Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Irena Wesołowska (spr.), Sędziowie Sędzia NSA Joanna Zdzienicka-Wiśniewska, Sędzia WSA Ewa Wojtynowska, Protokolant Specjalista Dorota Zawiślińska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 12 października 2021 r. sprawy ze skargi Wspólnoty Mieszkaniowej [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 29 marca 2021 r., sygn. akt [...] w przedmiocie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta z dnia 8 stycznia 2021 r., nr [...]; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz strony skarżącej kwotę 470 (czterysta siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją z 8 stycznia 2021 r. Prezydent Miasta G. określił W. M. M. [...] w G. wysokość podwyższonej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za luty 2020 roku w kwocie 926,43 zł, dla nieruchomości położonej w G. przy ulicy M., na terenie której zamieszkują mieszkańcy i w części na której nie zamieszkują mieszkańcy a powstają odpady komunalne.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpoznaniu odwołania, decyzją z dnia 29 marca 2021 r. utrzymało w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu Kolegium podało, że w piśmie z dnia 28 lutego 2020 r. Prezydent Miasta G. otrzymał informację od podmiotu odbierającego odpady, że w lutym 2020 r. z nieruchomości położonej w G., przy ul. M. dokonano odebrania odpadów niesegregowanych. Do informacji dołączona została dokumentacja fotograficzna. Na wykonanych fotografiach widoczne jest zmieszanie odpadów różnych frakcji - szkło, papier, plastik oraz odpady organiczne oraz umieszczenie ich w pojemnikach przeznaczonych do selektywnej zbiórki (oznakowanych kolorem niebieskim z napisem, że przeznaczone są do zbiórki frakcji- papier). Tym samym, w ocenie SKO, w sprawie zaistniały przesłanki do określenia W. M. opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w podwyższonej wysokości za miesiąc, w którym stwierdzono brak segregowania odpadów.

Odwołując się do treści art. 6ka ust. 1 i 3 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1439; dalej określanej jako "u.u.c.p.g.") Kolegium podało, że w przypadku niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, podmiot odbierający odpady komunalne przyjmuje je jako niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne i powiadamia o tym wójta, burmistrza lub prezydenta miasta oraz właściciela nieruchomości. Wójt, burmistrz, prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiąc lub miesiące, w których nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, stosując wysokość stawki opłaty podwyższonej, o której mowa w art. 6k ust. 3.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w odwołaniu, Kolegium przyznało, że w sytuacji gdy punkt odbioru odpadów obejmuje różne podmioty (łącznie 24), spełnienie wymogów segregacji w odniesieniu do tak zorganizowanego zbierania odpadów, może okazać się w praktyce trudne. Jednak wobec kategorycznego brzmienia przepisów u.u.c.p.g. (art. 6ka) okoliczność ta nie ma wpływu na obowiązek nałożenia opłaty w podwyższonej wysokości, ani na jej ewentualne miarkowanie.

Z uwagi na powyższe zarzuty dotyczące zorganizowania systemu odbioru odpadów (mała ilość pojemników, zbyt mała częstotliwość odbioru, punkty odbioru odpadów z wielu nieruchomości) pozostają poza przedmiotem niniejszej sprawy.

Kolegium podkreśliło, że odbiorca odpadów, zgodnie z wymogami ustawy poinformował o fakcie niesegregowania odpadów dołączając wykonane fotografie i przesyłając jednocześnie wskazanie, że fotografie wykonano w PGO M.-M. w dniu 25.02.2020 r. (wyraźnie widoczny jest opis pojemnika z adresem, co czyni bezpodstawnym twierdzenie, ze fotografia dotyczy innego PGO). Na fotografii utrwalono pojemnik koloru niebieskiego, przeznaczonego do zbierania odpadów frakcji Papier. Wewnątrz pojemnika (widoczne są jego niebieskie ścianki, zatem nie mógł to być inny pojemnik w szczególności przeznaczony do gromadzenia opadów frakcji zmieszane) widoczne są odpady inne niż makulatura, zatem nie wypełniono wymogu koniecznej segregacji.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku W. M. wniosła o uchylenie decyzji Kolegium z dnia 29 marca 2021 r. oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Zaskarżonej decyzji zarzuciła:

1. Naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

a) błędną wykładnię art. 6 ka ust. 1 u.u.c.p.g. w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 u.u.c.p.g. przyjmując, iż właściciel nieruchomości oznacza współwłaściciela punktu gromadzenia odpadów, przy czym w przyjętym stanie faktycznym (z uwagi na zwartą zabudowę dzielnicy Śródmieście) nie ma możliwości wypełnienia przesłanki zapewnienia śmietników wyłącznie dla Skarżącej,

b) niewłaściwe zastosowanie art. 4 ust. 1 u.u.c.p.g. w zw. § 2 ust. 2 Uchwały NR [...] Rady Miasta G. z dnia 28 listopada 2019 r. w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i ustalenia stawki tej opłaty dla nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy oraz ustalenia sposobu obliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla nieruchomości, które w części stanowią nieruchomość, którą zamieszkują mieszkańcy, a w części nieruchomość, na której nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne poprzez przyjęcie, że właściciel nieruchomości nie wypełnia obowiązku zbierania odpadów bez udowodnienia konkretnemu właścicielowi nieruchomości braku segregacji posiłkując się wyłącznie wykazaniem braku segregacji w punkcie gromadzenia opadów wspólnym,

c) niezastosowanie art. 3 pkt 50 Ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz.U. z 2020 r. poz. 1219) w zw. z art. 7 Ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1219) wskazując, iż zgodnie z zasadą prawa Unii Europejskiej to zanieczyszczający płaci, konkretyzując zobowiązany podmiot, jednocześnie pomijając zasadę zrównoważonego rozwoju,

d) art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483) w zw. z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483) w zw. z 86 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483) poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegającą na przyjęciu, że właściciel nieruchomości ma uiścić podwyższoną stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi również w przypadku korzystania ze zbiorczego punktu gromadzenia opadów, co prowadzi do odpowiedzialności zbiorowej wykluczając zasadę ustawowej określoności regulacji podatkowych i zasadą poprawnej legislacji wywodzonymi z art. 217 w związku z art. 84 i art. 2 oraz ochrony praw majątkowych i równości wobec prawa wywodzonymi z art. 32. ust. 1 i 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wobec czego obowiązek zapłaty daniny publicznej musi zostać dookreślony

e) naruszenie unijnej zasady zanieczyszczający płaci intepretowanej dyrektywy 2008/98/WE (art. 14 ust. 1) w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu, bowiem to osoba zanieczyszczają środowiska zobowiązana jest do uiszczenia opłat celem naprawienia wyrządzonych szkód,

f) art. 2a Ustawy Ordynacja podatkowa z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1325) zw. z art. 6q ust. 1 u.u.c.p.g. poprzez jego niezastosowanie i obarczenie Strony wyższą opłatą, pomimo wątpliwości w wykładani art. 6ka ust. 1 u.u.c.p.g.,

g) art. 6 ka ust. 1 u.u.c.p.g. poprzez błędną wykładnię i przyjęcia, że W. M. oddawała wyłącznie odpady niesegregowane (mieszane),

h) art. 6o u.u.c.p.g. poprzez przyjęcie, że istnieją uzasadnione wątpliwości co do danych zawartych w deklaracjach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla budynku W. M. w G., podczas gdy Strona złożyła prawidłowe deklaracje i nie wystąpiły w nich żadne nieprawidłowości, a odpady komunalne przez mieszkańców nieruchomości były prawidłowo segregowane zaś w toku postępowania organ nie wykazał w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, że doszło do nieselektywnej zbiórki odpadów w lutym 2020 roku,

2. Naruszenie prawa procesowego tj. naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym istotny wpływ na wynik postępowania, to jest art. 122 Ordynacji podatkowej przez niepodjęcie wszelkich niezbędnych działań w celu wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy i rozstrzygnięcia jej w zgodzie z przepisami prawa przejawiające się brakiem dokładnej analizy stanu faktycznego, jak i przepisów prawnych obowiązujących w przedmiotowym postępowaniu,

3. błędne ustalenie stanu faktycznego:

a. poprzez przyjęcie, że zebrany w sprawie materiał dowodowy dotyczy PGO Skarżącej, podczas gdy dokumentacja fotograficzna w sprawie w całości odnosi się do PGO przy ul. P.i w rezultacie naruszenie art. 187 Ordynacji podatkowej i art. 191 Ordynacji podatkowej poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów w wyniku przyjęcia, że zaszły przesłanki do nałożenia na właścicieli nieruchomości wyższych opłat tak jak za odbiór odpadów zmieszanych, podczas gdy zebrany przez organ materiał dowodowy nie pozwala na jednoznaczną ocenę, że mieszkańcy nie segregują odpadów w sposób prawidłowy.

b. poprzez pominięcie, że z PGO odpadów korzysta poza W. szereg innych podmiotów (wykaz w załączeniu).

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w odpowiedzi na skargę wniosło o jej oddalenie, podtrzymując argumentację i stanowisko, jak w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Sąd administracyjny bada zgodność zaskarżanych decyzji z prawem.

Spór w niniejszej sprawie sprowadza się do oceny zgodności z prawem decyzji organu odwoławczego, który zaaprobował decyzję Prezydenta, określającą wysokość podwyższonej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w związku z nieselektywną zbiórką odpadów na nieruchomości skarżącej.

Zgodnie z art. 6ka ust. 1, 2 i 3 u.u.c.p.g. w przypadku niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, podmiot odbierający odpady komunalne przyjmuje je jako niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne i powiadamia o tym wójta, burmistrza lub prezydenta miasta oraz właściciela nieruchomości.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta na podstawie powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, wszczyna postępowanie w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiąc lub miesiące, a w przypadku nieruchomości, o których mowa w art. 6j ust. 3b, za rok, w których nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, stosując wysokość stawki opłaty podwyższonej, o której mowa w art. 6k ust. 3.

Z akt sprawy wynika, że podmiot wykonujący usługi wywozu odpadów komunalnych z nieruchomości przy ul. M. w G. w lutym 2020 r. stwierdził i udokumentował w miejscu ich gromadzenia (PGO M.- M.) pojedyncze nieselektywne zbieranie odpadów: w pojemniku na papier znalazły się odpady zmieszane. Fakt nieselektywnego zbierania odpadów komunalnych potwierdza znajdująca się w aktach dokumentacja zdjęciowa. Wbrew stanowisku strony fotografie potwierdzają, że w pojemniku o widocznym oznaczeniu stwierdzono wadliwe umieszczenie odpadów mieszanych. Przy czym na zdjęciu wyraźnie widoczny jest opis pojemnika z adresem, stąd za całkowicie gołosłowne uznać należy twierdzenie Skarżącej, że fotografie dotyczą innego PGO.

W uzasadnieniu projektu ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r., poz. 1579) zawartym w druku sejmowym Nr 3495 z dnia 5 czerwca 2019 r. (dostępny na stronie www.sejm.gov.pl) wskazano, że w przepisach ustawy dodano art. 6ka, który wprowadza odpowiednio sankcje za nieprzestrzeganie przepisu dotyczącego obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Proponowana zmiana zakłada, że niedopełnienie przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie będzie skutkowało zgłoszeniem tego faktu przez podmiot odbierający odpady komunalne do gminy, która w drodze decyzji nałoży na właściciela danej nieruchomości wyższą stawkę opłaty za odbiór odpadów komunalnych za miesiąc lub miesiące, w których nastąpiło naruszenie obowiązku ustawowego. Niedopełnienie obowiązku selektywnego zbierania odpadów dotyczy tych właścicieli nieruchomości, którzy nie chcą selektywnie zbierać odpadów i np. notorycznie w pojemnikach na odpady zmieszane umieszczają odpady, które powinny być gromadzone selektywnie w pojemnikach na papier, metale i tworzywa sztuczne, szkło oraz odpady ulegające biodegradacji. Nie dotyczy to natomiast sytuacji, kiedy w wyniku pomyłki o charakterze incydentalnym dany odpad zostanie zdeponowany do nieodpowiedniego pojemnika.

Wprawdzie nie można się zgodzić z poglądem M. Bursztynowicza (Praktyczne problemy przy ustalaniu i wnoszeniu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi - Lex/el 2019), że nie można wydać decyzji, o której mowa w art.6ka u.u.c.p.g. właścicielowi nieruchomości, który nie wykonuje obowiązków przez okres krótszy niż miesiąc/rok, niemniej rację ma ten autor wywodząc, że jednorazowe zgłoszenie o niesegregowaniu śmieci trudno uznać za niedopełnienie obowiązku, o którym mowa w tym przepisie.

W niniejszej sprawie podmiot świadczący usługę odbioru odpadów komunalnych jednorazowo stwierdził umieszczenie odpadów zmieszanych w pojemniku przeznaczonym na gromadzenie odpadów papierowych, co nie może skutkować obciążeniem sankcyjną opłatą za wywóz odpadów.

Nasuwa się jednak potrzeba ogólnego wskazania, jaką to liczbę stwierdzonych przypadków niesegregowania odpadów można uznać za uporczywe nieprzestrzeganie zasady segregacji odpadów, skutkujące nałożeniem sankcyjnej stawki za świadczoną usługę wywozu odpadów. W ocenie WSA w Gdańsku nie można wskazać takiej liczby przypadków bez znajomości z jaką częstotliwością świadczona jest ww. usługa. Możliwość stwierdzenia notoryczności nierealizowania obowiązku segregacji odpadów jest uzależniona od częstotliwości wywozu odpadów. W przypadku niewielkich obiektów mieszkalnych, w których usługa wywozu odpadów świadczona jest jeden raz w tygodniu, nawet sporadyczne stwierdzenie niewłaściwej segregacji może skutkować zastosowanie stawki sankcyjnej. W przypadku wielomieszkaniowych bloków mieszkalnych wywóz, szczególnie niektórych kategorii odpadów, następuje z dużą częstotliwością. W takim przypadku dla stwierdzenia uporczywości niewłaściwej segregacji odpadów należy udokumentować odpowiednio więcej takich przypadków, szczególnie gdy przypadków tych nie udokumentowano w krótkich przedziałach czasowych, ale dzieliły je kilkudniowe okresy, w których nie udokumentowano nieprawidłowości.

Reasumując, organ jest uprawniony do obciążenia strony skarżącej opłatą za gospodarowanie odpadami, jeżeli podmiot zobowiązany notorycznie narusza deklarowany obowiązek segregacji.

Mając powyższe na uwadze Sąd, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 200 i art. 205 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 20219 r. poz. 2325 ze zm.), orzekł jak w wyroku. Ponownie rozpoznając sprawę organ pierwszej instancji będzie zobowiązany do zastosowania oceny prawnej zaprezentowanej w niniejszym rozstrzygnięciu.