynał swój bieg od dnia 23 października 2001 r. Jeżeli natomiast przyjąć, jak chce tego skarżący, by okres ten był liczony od dnia 22 sierpnia 2001 r. (data wejścia w życie ustawy Prawo własności przemysłowej) to byłby on także dłuższy niż pięć lat.

Sąd I instancji wskazał również na art. 169 ust. 4 p.w.p., odnoszący się do kwestii używania znaku. Zgodnie z tym przepisem przez używanie znaku, w rozumieniu ust. 1, rozumie się również używanie znaku: różniącego się od znaku, na który udzielono prawa ochronnego, w elementach, które nie zmieniają jego odróżniającego charakteru (pkt 1); przez umieszczanie znaku na towarach lub ich opakowaniach wyłącznie dla celów eksportu (pkt 2); przez osobę trzecią za zgodą uprawnionego (pkt 3); przez osobę upoważnioną do używania znaku wspólnego albo znaku wspólnego gwarancyjnego (pkt 4). Nie uważa się natomiast za używanie znaku w sposób rzeczywisty używania znaku w reklamie towaru, który nie jest dostępny na rynku krajowym ani nie jest w kraju wytwarzany na potrzeby eksportu (art. 169 ust. 5 p.w.p.).

Skarżący nie używał omawianego znaku towarowego dla oznaczania wódek, nie umieszczał go na opakowaniach takich towarów w eksporcie, jak również znaku nie używała osoba trzecia za zgodą uprawnionego, a także nie był to znak wspólny używany dla wymienionych alkoholi przez osobę upoważnioną. Zresztą, w ogóle nie wykazał on, aby nakładał posiadany znak na tego rodzaju towary. Zgodnie natomiast z art. 169 ust. 6 p.w.p. obowiązek udowodnienia używania znaku towarowego spoczywał na uprawnionym z tytułu prawa ochronnego. Skarżący udowodnił, co nie jest w sprawie sporne, że używał znaku jedynie do oznaczania wina.

W ocenie Sądu I instancji skarżący niezasadnie powołuje się na przepis art. 12 Pierwszej Dyrektywy. W myśl tego przepisu uprawnienie do znaku towarowego podlega wygaśnięciu, jeżeli w nieprzerwanym okresie pięciu lat znak ten nie został wprowadzony do rzeczywistego używania w Państwie Członkowskim w powiązaniu z towarami lub usługami, dla których jest zarejestrowany, i nie istnieją żadne uzasadnione powody jego nie używania; jednakże nikt nie może żądać wygaśnięcia praw właściciela znaku towarowego, jeżeli w przedziale czasu pomiędzy upływem pięcioletniego okresu i złożeniem wniosku o wygaśnięcie rozpoczęło się lub zostało wznowione rzeczywiste używanie znaku towarowego; rozpoczęcie lub wznowienie używania w okresie trzech miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wygaśnięcie rejestracji, które nastąpiło najwcześniej w momencie upływu nieprzerwanego pięcioletniego okresu nieużywania, nie jest brane pod uwagę, jeżeli przygotowania do rozpoczęcia lub wznowienia używania podjęte zostały dopiero wówczas gdy właściciel dowiedział się o możliwości złożenia wniosku o wygaśnięcie.

Jednakże, jak wskazał Sąd I instancji, istotą argumentacji skarżącego, której Sąd ten nie podzielił, było to, iż dla utrzymania prawa ochronnego z rejestracji wystarczającym było nakładanie znaku na jakikolwiek produkt z dziedziny napojów alkoholowych. Argumentem za odrzuceniem stanowiska skarżącego jest zasada częściowego wygaśnięcia prawa ochronnego, zakładająca usunięcie z wykazu z rejestru tylko tych towarów lub usług, dla których znak nie był używany zgodnie z wymogami ustawowymi - art. 171 p.w.p. (por. Obowiązek używania znaku towarowego, Studium z Prawa Polskiego na tle prawnoporównawczym, M. Trzebiatowski, Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2007, s. 415-416). Stanowisko skarżącego pozostaje także w kolizji z art. 13 Pierwszej Dyrektywy. W myśl tego przepisu, jeżeli podstawy do odmowy rejestracji, wygaśnięcia lub stwierdzenia nieważności znaku towarowego istnieją jedynie w odniesieniu do niektórych towarów lub usług, dla których ten znak towarowy został zgłoszony lub zarejestrowany, odmowa rejestracji, wygaśnięcie lub stwierdzenie nieważności będzie dotyczyło jedynie tych towarów lub usług.

Sąd I instancji również podzielił stanowisko Urzędu Patentowego RP, iż skarżący nie wykazał zaistnienia ważnych powodów dla nieużywania znaku w części, w której organ ten stwierdził wygaśnięcie znaku. Powody te zawsze muszą być obiektywnie niezależne od uprawnionego, czego skarżący nie wykazał. Trudności ze zbytem wódek powinny być dla producentów tego alkoholu okolicznością znaną. Stąd fakt ten nie może być uznany za ważny powód nieużywania znaku. Zresztą, na rynku alkoholi pojawiają się nowi sprzedawcy, a więc istnieją jeszcze możliwości oznaczania wódek nowymi znakami towarowymi.

Sąd I instancji nie dopatrzył się także zasadności zarzutu naruszenia przez Urząd Patentowy wskazanych w skardze przepisów postępowania administracyjnego. W ocenie Sądu organ administracji uwzględnił wszystkie dowody zgromadzone w sprawie i odniósł się do nich w uzasadnieniu decyzji z zastosowaniem odpowiednich przepisów prawa przy właściwej ich interpretacji. To, że skarżący przyjmuje inną interpretację stanu faktycznego i zastosowanych przepisów, niż Urząd Patentowy, nie dowodzi jeszcze dowolności zaskarżonego rozstrzygnięcia. Natomiast sąd administracyjny nie jest kolejną instancją i tym samym nie może poddawać ocenie, czy dokonany przez organ administracji państwowej wybór, w ramach zasady swobodnej oceny dowodów, jest słuszny, gdyż sąd ten nie jest uprawniony do badania merytorycznej zasadności (celowości) decyzji administracyjnej (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 stycznia 1998 r., sygn. akt I SA/Kr 36/97). Innymi słowy, jeżeli postępowanie dowodowo-wyjaśniające i dokonana na tej podstawie ocena stanu faktycznego sprawy są przeprowadzone poprawnie, jak w rozpoznawanej sprawie, to organ administracji publicznej nie dokonuje rozstrzygnięcia z naruszeniem prawa, a sąd, w ramach kontroli orzeczniczej organu administracji publicznej, nie może rozstrzygnięcia takiego zakwestionować, gdyż - jak to wyżej wskazano - sprawuje on kontrolę tylko pod kątem legalności orzeczenia, nie zaś jego słuszności.

Od powyższego wyroku skarżący wniósł skargę kasacyjną, wnosząc o uchylenie tego wyroku, a także decyzji Urzędu Patentowego.

Skargę kasacyjną skarżący oparł na obu podstawach, o których mowa w art. 174 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a.

Skarga kasacyjna w pierwszej kolejności zarzuca naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a., polegające na:

1. Błędnym ustaleniu posiadania przez spółkę interesu prawnego, w rozumieniu art. 169 p.w.p., wymaganego dla złożenia wniosku o wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy skarżącego. Jak podnosi, podtrzymując wcześniejsze stanowisko w sprawie, złożenie przez skarżącego wniosku o unieważnienie jednego ze znaków spółki nie przesądza o istnieniu po jej stronie interesu prawnego dla domagania się wygaśnięcia prawa ochronnego na znak skarżącego.

2. Błędnym ustaleniu faktu nieużywania przez skarżącego spornego znaku towarowego na potrzeby wygaśnięcia w części prawa ochronnego na ten znak, skoro przedmiot rejestracji znaku towarowego w wykazie towarów obejmował tylko jedną pozycję "napoje alkoholowe", zaś wino, dla oznaczania którego służył znak, jest napojem alkoholowym. Ponadto skarga kasacyjna czyni zarzut nieustosunkowania się Sądu I instancji do naruszenia przez Urząd Patentowy przepisu art. 255 ust. 4 p.w.p., w myśl którego organ rozstrzyga sprawy w trybie po-stępowania spornego w granicach wniosku i jest związany podstawą prawną wskazaną przez wnioskodawcę. Jak podnosi skarżący spółka wnosiła o wygaśnięcie prawa ochronnego znaku skarżącego dla wszystkich napojów alkoholowych za wyjątkiem wina, w sytuacji, gdy wino nie było ujęte w decyzji o rejestracji tego znaku, gdyż decyzja ta obejmowała tylko jeden towar – napoje alkoholowe. Stąd, jak wywodzi, dopóki decyzja o rejestracji spornego znaku nie zostanie uchylona lub unieważniona, wniosek spółki nie mógł dotyczyć tej decyzji.

3. Zastosowaniu nieistniejącego przepisu, który stanowiłby podstawę w postępowaniu administracyjnym dla zmiany treści ostatecznej decyzji w przedmiocie rejestracji spornego znaku towarowego.

4. Pozbawieniu skarżącego możliwości skorzystania ze zwykłego trybu odwoławczego od decyzji Urzędu Patentowego, stanowiącej przedmiot skargi do Sądu I instancji, czym naruszono art. 32 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.

5. "Braku podstaw do twierdzenia, że znak wnioskodawcy w innym postępowaniu pozostanie zarejestrowany, skoro nie zakończyło się postępowanie prawomocnym wyrokiem w sprawach znaków uprawnionego. Tym samym nastąpiło swoiste "sprzężenie zwrotne", niedopuszczalne w polskim porządku prawnym, naruszające przepis art. 2 Konstytucji RP, gdzie jedna decyzja nieprawomocna powoduje skutek prawny w stosunku do innego postępowania, a wydana decyzja w tym drugim postępowaniu stanowiła podstawę do rozstrzygnięcia w tym pierwszym postępowaniu".

6. Skarga kasacyjna zarzuca naruszenie prawa materialnego (art. 174 pkt 1 p.p.s.a.), a mianowicie art. 169 ust. 1 pkt 1 p.p.s.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na ustaleniu wygaśnięcia prawa ochronnego na sporny znak, przeznaczony do oznaczania alkoholi, z uwagi na nieużywanie przez skarżącego spornego znaku, pomimo oznaczania przez skarżącego tym znakiem wina, będącego napojem alkoholowym.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 174 p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na: 1) naruszeniu prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie lub 2) naruszeniu przepisów postępowania jeśli uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Przepis art. 176 p.p.s.a. nakazuje z kolei, by skarga kasacyjna czyniła zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierała oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem czy jest ono zaskarżone w całości, czy w części, przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany. Tak więc w skardze kasacyjnej należy wskazać konkretne przepisy prawa materialnego i procesowego naruszone przez sąd pierwszej instancji orzeczeniem będącym przedmiotem zaskarżenia.

Wymagane określenie podstaw kasacji i ich uzasadnienie obejmuje wskazanie, które przepisy ustawy zostały naruszone, na czym to naruszenie polegało i jaki mogło mieć wpływ na wynik sprawy (postanowienie SN z 11 marca 1997 r., III CKN 13/97, OSN z 1997 r. Nr 8, poz. 114). Nie stanowi zatem przytoczenia podstawy kasacyjnej zgłoszenie ogólne zarzutu naruszenia przepisów postępowania bez wskazania konkretnego przepisu, który w ocenie skarżącego został naruszony.

Zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego autor skargi kasacyjnej winien wskazać na czym polega ich błędna wykładnia i niewłaściwe zastosowanie oraz jaka powinna być jego zdaniem prawidłowa i jak należało je zastosować. Z kolei, zarzucając naruszenie prawa procesowego, należy wskazać przepisy tego prawa naruszone przez sąd, precyzując na czym polegało uchybienie tym przepisom i dlaczego mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Ponadto, w świetle regulacji zawartej w zdaniu pierwszym art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, mając jedynie obowiązek wzięcia pod rozwagę z urzędu nieważność postępowania, która jednakże w niniejszej sprawie nie miała miejsca. Zatem, z uwagi na związanie granicami skargi kasacyjnej, przytoczenie podstawy kasacyjnej musi być precyzyjne, bowiem Naczelny Sąd Administracyjny może uwzględnić tylko te przepisy, które zostały wyraźnie wskazane w skardze kasacyjnej jako naruszone. Nie jest natomiast władny badać, czy wojewódzki sąd administracyjny nie naruszył innych przepisów (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2000 r., sygn. akt IV CKN 1518/00, Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2001, nr 3, poz. 39, postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 sierpnia 2004 r., sygn. akt FSK 299/04, niepublikowane oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 września 2005 r. sygn. akt I FSK 2589/04, niepublikowany).

Ponadto istotne jest, by skarżący zawarł w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia przepisów, które mogły być i były stosowane przez sąd I instancji w procesie orzekania.

Przedstawienie wymagań formalnych, jakim powinna odpowiadać skarga kasacyjna, ma istotne znaczenie w niniejszej sprawie, gdyż wskazane zarzuty kasacyjne nie są w pełni precyzyjne, co utrudnia Sądowi II instancji ustosunkowanie się do nich. Dotyczy to w szczególności zarzutów, o których mowa w punktach 4 i 5.

Ustosunkowując się do podniesionych w skardze kasacyjnej zarzutów, nie są one oparte na usprawiedliwionych podstawach.

Sąd I instancji nie naruszył przepisu art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a., oddalając skargę i podzielając stanowisko Urzędu Patentowego w kwestii posiadania przez spółkę interesu prawnego dla wszczęcia postępowania o wygaśnięcie spornego znaku towarowego skarżącego, opartego na przepisie art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. W myśl art. 169 ust. 2 p.w.p. Urząd Patentowy wydaje decyzję stwierdzającą wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy w przypadkach, o których mowa w ust. 1, na wniosek każdej osoby, która ma w tym interes prawny. W polskim prawie administracyjnym przesłanka interesu prawnego kreuje pojęcie strony postępowania administracyjnego w rozumieniu art. 28 k.p.a. Ma ono dwie płaszczyzny - procesową, bo uzasadnia wszczęcie postępowania administracyjnego w określonej sprawie oraz materialnoprawną, bo wynika z przepisów prawa materialnego, które dotyczą określonych praw i obowiązków danego podmiotu. Istnienie interesu prawnego podmiotu żądającego wszczęcia postępowania musi być ustalane na tle okoliczności faktycznych podnoszonych we wniosku oraz adekwatnych do tych okoliczności przepisów prawa materialnego.

W sprawach z zakresu prawa własności przemysłowej, dotyczących znaków towarowych, normę prawną dla ustalenia istnienia interesu prawnego należy wyprowadzać z prawnomaterialnej regulacji problematyki znaków towarowych, jednakże z uwzględnieniem roli, jaką prawa ochronne na znaki towarowe spełniają dla funkcjonowania rynku, tj. ich funkcji w obrocie, która polega w szczególności na odróżnieniu towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa (art. 120 ust. 1 p.w.p.) oraz z uwzględnieniem celu ustanowienia ochrony, którym jest nabycie prawa wyłącznego używania znaku towarowego (art. 153 ust. 1 p.w.p.).

Z istoty i celu ustanowienia prawa ochronnego na znak towarowy, znak ten powinien w sposób rzeczywisty funkcjonować w obrocie gospodarczym. Wskazuje na to także Pierwsza Dyrektywa w sprawie harmonizacji znaków towarowych. W świetle preambuły tej dyrektywy w celu ograniczenia ogólnej liczby zarejestrowanych i chronionych we Wspólnocie znaków towarowych i, w następstwie tego, liczby kolizji powstających między nimi, istotnym jest stosowanie wymogu, że zarejestrowane znaki towarowe muszą być rzeczywiście używane lub, jeżeli nie są używane, powinny podlegać wygaśnięciu; niezbędne jest zapewnienie, że znak towarowy nie może być unieważniony na podstawie istnienia wcześniejszego nieużywanego znaku towarowego, podczas gdy Państwom Członkowskim pozostawia się swobodę stosowania tej samej zasady w odniesieniu do rejestracji znaku towarowego lub przyjęcia postanowienia, że znak towarowy nie może być skutecznie powołany w postępowaniu w sprawie naruszenia, jeżeli w wyniku rozpatrzenia skargi stwierdzono, że znak towarowy podlega wygaśnięciu; we wszystkich tych przypadkach Państwo Członkowskie decyduje o ustanowieniu stosownych zasad proceduralnych.

Z powyższych względów celem instytucji wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy, o jakiej mowa w art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p., jest eliminowanie praw ochronnych na te oznaczenia, które nie są używane w sposób rzeczywisty w obrocie gospodarczym przez dłuższy określony w ustawie czas. Toteż, zawarty w art. 169 ust. 2 p.w.p. wymóg wykazania przez wnioskodawcę interesu prawnego w żądaniu stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy z powodu jego nieużywania, o którym mowa w art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p., nie może być rozumiany w sposób, który w istocie zamykałby drogę do stwierdzenia wygaśnięcia znaku towarowego rzeczywiście nieużywanego przez czas określony w ustawie oraz czyniłby iluzorycznym uprawnienie określone w art. 169 ust. 2 p.w.p. do żądania stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na taki znak towarowy. Dla wykazania interesu prawnego, o jakim mowa w art. 169 ust. 2 p.w.p., w żądaniu stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy z powodu jego nieużywania (art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p.) wystarczy zatem wskazanie przez wnioskodawcę na własne prawo ochronne na znak towarowy dla takiej samej grupy towarów, co znak towarowy, o stwierdzenie wygaśnięcia, którego wnioskodawca występuje oraz wskazanie na takie wspólne elementy w oznaczeniu występujące w obu znakach towarowych, które czynią przekonanie wnioskodawcy o ich kolizyjności obiektywnie usprawiedliwionym, tj. świadczą o tym, że przekonanie to nie jest oczywiście bezzasadne (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 stycznia 2008 r. II GSK 309/07; LEX nr 447845). Reasumując, skoro skarżący wszczął przeciwko spółce postępowanie w przedmiocie unieważnienia jej znaku towarowego, a to z uwagi na podobieństwo tego znaku ze znakiem skarżącego z wcześniejszym pierwszeństwem, które to postępowanie jest ukierunkowane na pozbawienie spółki prawa do oznaczania swoich towarów znakiem, na który uzyskała rejestrację, spółka ma zatem interes prawny w domaganiu się wygaśnięcia przeciwstawionego znaku skarżącego, gdyż tym sposobem, przynajmniej w części, zmierza do usunięcia przeszkody prawnej dla używania jej znaku zgodnie z uzyskaną rejestracją.

Zarówno w postępowaniu administracyjnym, jak i sądowym, skarżący stał na stanowisku, że używał zarejestrowanego znaku towarowego, poprzez nakładanie go na produkowane przez siebie wino, a zatem nie było podstaw dla orzeczenia wygaśnięcia w części znaku w odniesieniu do wyrobów alkoholowych za wyjątkiem wina, z powołaniem się na przepis art. 169 ust. 1 pkt 1 p.p.s.a., tym bardziej w sytuacji, gdy w wykazie towarów odnoszącym się do zarejestrowanego znaku wskazano "wyroby alkoholowe", zaś wino jest takim towarem. Stanowisko to skarżący podtrzymał w skardze kasacyjnej. Ponadto, według skarżącego, przedmiot rejestracji obejmował tylko jeden towar – "wyroby alkoholowe". Argumentacja skarżącego nie zasługuje na uwzględnienie. Wbrew zaprezentowanemu stanowisku klasa towarowa 33 (napoje alkoholowe), dla oznaczania których przeznaczony był zarejestrowany na rzecz skarżącego znak towarowy, odnosi się do wszystkich napojów alkoholowych, nie zaś tylko jednego produktu jak to wywodził skarżący. Innymi słowy, pod względem przedmiotowym klasę towarową nie identyfikuje w całości jeden towar, lecz teoretycznie nieograniczona liczba rodzajów towaru. Zgodzić się więc należy ze stanowiskiem Sądu I instancji, który na podstawie istniejących na rynku wyrobów alkoholowych wyróżnił ich rodzaje, lokalizując wino wytwarzane przez skarżącego w grupie towarów alkoholowych średnioprocentowych, odróżniając te wyroby od towarów alkoholowych wysokoprocentowych, m.in. spirytusu i wódek, których skarżący nie produkuje, a tym samym nie oznacza takich wyrobów alkoholowych spornym znakiem towarowym.

Z powyższych względów Sąd I instancji nie naruszył prawa, oddalając skargę na decyzję Urzędu Patentowego, orzekającą w części wygaśnięcie prawa ochronnego ze spornego znaku w odniesieniu do alkoholi, za wyjątkiem wina, gdyż w tym zakresie skarżący używał zarejestrowanego na jego rzecz znaku towarowego. Błędny jest pogląd skarżącego, kwestionującego wygaśnięcie spornego prawa ochronnego w odniesieniu do wyrobów alkoholowych, których nie produkował, i tym samym nie oznaczał omawianym znakiem, na tej podstawie, że używał znaku do oznaczania wina. Skarżący nie dostrzega brzmienia art. 171 p.w.p., w myśl którego, jeżeli przyczyna wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy dotyczy jedynie niektórych towarów, wygaśnięcie prawa odnosi się tylko do tych towarów. Przepis ten implementuje regulacje obowiązujące na gruncie wspomnianej już Pierwszej Dyrektywy, a w szczególności art. 10 ust. 1 tej dyrektywy.

Nie zasługują również na uwzględnienie wywody skargi kasacyjnej, upatrujące w stanowiącej przedmiot skargi do Sądu I instancji decyzji Urzędu Patentowego RP w przedmiocie wygaśnięcia w części prawa ochronnego na sporny znak naruszenie przepisów postępowania, polegających na zmianie bez podstawy prawnej ostatecznej decyzji Urzędu Patentowego o rejestracji omawianego znaku towarowego i pozbawienie uprawnionego prawa ochronnego do tego znaku. Skarga kasacyjna nie bierze jednak pod uwagę, iż decyzja o wygaśnięciu prawa ochronnego na znak towarowy, o której mowa w art. 169 ust. 2 p.w.p., nie zmienia ostatecznej decyzji o rejestracji znaku towarowego, chociaż w pewnym stopniu można tutaj mówić o skutku równoważnym, obejmującym okres wygaśnięcia prawa ochronnego od daty potwierdzonej w decyzji (art. 172 p.w.p.). Niemniej, w każdym zaś razie, decyzja Urzędu Patentowego RP o wygaśnięciu prawa ochronnego na znak towarowy, o której mowa w art. 169 ust. 2 w związku z art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p., jest odrębnym rodzajem decyzji, podejmowanej w sytuacji, jeżeli uprawniony nie używa zarejestrowanego znaku towarowego w sposób rzeczywisty dla towarów objętych prawem ochronnym w ciągu nieprzerwanego okresu pięciu lat, po dniu wydania decyzji o udzieleniu prawa ochronnego, co w niniejszej sprawie w stosunku do skarżącego zostało wykazane w odniesieniu do wszystkich rodzajów alkoholi, za wyjątkiem wina. Zgodna z prawem była zatem decyzja Urzędu Patentowego RP o wygaśnięciu w części prawa ochronnego na sporny znak towarowy i w tej sytuacji oddalenie skargi przez Sąd I instancji nie uzasadniało podniesionego w skardze kasacyjnej zarzutu naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a.

Skarga kasacyjna nie zawiera przekonywającej argumentacji na okoliczność naruszenia przez Sąd I instancji art. 2 Konstytucji RP, w myśl którego Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Kontrolując zaskarżoną decyzję Sąd I instancji uznał, iż nie naruszała ona przepisów postępowania administracyjnego (art. 7, 28 i 80 k.p.a.), a znajdowała oparcie w przepisach prawa materialnego, a w szczególności w przepisie art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p.

Niezasadny jest również podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 32 Konstytucji RP, zgodnie z którym wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne (ust. 1); Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny (ust. 2). Skarga kasacyjna nie wykazała nawet związku tych przepisów z rozpoznawaną sprawą, nie mówiąc już o ich naruszeniu. Podobnie też trudno byłoby uznać zasadność naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, w świetle którego każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. W postępowaniu przed Sądem I instancji skarżący był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie rzecznika patentowego, który korzystał z praw procesowych, m.in. przedkładając do akt sprawy załącznik do protokołu. Natomiast Sąd I instancji w obszernych motywach ustosunkował się do stanowiska skarżącego.

Skoro zatem nie zostały naruszone przez Sąd I instancji przepisy wskazane w skardze kasacyjnej, jako nie oparta na usprawiedliwionych podstawach skarga kasacyjna podlega oddaleniu (art. 184 p.p.s.a.).



Powered by SoftProdukt