Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Dorota Dąbek po rozpoznaniu w dniu 6 lipca 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia [A.] sp. z o.o. we W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 19 lutego 2021 r., sygn. akt III SA/Wr 759/20 w zakresie wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji w sprawie ze skargi [A.] sp. z o.o. we W. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu z dnia [...] września 2020 r. Nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej z tytułu urządzania gier hazardowych bez koncesji postanawia: oddalić zażalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, objętym zażaleniem postanowieniem z 19 lutego 2021 r., sygn. akt III SA/Wr 759/20, działając na podstawie art. 61 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, dalej cyt. jako: p.p.s.a.), w sprawie ze skargi [A.] sp. z o.o. we W. (dalej: skarżąca, Spółka) na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu (dalej: Dyrektor IAS) z [...] września 2020 r. Nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej z tytułu urządzania gier hazardowych bez koncesji oddalił wniosek Spółki o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji.

W uzasadnieniu sąd pierwszej instancji wskazał, że skarżąca w skardze na opisaną wyżej decyzję Dyrektora IAS wniosła również o wstrzymanie wykonania tej decyzji z uwagi na niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody i spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. We wniosku skarżąca podała, że brak wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji skutkować będzie realnym zagrożeniem dla dalszego bytu gospodarczego skarżącej, przy czym chodzi o szkody i skutki nie tylko z punktu widzenia samej Spółki, ale także skutki społeczne, ze względu na konieczność zwolnienia znacznej liczby pracowników. Spółka podała, że zatrudnia wielu pracowników i tylko od stycznia br. do obecnej chwili z tego tytułu poniosła koszty w wysokości 150000 zł. Zobowiązania podatkowe oraz społeczne wyniosły niemal 100000 zł. Ponadto z uwagi na obecną sytuację w kraju i brak możliwości prowadzenia działalności przez okres 2 miesięcy, Spółka poniosła stratę na poziomie 315000 zł. Zapłata wymierzonej skarżącej kary pieniężnej w wysokości 200000 zł wykraczałaby poza możliwości płatnicze Spółki. Skarżąca podkreśliła także, że jej obecna sytuacja finansowa – zwłaszcza z powodu epidemii – nie jest stabilna i tak znaczna kara finansowa może prowadzić do zachwiania jej kondycji w stopniu utrudniającym lub nawet uniemożliwiającym dalsze prowadzenie aktywności gospodarczej. Spółka zwróciła także uwagę na inne grożące jej kary finansowe w analogicznych postępowaniach. Podkreśliła, że wykonanie kary pieniężnej może spowodować, że pragnąc uchronić się przed ponownym niesłusznym ukaraniem w ogóle przestanie prowadzić działalność gospodarczą, co doprowadzi do utraty osiąganych przychodów, utraty sieci punktów oraz natychmiastowej i przedwczesnej redukcji zatrudnienia. Natychmiastowe wykonanie decyzji doprowadzi do konieczności ogłoszenia upadłości Spółki. Do wniosku skarżąca dołączyła rachunek zysków i strat za okres od 1 stycznia 2020 r. do 30 czerwca 2020 r., z którego wynika, że na dzień 30 czerwca 2020 r. osiągnęła przychód netto w kwocie 1.941.349,59 zł i stratę w wysokości 314.101,80 zł.

Uzasadniając odmowę wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji sąd pierwszej instancji wskazał, że podstawową przesłanką wstrzymania wykonania decyzji stosownie do treści art. 61 § 3 p.p.s.a. jest wykazanie niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Żądając wstrzymania wykonania decyzji, strona skarżąca ma zatem obowiązek wykazać istnienie konkretnych okoliczności pozwalających wywieść, że wstrzymanie aktu lub czynności jest zasadne z uwagi na niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków

W ocenie sądu pierwszej instancji, Spółka nie przedłożyła wystarczających dowodów na potwierdzenie podniesionej we wniosku argumentacji, dołączając jedynie rachunek zysków i strat, za okres od 1 stycznia 2020 r. do 30 czerwca 2020 r. Spółka nie przedłożyła żadnych innych dokumentów, które rzetelnie pozwoliłyby ocenić jej sytuację finansową. Odnosząc się do poniesionej przez stronę w tym okresie straty, WSA wskazał, że strata powstaje wskutek uzyskania nadwyżki kosztów nad przychodem i nie stanowi automatycznie o braku środków finansowych, czy też o utracie przez spółkę płynności finansowej.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła [A.] Sp. z o.o., wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła naruszenie art. 61 § 3 p.p.s.a. W uzasadnieniu zażalenia skarżąca podniosła, że wykonanie decyzji oznaczałoby dla niej konieczność ogłoszenia upadłości i tym samym zwolnienie wielu pracowników. Do zażalenia dołączono dokumenty potwierdzające uzyskanie przez Spółkę dopłat do wynagrodzenia pracowników oraz porozumienia z przedstawicielami pracowników o zmniejszeniu wynagrodzenia z powodu pandemii.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżone postanowienie sądu pierwszej instancji jest zgodne z prawem.

Art. 61 § 3 p.p.s.a. przewiduje, że po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, o których mowa w § 1, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. Odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez organ nie pozbawia skarżącego prawa złożenia wniosku do sądu. Dotyczy to także aktów wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach tej samej sprawy.

A zatem rozstrzygając na podstawie art. 61 § 3 p.p.s.a., sąd jest związany zamkniętym katalogiem przesłanek pozytywnych, do których należy: niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody oraz niebezpieczeństwo spowodowania trudnych do odwrócenia skutków (por. Z. Kmieciak, Ochrona tymczasowa w postępowaniu sądowoadministracyjnym, PiP 2003/5, s. 18 i n.). Użycie w art. 61 § 3 zwrotów nieostrych wiąże się z koniecznością konkretyzacji zawartej w nich normy ogólnej. Definiując przesłankę wyrządzenia znacznej szkody NSA wskazywał, że chodzi o taką szkodę (majątkową, a także niemajątkową), która nie będzie mogła być wynagrodzona przez późniejszy zwrot spełnionego świadczenia lub jego wyegzekwowanie, ani też nie będzie możliwe przywrócenie rzeczy do stanu pierwotnego (por. postanowienie NSA z 20 grudnia 2004 r., sygn. akt GZ 138/04, LEX nr 281811). Będzie to miało miejsce w takich wypadkach, gdy grozi utrata przedmiotu świadczenia, który wskutek swych właściwości nie może być zastąpiony jakimś innym przedmiotem, a jego wartość nie miałaby znaczenia dla skarżącego, lub gdy zachodzi niebezpieczeństwo poniesienia straty na życiu i zdrowiu. Z kolei trudne do odwrócenia skutki to takie prawne lub faktyczne skutki, które – raz zaistniałe – powodują istotną lub trwałą zmianę rzeczywistości, przy czym powrót do stanu poprzedniego może nastąpić tylko po dłuższym czasie lub przy stosunkowo dużym nakładzie sił i środków (postanowienie NSA z 13 maja 2010 r., sygn. akt II FSK 182/10, niepubl.). Na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania, że w danej sprawie zachodzą te przesłanki uzasadniające wstrzymanie wykonania decyzji.

Jak wynika z powyższego, ustawodawca zdecydował się na uzależnienie udzielenia ochrony tymczasowej od oceny okoliczności poszczególnych przypadków, ocena ta wymaga dla swej miarodajności dysponowania przez sąd konkretnymi i aktualnymi danymi dotyczącymi sytuacji wnioskodawcy, dopiero bowiem ich konfrontacja z ewentualnymi wynikającymi z zaskarżonej decyzji konsekwencjami, może prowadzić do stwierdzenia wystąpienia przesłanki zajścia niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków (np. postanowienie NSA z 15 września 2020 r., sygn. akt II GZ 249/20; LEX nr 3053636).

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, sąd pierwszej instancji trafnie uznał złożony wniosek o udzielenie ochrony tymczasowej za niezasadny przyjmując, że skarżąca nie uprawdopodobniła wystąpienia przesłanek z art. 61 § 3 p.p.s.a., a zażalenie Spółki nie podważa prawidłowości zaskarżonego postanowienia.

W niniejszej sprawie wniosek o wstrzymanie wykonania dotyczył decyzji w przedmiocie wymierzenia skarżącej Spółce kary pieniężnej w wysokości 200.000 zł.

Przede wszystkim podkreślić należy, że wykonanie decyzji nakładającej na stronę obowiązek uiszczenia należności pieniężnej tylko w wyjątkowych przypadkach jest źródłem niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody lub powstania trudnych do odwrócenia skutków. Zapłata oznaczonej w decyzji należności ma charakter odwracalny. W przypadku uchylenia zaskarżonej do sądu administracyjnego decyzji uiszczona należność podlega zwrotowi. Z tej też przyczyny strona domagająca się wstrzymania wykonania decyzji nakładającej obowiązek zapłaty należności pieniężnej obowiązana jest wykazać, że występują szczególne okoliczności uzasadniające uwzględnienie jej wniosku.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, dokonana przez sąd pierwszej instancji ocena wystąpienia przesłanek wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji jest prawidłowa. Sąd wziął pod uwagę załączone do wniosku dokumenty, tj. rachunek zysków i strat od 1 stycznia 2020 r. do 30 czerwca 2020 r., jednak zasadnie przyjął, że w związku z niewykazaniem okoliczności przemawiających za wstrzymaniem wykonania zaskarżonej decyzji w rozumieniu art. 61 § 3 p.p.s.a., wniosek o jej wstrzymanie nie mógł zostać uwzględniony. Podzielając stanowisko sądu pierwszej instancji należy dodać, że przedstawione dokumenty nie uprawdopodobniają twierdzenia, że wykonanie zaskarżonej decyzji może doprowadzić do upadłości Spółki.

Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla, że samo wykazanie straty z działalności gospodarczej nie stanowi wystarczającej przesłanki do wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji. Strata powstaje bowiem wskutek uzyskania nadwyżki kosztów nad przychodem i nie stanowi automatycznie o braku środków finansowych. Zatem powstanie w jednym roku rozliczeniowym straty nie oznacza jeszcze utraty płynności finansowej. Dla oceny skutków wykonania zaskarżonej decyzji bardziej miarodajna może być wysokość przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, która w przypadku skarżącej Spółki w pierwszym półroczu 2020 r. wyniosła 1.941.349,59 zł. Koszty działalności operacyjnej spółki w tym okresie wyniosły zaś 2.287.071,14 zł. Trudno zatem uznać, by uiszczenie kary pieniężnej nawet w wysokości 200.000 zł mogło skutkować koniecznością zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej.

Skarżąca, ograniczając się jedynie do twierdzeń o charakterze ogólnym z powołaniem na sytuację gospodarczą kraju, nie określiła, jakie konkretnie skutki albo jaką szkodę może wywołać wykonanie decyzji. Nie sposób więc uznać, żeby uprawdopodobniła wystąpienie okoliczności, o których mowa w art. 61 § 3 p.p.s.a., warunkujących zastosowanie instytucji wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji. Nie przedstawiła dokumentów, z których wynikałoby ilu zatrudnia pracowników. Samo stwierdzenie, że zatrudnia "wielu pracowników" nie jest wystarczające do dokonania oceny ewentualnych skutków wykonania zaskarżonej decyzji. Nie uprawdopodobniła również, np. poprzez nadesłanie wyciągów z rachunków bankowych oraz aktualnego bilansu, że uiszczenie nałożonej kary spowoduje utratę przez nią płynności finansowej.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie sposób zatem uznać, by w świetle przedstawionych przez Spółkę dokumentów obrazujących jej sytuację finansową – nawet przy uwzględnieniu dokumentów przedłożonych przy zażaleniu –uprawdopodobniła ona wystąpienie okoliczności, o których mowa w art. 61 § 3 p.p.s.a., warunkujących zastosowanie instytucji wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.