drukuj    zapisz    Powrót do listy

6329 Inne o symbolu podstawowym 632, Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono decyzję I i II instancji, II SA/Gl 745/21 - Wyrok WSA w Gliwicach z 2021-11-26, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Gl 745/21 - Wyrok WSA w Gliwicach

Data orzeczenia
2021-11-26 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2021-06-24
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
Sędziowie
Aneta Majowska /sprawozdawca/
Bonifacy Bronkowski
Grzegorz Dobrowolski /przewodniczący/
Symbol z opisem
6329 Inne o symbolu podstawowym 632
Hasła tematyczne
Pomoc społeczna
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 2407 art. 25 ust. 1, art. 25 ust. 2 pkt 6, art. 5 ust. 2a, art. 4
Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grzegorz Dobrowolski, Sędziowie Sędzia NSA Bonifacy Bronkowski, Asesor WSA Aneta Majowska (spr.), , po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzenie niejawne w dniu 26 listopada 2021r. sprawy ze skargi M. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia [...] nr [...] w przedmiocie nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta R. z dnia [...] nr [...]

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] r. nr. [...] Prezydent Miasta R. (dalej: "organ", "organ I instancji"), na podstawie art. 25 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r., poz. 2407, dalej: "ustawa") oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (obecnie: tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 735 z późn. zm., dalej: "k.p.a."), uznał, że kwoty wypłacone M. K. (dalej: "Strona", "Skarżąca") na podstawie rozstrzygnięcia Prezydenta Miasta R. w sprawie ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego z dnia [...] r. nr. [...] w okresie od 1 marca 2020 r. do 31 lipca 2020 r. w wysokości 3.750 zł na E. O. ur. [...] r., W. O. ur. [...] r. oraz A. O. ur. [...] r. są nienależnie pobranymi świadczeniami wychowawczymi, ustalił że kwota świadczeń uznanych za nienależnie pobrane podlega zwrotowi w wysokości 3.750 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, które naliczane są do dnia całkowitej spłaty należności głównej zgodnie z art. 25 ust. 3 w zakresie dotyczącym nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego, o którym mowa w art. 25 ust. 2 pkt 2, 3, 5 i 6 ustawy. Na wstępie uzasadnienia organ przywołał podstawę normatywną rozstrzygnięcia, tj. art. 25 ust. 2 ustawy. Dalej ustalił, że zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w G. Ośrodek Zamiejscowy w R. u Wydział II Cywilny z dnia [...] r. sygn. [...], prawomocnego z dniem 20 lutego 2020 r. oraz dołączonym rodzicielskim planem wychowawczym podpisanym dnia 22 października 2019 r. opieka nad małoletnimi dziećmi następuje naprzemienne pomiędzy rodzicami. Strona poinformowała organ o powyższym w dniu 24 sierpnia 2020 r. W konsekwencji, organ w oparciu o art. 5 ust. 2 ustawy oraz art. 25 ust. 2 pkt 6 ustawy ustalił jak w sentencji decyzji – kwotę nienależnie pobranego świadczenia w wysokości połowy kwoty przysługującej za dany miesiąc, ponieważ środki wypłacone były w pełnej wysokości, mimo braku prawa do tego świadczenia. Przekazane świadczenie w okresie od 1 marca 2020 r. do 31 lipca 2020 r. wynosiło 7.500 zł, zatem połowa tej kwoty to 3.750 zł jako świadczenie nienależnie pobrane. Decyzja została doręczona w dniu 11 lutego 2020 r.

Strona złożyła odwołanie nadane w dniu 25 lutego 2021 r. przesyłką poleconą Wskazała, że zgodnie z rodzicielskim planem wychowawczym to Strona pobiera świadczenie wychowawcze, następnie pokrywa wskazane w planie wychowawczym koszty a pozostałą część przekazuje na rachunek W. O. (dalej: "ojciec małoletnich córek Strony"). W ten sposób rozliczony pomiędzy rodzicami został okres od 1 marca 2020 r. do 31 lipca 2020 r. Strona potwierdziła, że nie poinformowała organu o wyżej wskazanej zmianie okoliczności, jednak ojciec małoletnich otrzymał świadczenie wychowawcze pomniejszone jedynie o koszty wymienione w planie wychowawczym. Do odwołania Strona przedłożyła rodzicielski plan wychowawczy z dnia 22 października 2019 r., potwierdzenia przelewów na rachunek bankowy ojca małoletnich córek stanowiące rozliczenie za okres luty-czerwiec 2020 r. oraz oświadczenie ojca małoletnich z dnia 23 lutego 2021 r. w przedmiocie otrzymania połowy świadczenia wychowawczego po pomniejszeniu zaakceptowanych kosztów.

Po rozpoznaniu odwołania Strony Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach (dalej: "organ odwoławczy", "Kolegium") decyzją z dnia [...] r. nr [...], w oparciu o art. 1 i 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r., poz. 570) oraz art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. Skład orzekający Kolegium przedstawił stan faktyczny sprawy pozostający w zgodzie z ustaleniami poczynionymi przez organ I instancji, następnie przywołał treść art. 25 ust. 1 i 2, art. 4 ust. 2 oraz art. 5 ust. 2 ustawy. Organ odwoławczy podzielił twierdzenia organu I instancji co do zaistnienia w przedmiotowej sprawie przesłanki nienależnie pobranych świadczeń określonej w art. 25 ust. 2 pkt 6 ustawy, tj. wypłacenia świadczenia pomimo braku prawa do tego świadczenia. Ponadto wskazał, że z przywołanego wyroku Sądu Okręgowego wynika, że władza rodzicielska nad małoletnimi dziećmi przysługuje obojgu rodzicom, a zgodnie z ustaleniami rodzicielskiego planu wychowawczego ustalono opiekę naprzemienną, zatem połowa kwoty pobranej w wymienionym okresie od 1 marca 2020 r. do 31 lipca 2020 r. to 3.750 zł stanowiąca kwotę nienależnie pobraną. Podkreślono, że Strona była uprawniona do świadczenia wychowawczego w wysokości 250 zł miesięcznie na każde dziecko. W ocenie Kolegium decyzja organu I instancji została wydana zgodnie z prawem. Decyzja została doręczona Stronie w dniu 22 kwietnia 2021 r.

Strona skorzystała z prawa do wniesienia skargi do sądu administracyjnego (nadano przesyłką poleconą w dniu 21 maja 2021 r.) zarzucając zaskarżonej decyzji naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy:

- art. 5 ust. 2a ustawy poprzez niewłaściwą wykładnię, wyrażającą się uznaniem, że w sytuacji opieki naprzemiennej nad dzieckiem, w której na mocy zgodnego porozumienia rodziców co do podziału uzyskiwanego przez jedno z rodziców świadczenia wychowawczego pomiędzy oboje rodziców, konieczne jest w dalszym ciągu ustalenie każdemu z rodziców prawa do świadczenia wychowawczego w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego, podczas gdy wykładnia funkcjonalna tego przepisu nakazuje uznać, że w przypadku w którym na skutek zgodnych ustaleń rodziców następczo dokonywany jest podział świadczenia wychowawczego pomiędzy tych rodziców, wobec czego ingerencja organów administracji oraz literalne zastosowanie tego przepis nie jawi się jako zasadne,

- art. 25 ust. 2 pkt 6 ustawy poprzez jego niewłaściwą wykładnię, wyrażającą się uznaniem, że świadczenie wychowawcze ma charakter nienależnie pobrany, w sytuacji gdy w ramach sprawowanej opieki naprzemiennej nad dzieckiem rodzice dojdą do zgodnego porozumienia co do podziału uzyskiwanego przez jedno z rodziców świadczenia wychowawczego, z uwzględnieniem faktycznego dokonywania tak ustalonego podziału oraz faktu, że następczo podzielone pomiędzy rodziców świadczenie wychowawcze służy faktycznie pokryciu kosztów wychowania dziecka, podczas gdy w takim stanie rzeczy wykładnia funkcjonalna opisywanego przepisu nakazuje uznać, że świadczenie uzyskane nie ma charakteru pobranego nienależnie,

- art. 20 ust. 1 ustawy poprzez jego niewłaściwą wykładnię, wyrażającą się uznaniem, że za zmianę mającą wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego skutkującą koniecznością zgłoszenia jej organowi wypłacającemu świadczenie należy uznać zawarcie przez rodziców zgodnego porozumienia polegającego na tym, że jeden z rodziców będzie pobierał świadczenie wychowawcze w pełnej wysokości, a następczo połowę z tego świadczenia będzie przekazywał drugiemu z rodziców, podczas gdy wykładnia funkcjonalna tego przepisu nakazuje uznać, że wobec ostatecznej realizacji celu przyznania świadczenia wychowawczego zmiana taka nie może zostać oceniona jako mająca wpływ na prawo do tego świadczenia,

oraz naruszenie przepisów postepowania, które miało wpływ na wynik postępowania:

- art. 7 poprzez niedokładne ustalenie oraz wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy,

- art. 77 § 1 k.p.a. poprzez niewyczerpujące zebranie i rozpatrzenie całego materiału dowodowego wyrażające się zaniechaniem poczynienia ustaleń co do: faktu, że cel przyznania świadczenia wychowawczego został naturalnie osiągnięty, a z udzielonych świadczeń wychowawczych pokryte zostały w istocie wydatki związane z wychowywaniem dziecka, oraz że udzielone Skarżącej pouczenie w zakresie przesłanek uznania świadczeń wychowawczych za pobrane nienależnie nie może zostać uznane za dostateczne w sytuacji, w której pouczenie to nie obejmuje wprost sytuacji, w której Skarżąca się znalazła, zaś Skarżąca nie posiada wykształcenia prawniczego, wobec czego pozostawała w usprawiedliwionym przekonaniu, że nie nastąpiła taka zmiana mająca wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego, która skutkowałaby po jej stronie koniecznością zgłoszenia organowi wypłacającemu świadczenie.

Przy tak sformułowanych zarzutach Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji oraz zasądzenie od organu na rzecz Skarżącej kosztów postępowania. W uzasadnieniu podtrzymała dotychczas prezentowane stanowisko w sprawie, akcentując, że ustaliła z ojcem małoletnich córek przekazywanie mu świadczenia w połowie, do czego organ się nie odniósł w zaskarżonej decyzji, cel świadczenia był realizowany, ostatecznie doszło do takiego podziału świadczenia jak w przepisie art. 5 ust. 2a ustawy, a jedyną różnicą stało się to, że podział został dokonany nie przez organ a przez rodziców. Zdaniem Skarżącej uzyskane przez Skarżącą świadczenie nie ma charakteru nienależnie pobranego, skoro służyło pokryciu wydatków związanych z wychowaniem dzieci. Skarżąca podkreśliła, że udzielone pouczenie w zakresie przesłanek uznania świadczenia wychowawczego za pobranie nienależnie nie może zostać uznane za dostateczne w sytuacji, w której pouczenie to nie obejmuje wprost sytuacji, w której znalazła się Skarżąca. Podkreśliła, że nie mogła liczyć się z obowiązkiem zwrotu świadczeń w spornym okresie, skoro przekazywała odpowiednią część świadczeń ojcu małoletnich dzieci.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach podtrzymało argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zakwestionowanej decyzji oraz wniosło o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje.

W pierwszej kolejności przywołania wymaga treść przepisu art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r., poz. 137) w zw. z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm., dalej: "p.p.s.a."), który stanowi, że sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, a kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W ramach wskazanej kontroli sąd administracyjny poddaje badaniu zgodność zaskarżonego aktu administracyjnego z przepisami prawa materialnego kreującymi prawa i obowiązki stron oraz przepisami proceduralnymi określającymi zasady postępowania przed organami administracji publicznej. Wspomniana kontrola nie oznacza jednak przejęcia przez Sąd sprawy administracyjnej do jej końcowego załatwienia.

Zgodnie z brzmieniem art. 145 § 1 pkt 1 p.p.s.a. uchylenie zaskarżonej decyzji w całości albo w części następuje w przypadku stwierdzenia przez sąd naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W przypadku nieuwzględnienia skargi sąd oddala skargę odpowiednio w całości albo w części - art. 151 p.p.s.a. Ponadto zgodnie z treścią art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami

i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a. zatem uwzględnia w granicach danej sprawy wszelkie naruszenia prawa a także przepisy, które powinny znaleźć zastosowanie w rozpoznawanej sprawie niezależnie od zarzutów i wniosków podniesionych w treści skargi.

Uwzględniając tak zakreśloną kognicję sądów administracyjnych oraz przyczyny wzruszenia decyzji organów administracji publicznej Sąd uznał, że decyzje organów I i II instancji zostały wydane z naruszeniem obowiązujących przepisów proceduralnych oraz z dokonaniem błędnej wykładni przepisów prawa materialnego uzasadniających ich uchylenie w całości.

Rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym nastąpiło z uwagi na złożony w treści odpowiedzi na skargę z dnia 23 czerwca 2021 r. przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach wniosek o skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym przy jednoczesnym braku żądania przeprowadzenia rozprawy przez Skarżącą w terminie czternastu dni od zawiadomienia o złożeniu wniosku w tym przedmiocie wraz z pouczeniem (art. 119 pkt 2 w zw. z art. 120 p.p.s.a.).

Podstawę materialnoprawną wydanego w sprawie rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. W myśl art. 25 ust. 1 ustawy osoba, która pobrała nienależnie świadczenie wychowawcze, jest obowiązana do jego zwrotu. Zgodnie z powołanym przez organy orzekające w sprawie art. 25 ust. 2 pkt 6 ustawy za nienależnie pobrane świadczenie wychowawcze uważa się świadczenie wychowawcze wypłacone mimo braku prawa do tego świadczenia, natomiast w myśl art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy - świadczenie wychowawcze przysługuje matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje

i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 2a, stosownie do którego, w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego.

W niniejszej sprawie decyzją Prezydenta Miasta z dnia [...] r.

nr [...] uchylono Skarżącej prawo do świadczenia wychowawczego przyznane rozstrzygnięciem z dnia [...] r. w wysokości 500 zł, jednocześnie przyznając prawo do tego świadczenia w wysokości 250 zł. W konsekwencji tej decyzji organ I instancji uznał kwoty wypłaconego świadczenia wychowawczego w okresie od 1 marca 2020 r. do 31 lipca 2020 r. za nienależnie pobrane w połowie ich wysokości, tj. w kwocie 3.750 zł.

Kluczową zatem kwestią dla oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji stało się ustalenie, czy Skarżąca była uprawniona do pobrania świadczenia wychowawczego na małoletnie córki w okresie od 1 marca 2020 r. do 31 lipca 2020 r., a jednocześnie czy organy administracji orzekające w niniejszej sprawie prawidłowo uznały, że kwoty opisane w sentencji zaskarżonej decyzji są nienależnie pobranymi świadczeniami wychowawczymi w rozumieniu art. 25 ust. 2 pkt 6 ustawy.

W ocenie Sądu, w składzie orzekającym w niniejszej sprawie, w wyniku przeprowadzonej kontroli sądowoadministracyjnej, zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja okazały się wadliwe. Wydanie bowiem decyzji zmieniającej prawo do świadczenia wychowawczego, nie uprawniało organu do niejako automatycznego uznania świadczeń za nienależnie pobrane w danym okresie,

z pominięciem oceny czy środki przyznane i wypłacone, na podstawie przyznanego uprzednio prawa do świadczenia wychowawczego, zostały wykorzystane zgodnie z celem, jaki został przez ustawodawcę określony dla tego rodzaju świadczeń. Cel ten został zawarty w treści art. 4 ust. 1 ustawy. Stosownie do przywołanego przepisy celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. I chociaż świadczenie przysługuje podmiotom wskazanym w ust. 2 tego przepisu, tj. na gruncie niniejszej sprawy – matce lub ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na ich utrzymaniu, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 2a ustawy regulującym sytuację opieki naprzemiennej, to jednak przedmiotowe świadczenie służy dziecku. W rezultacie, zdaniem Sądu, szczególnie istotne dla rozstrzygnięcia pozostaje ustalenie, na jaki cel zostało przeznaczone świadczenie wypłacone z tego tytułu. Tylko poczynienie takich ustaleń uprawnia do oceny czy świadczenie było nienależnie pobrane w rozumieniu przepisu art. 25 ust. 2 pkt 6 ustawy. Ma to swoje konsekwencje w stwierdzeniu, że w sytuacji ustalenia przez organ przeznaczenia środków pochodzących ze świadczenia wychowawczego na "pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem" małoletnich córek Skarżącej, uzasadniałoby dalsze ustalenie – braku zaistnienia przesłanki mającej stanowić podstawę do uznania świadczeń w połowie za nienależnie pobrane. Skoro bowiem świadczenie zostałoby spożytkowane na zaspokojenie potrzeb dzieci, na które zostało przyznane, to żądanie zwrotu tych świadczeń byłoby nie do pogodzenia z ratio legis przepisów ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Nie pozostaje bez znaczenia, że świadczenie za sporny okres nie może już zostać przyznane na rzecz ojca małoletnich córek, co w rezultacie oznaczałoby faktyczne pozbawienie dzieci wsparcia finansowego, o którym mowa w przepisach ustawy, co natomiast stałoby w sprzeczności z koniecznością uwzględniania dobra rodziny zawartą w art. 71 ust. 1 zd. 1 Konstytucji RP. Powyższe stanowisko zyskuje oparcie w aktualnym orzecznictwie sądów administracyjnych, m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 12 lutego 2021 r. II SA/Gl 1151/20, z dnia 28 kwietnia 2021 r. II SA/Gl 188/21, z dnia 7 lipca 2021 r. II SA/Gl 47/21, z dnia 15 lipca 2021 r. II SA/Gl 572/21, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 23 września 2021 r. II SA/Gl 648/21, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 17 września 2021 r. II SA/Gl 621/21, (orzeczenia dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych).

Sąd zwraca przy tym uwagę, że w aktach administracyjnych załączonych do sprawy znajdują się, istotne dla czynionych rozważań, następujące dokumenty: kserokopia rodzicielskiego planu wychowawczego z dnia 22 października 2019 r. (str. 2 zapis dotyczący finansów, karta numer 30-32 akt administracyjnych), oświadczenie Strony zawarte w treści wiadomości elektronicznej e-mail z dnia 24 sierpnia 2020 r. dotyczące podziału świadczenia wychowawczego (karta nr 35 akt administracyjnych), oświadczenie ojca małoletnich z dnia 23 lutego 2021 r. (karta nr 70 akt administracyjnych), potwierdzenia przelewów (karta nr 71-75 akt administracyjnych). Z analizy wskazanych dokumentów wynika, że w treści rodzicielskiego planu wychowawczego ustalono sposób podziału świadczeń wychowawczych i ich przeznaczenia (karta numer 30-32 akt administracyjnych), którego faktyczne wykonywanie zostało potwierdzone przez ojca małoletnich w treści złożonego do akt oświadczenia (karta nr 70 akt administracyjnych). Skarżąca oświadczyła, że środki zostały przekazywane na rachunek bankowy ojca małoletnich, przedkładając potwierdzenia przelewów (karta 71-75 akt administracyjnych) a połowa kwoty świadczenia wychowawczego była pomniejszona o ustalone przez rodziców w planie wychowawczym wydatki czynione na utrzymanie dzieci. Jak zaakcentowano powyżej istotne pozostaje kto czerpał korzyści z tych środków. Powyższe nie stało się jednak przedmiotem rozważań organów I i II instancji. Sąd zwraca uwagę, że organy nie odniosły się do twierdzeń Skarżącej podnoszonych w tym zakresie w odwołaniu, a dotyczących sposobu wydatkowania otrzymanych środków i ich przekazywania w określonej wysokości ojcu małoletnich. W ramach postępowania dowodowego prowadzonego przez organy uzasadnione stało się natomiast uwzględnienie przedłożonych przez Stronę dokumentów, dokonanie ich oceny, a w przypadku wątpliwości zwrócenia się do Strony o przedłożenie tych, które mogą mieć znaczenie dla końcowego jej rozstrzygnięcia. Organy nie dokonały jednak ustaleń w tym zakresie, całkowicie pomijając cel przeznaczenia środków przyznanych w ramach świadczenia wychowawczego. Nie wynika bowiem z akt sprawy czy połowa świadczenia wychowawczego, w spornym okresie, została wydatkowa na pokrycie potrzeb małoletnich zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy, co tyczy się zarówno części, którą Skarżąca wydatkowała samodzielnie na mocy zawartego pomiędzy rodzicami porozumienia, jak również części, która została przekazana na rachunek bankowy ojca małoletnich.

W ocenie Sądu, organy naruszyły obowiązek wyjaśnienia stanu faktycznego w stopniu koniecznym do rozstrzygnięcia i ustalenia wszystkich okoliczności istotnych dla sprawy w aspekcie podstawy materialnoprawnej określonej w art. 25 ust. 2 pkt 6 ustawy. Sąd doszedł w rezultacie do przekonania, że w sprawie doszło do naruszenia przepisów procedury administracyjnej, w tym w szczególności art. 7 k.p.a. poprzez zaniechanie podjęcia wszystkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego stanowiącego warunek niezbędny wydania decyzji, art. 77 § 1 k.p.a. poprzez zaniechanie zgromadzenia i zbadania materiału dowodowego w sposób wyczerpujący, art. 80 k.p.a. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, jako że dokonanie oceny na podstawie niekompletnego materiału dowodowego bądź nie w pełni rozpatrzonego uznać należy za dowolne, oraz naruszenie zasady zaufania obywateli do władzy publicznej wyrażonej w art. 8 k.p.a., które to naruszenia miały istotny wpływ na rozstrzygnięcie. Sąd zwraca uwagę, że prawidłowe zastosowanie art. 25 ust. 2 pkt 6 ustawy wymaga uprzedniego prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego celem ustalenia wystąpienia bądź braku wystąpienia w sprawie przesłanki nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego. W rezultacie, w ocenie Sądu, zasadne stało się zastosowanie uprawnień kasatoryjnych zarówno w odniesieniu do zaskarżonej decyzji, jak i decyzji organu I instancji.

W odniesieniu natomiast do zarzutów skargi, Sąd nie podziela zarzutu naruszenia prawa materialnego art. 5 ust. 2a ustawy oraz art. 20 ust. 1 (str. 1-2 skargi) jakoby w sytuacji zmiany okoliczności, do której należy wdrożenie wykonywania władzy naprzemiennej, nie było potrzeby zmiany decyzji w zakresie prawa do świadczeń wychowawczych, w takim bowiem przypadku (jak wywodzi Skarżąca) regulacja ust. 2a okazałaby się w tym zakresie zbędna. Niniejsze postępowanie dotyczy jednak kwestii ustalenia czy pobrane przez Skarżącą świadczenie wychowawczego w okresie, gdy faktycznie wykonywana była władza naprzemienna, było świadczeniem nienależnie pobranym, nie zaś przesłanek uchylenia czy zmiany prawa do tego świadczenia. Nie sposób również, zdaniem Sądu, podzielić zarzutu naruszenia przepisów postępowania w zakresie niedostatecznego pouczenia Skarżącej, bowiem jak wynika z akt administracyjnych Skarżąca została pouczona o konieczności informowania organu o zmianach mających wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego (karta numer 15 verte, karta numer 1 verte akt administracyjnych), co nie oznacza jak chce Skarżąca, aby każda konkretna sytuacja objęta obowiązkiem poinformowania organu miała zostać wprost wskazana w pouczeniu (str. 3 skargi).

Zgodnie z treścią art. 141 § 4 zd. 2 p.p.s.a. organ ponownie rozpoznając sprawę uwzględni ocenę prawną, a także wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w niniejszym uzasadnieniu. Organ winien ustalić czy świadczenie wychowawcze w spornym okresie zostało spożytkowane zgodnie z celem na jaki zostało przyznane, ustalić w odniesieniu do połowy kwoty świadczenia wychowawczego czy część tej kwoty, zgodnie z ustaleniami rodzicielskiego planu wychowawczego rozdysponowana przez matkę, została faktycznie spożytkowana zgodnie z celem tych świadczeń, oraz czy przekazana ojcu małoletnich pozostała część tego świadczenia, po poniesieniu wskazywanych przez matkę wydatków, znalazła przeznaczenie w wydatkach związanych z wychowywaniem dzieci, w tym z opieką nad nimi i zaspokojeniem ich bieżących potrzeb życiowych, w tym celu zwracając się do rodziców małoletnich o stosowne oświadczenia, rozważając przy tym zgłaszane przez Skarżącą okoliczności związane z faktycznym przeznaczeniem świadczenia wychowawczego, a następnie dokonać oceny przesłanek warunkujących uznanie świadczenia za nienależnie pobrane w rozumieniu art. 25 ust. 2 pkt 6 ustawy uwzględniając wykładnię poczynioną przez Sąd w niniejszym uzasadnieniu.

Na podstawie art. 210 § 2 p.p.s.a. oraz art. 205 § 1 w zw. z art. 200 p.p.s.a. Sąd orzekając na posiedzeniu niejawnym z urzędu poczynił ustalenia w zakresie przysługujących Stronie od organu kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw stwierdzając, że w niniejszej sprawie nie powstały należne Skarżącej niezbędne koszty postępowania prowadzonego przez stronę osobiście, w tym koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu oraz równowartość zarobku lub dochodu utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i lit. c ustawy p.p.s.a., orzekł jak w sentencji - uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję organu I instancji.



Powered by SoftProdukt