Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Arkadiusz Windak po rozpoznaniu w dniu 10 lipca 2023 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi E. R. na działanie E.Sp. z o.o. w S. w przedmiocie wykorzystania i przetwarzania danych wrażliwych postanawia: odrzucić skargę.

Pismem z dnia 30 marca 2023 r. E. R. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie skargę na wykorzystywanie i przetwarzanie danych wrażliwych skierowaną przeciwko Przychodni [...] Sp. z o.o. w S.. W uzasadnieniu wskazała, że jej dane wrażliwe dotyczące zdrowia zostały bezprawnie wykorzystane i przetworzone, choć na to nie wyraziła zgody. Doszło zatem do naruszenia przepisów RODO jak i naruszenia dóbr osobistych. Do skargi załączyła wniosek o przyznanie prawa pomocy, sporządzony na urzędowym formularzu PPF.

Postanowieniem z dnia 12 czerwca 2023 r. Sąd odmówił przyznania prawa pomocy z uwagi na oczywistą bezzasadność skargi wskazując, że sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego. Postanowienie to nie zostało zaskarżone.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie zważył, co następuje:

Na wstępie wyjaśnienia wymaga, że w przypadku wniesienia skargi, sąd administracyjny w pierwszej kolejności bada jej dopuszczalność ustalając m.in., czy mieści się w katalogu spraw należących do właściwości sądu administracyjnego.

W przypadku stwierdzenia braku kognicji sądu do rozpoznania sprawy, taka skarga, podlega odrzuceniu stosownie do art. 58 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r., poz. 259 ze zm.- zwanej dalej "p.p.s.a.").

W myśl art. 3 § 2 p.p.s.a. kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które przysługuje zażalenie;

4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, z wyłączeniem aktów lub czynności podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735,1491 i 2052), postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540, 1598, 2076 i 2105), postępowań, o których mowa w dziale V w rozdziale 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 422 ze zm.), oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw;

4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach, opinie zabezpieczające i odmowy wydania opinii zabezpieczających;

5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4 lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadku określonym w pkt 4a;

9) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach dotyczących innych niż określone w pkt 1-3 aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego oraz postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw.

Sądy administracyjne orzekają także w sprawach sprzeciwów od decyzji wydanych na podstawie art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego oraz w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę (art. 3 § 2a i § 3 P.p.s.a.).

Z treści skargi wynika, że skarżąca zarzuca Przychodni [...] Spółce z o.o.

w S. bezprawne wykorzystanie i przetwarzanie danych wrażliwych dotyczących jej stanu zdrowia. Tymczasem, katalog zawarty w art. 3 § 2 i 3 p.p.s.a. wyklucza możliwość wniesienia do sądu administracyjnego skargi w takiej sprawie.

W tym miejscu wyjaśnienia wymaga, że w świetle przepisów ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1781- dalej jako "u.o.d.o.") to Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych prowadzi postępowania w sprawie naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych (art. 60 u.o.d.o.) oraz przeprowadza kontrolę przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych (art. 78 ust. 1 u.o.d.o.). Stosownie bowiem do art. 34 u.o.d.o., Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych jest organem właściwym w sprawie ochrony danych osobowych jak i organem nadzorczym w rozumieniu rozporządzenia 2016/679, w rozumieniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar, w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylającej decyzję ramową Rady 2008/977/WSiSW (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 89) oraz w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/794 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol), zastępującego i uchylającego decyzje Rady 2009/371/WSiSW, 2009/934/WSiSW, 2009/935/WSiSW, 2009/936/WSiSW i 2009/968/WSiSW (Dz. Urz. UE L 135 z 24.05.2016, str. 53).

Zgodnie przy tym z treścią art. 7 ust. 1-4 u.o.d.o. w sprawach nieuregulowanych w ww. ustawie do postępowań administracyjnych przed Prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych, o których mowa w rozdziałach 4-7 i 11, stosuje się ustawę Kodeks postępowania administracyjnego. Postępowanie przed Prezesem Urzędu jest postępowaniem jednoinstancyjnym. Do postanowień wydanych w postępowaniach, o których mowa w ust. 1, na które zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego służy zażalenie, przepisów o zażaleniu nie stosuje się. Na postanowienia, o których mowa w ust. 3, służy skarga do sądu administracyjnego.

Z kolei na mocy art. 92 u.o.d.o. w zakresie nieuregulowanym rozporządzeniem 2016/679, do roszczeń z tytułu naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych, o których mowa w art. 79 i art. 82 tego rozporządzenia, stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. W sprawach o roszczenia z tytułu naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych, o których mowa w art. 79 i art. 82 rozporządzenia 2016/679, właściwy jest sąd okręgowy (art. 93 u.o.d.o.).

Z przytoczonych przepisów wynika wprost, że sąd administracyjny nie jest organem powołanym do ochrony danych osobowych (w tym dotyczących stanu zdrowia) i rozstrzygania kwestii, czy dany podmiot narusza swym działaniem przepisy ustawy o ochronie danych osobowych i RODO. Prowadzenie postępowań w takich sprawach należy bowiem do wyłącznej kompetencji Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, zaś dopiero rozstrzygnięcia tego organu podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego. Natomiast do orzekania w sprawach o naruszenie dóbr osobistych właściwy jest sąd powszechny. Żadne przepisy prawa unijnego ani też prawa krajowego nie przyznają w tym zakresie kompetencji sądom administracyjnym do władczego i bezpośredniego kontrolowania administratorów danych osobowych w wyniku złożenia skargi do sądu na ich działanie.

Powyższe prowadzi do wniosku, że skarga złożona przeciwko Przychodni na niezgodne z prawem wykorzystanie i przetwarzanie danych wrażliwych nie mieści się

w kognicji sądu administracyjnego. Możliwości wniesienia takiej skargi nie przewiduje ani ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ani przepisy szczególne.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 i § 3 p.p.s.a., orzekł o odrzuceniu skargi.