Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Wojciech Kręcisz po rozpoznaniu w dniu 20 września 2019 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia E.P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 26 czerwca 2019 r., sygn. akt III SA/Wr 232/19 w zakresie odmowy wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji w sprawie ze skargi E.P. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu z dnia [...] kwietnia 2019 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej z tytułu urządzania gier na automatach poza kasynem gry postanawia: oddalić zażalenie

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zaskarżonym postanowieniem z dnia 26 czerwca 2019 r., sygn. akt III SA/Wr 232/19, na podstawie art. 61 § 3 i 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm., zwanej dalej: p.p.s.a.) odmówił E.P. wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji Dyrektora Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu z dnia [...] kwietnia 2019 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej z tytułu urządzania gier na automatach poza kasynem gry.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd I instancji stwierdził, że skarżąca w piśmie z 6 maja 2019 r. zawarła wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji podnosząc, że wykonanie zaskarżonej decyzji niesie ze sobą niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody i spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Oświadczyła, że jej jedynym źródłem dochodu jest wynajem kilku lokali mieszkalnych i użytkowych wyodrębnionych w budynku usługowo – mieszkalnym w [...] przy ul. [...], którego jest współwłaścicielem (obok męża). Aktualnie przedmiotem najmu jest lokal użytkowy o pow. 25m2 oraz trzy lokale mieszkalne o powierzchni ok 45m2, 65m2 i 65m2. Pozostała powierzchnia usługowa zlokalizowana częściowo na parterze, pierwszym piętrze oraz w piwnicy nie jest przedmiotem wynajmu ze względu na brak chętnych najemców. Wskazała, że miesięczny przychód z tytułu najmu w okresie ostatnich trzech miesięcy wyniósł 4.500 zł (brutto). Oświadczyła, że jest to jedyne jej (i jej męża) źródło utrzymania. Podniosła, że we wspólnym gospodarstwie pozostaje również jej 30 letni – niepracujący – syn.

Sąd I instancji rozpoznając ten wniosek przypomniał na wstępie, że obowiązkiem strony, która wnosi o udzielenie jej ochrony tymczasowej w postaci wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu, jest przedstawienie Sądowi dokumentów dotyczących jej sytuacji finansowej i majątkowej. Strona nie może ograniczyć się w złożonym wniosku do samego żądania, lecz powinna precyzyjnie wskazać na poparte dowodami zagrożenia płynące z wykonania zaskarżonej decyzji. W ocenie Sądu, skarżąca nie uprawdopodobniła okoliczności uzasadniających wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji, bowiem nie przedstawiła żadnych dokumentów źródłowych potwierdzających okoliczności wskazane we wniosku. Tym samym skarżąca nie wykazała, że opisana przez nią we wniosku sytuacja w rzeczywistości ma miejsce. Powyższe uniemożliwiło uwzględnienie wniosku.

W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżąca domagała się jego uchylenia i wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu zażalenia zarzuciła Sądowi I instancji błędne przyjęcie, że w sprawie brak jest przesłanek uzasadniających wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji. Powołała się na argumenty tożsame z tymi, na które powoływała się uzasadniając wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji, a ponadto na postanowienie z 3 stycznia 2019 r., sygn. akt III SA/Wr 562/18, którym WSA we Wrocławiu wstrzymał wykonanie zaskarżonej przez jej męża decyzji w sytuacji, gdy wskazał on te same okoliczności uprawdopodabniające niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 61 § 3 p.p.s.a. katalog przesłanek warunkujących wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności jest zamknięty. Sąd uprawniony jest do uwzględnienia wniosku, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Co zasługuje na szczególne podkreślenie w tej sprawie, obowiązek przedstawienia okoliczności, które pozwolą sądowi na dokonanie oceny, czy spełnione zostały przesłanki uzasadniające wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności, spoczywa na wnioskodawcy. Strona wnosząca o zastosowanie ochrony tymczasowej jest zatem zobligowana do wykazania, że w sytuacji wykonania decyzji, o wstrzymanie której wnioskowała, zajdzie niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Uzasadnienie takiego wniosku powinno odnosić się do konkretnych okoliczności pozwalających przyjąć, że wstrzymanie zaskarżonego aktu lub czynności jest w stosunku do wnioskodawcy zasadne.

W świetle powołanego przepisu to na wnioskodawcy spoczywa obowiązek uprawdopodobnienia wystąpienia negatywnych następstw wykonania aktu lub czynności. Tym samym wnioskodawca powinien dołączyć do wniosku stosowne dokumenty, które pozwoliłyby sądowi ocenić prawdopodobieństwo i rozmiar szkody lub skutków finansowych powstałych w związku z egzekucją zaskarżonego aktu lub czynności.

W tym miejscu należy podkreślić, że użyte przez ustawodawcę pojęcia "znacznej szkody" i "trudnych do odwrócenia skutków" są pojęciami nieostrymi, tzn. takimi, które nabierają treści w realiach konkretnej sprawy sądowoadministracyjnej. O znacznej szkodzie, można mówić, jeżeli nie będzie mogła być ona wynagrodzona przez późniejszy zwrot spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia, jak również nie będzie możliwe przywrócenie rzeczy do stanu pierwotnego (por. postanowienie NSA z dnia 31 marca 2009 r., sygn. akt I OZ 271/09). Wobec powyższego, strona zobowiązana jest we wniosku skonkretyzować rodzaj grożącej jej szkody na skutek wykonania aktu. W przeciwnym razie sąd badający wniosek nie będzie mógł dokonać analizy, czy wnioskodawca rzeczywiście spełnia przesłanki zastosowania wobec niego tymczasowej ochrony w postępowaniu sądowym, o której mowa w art. 61 § 3 p.p.s.a.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że ustawodawca zdecydował się na uzależnienie udzielenia ochrony tymczasowej od oceny okoliczności poszczególnych przypadków, ocena ta wymaga dla swej miarodajności dysponowania przez sąd konkretnymi i aktualnymi danymi dotyczącymi sytuacji wnioskodawcy, dopiero bowiem ich konfrontacja z ewentualnymi wynikającymi z zaskarżonej decyzji konsekwencjami, może prowadzić do stwierdzenia wystąpienia przesłanki zajścia niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd I instancji trafnie nie uwzględnił złożonego wniosku o udzielenie ochrony tymczasowej ze względu na brak wykazania przedstawionych przez skarżącą okoliczności obrazujących jej sytuację życiową i materialną.

Skarżąca w uzasadnieniu zażalenia nie podważała przy tym prawidłowości przyjęcia, że tylko konkretne dane przedstawione we wniosku, poparte konkretnymi dokumentami, mogłyby dać Sądowi I instancji możliwość dokonania oceny wniosku i ewentualnie wtedy dopiero uznać go za zasługujący na uwzględnienie. W zażaleniu, podobnie jak we wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji skarżąca nie uprawdopodobniła przy tym, że jej wykonanie doprowadzi do zaistnienia przesłanek z art. 61 § 3 p.p.s.a. Zarówno we wniosku, jak i w zażaleniu ograniczyła się jedynie do sformułowania żądania - nie wskazując w czym upatruje możliwości wystąpienia niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody i spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Stwierdziła jedynie, że zapłata 48.000 zł "mogłaby być dla niej utrudnieniem i zagrozić jej bytowi materialnemu". Nie przedstawiła jednakże żadnych dokumentów potwierdzających okoliczności, na które się powołuje. Tym samym nie wykazała, czy rzeczywiście brak zastosowania ochrony tymczasowej w tym postępowaniu skutkowałby wystąpieniem konsekwencji określonych w art. 61 § 3 p.p.s.a.

Należy przy tym podkreślić, że zapłata należności oznaczonej w decyzji jest odwracalna. W przypadku uchylenia decyzji, uiszczona należność podlega bowiem zwrotowi (por. postanowienie NSA z dnia 20 grudnia 2011 r., sygn. akt I GZ 217/11). Każda decyzja administracyjna zobowiązująca do uiszczenia należności pieniężnych pociąga bowiem za sobą dolegliwość rodzącą określony skutek w finansach zobowiązanego do ich uiszczenia. Skutki w tym zakresie są oczywiste i zawsze prowadzą do ujemnych następstw polegających na zmniejszeniu majątku zobowiązanego. Nie bez znaczenia dla oceny wystąpienia przesłanek z art. 61 § 3 p.p.s.a. jest to, iż w przypadku ewentualnego uwzględnienia skargi uiszczone, a nienależne zobowiązanie będzie podlegać zwrotowi wraz z odsetkami, stanowiącymi swoistą formę odszkodowania, co dodatkowo przemawia za "odwracalnością" skutków, które może spowodować dla strony wykonanie zaskarżonej decyzji.

Wbrew oczekiwaniu skarżącej, na powyższą ocenę nie mogło też mieć wpływu przywołane w uzasadnieniu zażalenia postanowienie WSA we Wrocławiu z 3 stycznia 2019 r., sygn. akt III SA/Wr 562/18 o wstrzymaniu wykonania zaskarżonej decyzji w wyniku uwzględnienia wniosku męża skarżącej. Nawet bowiem gdyby przyjąć, że skarżąca mogła pozostawać w usprawiedliwionym przekonaniu, że przy podobnym uzasadnieniu wniosku wynikającym z tych samych okoliczności życiowych uzyska wnioskowaną ochronę, to w realiach rozpoznawanej sprawy oczekiwanie to nie mogło się ziścić po myśli skarżącej. "Te same okoliczności uprawdopodabniające niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków", które miały zdaniem skarżącej uzasadniać uwzględnienie wniosku jej męża, WSA we Wrocławiu oceniał bowiem w realiach innej sprawy administracyjnej, wszczętej w wyniku skargi na inną decyzję administracyjną, która biorąc pod uwagę, że wymierzała znacznie wyższą karę pieniężną, to przesłanki z art. 61 § 3 i okoliczności mające je uprawdopodobnić były rozważane z uwzględnieniem wysokości tej właśnie kary. Skoro więc ocena "tych samych okoliczności uprawdopodabniających niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków" dokonywana była w innej sprawie (zdeterminowanej również wysokością kary wymierzonej decyzją będącą przedmiotem zaskarżenia w sprawie sygn. akt III SA/Wr 562/18), to rezultat tej oceny przy rozpoznawaniu wniosku o udzielenie ochrony tymczasowej też mógł doprowadzić do jego odmiennego od będącego przedmiotem rozpoznawanej sprawy rozstrzygnięcia.

Należy ponadto podkreślić, że skarżąca wiedząc, że rozstrzygnięcie Sądu I instancji nie uwzględnia jej wniosku i znając jego przyczynę – Sąd I instancji stwierdził bowiem, że skarżąca choć szczegółowo uargumentowała swój wniosek, to nie przedstawiła jednak żadnych dokumentów potwierdzających, a tym samym uprawdopodabniających okoliczności powoływane we wniosku – oraz wiedząc o negatywnych konsekwencjach niepoparcia wniosku żadnymi dokumentami, mającymi potwierdzać owe okoliczności, błędu tego nie naprawiła również w postępowaniu zażaleniowym. Mając przy tym na uwadze, że postępowanie o udzielenie ochrony tymczasowej w postępowaniu sądowoadministracyjnym, jak całe to postępowanie, toczy się z inicjatywny strony skarżącej (jest postępowaniem z wniosku strony), postawa taka nie mogła być oceniona inaczej, niż uczynił to Sąd I instancji w zaskarżonym postanowieniu, to jest stwierdzeniem, że skarżąca w istocie uniemożliwiła jego rozpoznanie.

W tym stanie rzeczy Sądowi I instancji nie można skutecznie postawić zarzutu naruszenia art. 61 § 3 p.p.s.a. W świetle przedstawionej wyżej wykładni tego przepisu brak uprawdopodobnienia we wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji zajścia przesłanek, o których w nim mowa, stanowi przeszkodę dla jego uwzględnienia.

Jednocześnie należy zauważyć, że sąd ma stosownie do treści art. 61 § 4 p.p.s.a. możliwość zmiany bądź uchylenia w każdym czasie postanowienia w sprawie wstrzymania wykonania aktu, w sytuacji wykazania zmiany okoliczności, które warunkowały jego podjęcie.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 1 i § 2 p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji postanowienia.