Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA – Ewa Grochowska – Jung Sędzia WSA – Stanisław Marek Pietras (spraw.) Sędzia WSA – Waldemar Śledzik Protokolant – starszy sekretarz sądowy Maria Zawada po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 stycznia 2012 r. sprawy ze skargi B. P. na bezczynność Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie rozpatrzenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej z dnia [...] września 2010 r. – oddala skargę, – przyznaje ze środków budżetowych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na rzecz adwokata G. D. kwotę 240 zł (słownie dwieście czterdzieści złotych) oraz kwotę 55,20 (słownie pięćdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) stanowiącą 23% podatku od towarów i usług, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Skarżący B. P. zwrócił się wnioskiem z dnia [...] września 2010 r. do Ministra Sprawiedliwości o udostępnienie informacji publicznej w formie papierowej dotyczących tegoż Ministerstwa, a zawartych w Biuletynie Informacji Publicznej.

W odpowiedzi na powyższy wniosek, Zastępca Dyrektora Biura Ministra pismem z dnia [...] października 2010 r. poinformowała skarżącego, że zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.), na wniosek udostępnia się informację publiczną, która nie została udostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej.

W dniu [...] kwietnia 2011 r. skarżący złożył do Ministra Sprawiedliwości zażalenie na bezczynność w wykonaniu powyższego wniosku i w uzasadnieniu podał, że godzi się z faktem, iż organ nie ma obowiązku dokonywania wydruków z BIP i przesyłania je żądającemu, jednakże w jego sytuacji informacje, o które wnosi, nie są mu dostępne, bowiem odbywa karę pozbawienia wolności i nie ma dostępu do komputera podłączonego do Internetu. Wobec powyższego nie mogą mieć zastosowania przepisy ustawy i wskazany przez organ przepis art. 10 ust. 1 ustawy, bowiem faktycznie ogranicza się go do dostępu do informacji publicznej. W tym stanie rzeczy naruszono art. 61 ust. 1 i 3 w zw. z art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zastępca Dyrektora Biura Ministra pismem z dnia [...] maja 2011 r. poinformowała skarżącego, że jego wniosek z dnia [...] września 2010 r. został rozpatrzony zgodnie z przepisami prawa i powołał się głównie na argumentację zawartą w cytowanym już wyżej piśmie z dnia [...] października 2010 r.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia [...] czerwca 2011 r., skarżący B. P. zarzucił organowi bezczynność w rozpatrzeniu jego wniosku o udostępnienie informacji publicznej poprzez naruszenie art. 61 ust. 1 i 5 Konstytucji RP i art. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 i art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej poprzez nieudostępnienie żądanej informacji zgodnie z treścią wniosku, tj. o udostępnienie w formie papierowej informacji publicznych publikowanych na stronach internetowych Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Sprawiedliwości o jego działalności. Wobec powyższego wniósł o zobowiązanie organu do wykonania jego wniosku z dnia [...] września 2010 r. oraz zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu – powołując się na opisany powyżej stan faktyczny oraz argumenty zawarte w "zażaleniu" – podkreślił, że nie ma on innej możliwości zapoznania się z wnioskowaną informacją i argumentacja oraz stanowisko organu jest sprzeczne z Konstytucją RP. Dodał, że organ nie udowodnił, iż zakres informacji żądanej przez skarżącego pokrywa się z zakresem informacji znajdującej się w BIP i powołał się na wyrok WSA w Białymstoku z dnia 27 marca 2008 r. sygn. akt II SAB/Bk 7/8.

W odpowiedzi na skargę Minister Sprawiedliwości wniósł o jej oddalenie, a wskazując na dotychczasowe ustalenia faktyczne i prawne dodał, że skarżący żądał "w formie papierowej informacji zamieszczonych na urzędowym publikatorze teleinformatycznym Biuletyn Informacji Publicznej podmiotu Ministerstwo Sprawiedliwości" i w tej sytuacji trudno dociec, na jakiej podstawie kwestionuje on, iż żądane przez niego informacje są tożsame z tymi, które zostały opublikowane w BIP Ministerstwa Sprawiedliwości, skoro domaga się on wydrukowania tegoż Biuletynu.

W piśmie procesowym z dnia [...] czerwca 2011 r., a będącym odpowiedzią na pismo organu z dnia [...] maja 2011 r. skarżący stwierdził, iż nie można podzielić argumentów, jakoby ustawodawca nie dopuszczał dublowania kanałów dystrybucji informacji, bowiem jest to sprzeczne z art. 7 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 11 ustawy. Ponadto udzielenie informacji nie jest tożsame z dostarczeniem informacji, bowiem chodzi tu o umożliwienie dostępu do informacji będącej w posiadaniu organu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga analizowana pod tym kątem nie zasługuje na uwzględnienie. Stosownie do treści art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, która obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

1. decyzje administracyjne;

2. postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3. postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

4. inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

4a.pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

5. akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6. akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5 podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7. akty nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego;

8. bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4a.

Z bezczynnością organu mamy zatem do czynienia wówczas, gdy organ zobowiązany do podjęcia czynności, nie podejmuje jej w terminie określonym przez przepisy prawa. Powyższe oznacza więc, że zarzut bezczynności powinien się pojawić wówczas, gdy organ, będąc właściwym w sprawie i zobowiązanym do podjęcia czynności, pozostaje w zwłoce. Skarga na bezczynność bowiem ma na celu spowodowanie wydania przez organ administracji publicznej oczekiwanego aktu.

Przechodząc natomiast do dostępu do informacji publicznej i ewentualnej bezczynności w tym zakresie, stwierdzić na samym początku należy, że Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 61 ust. 1 stanowi, iż obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa, zaś według ust. 2, prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu, przy czym tryb udzielania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, określają ustawy (ust. 3).

Konkretyzacją tego prawa zajmuje się m.in. ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.), gdzie w myśl art. 1, każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonym w tym akcie prawnym. Ponadto na podstawie art. 2 ust. 1, każdemu przysługuje, z zastrzeżeniem art. 5, prawo dostępu do informacji publicznej, co jednocześnie nie oznacza, że każdy podmiot jest zobligowany do jej udostępniania. Realizacja bowiem tego prawa spoczywa na określonych w ustawie podmiotach. I tak, zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy, obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:

1) organy władzy publicznej,

2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych,

3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa,

4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego,

6) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

Zobowiązanymi do udostępnienia informacji publicznej są również organizacje związkowe i pracodawców reprezentatywne, w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080 z późn. zm.) oraz partie polityczne (ust. 2).

Skoro zaś zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej jest m.in. organ władzy publicznej (art. 4 ust. 1 pkt 1), a według art. 5 § 2 pkt 3) Kodeksu postępowania administracyjnego organem administracji publicznej jest minister, to przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy bezspornym jest, że Minister Sprawiedliwości jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej.

Nie budzi ponadto wątpliwości – w ocenie Sądu – fakt, że informacją publiczną w rozumieniu ustawy są wnioskowane w piśmie z dnia [...] września 2010 r. dokumenty żądane przez skarżącego. Z tego mianowicie powodu, że jest nią każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa. Zatem jest nią treść dokumentów wytworzonych przez organy władzy publicznej i podmioty niebędące organami administracji publicznej, treść wystąpień, opinii i ocen przez nie dokonywanych niezależnie, do jakiego podmiotu są one kierowane i jakiej sprawy dotyczą. Ponadto informację publiczną stanowi treść wszelkiego rodzaju dokumentów odnoszących się do organu władzy publicznej lub podmiotu niebędącego organem administracji publicznej związanych z nimi bądź w jakikolwiek sposób dotyczących ich i są nimi zarówno treść dokumentów bezpośrednio przez nie wytworzonych jak i te, których używają przy realizacji przewidzianych prawem zadań nawet, jeżeli nie pochodzą wprost od nich. Ponadto skoro są one udostępnione – a takich informacji żąda skarżący – w Biuletynie Informacji Publicznej, to tym bardziej spełniają powyższe kryteria.

Jednakże – i co jest najważniejsze w rozpoznawanej sprawie – informacja publiczna zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 ustawy, która nie została udostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej, jest udostępniona na wniosek.

Skoro zaś już we wniosku z dnia [...] września 2010 r. skarżący zażądał udostępnienia informacji zawartej w Biuletynie Informacji Publicznej w formie papierowej dotyczącej tegoż ministerstwa, to w świetle powyższego przepisu żądanie owo było niezasadne i rację miał organ wyjaśniając B. P. ową kwestię w pismach z dnia [...] października 2010 r. i z dnia [...] maja 2011 r. Innymi słowy mówiąc, nie można żądać informacji na wniosek, skoro została ona już udostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej, zaś stanowisko judykatury jest w tym względzie już od dawna ukształtowane (vide: na przykład wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 czerwca 2011 r. sygn. akt I OSK 462/11, z dnia 25 września 2008 r. sygn. akt I OSK 416/08 – LEX 490132, z dnia 11 stycznia 2010 r. sygn. akt I OSK 1557/09).

Wspomniany już wyżej przepis art. 10 ust. 1 ustawy ma charakter wiążący i nie zezwala na odmienne traktowanie osób odbywających karę pozbawienia wolności, a w kontekście powyższego zwrócić uwagę należy na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 września 2008 r. sygn. akt I OSK 416/08, w którym m.in. czytamy: "Za niezasadny uznać należy zarzut naruszenia przepisu art. 10 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej poprzez błędną jego wykładnię polegającą na uznaniu, że przepis ten ma zastosowanie również do osoby niepełnosprawnej, wnioskującej o skorzystanie z BIP-u, a także, że stanowi podstawę odmowy dokonania wydruku informacji w nim udostępnionej. W istocie bowiem norma ta nie zawiera szczególnych postanowień pozwalających na odmienne traktowanie osób niepełnosprawnych".

Wskazać również należy skarżącemu, że jego prawa w zakresie dostępu do Internetu są o wiele większe, aniżeli właśnie osób niepełnosprawnych, czy też – co należy szczególnie wyeksponować – w ogóle innych osób i to z różnych powodów nieposiadających do niego dostępu, np. z powodu ubóstwa, z powodów technicznych, z braku umiejętności, itp. Wszak, jeśli jego zdaniem dostęp ten się mu należy, zaś przełożony (dyrektor zakładu karnego) w tym względzie narusza ewentualnie jego prawo, to w myśl art. 6 § 2 Kodeksu karnego wykonawczego może on składać wnioski, skargi i prośby do organów wykonujących orzeczenie, którymi – według art. 2 pkt 5 – są m.in. dyrektor okręgowy i Dyrektor Generalny Służby Więziennej. Niezależnie od powyższego zgodnie z art. 102 k.k.w., skazany ma prawo w szczególności do składania wniosków, skarg i próśb organowi właściwemu do ich rozpatrzenia oraz przedstawiania ich, w nieobecności innych osób, administracji zakładu karnego, kierownikom jednostek organizacyjnych Służby Więziennej, sędziemu penitencjarnemu, prokuratorowi i Rzecznikowi Praw Obywatelskich (pkt 10) oraz prowadzenia korespondencji, bez jej cenzurowania, z organami ścigania, wymiaru sprawiedliwości i innymi organami państwowymi, samorządowymi oraz z Rzecznikiem Praw Obywatelskich (pkt 11).

Ponadto zauważyć należy, że fakt odbywania kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym nie przesądza z góry, iż skazany jest pozbawiony dostępu do Internetu, a w konsekwencji do zapoznania się z Biuletynem Informacji Publicznej zamieszczonym na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Zgodnie bowiem z treścią art. 102a § 2 k.k.w., dyrektor zakładu karnego może zezwolić skazanemu na posiadanie w celi m.in. sprzętu komputerowego, jeżeli posiadanie tych przedmiotów nie narusza zasad porządku i bezpieczeństwa obowiązujących w zakładzie karnym. Natomiast w myśl cytowanego już wyżej przepisu art. 102 k.k.w., skazany ma ponadto prawo w szczególności do 1) odpowiedniego ze względu na zachowanie zdrowia wyżywienia, odzieży, warunków bytowych, pomieszczeń oraz świadczeń zdrowotnych i odpowiednich warunków higieny, 2) utrzymywania więzi z rodziną i innymi osobami bliskimi, 3) korzystania z wolności religijnej, 4) otrzymywania związanego z zatrudnieniem wynagrodzenia oraz do ubezpieczenia społecznego w zakresie przewidzianym w odrębnych przepisach, a także pomocy w uzyskiwaniu świadczeń inwalidzkich, 5) kształcenia i samokształcenia oraz wykonywania twórczości własnej, a za zgodą dyrektora zakładu karnego do wytwarzania i zbywania wykonanych przedmiotów, 6) korzystania z urządzeń i zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych, radia, telewizji, książek i prasy, 7) komunikowania się z obrońcą, pełnomocnikiem, właściwym kuratorem sądowym oraz wybranym przez siebie przedstawicielem, o którym mowa w art. 42, 8) komunikowania się z podmiotami, o których mowa w art. 38 § 1, 9) zapoznawania się z opiniami, sporządzonymi przez administrację zakładu karnego, stanowiącymi podstawę podejmowanych wobec niego decyzji.

Skoro zatem ze względu na użyte w tym przepisie sformułowanie "w szczególności", nie wskazuje się na zamknięty katalog praw skazanego, to może on również korzystać, na zasadach obowiązujących w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności, z dostępu do Internetu. Nie można również z tego faktu wywodzić, że prawo to jest dyskrecjonalne i zależy tylko i wyłącznie od dobrej woli administracji zakładu karnego, skoro – co już wyżej przedstawiono – osoba osadzona ma prawo dochodzenia swoich racji w trybie przewidzianym w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobów załatwiania wniosków, skarg i próśb osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. Nr 151, poz. 1467). Po drugie zaś w myśl art. 61 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ograniczenie prawa, o którym mowa w ust. 1 i 2, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa. Powyższą zatem sprawę należy traktować bardziej w znaczeniu indywidualnym, a nie w kompleksowym.

Z tych też powodów wniosek o przekazanie sprawy Trybunałowi Konstytucyjnemu jest niezasadny, bowiem – co już wyżej wykazano – skazany nie jest systemowo pozbawiony prawa do informacji publicznej poprzez brak dostępu do Biuletynu Informacji Publicznej.

Jednocześnie dodać należy skarżącemu, że we wniosku z dnia [...] września 2010 r. wnosił on o "udostępnienie w formie papierowej informacji zamieszczonych na urzędowym publikatorze teleinformatycznym "Biuletynu Informacji Publicznej" podmiotu Ministerstwa Sprawiedliwości". Stąd też zarzut ze skargi, iż organ nie udowodnił, że zakres żądanej przez niego informacji pokrywa się z zakresem informacji znajdującej się w BIP, jest niezrozumiały. Z tego mianowicie powodu, że przedmiotem jego żądania było to, co znajduje się w BIP organu, a więc żądanie o charakterze bardzo ogólnym i w tej sytuacji powoływanie się na wyrok WSA w Białymstoku z dnia 27 marca 2008 r. sygn. akt II SAB/Bk 7/8 jest nieadekwatne, bowiem teza w nim zawarta dotyczy zupełnie innego stanu faktycznego.

Natomiast co do zasady dublowania "kanałów dystrybucji informacji" stwierdzić należy, że unormowany w art. 11 ustawy sposób udostępniania stanowi uzupełnienie możliwości dostępu do informacji publicznej w stosunku do Biuletynu Informacji Publicznej.

W tym stanie rzeczy, na mocy art. 151 w zw. z art. 132 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), należało orzec jak w sentencji wyroku.