drukuj    zapisz    Powrót do listy

6031 Uprawnienia do kierowania pojazdami, Inne, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Oddalono skargę, II SA/Bk 368/22 - Wyrok WSA w Białymstoku z 2022-07-14, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Bk 368/22 - Wyrok WSA w Białymstoku

Data orzeczenia
2022-07-14 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2022-05-25
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku
Sędziowie
Barbara Romanczuk /sprawozdawca/
Elżbieta Lemańska /przewodniczący/
Małgorzata Roleder
Symbol z opisem
6031 Uprawnienia do kierowania pojazdami
Hasła tematyczne
Inne
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2021 poz 1212 art. 103 ust. 1 pkt 1 lit. a
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Elżbieta Lemańska, Sędziowie sędzia WSA Małgorzata Roleder, asesor sądowy WSA Barbara Romanczuk (spr.), Protokolant st. sekretarz sądowy Sylwia Tokajuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 14 lipca 2022 r. sprawy ze skargi K. N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] marca 2022 r. nr [...] w przedmiocie cofnięcia uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi oddala skargę

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] grudnia 2021 r. nr [...] Starosta B. cofnął K. N. (skarżący) uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii AM, B1, B w związku z istnieniem przeciwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami na okres do dnia ustania przyczyn cofnięcia.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, że z treści orzeczenia lekarskiego nr [...] z dnia [...] listopada 2021 r. wystawionego przez uprawnionego lekarza P. Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w B. wynika, że u skarżącego istnieją przeciwskazania zdrowotne do kierowania pojazdami w zakresie prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E i T. Od powyższego orzeczenia K. N. nie odwoływał się. W związku z powyższym, w świetle art. 103 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2021 r., poz. 1212 ze zm., dalej jako u.k.p.) Starosta był zobowiązany do wydania w stosunku do skarżącego decyzji administracyjnej o cofnięciu uprawień do kierowania pojazdami. Organ podkreślił, że jest to decyzja związana co oznacza, że nie miał on prawnych możliwości weryfikowania wystawionego orzeczenia lekarskiego i kwestionowania okoliczności objętych jego treścią.

Z powyższą decyzją nie zgodził się K. N. i złożył odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. Skarżonej decyzji zarzucił naruszenie art. 77 § 1 i art. 80 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2021 r., poz. 735 ze zm., dalej powoływana jako k.p.a.). Zdaniem skarżącego nie zaistniały przesłanki do cofnięcia uprawnień, a decyzja ta jest wysoko krzywdząca i niezasadna z punktu widzenia prawa, gdyż została ona wydana na podstawie błędnych ustaleń faktycznych, skutkujących naruszeniem interesu prawnego skarżącego. Decyzja została bowiem oparta o orzeczenie lekarskie, w którym błędnie przyjęto, że skarżący jest w dalszym ciągu uzależniony od alkoholu, zaś on od roku nie spożywa alkoholu. Przez ten cały czas uczestniczył także, z powodzeniem, w terapii antyalkoholowej. Wskazując na powyższe, wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. decyzją z dnia [...] marca 2022 r. nr [...] utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Kolegium wskazując na istotę postepowania odwoławczego oraz charakter decyzji o cofnięciu uprawnień z uwagi na przeciwskazania zdrowotne do kierowania pojazdami podkreśliło, że w sprawie bezspornym jest, że przedmiotowe badanie lekarskie wykonane zostało w P. Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy w B. i zakończone wydaniem orzeczenia lekarskiego nr [...] przez uprawnionego lekarza. Z jego treści wynika, że stwierdzono u skarżącego istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami w zakresie kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E, T. Jednocześnie wyznaczono termin kolejnego badania lekarskiego na dzień [...] listopada 2022 r. Orzeczenie to nie było przedmiotem badania przez jednostkę wyższego stopnia, bowiem skarżący nie wystąpił w ustawowym terminie z wnioskiem o ponowne badanie lekarskie.

Ustosunkowując się do treści odwołania, Kolegium stwierdziło, iż w przedmiotowej sprawie cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami nastąpiło z uwagi na stwierdzone orzeczeniem lekarskim istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia pojazdów. W oparciu o obowiązujące przepisy prawa badanie lekarskie wykonywane jest w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy i kończy się orzeczeniem wydawanym przez uprawnionego lekarza. Zarzuty natomiast dotyczące zasadności skierowania na badania lekarskie, ostateczną decyzją administracyjną, na etapie cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami, nie mogą być przedmiotem niniejszego postępowania i nie miały wpływu na wynik sprawy.

Na powyższą decyzję K. N. wywiódł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, w której powtórzył zarzuty z odwołania od decyzji organu pierwszej instancji, dotyczące zarówno naruszenia przepisów prawa procesowego, ale także podniósł naruszenie art. 27 § 1 i art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych, zgodnie z którymi organ administracji publicznej bez jego zgody nabył orzeczenie lekarskie.

W szczególności zarzucił, że organ pierwszej instancji nie podjął się wnikliwej analizy przedmiotowej sprawy, tym samym dopuścił się istotnych uchybień, ponadto zdobył bez jego zgody i wiedzy orzeczenie lekarskie nr [...], za które osobiście zapłacił. Były to jego badania, przeprowadzone na jego koszt, na których udostępnienie nie wyraził zgody. Ponadto w orzeczeniu lekarskim, błędnie przyjęto, że wnioskodawca jest w dalszym ciągu uzależniony od alkoholu, choć on nie spożywa alkoholu już od roku i uczestniczył także w terapii antyalkoholowej. Lekarz przeprowadzający badanie oświadczył mu, iż musi przejść leczenie odwykowe, na które ma mieć odpowiednie zaświadczenie, ale on z uwagi na godziny stawiennictwa i kolizję z zatrudnieniem, nie był w stanie podjąć się tej terapii. Skarżący podkreślił, że jest osobą zdrową, nie leczoną psychiatrycznie, a prawo jazdy ma od 1997 roku wydane na czas nieokreślony i nigdy nie jeździł pod wpływem alkoholu, nie miał zakazu prowadzenia pojazdów, nawet nigdy nie miał mandatu za wykroczenie w ruchu drogowym. Zaakcentował, że z 6-ciu objawów uzależnienia od alkoholu na dzień dzisiejszy - nie ma żadnego, a co za tym idzie nie nadaje się do leczenia i żaden psychiatra na takie leczenie go nie skieruje. Końcowo skarżący podkreślił, że w toku postępowanie prowadzonego przez Starostę liczył na opinię biegłego lekarza – wyznaczonego przez Sąd i nie spodziewał się takie rozstrzygnięcia, tym bardziej, że w dalszym ciągu nie spożywa alkoholu.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i ponowne wszczęcie postępowania przez Starostwo Powiatowe w B.

W odpowiedzi na skargę, Samorządowe Kolegium Odwoławcze podtrzymując stanowisko w sprawie, wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiot kontroli sądowoadministracyjnej określa art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2022r., poz. 329 ze zm.), zwanej dalej "p.p.s.a.". Uchybienia, które obligują do usunięcia skarżonej decyzji z obrotu prawnego określa art. 145 § 1 pkt 1 i pkt 2 P.p.s.a. i są to: zaistnienie przyczyn określonych w art. 156 K.p.a. lub w innych przepisach (wówczas sąd stwierdza nieważność decyzji w całości lub w części) bądź też naruszenie prawa materialnego mające wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego czy inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy (wówczas sąd uchyla zaskarżoną decyzję w całości lub w części). W ocenie Sądu taka sytuacja nie zaistniała w przedmiotowej sprawie, a zatem nie było podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji. Jeśli zatem sąd uzna, że naruszenia takie nie miały miejsca oddala skargę jako bezzasadną w oparciu o art. 151 P.p.s.a.

Podstawę materialnoprawną wydanych przez organy decyzji stanowi art. 103 ust. 1 pkt 1 lit. a u.k.p. Stosownie do tegoż przepisu, starosta wydaje decyzję administracyjną o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami w przypadku stwierdzenia, na podstawie orzeczenia lekarskiego, istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem.

Trzeba wyraźnie podkreślić, że decyzja w przedmiocie cofnięcia prawa jazdy należy do kręgu decyzji, których wydanie nakazuje konkretny przepis prawa i organ administracji nie może od tego obowiązku odstąpić w sytuacji, gdy spełniona zostanie przesłanka faktyczna, tj. stwierdzenie istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. Decyzje wydawane w trybie art. 103 ust. 1 pkt 1 lit. a u.k.p., stanowią akty o charakterze związanym, czyli takie, które nie zależą od uznania organu. Organ w przypadku stwierdzenia na podstawie ostatecznego orzeczenia lekarskiego istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem ma bowiem nie tylko prawo, lecz i bezwzględny obowiązek wydać decyzję o określonej w przepisie treści.

Należy również wskazać, że postępowanie, którego celem jest ocena stanu zdrowia kierowcy, prowadzone jest przez uprawnionych lekarzy posiadających szczególne uprawnienia i kwalifikacje, a organy prowadzące postępowanie administracyjne zmierzające do wydania decyzji, o której stanowi art. 103 ust. 1 pkt 1 lit. a u.k.p., nie mają prawnej możliwości weryfikacji wydanego orzeczenia lekarskiego, zarówno pod względem jego treści, jak i procedury, w której zapadło. Organy są związane orzeczeniem lekarskim i nie mają jakichkolwiek podstaw formalnoprawnych do kwestionowania okoliczności objętych jego treścią.

Podkreślić należy, że stosownie do art. 75 ust. 1 pkt 5 u.k.p. badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami podlega osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem, jeżeli istnieją uzasadnione i poważne zastrzeżenia co do stanu jej zdrowia. Po przeprowadzonym badaniu lekarskim, uprawniony lekarz wydaje orzeczenie lekarskie (art. 79 ust. 2 u.p.k.). Osoba badana lub podmiot kierujący na badania, niezgadzający się z treścią orzeczenia lekarskiego, może wystąpić z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania lekarskiego w jednostce określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 81 (art. 79 ust. 4 u.k.p.). Wniosek o przeprowadzenie ponownego badania lekarskiego składa się pisemnie, w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia lekarskiego, za pośrednictwem lekarza, który je wydał (art. 79 ust. 6 u.k.p.). Szczegółowe warunki, tryb i sposób przeprowadzania badań lekarskich kierowców reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia z 29 sierpnia 2019 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców (Dz.U. z 2020 r., poz. 2213). Regulacja wymieniona w przytoczonych przepisach, jednoznacznie określa tryb weryfikacji orzeczeń lekarskich zawierających przeciwwskazania do kierowania pojazdem. To właśnie w postępowaniach przed wojewódzkim ośrodkiem medycyny pracy kierujący winien podnosić kwestie dotyczącego jego stanu zdrowia, np. dodatkową dokumentację medyczną.

W sprawie bezspornym było to, że ostateczną decyzją z dnia [...] lipca 2021 r. Starosta B., na podstawie art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b i art. 75 ust.1 pkt 5 u.k.p. skierował skarżącego na badania lekarskie w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia pojazdów w zakresie posiadanej kategorii prawa jazdy AM, B1 i B, z uwagi na uzasadnione zastrzeżenia o stanie zdrowia, które zostały zawarte we wniosku Prokuratora Rejonowego w B. W motywach wniosku z dnia [...] czerwca 2021 r. Prokurator Rejonowy wskazał, iż w toku postępowania przygotowawczego prowadzonego przeciwko skarżącemu dopuszczono dowód z opinii biegłych z dnia [...] marca 2021r., w której biegli stwierdzili u badanego uzależnienie od alkoholu. Takie rozpoznanie, w ocenie Prokuratora, uzasadniało zastrzeżenia co do stanu zdrowia kierowcy, stanowiąc wiarygodną podstawę skierowania na badania lekarskie. Tylko bowiem orzeczenie lekarskie wydane po dokładnej analizie aktualnego stanu zdrowia kierowcy umożliwi ocenę jego zdolności psychofizycznych do kierowania pojazdami.

Przedmiotowe badanie lekarskie wykonane zostało na skutek wydania ostatecznej decyzji o skierowaniu na badania i w dniu [...] listopada 2021 r. w P. Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy w B. wydano orzeczenia lekarskiego Nr [...] przez uprawnionego lekarza. Z jego treści wynika, że stwierdzono u skarżącego istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami w zakresie kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E, T. Od powyższego orzeczenia lekarskiego skarżący nie odwołał, w związku z czym uzyskało ono walor ostateczności.

Prawidłowe jest zatem stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji, że organ administracji związany był treścią orzeczenia lekarskiego z dnia [...] listopada 2021 r. stwierdzającego istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem, a orzeczenie to nie podlega jego ocenie co do zasadności wydania ich o danej treści, w tym co do stanu zdrowia skarżącego. Tym samym organ nie miał kompetencji do dokonywania kontroli zasadności wydanego orzeczenia, bądź do kwestionowania okoliczności objętych treścią takiego orzeczenia, w tym okoliczności podnoszonych przez skarżącego, o fakcie nie spożywania alkoholu już od dłuższego czasu. W związku z powyższym organ zobligowany był do zastosowania art. 103 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o kierujących pojazdami, tj. cofnięcia skarżącemu uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie kategorii B.

Trzeba zauważyć, że stwierdzenie uzależnienia od alkoholu stanowi przeciwwskazanie zdrowotne do kierowania pojazdami przy ubieganiu się o uprawnienia do kierowania pojazdami. Warunkiem uzyskania prawa jazdy jest bowiem m.in. uzyskanie orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem (art. 11 ust. 1 pkt 2a u.k.p.), a orzeczenie takie wydawane jest przez uprawnionego lekarza po przeprowadzeniu badań na zasadach i w zakresie określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2019 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców (t.j. Dz.U.2020., poz. 2213). Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 10 tego rozporządzenia, w ramach badania lekarskiego uprawniony lekarz dokonuje oceny stanu zdrowia osoby badanej w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań objawów wskazujących na uzależnienie od alkoholu lub jego nadużywanie. Jak wynika z załącznika Nr 4 pkt 5 do rozporządzenia, w przypadku stwierdzenia uzależnienia od alkoholu lub niemożności powstrzymania się od picia alkoholu i kierowania pojazdem lub uzależnienia od środków działających podobnie do alkoholu orzeka się istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. Zgodnie zaś z pkt 6 załącznika Nr 4 w przypadku stwierdzenia w przeszłości uzależnienia od alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu, można orzec brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, jeżeli osoba badana: 1) udokumentuje co najmniej roczny okres abstynencji; 2) przedstawi opinię lekarza lub terapeuty prowadzącego leczenie odwykowe potwierdzającą leczenie i utrzymywanie abstynencji oraz przeprowadza regularne kontrolne badania lekarskie.

Zaznaczyć przy tym należy, że podnoszone w skardze zarzuty wskazujące na niezasadność skierowania skarżącego na obowiązkowe badania lekarskie jako kierowcy (z uwagi na brak jakichkolwiek naruszeń przepisów prawa drogowego) w żadnym zakresie nie rzutują na ocenę legalności zaskarżonej decyzji. Brak przesłanek do skierowania na przymusowe badania lekarskie skarżący mógł podnosić na etapie sprawy zakończonej ostateczną decyzją z dnia [...] lipca 2021 r. kierującej skarżącego na badania lekarskie w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia pojazdów w zakresie posiadanej kategorii prawa jazdy AM, B1, B, a nie w przedmiotowej sprawie – cofnięcia uprawnień. Nadto okoliczność pokrycia kosztów tego badania, czy też nielegalnego wejścia w ich posiadanie przez organ i tym samym naruszenia zapisów ustawy o ochronie danych osobowych nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem z regulacji art. 79 ust. 8 pkt 2 u.k.p. wynika wprost, że w przypadku gdy w orzeczeniu lekarskim zostały stwierdzone przeciwwskazania zdrowotne do kierowania pojazdem albo wynikające ze stanu zdrowia ograniczenia, uprawniony lekarz przesyła jego kopię, staroście właściwemu ze względu na miejsce zamieszania osoby badanej, po upływie 14 dni od dnia badania, jeżeli osoba badania lub podmiot kierujący na badania nie złożyła wniosku o przeprowadzenie badania albo orzeczenie lekarskie zostało wydane po przeprowadzeniu ponownego badania. To zatem lekarz przeprowadzający badania jest zobligowany z urzędu do zawiadomienie właściwego organu. Ponadto w decyzji z dnia [...] lipca 2021 r. kierującej skarżącego na badanie, w pouczeniu poinformowano go, że badanie to jest przeprowadzane na koszt osoby badanej, a skarżący nie zakwestionował tej okoliczności.

Ponadto także podnoszony argument błędnej diagnozy lekarza i oparcia na niej zaskarżonego orzeczenia dającego podstawę do cofnięcia uprawnień, nie może być, o czym była mowa powyżej, oceniany w niniejszym postępowaniu i to zarówno przez organy administracji publicznej jak i sąd.

Mając powyższe na uwadze za niezasadne należało uznać zarzuty skargi dotyczące zarówno nieustalenia stanu faktycznego, czy jak należy wnioskować z treści skargi naruszenia przepisów prawa materialnego - art. 103 ust. 1 pkt 1 lit. a u.k.p.

Jak wskazano w wyroku NSA z dnia 21 września 2021 r. sygn. akt II GSK 747/21 "w przypadku stwierdzenia uzależnienia od alkoholu istnieją przeciwwskazania zdrowotne do kierowania pojazdami, a tylko w szczególnych przypadkach istnieje możliwość orzeczenia braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami osoby uzależnionej. Skoro zatem w przypadku ubiegania o prawo jazdy warunkiem jest badanie lekarskie w trakcie którego lekarz zobowiązany jest stwierdzić istnienie lub brak przeciwwskazań objawów wskazujących na uzależnienie od alkoholu lub jego nadużywanie, to oczywiste jest, że w przypadku stwierdzenia uzależnienia od alkoholu u osoby posiadającej już prawo jazdy również konieczne jest przeprowadzenie badania lekarskiego. Dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym niezbędne jest bowiem czuwanie nad tym, aby osoby posiadające uprawnienia do kierowania pojazdami miały wymaganą sprawność nie tylko w chwili ubiegania się o takie uprawnienie, ale także w okresie późniejszym, kiedy z tych uprawnień korzystają (por. wyrok NSA z dnia 21 września 2021 r. sygn. akt II GSK 747/21; wyrok NSA z 3 grudnia 2015 r., I OSK 605/14 - orzeczenie dostępne na stronie internetowej w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych pod adresem http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Reasumując, zdaniem sądu, podniesione w skardze zarzuty okazały się niezasadne i nie podważyły skutecznie legalności zaskarżonej decyzji. Organy obu instancji na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego dokonały jego prawidłowej oceny, wskazując że w przypadku stwierdzenia, na podstawie ostatecznego orzeczenia lekarskiego istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, uprawniony organ ma bezwzględny obowiązek wydać decyzję o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami o określonej kategorii.

Nie znajdując podstaw do uwzględnienia skargi, orzeczono więc jak w sentencji na podstawie art. 151 p.p.s.a.



Powered by SoftProdukt