Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie Przewodniczący: Sędzia NSA Monika Nowicka Sędziowie NSA Zygmunt Zgierski (spr.) del. WSA Arkadiusz Blewązka po rozpoznaniu w dniu 12 października 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Wójta Gminy K. o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Wójtem Gminy K. a Burmistrzem W. przez wskazanie organu właściwego do rozpatrzenia wniosku o umieszczenie w domu pomocy społecznej postanawia wskazać Wójta Gminy K. jako organ właściwy w sprawie.

Pismem z [...] czerwca 2022 r. Wójt Gminy K. wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu o właściwość zaistniałego między tym organem a Burmistrzem W. w sprawie rozpatrzenia wniosku o umieszczenie w domu pomocy społecznej.

W uzasadnieniu organ wskazał, że wnioskiem z [...] maja 2022 r. M.R. wystąpił o umieszczenie go w domu pomocy społecznej. Wnioskodawca wskazał, że zainteresowany w związku z przeprowadzeniem się jego rodziców w 2007 r. zamieszkał w M. w Gminie W., skąd następnie został zabrany do Domu Dziecka w B. Zainteresowany obecnie przebywa w Internacie Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w K. Wnioskodawca podkreślił, że więzy zainteresowanego i jego rodziny z poprzednim miejscem zameldowania w H. ustały, a zainteresowanego nie sposób uznać za osobę bezdomną. W ocenie wnioskodawcy okoliczności sprawy wskazują, że centrum czynności życiowych zainteresowanego ześrodkowane jest w Gminie W. i to organ tej gminy jest właściwy do rozpatrzenia wniosku z [...] maja 2022 r.

W odpowiedzi na wniosek Burmistrz W. wniósł o wskazanie Wójta Gminy K. jako organu właściwego w sprawie. Uzasadniając swoje stanowisko, wskazał, że zainteresowany był zameldowany na pobyt stały w M. od [...] stycznia 2002 r. do [...] maja 2005 r., a od [...] września 2005 r. posiada stały meldunek w miejscowości H., gmina K. Wskazał, że zainteresowany od [...] lutego 2011 do [...] lipca 2012 przebywał w Domu Dziecka w L., a następnie został umieszczony w rodzinie zastępczej. Od listopada 2019 r. do [...] marca 2022 r. zainteresowany przebywał w Domu Dziecka w B., skąd został karnie wydalony. Od [...] marca 2022 r. do czerwca 2022 r. zainteresowany zamieszkiwał w Internacie Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego w K. W ocenie Burmistrza zainteresowany jest osobą bezdomną, gdyż ostatnie miejsce jego pobytu nie spełnia przesłanek umożliwiających uznanie go za lokal mieszkalny, a budynek, w którym zamieszkiwał w M., jest zamknięty, odcięto w nim prąd i wodę, w związku z czym nie nadaje się on do zamieszkania. Burmistrz podkreślił, że matka zainteresowanego zmarła, a ojciec i starszy brat wyemigrowali z M. i nie jest znane miejsce ich pobytu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 15 § 1 pkt 4 w zw. z art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, dalej: ppsa, Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzyga spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej.

Rozpoznając wniosek Wójta Gminy K., należy podkreślić, że ma on na celu rozstrzygnięcie negatywnego sporu o właściwość pomiędzy tym organem a Burmistrzem W. Obydwa organy uznają się bowiem za niewłaściwe miejscowo do rozpoznania wniosku zainteresowanego o umieszczenie go w domu pomocy społecznej.

Mając na uwadze przedmiot sporu, należy wskazać, że zgodnie z art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2021 r. poz. 2268, z późn. zm.) właściwość miejscową gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Jednocześnie w myśl art. 101 ust. 2 tej ustawy w przypadku osoby bezdomnej właściwą miejscowo jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały, a stosownie do postanowień art. 101 ust. 2a przedmiotowego aktu normatywnego w przypadku osoby przebywającej w placówce zapewniającej całodobową opiekę lub domu pomocy społecznej na podstawie umowy cywilnej właściwa miejscowo jest gmina miejsca zamieszkania tej osoby sprzed rozpoczęcia pobytu w tego typu placówce lub domu.

W świetle brzmienia powyższych przepisów należy wskazać, że o możliwości wskazania właściwości miejscowej na podstawie art. 101 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej decyduje spełnienie przez zainteresowanego przesłanek uznania go za osobę bezdomną w rozumieniu art. 6 pkt 8 tej ustawy. Zgodnie z tym przepisem osobą bezdomną jest osoba niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowaną na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności, a także osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania. W rozpoznawanej sprawie zainteresowany w dacie złożenia wniosku przebywał w Internacie Specjalnego Ośrodka Szkolno - Wychowawczego w K., który nie może być uznany za lokal mieszkalny. Oznacza to, że do uznania go za osobę bezdomną konieczne jest wykazanie, że nie posiada on zameldowania na pobyt stały albo zameldowany jest na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania. W związku z tym, że zainteresowany od [...] września 2005 r. posiada adres zameldowania w miejscowości H., do uznania go za bezdomnego konieczne byłoby wykazanie, że nie ma on możliwości zamieszkania w tym lokalu. Tymczasem okoliczności, na które powołuje się Burmistrz W. dotyczące zamknięcia domu i pozbawienia go zaopatrzenia w media dotyczą poprzedniego miejsca zameldowania w M. Oznacza to, że ustalone przez organy okoliczności sprawy nie pozwalają na uznanie zainteresowanego za osobę bezdomną w rozumieniu art. 6 pkt 8 ustawy o pomocy społecznej, w związku z czym określenie właściwości miejscowej na podstawie art. 101 ust. 2 tej ustawy jest niemożliwe.

Mając na uwadze, że w związku z faktem kontynuacji zameldowania w miejscowości H. gmina K. oraz brakiem uzewnętrznienia przez zainteresowanego zamiaru skoncentrowania jego spraw życiowych w określonej miejscowości, należy uznać, że nie doszło do zmiany dotychczasowego miejsca zamieszkania M.R. i nadal pozostaje nim miejscowość H. Fakt bowiem, że zainteresowany opuścił tę miejscowość w związku z umieszczeniem go w domu dziecka, rodzinie zastępczej, ponownie w domu dziecka, a końcowo w internacie nie stanowi przesłanki wskazującej na ustanie jego zamiaru pobytu w tejże miejscowości.

W świetle powyższych wywodów za organ właściwy do rozpoznania wniosku zainteresowanego na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej należało uznać Wójta Gminy K.

Z tego względu Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 4 oraz art. 15 § 1 pkt 4 i § 2 ppsa, orzekł jak w postanowieniu.