Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wymóg prowadzenia wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych polegający na składaniu zamówień „za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej placówki” w rozumieniu § 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2015 r. w sprawie wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych (Dz. U. poz. 481) jest spełniony także wówczas, gdy jest to strona zapewniona przez internetowy serwis aukcyjny, taki jak allegro.pl, a pełniąca funkcję samodzielnej strony internetowej m.in. poprzez zapewnienie charakterystycznego i unikalnego adresu przypisanego sprzedawcy (placówce), pod warunkiem że strona ta spełnia pozostałe wymogi wynikajace z § 6 ww. rozporządzenia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA - Beata Blankiewicz-Wóltańska, Sędzia WSA - Monika Kramek, Asesor sądowy WSA - Tomasz Grzybowski (spr.), , Protokolant specjalista Izabela Wrembel, , po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 października 2022 r. przy udziale [...] sprawy ze skargi U. D. na decyzję Głównego Inspektora Farmaceutycznego z dnia [...] kwietnia 2022 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia naruszenia wymagań dotyczących obrotu produktami leczniczymi i nakazania ich usunięcia 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego z dnia [...] października 2018 r. nr [...], 2) zasądza na rzecz U. D. od Głównego Inspektora Farmaceutycznego kwotę 697 (słownie: sześciuset dziewięćdziesięciu siedmiu) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Przedmiotem skargi do tut. Sądu, złożonej przez U. D., jest decyzja Głównego Inspektora Farmaceutycznego z [...] kwietnia 2022 r., utrzymująca w mocy decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego z [...] października 2018 r., nakazującą ww. przedsiębiorcy usunięcie stwierdzonego naruszenia wymagań dotyczących obrotu produktami leczniczymi, a polegającego na prowadzeniu sprzedaży produktów leczniczych z wykorzystaniem strony internetowej pośrednika – portalu aukcyjnego allegro.pl, poprzez zaprzestanie prowadzenia sprzedaży produktów leczniczych z wykorzystaniem strony internetowej ww. portalu.

W bezspornym stanie faktycznym sprawy strona prowadzi sprzedaż wysyłkową produktów leczniczych wydawanych bez przepisu lekarza z wykorzystaniem portalu allegro.pl, pod adresem: [...]. Organ odwoławczy stwierdził, że wskazana strona internetowa nie zawiera:

- hiperłącza do rekordu w wykazie aptek ogólnodostępnych i punktów aptecznych prowadzących wysyłkową sprzedaż produktów leczniczych wydawanych bez przepisu lekarza, odnoszącego się do placówki prowadzącej tę stronę internetową,

- odesłania do informacji, o których mowa w art. 115 ust. 2 pkt 1-3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1977 z późn. zm., dalej: "Prawo farmaceutyczne"), jak też

- odesłania do Krajowego Rejestru Zezwoleń Na Prowadzenie Aptek Ogólnodostępnych, Punktów Aptecznych oraz Rejestru Udzielonych Zgód na Prowadzenie Aptek Szpitalnych i Zakładowych, o którym mowa w art. 107 ust. 5 ww. ustawy,

tj. nie spełnia wymogów, o których mowa w § 6 ust. 1 pkt 2-4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2015 r. w sprawie wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych (Dz. U. poz. 481, dalej: "rozporządzenie wykonawcze").

Przede wszystkim jednak organ uznał za prawidłowe ustalenie organu pierwszej instancji, że wskazana strona internetowa nie spełnia warunku wynikającego z § 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia wykonawczego, tj. prowadzenia sprzedaży "za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej placówki" (s. 5 i n. spornej decyzji). Zdaniem organów jest to "strona internetowa pośrednika ... jakim jest portal" (s. 3 decyzji pierwszo-instancyjnej). Portal dostarcza bowiem skarżącej usługę pośrednictwa internetowego w rozumieniu art. 2 pkt 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1150 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie propagowania sprawiedliwości i przejrzystości dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 186, str. 57, dalej: "rozporządzenie 2019/1150"), a nie usługę hostingu indywidualnej strony internetowej apteki, służącej do sprzedaży wysyłkowej produktów leczniczych przez przedsiębiorcę. Tym samym wykracza poza usługi dostarczane przez zewnętrzne firmy hostingowe stanowiąc formę "faktycznego pośrednictwa handlowego" między apteką, a pacjentem. Tym bardziej, że za publikację oferty handlowej allegro.pl pobiera opłatę, a ponadto wymagane jest akceptowanie płatności od kupujących za pomocą metod stosowanych przez portal (s. 6-7 spornej decyzji).

W skardze do tut. Sądu zgłoszono wnioski o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz o zwrot kosztów postępowania, zarzucając naruszenie:

- art. 7, art. 77 § 1 i 80 w zw. z 140 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: "Kpa") poprzez błędne ustalenie, że portal allegro.pl jest podmiotem pośredniczącym w sprzedaży produktów leczniczych przez skarżącą, podczas gdy w rzeczywistości skarżąca wykorzystuje jedynie środki techniczne portalu pozwalające na realizację zamówienia, nieingerujące w jakimkolwiek stopniu w merytoryczny, czy też funkcjonalny przebieg zamówienia,

- art. 107 § 3 Kpa poprzez nieodniesienie się w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji do dowodów przedłożonych przez skarżącą, w tym do korespondencji mail-owej z portalem,

- art. 7a § 1 Kpa oraz art. 11 ust. 1 Prawa przedsiębiorców poprzez rozstrzygnięcie wątpliwości co do treści normy prawnej wynikającej z art. 65 ust. 1 w zw. z art. 68 ust. 3 w zw. z art. 2 pkt 37aa w zw. z art. 68 ust. 3a w zw. z art. 68 ust. 3b pkt 4 w zw. z art. 68 ust. 3f Prawa farmaceutycznego w zw. z § 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia wykonawczego na niekorzyść skarżącej, tj. poprzez uznanie, że wysyłkowa sprzedaż produktów leczniczych z wykorzystaniem narzędzi udostępnianych przez portal allegro.pl stanowi naruszenie wymagań dotyczących obrotu produktami leczniczymi,

- art. 8 § 1 Kpa oraz art. 12 Prawa przedsiębiorców w zw. z art. 120 ust. 1 pkt 2 Prawa farmaceutycznego poprzez nakazanie zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej w określony sposób, w sytuacji gdy możliwe było wskazanie mniej dotkliwych działań dostosowawczych, co narusza zasadę pogłębiania zaufania oraz proporcjonalności,

- art. 107 § 1 pkt 5 Kpa w zw. z art. 120 ust. 1 pkt 2 Prawa farmaceutycznego poprzez niejednoznaczne sformułowanie w treści zaskarżonej decyzji nakazu usunięcia uchybień, które uniemożliwia skarżącej ustalenie, jakie zachowanie jest od niej wymagane,

- art. 65 ust. 1 w zw. z art. 68 ust. 3 w zw. z art. 2 pkt 37aa w zw. z art. 68 ust. 3a w zw. z art. 68 ust. 3b pkt 4 w zw. z art. 68 ust. 3f Prawa farmaceutycznego w zw. z § 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia wykonawczego w zw. z art. 85c ust. 1-2 dyrektywy 2001/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi (Dz. U. UE. L. z 2001 r. Nr 311, str. 67 z późn. zm., dalej: "dyrektywa 2001/83/WE") poprzez błędną wykładnię, zgodnie z którą wysyłkowa sprzedaż produktów leczniczych z udziałem portalu allegro.pl stanowi naruszenie wymagań dotyczących obrotu produktami leczniczymi, podczas gdy Prawo farmaceutyczne, rozporządzenie wykonawcze oraz dyrektywa 2001/83/WE nie ograniczają rodzaju stron internetowych, na których składane może być zamówienie, w szczególności nie zakazują umieszczania ofert sprzedaży produktów leczniczych na stronach aptek funkcjonujących w ramach portali takich jak allegro.pl,

- art. 3b ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 344) w zw. z art. 3 ust. 2 dyrektywy 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) (Dz. U. UE. L. z 2000 r. Nr 178, str. 1), poprzez ograniczenie świadczenia usług drogą elektroniczną w sposób nieuzasadniony i nieproporcjonalny do celu w postaci ochrony zdrowia publicznego,

- art. 120 ust. 1 pkt 2 Prawa farmaceutycznego w zw. z art. 8 Prawa przedsiębiorców poprzez nakazanie zaprzestania działań nienaruszających wymagań dotyczących obrotu produktami leczniczymi.

W ocenie strony stanowisko organu jest nie do utrzymania, ponieważ forsowana w decyzji wykładnia § 2 ust. 1 pkt 5 ww. rozporządzenia wykonawczego w zakresie nakazu składania zamówienia za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej apteki, dostarczonej w ramach hostingu indywidualnej strony internetowej, nie znajduje oparcia w regulacjach ustawowych dotyczących sprzedaży wysyłkowej (vide zwłaszcza art. 2 pkt 37aa oraz art. 68 ust. 3a Prawa farmaceutycznego). Ustawa "nie obejmuje wskazania rodzaju stron internetowych, przez które można składać zamówienia na produkty lecznicze" (s. 5-6 skargi). Zatem prezentowana interpretacja pozwala na ograniczenie w akcie podustawowym sprzedaży w sposób modyfikujący regulacje Prawa farmaceutycznego i wykraczający poza upoważnienie wynikające z art. 68 ust. 3a Prawa farmaceutycznego (s. 7 skargi). Ponadto stanowisko organu podważa cele wynikające z dyrektywy 2001/83/WE, a dotyczące wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych, która nie wymaga by strona internetowa "należała" do podmiotu, który te produkty sprzedaje (s. 8-9 skargi). W regulacjach UE nie chodzi o to, by wykluczać sprzedaż za pośrednictwem legalnych platform handlowych – jest to nieproporcjonalne, a wręcz niweczące cel, jakim jest ochrona zdrowia publicznego (tamże, s. 10-13). W rezultacie doszło do nieuzasadnionego zastosowania art. 120 ust. 1 pkt 2 Prawa farmaceutycznego; organ nie był uprawniony do nakazania usunięcia uchybień poprzez zakaz dokonywania sprzedaży z wykorzystaniem strony dostarczanej przez portal (s. 13 i n. skargi). Przeciwne stanowisko, zasadzające się na błędnym założeniu, że allegro.pl pośredniczy w sprzedaży, narusza ogólne zasady postępowania oraz Prawa przedsiębiorców, w szczególności dotyczące rozstrzygania wątpliwości na korzyść przedsiębiorcy, zaufania oraz proporcjonalności (s. 15-17 skargi).

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując ocenę prawną wyrażoną w spornej decyzji.

Na rozprawie przed tut. Sądem skarżąca, działając poprzez swoich pełnomocników (profesjonalnego oraz syna skarżącej umocowanego na rozprawie), popierała złożoną skargę.

Z kolei pełnomocnik organu konsekwentnie wniósł o oddalenie skargi, nie znajdując podstaw do zmiany dotychczasowego stanowiska.

Do postępowania na rozprawie wstąpił również Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, popierając poprzez stawającego pełnomocnika skargę, jak też składając pismo procesowe z wnioskiem o umorzenie decyzji organów obu instancji, a także o umorzenie postępowania administracyjnego. W motywach pisma wywiedziono w szczególności, że organ w sposób nieuprawniony ogranicza swobodę przedsiębiorczości, ponieważ skarżąca tylko akceptuje "pewne rozwiązania techniczne, tyle że zaprojektowane dla indywidualnej strony" przez serwis aukcyjny (s. 2-5).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Clou sprawy sprowadza się do wykładni warunku wynikającego z § 2 ust. 1 pkt 5 ww. rozporządzenia, tj. prowadzenia sprzedaży "za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej placówki"; ściślej, co należy rozumieć przez "stronę internetową placówki". Zdaniem Sądu rację w tym sporze przyznać należy stronie skarżącej, jak i ombudsmanowi przedsiębiorców, bowiem przeciw uznaniu, iż pojęcie "strony internetowej placówki" sprowadza się do "strony ... apteki a nie ... pośrednika pomiędzy sprzedającym a kupującym, jakim jest portal allegro.pl" (s. 3 decyzji pierwszo-instancyjnej), czy też do "hostingu indywidualnej strony internetowej apteki" (s. 7 zaskarżonej decyzji), przemawiają rezultaty zastosowania tak wykładni językowej, jak i systemowej, a wreszcie i celowościowej, co naturalnie czyni cyt. zapatrywanie organów nie tyle dyskusyjnym, ile w istocie pozbawionym argumentów (czy ściślej – oparcia w dyrektywach wykładni, do których stosowania sprowadza się przecież interpretacja prawnicza).

Jak chodzi o ten pierwszy kanon wykładni, to uznać należy, że stanowisko organu zasadza się na bardzo silnym założeniu co do treści ww. przepisu, w szczególności że jest on jasny, intuicyjnie zrozumiały (zgodnie z doktryną claritas). Tymczasem zwrot "strona internetowa placówki" nie posiada jednoznacznych konotacji znaczeniowych i Sąd nie dostrzega powodów, dla których stroną internetową placówki nie miałaby być strona oferowana przez portal allegro.pl, a dedykowana jak w przedmiotowym przypadku konkretnej placówce (aptece) w formie indywidualnej (pod)strony internetowej, tak jak to wynika z ogólnych warunków współpracy (zał. 14, w aktach), oświadczenia usługodawcy, który wskazuje, że oferty "posiadają własne, charakterystyczne i unikalne adresy ww. dlatego należy przyjąć, że pełnią funkcje samodzielnej strony internetowej" (wyjaśnienia portalu w formie e-mail z 11 września 2018 r., w aktach), a wreszcie odczytania samego adresu strony internetowej przedsiębiorcy, który zawiera jego indywidualne oznaczenie (vide s. 1 niniejszego uzasadnienia). Żadna z tych okoliczności nie została przez organ zakwestionowana; tymczasem z ww. warunku odnoszącego się do konieczności prowadzenia sprzedaży poprzez indywidualną stronę internetową placówki nie wynika, kto (jaki usługodawca) ma zapewnić w tym zakresie stosowne rozwiązanie techniczne (rozumowanie organu obciążone jest w tym zakresie błędem logicznym non sequitur).

Pogląd wyrażony w decyzji organ wiąże zasadniczo z ustaleniem, że portal świadczy na rzecz skarżącej usługę pośrednictwa internetowego w rozumieniu art. 2 pkt 2 rozporządzenia 2019/1150 (s. 6 i n. spornej decyzji), co nie jest dyskusyjne, ani kwestionowane przez stronę skarżącą. Zdaniem Sądu regulacja ta nie powinna być jednakże powoływana jako systemowa podstawa oceny, czy portal bierze udział w transakcji zawieranej między skarżącą a nabywcą produktu leczniczego. Nie taki jest bowiem jej cel. Rozporządzenie ma służyć zwłaszcza, zgodnie z jego motywami, propagowaniu sprawiedliwości i przejrzystości dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego, a w szczególności zapewnieniu przejrzystości i zaufania do gospodarki platform internetowych (motyw 3), jak też w związku z tym zapewnieniu w tym zakresie pewności prawa (motyw 1). Przez ustanowienie sprawiedliwego, przewidywalnego, zrównoważonego i budzącego zaufanie otoczenia biznesowego w Internecie w ramach rynku wewnętrznego (motyw 7) prawodawca unijny zamierza zapewnić bezpieczeństwo prawne w ramach funkcjonowania szeroko pojętej gospodarki cyfrowej. W tej właśnie optyce powinno się też postrzegać "usługę pośrednictwa internetowego" allegro.pl, związaną z udostępnieniem skarżącej dedykowanej strony internetowej. Innymi słowy, regulacja powyższa powinna zasadniczo stanowić podstawę oceny, czy wskazany usługodawca prawidłowo wywiązuje się ze swoich obowiązków (dostawcy usług pośrednictwa internetowego) względem skarżącej, służących realizacji celów rozporządzenia, a określonych w art. 3 i kolejnych. Nie jest to natomiast unormowanie, które należy uwzględniać przy ocenie czynności dokonywanych między skarżącą a nabywcą produktu leczniczego; zwłaszcza w sytuacji, gdy Prawo farmaceutyczne szczegółowo reguluje kwestię pośrednictwa w obrocie produktami leczniczymi, w rozdziale 5a. Innymi słowy, tak szerokie ujęcie systemowe rozstrzyganego zagadnienia, jak to przedstawione w spornej decyzji, poprzez posiłkowanie się definicją legalną usługi pośrednictwa internetowego, Sąd uznaje za chybione. Cele i funkcje rozporządzenia 2019/1150, a także regulacje samego Prawa farmaceutycznego taką perspektywę interpretacyjną wykluczają.

Na tym tle niezrozumiała jest wywiedziona w decyzji kategoria "faktycznego pośrednictwa handlowego" (s. 6), skoro nie jest sporne, że portal nie bierze udziału w zawieraniu transakcji, a zapewnia infrastrukturę informatyczną, tj. taką którą w przeciwnym razie strona musiałaby zapewnić przy pomocy innego indywidualnie wybranego usługodawcy. Takie zapatrywanie jest niekonsekwentne, zważywszy że organ przyznał w zaskarżonej decyzji (tamże), iż skarżąca nie jest pośrednikiem w rozumieniu art. 73a ust. 1-2 ww. ustawy. Ani konieczność opłacenia strony zapewnianej przez serwis, ani uznanie za akceptowalne metod płatności oferowanych przez portal, powyższego ustalenia nie uchyla. Przecież stworzenie strony przez indywidualną firmę hostingową również stanowiłoby co do zasady czynność odpłatną. Z kolei wybór metody płatności ma znaczenie wtórne, jako niezwiązany bezpośrednio z warunkiem "formularza umieszczonego na stronie internetowej placówki".

Oznacza powyższe, że rację ma strona twierdząc, że serwis allegro.pl dostarcza zasadniczo narzędzi informatycznych (por. także art. 2.1 ogólnych warunków) i nie pośredniczy w zawieraniu umów (vide art. 2.6). Tym samym sprzedaż należy traktować jako bezpośrednią w rozumieniu art. 2 pkt 37aa Prawa farmaceutycznego, tj. przy wykorzystaniu "elektronicznego formularza zamówienia". Sąd zwraca przy tym uwagę, że powołane przez organ w powyższym kontekście wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego o sygn. II GSK 1603/17, II GSK 1269/16 (CBOSA) nie zapadły na gruncie analogicznego stanu faktycznego, bowiem w sprawach tych NSA miał do czynienia z sytuacją sprzedaży produktów leczniczych z wykorzystaniem samej platformy, tj. "strony internetowej pośrednika – portalu aukcyjnego Allegro" przez jej użytkownika, którym była apteka. W rozpoznawanej obecnie sprawie z kolei serwis, jak wskazano, udostępnia odpowiednio zindywidualizowaną, użytkownikowi (pod)stronę internetową. O ile więc w ww. sprawach użytkownik zamieszczał oferty bezpośrednio z wykorzystaniem platformy sprzedażowej, o tyle obecnie dysponuje w tym celu dedykowaną stroną (z unikalnym adresem). Poza tym zaznaczyć należy, że Sąd kasacyjny nie rozważał w ww. orzeczeniach kwestii pośrednictwa w obrocie produktami leczniczymi, w szczególności w optyce relacji rozdziału 5a Prawa farmaceutycznego do rozporządzenia 2019/1150.

Trzeba wreszcie zauważyć, że organy nadzoru farmaceutycznego regulują obrót produktami leczniczymi w takim zakresie, w jakim przemawiają za tym względy "zabezpieczenia interesu społecznego w zakresie bezpieczeństwa zdrowia i życia ludzi" (art. 68 ust. 1 Konstytucji, art. 108 ust. 1 Prawa farmaceutycznego). Zasadniczo zatem ich ingerencja nie powinna być dalej idąca, aniżeli uzasadnione jest względami ochrony zdrowia publicznego (vide również art. 3 ust. 4 lit. a pkt I tiret drugie dyrektywy 2000/31/WE), na co trafnie zwrócono też uwagę w skardze w kontekście kwalifikowania sprzedaży produktów leczniczych przez Internet jako usługi społeczeństwa informacyjnego (s. 12 i n.). Innymi słowy, zarówno na gruncie prawa krajowego (vide art. 20 i art. 22 Konstytucji, art. 2 Prawa przedsiębiorców), jak i unijnego (art. 49, art. 56 Traktatu o funkcjonowaniu UE, art. 16 Karty Praw Podstawowych UE) odstąpienie od swobody świadczenia usług w ww. zakresie wymagałoby uzasadnienia względami bezpieczeństwa i zdrowia ludzi (por. na gruncie sprzedaży produktów leczniczych przez Internet np. wyrok TSUE w sprawie A. C-649/18, pkt 30-34).

W złożonej skardze trafnie odwołano się w powyższym zakresie do powodów ustanowienia wymogu prowadzenia sprzedaży "za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej placówki" (s. 10 i n.). Nie ulega wątpliwości, że zarówno art. 68 ust. 3a Prawa farmaceutycznego, jak i wydane na jego podstawie regulacje wykonawcze wdrażają prawo unijne, tj. w szczególności regulację art. 85c do dyrektywy 2001/83/WE (por. uzasadnienie projektu ustawy z dnia 19 grudnia 2014 r. o zmianie ustawy - Prawo farmaceutyczne oraz niektórych innych ustaw, druk sejm. VII.2708). Jak wynika natomiast z motywów dyrektywy 2011/62/UE, zmieniającej dyrektywę 2001/83/WE, m.in. wymóg zgłaszania przy sprzedaży na odległość produktów leczniczych "adresu strony internetowej wykorzystywanej do tego celu oraz wszelkich odpowiednich informacji niezbędnych do identyfikacji tej strony", wiązał się w szczególności z "nielegalną sprzedażą produktów leczniczych ludności za pośrednictwem Internetu", która "stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego, gdyż w ten sposób mogą dotrzeć do niej sfałszowane produkty lecznicze" (motyw 21). Ponadto "ogół ludności powinien uzyskać pomoc przy ustalaniu stron internetowych, które legalnie oferują produkty lecznicze w sprzedaży na odległość. Powinno się wprowadzić rozpoznawalne w całej Unii wspólne logo, umożliwiające wskazanie państwa członkowskiego miejsca zamieszkania lub siedziby osoby oferującej produkty lecznicze w sprzedaży na odległość. Komisja powinna opracować projekt takiego logo. Strony internetowe oferujące ludności produkty lecznicze w sprzedaży na odległość powinny być powiązane ze stroną właściwego organu. Na stronach internetowych właściwych organów państw członkowskich, jak również na stronie internetowej Europejskiej Agencji Leków (...) powinno znajdować się wyjaśnienie dotyczące stosowania tego logo. Wszystkie takie strony internetowe powinny być powiązane w celu dostarczenia ludności wyczerpujących informacji" (motyw 25). Zatem co do istoty trafnie akcentowano w skardze (s. 11 i n.), że przedmiotowy wymóg ma na celu ochronę konsumentów przed nielegalną sprzedażą produktów leczniczych za pośrednictwem Internetu, a w konsekwencji ochronę zdrowia publicznego.

Ze spornej decyzji nie wynika uzasadnienie dla stanowiska, by tylko strona zapewniona przez "zwykłą firmę hostingową" mogła realizować ww. cele, a taka jak wykorzystywana przez skarżącą była niejako ex definitione wykluczona. Innymi słowy organ nie wykazał w żaden sposób, by model sprzedaży przyjęty przez skarżącą był niezgodny z funkcją warunku sprzedaży za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej placówki. Również Sąd nie dostrzega z urzędu, w jakim zakresie działalność skarżącej miałaby zagrażać omawianym wartościom.

W konkluzji wskazać zatem należy, że "strona internetowa placówki" to zarówno strona w rozumieniu przyjętym przez organ, tj. dostarczona przez "firmę hostingową", jak i strona dostarczona przez takiego usługodawcę, jak allegro.pl. Zwłaszcza językowe odczytanie ww. warunku w żadnym wypadku takiego rozumienia nie wyklucza, co trafnie akcentowano na rozprawie przed tut. Sądem. To zaś wykładnią językową należy posługiwać się w pierwszym rzędzie, zwłaszcza gdy chodzi o interpretację przepisów ingerencyjnych, ograniczających swobodę przedsiębiorczości (por. w szczególności art. 8 Prawa przedsiębiorców). Pozostałe typy wykładni z kolei tylko potwierdzają wnioski płynące z literalnego odczytania omawianego warunku. Nie ma wobec tego podstaw do uznania, iż "strona internetowa placówki" zapewniona przez portal allegro.pl przestaje nią być; analogie między usługą serwisu a hostingiem indywidualnie zaprojektowanej strony internetowej wskazywane tak przez stronę skarżącą, jak i ombudsmana przedsiębiorców w piśmie złożonym na rozprawie (s. 4 i n.) Sąd uznaje za adekwatne w okolicznościach sprawy.

Z tych powodów wykładnię § 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia wykonawczego dokonaną w spornej decyzji należy uznać za błędną, w omówionych wyżej płaszczyznach: literalnej, jak i systemowej oraz celowościowej. Konsekwencją powyższego jest z kolei naruszenie art. 120 ust. 1 pkt 2 Prawa farmaceutycznego, poprzez niewłaściwe zastosowanie, które miało wpływ na wynik sprawy; organy nie miały bowiem podstaw, by zakazać co do zasady prowadzenia sprzedaży produktów leczniczych z wykorzystaniem strony internetowej dostarczonej przez portal.

Te kluczowe ustalenia czynią zbędną dalej idącą ocenę zarzutów skargi. Już tylko bowiem wywiedzione argumenty prowadzą do wniosku, że sporna decyzja nie może zostać uznana za zgodną z prawem. Analogiczną wadą obarczona jest również decyzja organu pierwszej instancji, przy czym analizowano w niej jedynie kwestię zgodności strony internetowej skarżącej z wymogiem § 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia wykonawczego (s. 3 decyzji pierwszo-instancyjnej). Nie odniesiono się tym samym do niespornego między stronami ustalenia organu odwoławczego (s. 5 spornej decyzji), że strona internetowa, za pomocą której dokonywano sprzedaży nie spełniała innych jeszcze wymogów – ogólnie rzecz biorąc informacyjnych – określonych przepisami wykonawczymi, tj. przewidzianych w § 6 ust. 1 pkt 2-4 rozporządzenia wykonawczego.

W powyższym stanie rzeczy Sąd uznał za zasadne uchylenie decyzji organów wydanych w obu instancjach, stosownie do art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c w zw. z art. 135 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Jednocześnie brak było wobec powyższego podstaw do umorzenia postępowania, o co wniósł ombudsman przedsiębiorców.

Rzeczą organu będzie wobec tego przy ponownym rozpatrywaniu sprawy nie tyle prowadzenie postępowania w celu "zaprzestania prowadzenia sprzedaży produktów leczniczych z wykorzystaniem strony internetowej pośrednika – portalu aukcyjnego allegro.pl" (s. 1 decyzji pierwszo-instancyjnej), ile w celu usunięcia ewentualnych uchybień wiążących się z wymaganymi przepisami elementami tejże strony, a to w zakresie wspomnianych: hiperłącza oraz odesłań do stosownych informacji i rejestrów, o których mowa w § 6 ust. 1 pkt 2-4 rozporządzenia wykonawczego.

O kosztach postępowania na rzecz skarżącej, obejmujących uiszczony wpis od skargi oraz wydatki "jednego" pełnomocnika rozstrzygnięto mając na uwadze treść art. 200 w zw. z art. 205 § 2 ustawy w zw. z § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).