Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jadwiga Pastusiak Sędziowie Sędzia WSA Ewa Ibrom (sprawozdawca) Sędzia WSA Anna Strzelec po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 10 czerwca 2021 r. sprawy ze skargi W. L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] sierpnia 2020 r. nr [...] w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Prezydenta Miasta L. z [...] czerwca 2020 r. nr [...]; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz W. L. kwotę [...]zł ([...] złotych) z tytułu zwrotu kosztów postępowania.

Zaskarżoną decyzją z [...] sierpnia 2020 r. (nr [...]) Samorządowe Kolegium Odwoławcze (dalej jako: "organ odwoławczy"), utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta L. z [...] czerwca 2020 r. (nr [...]) o zatrzymaniu W. L. (dalej jako: "skarżący") dokumentu prawa jazdy na okres 3 miesięcy.

Podstawę faktyczną powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia:

W dniu [...] czerwca 2020 r. do Urzędu Miasta L. wpłynęło pismo Naczelnika Wydziału Ruchu Drogowego KMP w L. o przekroczeniu przez skarżącego dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Następnie [...] czerwca 2020 r. zostało wszczęte postępowanie administracyjne w zakresie wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy.

Decyzją z [...] czerwca 2020 r., sygn. akt: [...], Prezydent Miasta L. (dalej jako: "organ I instancji") na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 oraz art. 102 ust. 1c ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2019 r. poz. 341 z późn. zm.) w zw. z art. 135 ust. 1 pkt 1a lit. a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2020 r. poz.110), w powiązaniu z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 256 z późn. zm.) zatrzymał skarżącemu prawo jazdy (kat. B, dokument nr [...], druk nr [...], wydany [...] kwietnia 2015 r. przez Prezydenta Miasta L.) na okres 3 miesięcy od dnia zwrotu prawa jazdy do depozytu Wydziału Komunikacji [...] a na zasadzie art. 102 ust. 1c ustawy o kierujących pojazdami nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

[...] odwołał się od powyższej decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, zarzucając: niewyjaśnienie okoliczności faktycznych sprawy poprzez niewyczerpujące zebranie i rozpatrzenie całokształtu zebranego materiału dowodowego, nieuwzględnienie z urzędu słusznego interesu obywateli, naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, naruszenie zasady prawdy obiektywnej, nierozpatrzenie i nieuwzględnienie zgłoszonych wniosków dowodowych, brak odniesienia się do wskazanych wątpliwości co do rzetelności i prawidłowości pomiaru prędkości, nierozstrzygnięcie wątpliwości na korzyść strony.

Decyzją z [...] sierpnia 2020 r. organ odwoławczy w sprawie o sygn. akt. [...] orzekł o utrzymaniu w mocy decyzji organu I instancji z [...] czerwca 2020 r. o zatrzymaniu dokumentu prawa jazdy na okres 3 miesięcy.

W uzasadnieniu decyzji organu odwoławczego podniesiono, że organy administracji publicznej nie mogą kwestionować w postępowaniu administracyjnym ustaleń policji bądź inspekcji transportu drogowego. Organ powołał się na konstrukcję decyzji związanej, a nie uznaniowej, wynikającej z dyspozycji art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami i brak możliwości swobodnej oceny dowodów danej sprawy. Organ wskazał, że w przedmiotowej sprawie spełnione były wszystkie przesłanki do zatrzymania stronie prawa jazdy na okres 3 miesięcy, a tym samym nie znalazł błędów w zastosowaniu prawa materialnego przez organ I instancji.

Dodatkowo organ wskazał, iż nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji w sprawie wynikało wprost z treści art. 102 ust. 1c ustawy o kierujących pojazdami i tym samym nie wymagało uzasadniania.

Organ II instancji stwierdził brak zasadności zarzutów podniesionych przez skarżącego, a w konsekwencji nie znalazł również podstaw do uchylenia rygoru natychmiastowej wykonalności.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie na powyższą decyzję skarżący wniósł za pośrednictwem organu w dniu [...] września 2020 r. formułując szereg zarzutów wobec decyzji. Skarżący zarzucił, że organ odwoławczy nie zgromadził materiału dowodowego w sposób wyczerpujący, nie ustalił prawidłowo podstawy faktycznej decyzji, nie uwzględnił z urzędu zasady słusznego interesu obywateli oraz swobodnej oceny materiału dowodowego, nie wziął pod uwagę zasady prawdy obiektywnej, nie zawiesił postępowania pomimo istnienia przesłanki w postaci konieczności rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez sąd powszechny, zaniechał merytorycznego rozpoznania sprawy ograniczając się do kontroli decyzji wydanej przez organ I instancji oraz niesłusznie utrzymał w mocy decyzję, która winna zostać uchylona, a postępowanie umorzone. Ponadto, skarżący wniósł o uchylenie decyzji organów obu instancji w całości, umorzenie lub ewentualnie zawieszenie postępowania administracyjnego do czasu rozpatrzenia sprawy przez sąd powszechny, wstrzymanie wykonalności wydanych decyzji w całości oraz zwrot kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie jednocześnie podtrzymując tożsamą argumentację do podniesionej w uzasadnieniu decyzji organu odwoławczego. Organ wskazał, że organy administracji nie są uprawnione do kwestionowania w postępowaniu administracyjnym ustaleń policji bądź inspekcji transportu drogowego, ponieważ art. 102 ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami nie pozostawia organowi swobody w ocenie okoliczności sprawy, wprowadzając konstrukcję decyzji związanej, a nie uznaniowej. W konsekwencji organ wywodził, iż podstawą do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy była informacja o ujawnieniu czynu polegającego na kierowaniu pojazdem z przekroczeniem dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym, a tym samym nie mógł wydać innej decyzji.

Pismem z [...] lutego 2021 r. pełnomocnik skarżącego przesłał odpis wyroku Sądu Rejonowego L. – [...] w L., [...], z [...] lutego 2021 r., w sprawie o sygn. akt [...], w którym sąd stwierdził, iż skarżący w dniu [...] maja 2020 r. przekroczył dozwoloną prędkość na obszarze zabudowanym o 48 km/h, poruszając się pojazdem z prędkością nie mniejszą niż 98 km/h, przy ograniczeniu prędkości do 50 km/h. W ocenie skarżącego fakt ten uchyla podstawy wydania decyzji organu I instancji oraz utrzymującej ją w mocy decyzji organu odwoławczego w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy na okres 3 miesięcy. Wyrok uprawomocnił się [...] lutego 2021 r.

W piśmie z [...] kwietnia 2021 r. organ ustosunkował się do pisma pełnomocnika skarżącego z dnia [...] lutego 2021 r. Organ wskazał, iż rozpatrywał odwołanie skarżącego od decyzji Prezydenta Miasta L. z dnia [...] stycznia 2021 r., sygn. akt: [...], w przedmiocie zatrzymania skarżącemu prawa jazdy na okres kolejnych 3 miesięcy, tj. od [...] stycznia 2021 r. do [...] kwietnia 2021 r. z uwagi na kierowanie przez niego pojazdem silnikowym pomimo wydania decyzji administracyjnej o zatrzymaniu prawa jazdy. Wskazano, że w trakcie postępowania odwoławczego pełnomocnik strony poinformował organ o wydaniu przez Sąd Rejonowy L.–[...] w L. wyroku w sprawie o sygn. akt: [...] i w związku z tym Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z [...] marca 2021 r., sygn. akt: [...], uchyliło decyzję wydaną Prezydenta Miasta L. z [...] stycznia 2021 r., sygn. akt: [...], w całości oraz przekazało sprawę do ponownego rozpoznania. Organ podkreślił, że wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie w niniejszej sprawie, ma znaczenie dla rozstrzygnięcia postępowania administracyjnego w przedmiocie przedłużenia okresu zatrzymania prawa jazdy z uwagi na możliwość odpadnięcia przesłanki do przedłużenia okresu zatrzymania prawa jazdy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:

Skarga podlega uwzględnieniu.

Przedmiotem kontroli sądu w niniejszej sprawie jest decyzja w przedmiocie zatrzymania dokumentu prawa jazdy na okres 3 miesięcy.

Materialnoprawną podstawę decyzji stanowiły przepisy ustawy o kierujących pojazdami oraz Prawa o ruchu drogowym.

Zgodnie z art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami, starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem, w przypadku gdy kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Art. 102 ust. 1c ustawy stanowi, że starosta wydaje decyzję, o której mowa w ust. 1 pkt 4 lub 5, na okres 3 miesięcy, nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności.

Z kolei art. 135 ust. 2 lit. a Prawa o ruchu drogowym stanowi, że policjant zatrzyma wydane w kraju prawo jazdy za pokwitowaniem w przypadku ujawnienia czynu polegającego na kierowaniu pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym.

W przedmiotowej sprawie do Urzędu Miasta L. wpłynęło pismo Naczelnika Wydziału Ruchu Drogowego KMP w L. informujące o przekroczeniu przez skarżącego dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Informacja ta była podstawą do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy przez organ I instancji oraz utrzymującej ją w mocy decyzji organu II instancji.

Należy wskazać, że decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy, zgodnie z art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami, jest decyzją związaną, o czym świadczy treść przepisu, zgodnie z którym starosta "wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy". Starosta jest zobligowany do wydania przedmiotowej decyzji, a rozstrzygnięcie to oraz jego zakres nie są pozostawione do uznania organu. W konsekwencji, podstawę do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy może stanowić wyłącznie informacja o ujawnieniu czynu polegającego na kierowaniu pojazdem z przekroczeniem dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym (uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 1 lipca 2019 r., I OPS 3/18).

Zatrzymanie prawa jazdy na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami jest sankcją administracyjną o charakterze prewencyjnym nakierowaną na ochronę zasadniczych wartości, jakimi są zdrowie i życie oraz bezpieczeństwo ludzi (wyrok NSA z 13 października 2020 r., I OSK 2860/18). Charakter prewencyjny przejawia się również w tym, że wątpliwości co do prawidłowości pomiaru prędkości nie mogą stanąć na przeszkodzie wydania decyzji w omawianym trybie.

W niniejszej sprawie skarżący odmówił przyjęcia mandatu, jednakże fakt ten nie mógł rzutować na wydaną decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy, co potwierdza także orzecznictwo, zgodnie z którym w razie otrzymania zawiadomienia o naruszeniu przepisu prawa drogowego, polegającym na przekroczeniu przez kierującego pojazdem dopuszczalnej prędkości o 50 km/h na obszarze zabudowanym, starosta zobowiązany jest do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy i to również wtedy, gdy kierowca, któremu P. zatrzymała prawo jazdy w związku z przekroczeniem prędkości nie przyjął mandatu karnego za wskazane wykroczenie, co powoduje konieczność skierowania tej sprawy do rozstrzygnięcia przez sąd powszechny (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 25 marca 2021 r., III SA/Gd 925/20).

Podsumowując, wystarczające do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy dla organu I i II instancji było pismo Naczelnika Wydziału Ruchu Drogowego KMP w L. informujące o przekroczeniu przez skarżącego dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Należy podkreślić, że pismo to było dla organów obu instancji dokumentem urzędowym (uchwała NSA z 1 lipca 2019 r., I OPS 3/18). W związku z powyższym decyzje obu organów były prawidłowe w stanie faktycznym i prawnym znanym organowi w dniu wydania decyzji ostatecznej.

Zgodnie z art. 145 § 1 pkt b ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.), dalej jako: "p.p.s.a", sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego.

Przesłanki wznowieniowe wskazane są w art. 145 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735) (dalej jako: k.p.a.). Należy zaznaczyć, że można je podzielić na takie, które wiążą się z naruszeniem prawa oraz takie, którym nie da się przypisać tej cechy (Komentarz: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, red. Roman Hauser, Marek Wierzbowski).

Zgodnie z art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. wznawia się postępowanie administracyjne, jeżeli wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję.

W niniejszej sprawie na jaw wyszły istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne. Podczas kontroli policyjnej skarżący nie przyjął mandatu karnego za wykroczenie polegające na przekroczeniu dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym, co spowodowało konieczność skierowania sprawy do rozstrzygnięcia przez sąd powszechny. Do akt niniejszej sprawy został załączony odpis wyroku Sądu Rejonowego L. – [...] w L. z [...] lutego 2021 r., w sprawie o sygn. akt [...], w którym sąd stwierdził, iż skarżący w dniu [...] maja 2020 r. przekroczył dozwoloną prędkość na obszarze zabudowanym o 48 km/h, poruszając się pojazdem z prędkością nie mniejszą niż 98 km/h, przy ograniczeniu prędkości do 50 km/h. Wyrok ten jest prawomocny.

Wyjście na jaw istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktycznych lub nowych dowodów istniejących w dniu wydania decyzji, nieznanych organowi, który wydał decyzję nie wiąże się z naruszeniem prawa przez organ. Jednakże w literaturze oraz orzecznictwie dominujący jest pogląd, iż wystąpienie jakiejkolwiek przesłanki pozwalającej na wznowienie postępowania, a więc także takiej, która nie można powiązać z naruszeniem prawa, daje podstawę do uchylenia decyzji przez sąd administracyjny. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. wyrok NSA z 18 lutego 2016 r., sygn. akt. II GSK 1227/14). Pogląd ten podziela także sąd w niniejszej sprawie.

W tym miejscu należy także wskazać na art. 11 p.p.s.a. stanowiący, że ustalenia wydane w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd administracyjny. Do akt niniejszej sprawy został załączony wyrok, który zapadł w postępowaniu w sprawach o wykroczenia i tym samym nie ma on mocy wiążącej dla sądu administracyjnego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie nie będąc związany wskazanym wyrokiem, wziął go jednakże pod uwagę przy rozpatrywaniu sprawy i stanął na stanowisku, że w przedmiotowej sprawie wyrok sądu powszechnego, w którym skarżący przekroczył dozwoloną prędkość na obszarze zabudowanym o 48 km/h, poruszając się pojazdem z prędkością nie mniejszą niż 98 km/h, przy ograniczeniu prędkości do 50 km/h stanowi nową okoliczność nieznaną organom w chwili wydawania decyzji, co daje podstawę do uchylenia zaskarżonej decyzji. Jest to bowiem podstawa do wznowienia postępowania administracyjnego, określona w art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. Stwierdzenie przez sąd administracyjny istnienia podstawy do wznowienia postępowania administracyjnego nakazuje uchylenie zaskarżonej decyzji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.s.a. Z uwagi na to, że ta sama okoliczność odnosi się do postępowania przed organem I instancji, sąd uchylił także decyzję organu I instancji na podstawie art. 135 p.p.s.a., jest to bowiem konieczne dla końcowego załatwienia sprawy.

Uchylenie decyzji organów obu instancji powoduje konieczność ponownego rozpoznania sprawy przez organ I instancji. Rozpoznając sprawę ponownie organ oceni fakt wydania wyroku, w którym stwierdzono, że skarżący dopuścił się przekroczenia prędkości o 48 km/h, co wskazywałoby na podważenie prawidłowości pomiaru. Organ nie jest wprawdzie związany ustaleniami prawomocnego wyroku karnego, weźmie jednak pod uwagę przeprowadzone w sprawie karnej dowody i oceni ich znaczenie dla sprawy niniejszej. W szczególności zaś oceni organ dowody dotyczące pomiaru prędkości, z jaką poruszał się skarżący, określone w wyroku karnym na nie mniej niż 98 km/h oraz wskazujące na przekroczenie prędkości w chwili dokonania pomiaru przez Policję o 48 km/h.

Z tych przyczyn Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie uwzględnił skargę na podstawie art. 145 § 1 pkt b p.p.s.a. O kosztach postępowania sad orzekł na podstawie art. 200, art. 205 § 2 i art. 209 p.p.s.a. w zw. z § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 z późn. zm.).