Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Sygn. akt I SA/Kr 1302/09 | | W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 8 kwietnia 2010 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, w składzie następującym:, Przewodniczący Sędzia: WSA Beata Cieloch, Sędzia: WSA Ewa Michna, Sędzia: WSA Agnieszka Jakimowicz (spr.), Protokolant: Anna Boczkowska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2010 r., sprawy ze skargi W. K., przy uczestnictwie M. S., na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego, z dnia 29 czerwca 2009 r. Nr [...], w przedmiocie oddalenia skargi na czynności egzekucyjne, - skargę oddala -

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia 5 lutego 2009 r. nr [...] oddaliło skargę W.K. na czynność egzekucyjną – zajęcie prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność pieniężną u innego dłużnika zajętej wierzytelności niż pracodawca, organ rentowy lub bank – dokonaną w dniu 5 grudnia 2008 r.

Powyższe postanowienie zapadło w następującym stanie sprawy.

Na podstawie tytułów wykonawczych z dnia 9 października 2008 r. o nr [...] do nr [...], obejmujących swym zakresem egzekucję należności pieniężnych w postaci zaległości podatkowych w podatku od nieruchomości za lata 1998-2002, po uprzednim upomnieniu zobowiązanego (doręczenie upomnień nastąpiło w dniu 1 października 2008 r.), Prezydent Miasta K., działający w sprawie zarówno jako organ egzekucyjny jak i wierzyciel, dokonał w dniu 5 grudnia 2008 r. zajęcia prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność pieniężną u innego dłużnika zajętej wierzytelności niż pracodawca, organ rentowy lub bank – czynszu z tytułu najmu garażu u zobowiązanego M.S.

Na wyżej opisaną czynność egzekucyjną zarówno M.S., jak i zobowiązany W.K. złożyli pisami z dnia 12 grudnia 2008 r. skargi, wskazując, iż brak jest prawa majątkowego, przeciwko któremu skierowano zajęcie, bowiem z dniem 1 listopada 2008 r. umowa najmu została rozwiązana i uregulowana. Ponadto pismem z dnia 5 stycznia 2009 r. zobowiązany zwrócił uwagę na fakt, iż zawiadomienie o zajęciu wierzytelności zostało sporządzone niezgodnie z wzorem określonym w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ponieważ nie zawiera stosownego pouczenia o możliwości wniesienia skargi na czynności egzekucyjne w terminie 14 dni od dnia dokonania zakwestionowanej czynności egzekucyjnej.

W tym stanie sprawy SKO potraktowało w/w skargę zobowiązanego jak skargę na czynności egzekucyjne, o której mowa w art. 54 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954 z późn. zm.). Dokonując wykładni tego przepisu oraz pojęcia "czynności egzekucyjnych", o którym mowa w art. 1a pkt 2 powołanej ustawy Kolegium wskazało, iż stosownie do ugruntowanego orzecznictwa sądów oraz piśmiennictwa w skardze na czynności egzekucyjne nie można podnosić okoliczności, które są podstawą do wniesienia innego środka zaskarżenia, np. zarzutów albo wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Zatem w trybie skargi z art. 54 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie można podnosić zarzutów, które mogą być przedmiotem innego postępowania na gruncie tej ustawy. Z powyższego SKO wywiodło, iż podnoszona przez zobowiązanego kwestia braku istnienia prawa majątkowego, do którego skierowano zajęcie, nie może być badana w przedmiotowym postępowaniu.

Ponadto Kolegium zwróciło uwagę, przytaczając treść przepisu, jakie niezbędne elementy powinno zawierać zawiadomienie o zajęciu prawa majątkowego zobowiązanego u dłużnika zajętej wierzytelności, zgodnie z art. 67 § 2 cyt. ustawy. Wskazano również, że organ egzekucyjny nie jest obowiązany do wcześniejszego badania istnienia prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność pieniężną dłużnika.

W zażaleniu na powyższe postanowienie W.K. stwierdził na wstępie, iż SKO nieprawidłowo ustaliło stan faktyczny sprawy – w dniu 5 grudnia 2008 r. nie zostało bowiem dokonane zajęcie prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność, gdyż wierzytelność ta nie istniała. Nie można zatem uznać za czynność dokonaną doręczenia druku zawiadomienia bez uzyskania jakiegokolwiek efektu. Z uwagi na fakt, iż nie dokonano żadnej czynności egzekucyjnej, wobec braku istnienia prawa majątkowego, do którego było skierowane zajęcie, zawiadomienie organu egzekucyjnego powinno zostać wycofane z obiegu prawnego. W ocenie zobowiązanego instytucja skargi z art. 54 cyt. ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji służy właśnie w tym celu.

W dalszej kolejności zobowiązany podniósł, że ustawodawca nie zdefiniował, na czym powinna polegać skarga oraz jakich czynności egzekucyjnych powinna ona dotyczyć. Zatem każdy zobowiązany ma prawo do złożenia dowolnej skargi na każdą czynność egzekucyjną rozumianą jako wszelkie podejmowane przez organ egzekucyjny działania zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego (art. 1a pkt 2 cyt. ustawy). W tym kontekście zobowiązany zakwestionował możliwość powoływania się na orzecznictwo sądów w celu potwierdzenia tez stawianych przez organ, gdyż stanowi to naruszenie art. 7 Konstytucji RP, który zobowiązuje organy władzy publicznej do działania na podstawie i w granicach prawa, a nie na podstawie rozstrzygnięć zapadających w indywidualnych sprawach na drodze sądowej, albowiem nie stanowią one źródła prawa (art. 87 Konstytucji RP).

W.K. nie zgodził się także ze stwierdzeniem zwartym w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, iż "kwestia braku istnienia prawa majątkowego, do którego skierowane jest zajęcie, nie może być badana w przedmiotowym postępowaniu". Poglądu tego nie uzasadniono, nie podano podstawy prawnej. Zobowiązany podniósł raz jeszcze, iż właśnie do tego rodzaju spraw służy instytucja skargi z art. 54 powołanej ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, dzięki której organ nadzoru ma możliwość oceny prawidłowości podjętych działań organu egzekucyjnego. Oddalenie jego skargi na sporną czynność oznacza tym samym, iż została ona dokonana w sposób prawidłowy, co w świetle obowiązującego prawa jest nie do przyjęcia.

Na koniec zobowiązany powtórzył, iż druk doręczonego zawiadomienia został sporządzony niezgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Brak było powiem pouczenia o możliwości złożenia skargi na czynności egzekucyjne.

Postanowieniem z dnia 29 czerwca 2009 r., nr [...] SKO utrzymało w mocy zaskarżone postanowienie z dnia 5 lutego 2009 r. Na wstępie uzasadnienia Kolegium przytoczyło treść art. 54 §§ 1 i 4 odnośnie do skargi na czynności egzekucyjne oraz terminu jej składania, a także dokonało analizy przepisów oraz rozróżnienia pojęć "czynności egzekucyjnej" oraz "środka egzekucyjnego". Jednym z tych środków, zgodnie z art. 1a pkt 12 lit. a ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jest właśnie egzekucja z innych wierzytelności niż wynikające z wynagrodzenia za pracę, świadczeń z zaopatrzenie emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego, renty socjalnej lub rachunków bankowych. W dalszej kolejności Kolegium omówiło tryb dokonania takiego zajęcia, zgodnie z przepisami art. 89 §§ 1-3 cyt. ustawy.

Kolegium wskazało też, iż w ramach skargi na czynności egzekucyjne można podnosić wyłącznie kwestie formalne dotyczące prawidłowości postępowania organu egzekucyjnego badanej przez pryzmat przepisów regulujących sposób oraz formę dokonania czynności egzekucyjnych. Badając przebieg oraz formę doręczenia zawiadomienia dłużnikowi zobowiązanego – M.S. – SKO nie dopatrzyło się żadnych uchybień formalnych. Zawiadomienie zawierało wszystkie niezbędne elementy, zostało skutecznie doręczone dłużnikowi zobowiązanego w dniu 5 grudnia 2008 r., a także jego odpis doręczono W.K. Czynność egzekucyjna polegając na zastosowaniu środka egzekucyjnego opisanego powyżej została dokonana zgodnie z art. 89 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Dla oceny prawidłowości dokonania opisanej czynności nie ma znaczenia, czy okazała się ona skuteczna.

W dalszej części uzasadnienia Kolegium odniosło się do zarzutu braku pouczenia, jako elementu niezbędnego zawiadomienia o zajęciu prawa majątkowego zobowiązanego u dłużnika zajętej wierzytelności. W tej kwestii stwierdzono, iż dokonane zawiadomienie zawiera wszystkie niezbędne elementy, o których mowa w art. 67 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, oraz zostało sporządzone na druku określonym w załączniku nr 16 do cyt. rozporządzenia wykonawczego z dnia 22 listopada 2001 r. Bezsprzeczne jest również, iż nie zawiera ono pouczenia o prawie wniesienia przez zobowiązanego skargi na czynność egzekucyjną organu egzekucyjnego, które ów załącznik przewiduje. Brak takiego pouczenia w ocenie Kolegium nie stanowi jednak istotnej wady, skoro W.K. wniósł skargę w terminie przewidzianym w art. 54 § 4 cyt. ustawy. Wada ta mogłaby przemawiać natomiast za przywróceniem terminu do wniesienia skargi, gdyby taka sytuacja miała miejsce.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie W.K. zarzucił postanowieniu SKO z dnia 29 czerwca 2009 r.:

1. naruszenie art. 17 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;

2. naruszenie art. 28 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego;

3. naruszenie art. 6, art. 7, art. 8, art. 9, art. 10, art. 11 i art. 12 oraz innych przepisów kodeksu postępowania administracyjnego;

4. rażące naruszenie podstawowych zasad prowadzenia postępowania egzekucyjnego;

5. rażące naruszenie prawa, o którym mowa w art. 138 kodeksu postępowania administracyjnego w zw. z art. 54 § 1 i 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i poprzedzającego go postanowienia SKO, uznania skargi na czynność egzekucyjną za zasadną oraz jej uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi W.K. powtórzył w dużej mierze zarzuty oraz argumenty podniesione w zażaleniu na postanowienie organu nadzoru w I instancji. Ponadto skarżący rozwinął kwestie naruszenia art. 17 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wskazując, że zgodnie z powołanym przepisem powinien był otrzymać stanowisko wierzyciela w przedmiotowej sprawie, co jednak nie miało miejsca. Dodatkowo zaznaczył, że przepis ten odnosi się do organu egzekucyjnego, a nie organu nadzoru, jakim jest SKO. Naruszenie zaś art. 28 k.p.a. nastąpiło, według skarżącego, poprzez doręczenie skarżonego postanowienia M.S., który nie był ani też nie jest stroną postępowania w rozumieniu tego przepisu.

W pozostałym zakresie skarżący, powielając zarzuty podniesione w zażaleniu, podkreślił, iż ani "ugruntowane orzecznictwo sądów", ani też powoływana przez SKO "doktryna" i "piśmiennictwo" nie stanowią źródeł powszechnie obowiązującego prawa. Do zarzutów zażalenia w tym przedmiocie Kolegium w ogóle się nie odniosło, powołując ponadto orzeczenia, które zostały wydane w odmiennym stanie prawnym. W żaden sposób nie dokonano też oceny prawidłowości działania organu egzekucyjnego, co powinno być przedmiotem postępowania skargowego. Zdaniem skarżącego rozstrzygnięcie Kolegium zawiera też inne wady, takie jak: niezrozumiałe uzasadnienie, brak argumentów w przedmiocie twierdzenia, iż kwestia braku istnienia prawa majątkowo do którego skierowano zajęcie nie może być badana w tym postępowaniu. Prośba o wskazanie, w jakim zatem postępowaniu winna być badana w/w kwestia, została po prostu zignorowana. Tak samo zbagatelizowano naruszenie obowiązku pouczenia w zawiadomieniu o zajęciu.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczas prezentowane stanowisko w sprawie oraz powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych odnośnie do zagadnienia, jakie kwestie można podnosić w skardze na czynności egzekucyjne, wnoszonej na podstawie art. 54 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Kolegium wskazało raz jeszcze, iż brak pouczenia nie miał wpływu na przedmiotowe postępowanie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) stanowi, że kontrola sądowa zaskarżonych decyzji, postanowień bądź innych aktów wymienionych w art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270, z późn. zm.) sprawowana jest w oparciu o kryterium zgodności z prawem. W związku z tym, zgodnie z art. 145 § 1 tejże ustawy, aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracyjny, konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia przepisów prawa materialnego, bądź przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, albo też do naruszenia przepisów prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania albo stwierdzenia nieważności orzeczenia.

Mając powyższe na uwadze, a także okoliczność, że zgodnie z art. 134 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, co oznacza, iż Sąd zobowiązany jest dokonać oceny legalności zaskarżonej decyzji niezależnie od zarzutów podniesionych w skardze stwierdzić należy, że zaskarżone postanowienie nie narusza przepisów prawa w sposób powodujący konieczność jego wyeliminowania z porządku prawnego.

Przechodząc do merytorycznego rozpoznania sprawy w myśl wyżej wskazanych zasad podkreślić należy, iż zgodnie z art. 1a pkt 12 lit. a tiret 5 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954 z późn. zm.) jednym ze środków egzekucyjnych stosowanych przez organ egzekucyjny przy egzekucji należności pieniężnych jest tzw. egzekucja z innych wierzytelności pieniężnych. Przy czym, stosownie do art. 1a pkt 2 tej ustawy, środki egzekucyjne realizowane są w ramach czynności egzekucyjnych, czyli wszelkich podejmowanych przez organ egzekucyjny działań zmierzających do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego. Instytucję egzekucji z innych wierzytelności pieniężnych regulują art. 89-92 ustawy egzekucyjnej. I tak, zgodnie z przepisem art. 89 § 1, zastosowanym przez organ w niniejszej sprawie, organ egzekucyjny dokonuje zajęcia wierzytelności pieniężnej innej, niż określona w art. 72-85, przez przesłanie do dłużnika zobowiązanego zawiadomienia o zajęciu wierzytelności pieniężnej zobowiązanego i jednocześnie wzywa dłużnika zajętej wierzytelności, aby należnej od niego kwoty do wysokości egzekwowanej należności wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia należności w terminie i kosztami egzekucyjnymi bez zgody organu egzekucyjnego nie uiszczał zobowiązanemu, lecz należną kwotę przekazał organowi egzekucyjnemu na pokrycie należności. Przy czym, w myśl art. 89 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zajęcie wierzytelności jest dokonane z chwilą doręczenia dłużnikowi zajętej wierzytelności przedmiotowego zawiadomienia o zajęciu. Zajęcie wierzytelności z tytułu dostaw, robót i usług dotyczy również wierzytelności, które nie istniały w chwili zajęcia, a powstaną po dokonaniu zajęcia z tytułu tych dostaw, robót i usług. Ponadto, stosownie do treści § 3 art. 89, jednocześnie z przesłaniem zawiadomienia, o którym mowa w § 1, organ egzekucyjny:

1) wzywa dłużnika zajętej wierzytelności, aby w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia złożył oświadczenie dotyczące tego, czy:

a) uznaje zajętą wierzytelność zobowiązanego,

b) przekaże organowi egzekucyjnemu z zajętej wierzytelności kwoty na pokrycie należności lub z jakiego powodu odmawia tego przekazania,

c) - i w jakim sądzie lub przed jakim organem toczy się albo toczyła się sprawa o zajętą wierzytelność;

2) zawiadamia zobowiązanego, że nie wolno mu zajętej kwoty odebrać ani też rozporządzać nią lub ustanowionym dla niej zabezpieczeniem;

3) doręcza zobowiązanemu odpis tytułu wykonawczego, o ile nie został wcześniej doręczony, a także odpis wniosku, o którym mowa w art. 90 § 1.

Zgodnie natomiast z treścią art. 54 § 1 cytowanej ustawy na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego lub egzekutora przysługuje zobowiązanemu skarga wnoszona w terminie 14 dni od dnia dokonania zakwestionowanej czynności egzekucyjnej.

Przy czym rację ma organ nadzoru podkreślając, iż w ramach skargi na czynności egzekucyjne można jedynie podnosić zarzuty formalnoprawne, odnoszące się do prawidłowości postępowania organu egzekucyjnego bądź egzekutora przez pryzmat przepisów regulujących sposób i formę dokonywania czynności egzekucyjnych w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym. Mając na względzie powyższą zasadę oraz brzmienie przytoczonych przepisów należy stwierdzić, że organ egzekucyjny zastosował środek egzekucyjny bez istotnych uchybień. Zastosował bowiem środek przewidziany w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji dla egzekucji dotyczących należności pieniężnych (zajęcie wierzytelności pieniężnej u innego dłużnika zajętej wierzytelności niż pracodawca, organ rentowy lub bank, na gruncie niniejszej sprawy czynszu należnego z umowy najmu garażu - art. 1a pkt 12 lit a ustawy egzekucyjnej) z zachowaniem procedury przewidzianej w art. 89 tej ustawy. Wystosował bowiem do dłużnika zobowiązanego stosowne zawiadomienie o zajęciu, o którym mowa w art. 89 § 1 ustawy egzekucyjnej, jednocześnie wzywając dłużnika do złożenia oświadczenia w trybie art. 89 § 3 pkt 1 cyt. ustawy oraz zawiadomił zobowiązanego, że nie wolno mu zajętej kwoty odebrać ani też rozporządzać nią lub ustanowionym dla niej zabezpieczeniem, co odpowiada dyspozycji art. 89 § 3 pkt 2 tej ustawy.

Sam fakt uzyskania późniejszej informacji odnośnie do nieistnienia powyższej wierzytelności nie świadczy o wadliwości postępowania organu egzekucyjnego, który nie ma obowiązku wcześniejszego badania jej istnienia i wymagalności. W celu zweryfikowania powyższych okoliczności ustawodawca przewidział w art. 89 § 3 cytowanej ustawy tryb polegający na wezwaniu dłużnika zajętej wierzytelności do złożenia oświadczenia dotyczącego m. inn. tego, czy uznaje zajętą wierzytelność zobowiązanego i czy przekaże organowi egzekucyjnemu z zajętej wierzytelności kwoty na pokrycie należności lub z jakiego powodu odmawia tego przekazania. Na powyższe wezwanie jednak dłużnik ma obowiązek odpowiedzieć w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zajęciu wierzytelności pieniężnej, co oznacza, że weryfikacja kwestii związanych z istnieniem i wymagalnością wierzytelności podlega badaniu już po dokonaniu czynności zmierzających do jej zajęcia.

W przypadku stwierdzenia jej nieistnienia ustawa egzekucyjna w żadnym przepisie nie przewiduje obowiązku uchylenia czynności egzekucyjnej - czy to przez organ egzekucyjny, czy też przez organ nadzoru. Zajęcie w tej sytuacji staje się po prostu bezskuteczne, a zatem nie wywiera skutków prawnych, co oznacza, że nie mogą być z jego tytułu realizowane i podejmowane czynności określone w art. 89 cytowanej ustawy. Zaznaczyć również wypada, że wbrew stanowisku skarżącego zawartemu w skardze czynnością egzekucyjną, od której przysługuje skarga na podstawie art. 54 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie jest wystosowanie zawiadomienia o zajęciu, ale samo zajęcie. Skarżący nie odróżnia tej kwestii posługując się cały czas określeniem "skarżone zawiadomienie".

Nie zasługuje też na uwzględnienie zarzut skarżącego dotyczący naruszenia przez organ nadzoru art. 17 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954 z późn. zm.). Z powyższego przepisu wynika, że o ile przepisy ustawy egzekucyjnej nie stanowią inaczej, rozstrzygnięcie i zajmowane przez organ egzekucyjny lub wierzyciela stanowisko w sprawach dotyczących postępowania egzekucyjnego następuje w formie postanowienia. Wprawdzie słusznie skarżący zauważył, że art. 17 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji odnosi się do organów egzekucyjnych oraz wierzycieli, natomiast SKO działało w sprawie jako organ nadzoru, jednakże przyjąć należy, że z cytowanego przepisu wynika ogólna zasada określająca formę działania w postępowaniu egzekucyjnym, ustanawiając domniemanie formy postanowienia. Przepis ten nie stanowi natomiast samoistnej podstawy prawnej do wydania postanowienia, nie zawiera zatem normy kompetencyjnej. Powołanie przez SKO w podstawie prawnej zaskarżonego orzeczenia powyższego przepisu nie stanowi zatem uchybienia, które miałoby wpływ na treść rozstrzygnięcia i skutkowałoby koniecznością jego wyeliminowania z obrotu prawnego. Organ działając w niniejszej sprawie podejmował rozstrzygnięcia we właściwej formie (tj. w formie postanowienia), zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę treść art. 54 § 5 cytowanej ustawy, powołany również przez SKO w podstawie prawnej zaskarżonego orzeczenia, z którego wynika, że w sprawie skargi na czynności egzekucyjne organ nadzoru wydaje zaskarżalne w drodze zażalenia postanowienie.

Odnosząc się natomiast do wskazanych w skardze naruszeń art. 6, art. 7, art. 8, art. 9, art. 10, art. 11 i art. 12 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 z późn. zm.), zawierających cały katalog tzw. zasad ogólnych postępowania, podnieść należy następujące kwestie. W pierwszym rzędzie należy zaznaczyć, że treść art. 18 ustawy egzekucyjnej, zgodnie z którym w postępowaniu egzekucyjnym należy stosować przepisy k.p.a. odpowiednio należy rozumieć w ten sposób, że tylko niektóre zasady postępowania administracyjnego można przenieść na grunt postępowania egzekucyjnego nie zmieniając ich brzmienia, inne należy stosować odpowiednio, jeszcze innych nie stosuje się w ogóle. W oparciu o powyższe zarówno w piśmiennictwie, jak i orzecznictwie podnosi się, że w postępowaniu egzekucyjnym stosuje się odpowiednio następujące zasady: wynikającą z art. 6 k.p.a. zasadę praworządności, wynikającą z art. 7 k.p.a. zasadę prawdy obiektywnej, określoną w art. 8 k.p.a. zasadę zaufania, zasadę udzielania informacji (art. 9 k.p.a.), zasadę przekonywania (art. 11 k.p.a.), zasadę szybkości i prostoty postępowania (art. 12. k.p.a.) oraz zasadę pisemnego załatwienia sprawy (art. 14 § 1 k.p.a.). W postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie znajduje natomiast zastosowania określona w art. 10 k.p.a. zasada czynnego udziału strony w postępowaniu z uwagi na specyfikę tego postępowania, która polega przede wszystkim na przymusowym jego charakterze, a także szybkości i skuteczności wykonania określonych prawem obowiązków, postępowanie egzekucyjne toczy się bowiem w celu realizacji stwierdzonego już obowiązku i musi zmierzać do jak najszybszego zaspokojenia wierzyciela (por.: D. Jankowiak w Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Oficyna Wydawnicza "Unimex", Wrocław 2005, s. 184-185, M. Szubiakowski, Zasady ogólne administracyjnego postępowania egzekucyjnego, (System egzekucji administracyjnej, C.H. Beck 2004, s. 119 i nast.), R. Hauser, A. Skoczylas, Odpowiednie stosowanie Kodeksu postępowania administracyjnego w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (System egzekucji administracyjnej, C.H. Beck 2004, s. 204 i nast.), wyrok NSA z dnia 13 października 2005 r., I FSK 157/05, LEX 173123, wyrok WSA w Warszawie z dnia 12 kwietnia 2005 r., III SA 3483/03, LEX 165982).

Z tego zatem powodu zarzut naruszenia przez organ nadzoru art. 10 k.p.a. jest bezzasadny i nie może odnieść zamierzonego skutku.

W odniesieniu natomiast do pozostałych zasad określonych w w/w przepisach podnieść należy, że organ nadzoru wydał rozstrzygnięcie w oparciu o przytoczone w podstawie prawnej oraz omówione w uzasadnieniu obowiązujące przepisy prawa, nie naruszając tym samym w powyższym zakresie zasady praworządności określonej w art. 6 k.p.a. Wbrew zarzutom skargi, SKO nie wydało bowiem orzeczenia na podstawie orzecznictwa sądowego, czy poglądów doktryny, a jedynie nawiązało do tych poglądów oraz orzecznictwa w procesie interpretacji przepisów prawnych, w których zawarte zostały normy mające zastosowanie w niniejszej sprawie. Zabieg taki jest uzasadniony, dopuszczalny, a nawet konieczny, choćby z punktu widzenia realizacji wymogu odnoszącego się do prawidłowego uzasadnienia, a zawartego w art. 107 § 2 k.p.a. nakazującego wyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia, jak również z uwagi na konieczność zachowania zasady jednolitości orzecznictwa. Takie działania organów administracji publicznej zatem w niczym nie naruszają przepisów Konstytucji RP, a w szczególności wskazywanych w skardze art. 7 i 87.

Zasada sformułowana w art. 6 k.p.a., zgodnie z którą organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa odnosi się również do ścisłego przestrzegania terminów wyznaczonych do załatwienia spraw określonych w art. 35 k.p.a. Obowiązek załatwienia sprawy bez zbędnej zwłoki pozostaje także w bezpośrednim związku z dyrektywami zawartymi w art. 7 i 8 k.p.a., zobowiązującymi organy administracji publicznej do stania na straży praworządności i uwzględniania słusznego interesu obywateli, a także pogłębiania prowadzonym postępowaniem zaufania obywateli do organów państwa. Koresponduje nadto z zasadą określoną w art. 12 k.p.a., tj. zasadą szybkości i prostoty postępowania. Niewątpliwie w niniejszej sprawie organ nadzoru nie działał bez zbędnej zwłoki, do czego zobowiązywał go art. 35 § 1 k.p.a. w zw. z art. 18 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Sprawa nie wymagała bowiem przeprowadzania postępowania wyjaśniającego, nie była też szczególnie skomplikowana, a pomimo tego SKO rozstrzygnęło ją w I instancji w maksymalnym terminie jednego miesiąca od dnia wpłynięcia skargi na czynności egzekucyjne, zaś po wniesieniu zażalenia organ potrzebował ponad trzech miesięcy, by wydać zaskarżone postanowienie, co pozostaje w jawnej sprzeczności z art. 35 § 3 k.p.a., który przewiduje miesięczny termin na załatwienie sprawy liczony od dnia otrzymania środka zaskarżenia. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że terminy określone w art. 35 k.p.a. mają charakter gwarancyjny dla strony postępowania, zaś w odniesieniu do organu pierwszą, wiodącą dyrektywą, jest działanie bez zbędnej zwłoki (niezwłocznie). Organy w toku postępowania mają więc w taki sposób organizować podejmowane czynności, by załatwić sprawę i wydać stosowne rozstrzygnięcie bez zbędnej zwłoki. Ponadto organ nie wypełnił obowiązku wynikającego z art. 36 k.p.a. dotyczącego konieczności zawiadomienia strony o każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie z podaniem przyczyny takiego stanu i wyznaczeniem nowego terminu. Zaznaczyć jednak należy, że przepisy art. 35 i 36 k.p.a. mają charakter porządkowy, dyscyplinujący organy administracji publicznej, a ich niedochowanie skutkuje ewentualnie możliwością złożenia zażalenia w trybie art. 37 k.p.a. lub odpowiedzialnością porządkową lub dyscyplinarną albo inną, przewidzianą w przepisach prawa, odpowiedzialnością pracownika organu. Ewentualne naruszenie terminów załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym natomiast ani nie pozbawia organu możliwości orzekania w sprawie, ani też nie powoduje wadliwości wydanej w takim postępowaniu decyzji (por.: wyrok NSA z dnia 29 października 1985 r., sygn. akt III SA 696/85, niepubl., wyrok NSA z dnia 7 maja 1998 r., sygn. akt I SA/Ka 1215/96, niepubl.).

Poza powyższym naruszeniem, orzekający w niniejszej sprawie Sąd nie dopatrzył się innych uchybień w zakresie stosowania zasad ogólnych k.p.a., które skutkowałyby koniecznością wyeliminowania zaskarżonego postanowienia z porządku prawnego.

Nie zasługuje nadto na uwzględnienie zarzut odnośnie do niezasadnego, zdaniem skarżącego, skierowania zaskarżonego postanowienia do dłużnika M. S. W administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym można wyróżnić oprócz podmiotów tego postępowania (organ egzekucyjny, wierzyciel, zobowiązany) kategorię innych uczestników postępowania, którzy nie pozostają w stosunku procesowym z organem egzekucyjnym. Do uczestników postępowania zalicza się osoby fizyczne, osoby prawne lub inne jednostki organizacyjne, które w sprawie będącej przedmiotem postępowania administracyjnego nie mają interesów chronionych przez prawo, lecz są zainteresowane daną sprawą albo ze względu na ich faktyczne interesy i wobec tego rozstrzygnięcie sprawy nie będzie dla nich obojętne, albo ze względu na ich udział w niektórych czynnościach postępowania. Przy czym prawo nie przyznaje im pełni praw procesowych, a jedynie daje im niektóre uprawnienia. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że dłużnik zajętej wierzytelności lub prawa majątkowego nie będzie uczestnikiem postępowania egzekucyjnego, niemniej jednak z uwagi na obciążenie go w art. 89 § 3 pkt 1 i art. 91 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji określonymi obowiązkami oraz zagrożenie sankcjami na skutek niewywiązania się z tych obowiązków powoduje, że ma prawo wnosić środek prawny (zaskarżenia) w postaci skargi na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego i egzekutora w trybie art. 54 cytowanej ustawy. Zatem będzie też uczestnikiem postępowania zainicjowanego taką skargą przez zobowiązanego, albowiem wynik postępowania w tym zakresie ma wpływ na zakres jego obowiązków.

Nie może również zostać uwzględniony zarzut skarżącego dotyczący braku pouczenia w doręczonym mu zawiadomieniu o zajęciu prawa majątkowego zobowiązanego u dłużnika zajętej wierzytelności odnośnie do przysługującego prawa wniesienia skargi na czynności egzekucyjne. Brak pouczenia nie miał bowiem żadnego wpływu na przebieg postępowania i na wynik sprawy, albowiem zarówno skarżący, jak i dłużnik złożyli skargi w terminie określonym w art. 54 § 4 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, a zatem mieli świadomość i wiedzę odnośnie do przysługujących im uprawnień w toku egzekucji.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji w oparciu o art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153 poz. 1270 z późn. zm.).