Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Marek Leszczyński, Sędziowie sędzia WSA Małgorzata Roleder (spr.), asesor sądowy WSA Barbara Romanczuk, Protokolant sekretarz sądowy Katarzyna Derewońko, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 15 czerwca 2021 r. sprawy ze skargi T. J. na decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji w B. z dnia [...] grudnia 2020 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wyrównania ekwiwalentu pieniężnego z tytułu niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą jej wydanie decyzję Komendanta Powiatowego Policji w S. z dnia [...] października 2020 roku numer [...]

T. J. zaskarżył do sądu administracyjnego decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji w B. (dalej: "KWP") z dnia [...] grudnia 2020 r. nr [...] utrzymującą w mocy decyzję Komendanta Powiatowego Policji w S. (dalej: "KPP") z dnia [...] października 2020 r. nr [...] odmawiającą skarżącemu wypłaty wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy, przysługującego w związku ze zwolnieniem ze służby w Policji.

Jak wynika z akt sprawy, skarżący został zwolniony ze służby w Policji

w dniu [...] września 2011 r. Wypłacono mu wówczas ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy, ustalony w wysokości 1/30 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnego na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym, tj. zgodnie z ówcześnie obowiązującym brzmieniem art. 115a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. 2007 r., Nr 43, poz. 277 ze zm.; dalej: "u.P.").

Wnioskiem z dnia 20 listopada 2018 r. skarżący zwrócił się do KPP

o wyrównanie ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy

i dodatkowy, w związku ze zwolnieniem ze służby w Policji, powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. (sygn. K 7/15; Dz.U.

z dnia 6 listopada 2018 r., poz. 2102), który orzekł, że art. 115a u.P. w zakresie,

w jakim ustala wysokość ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia, jest niezgodny z art. 66 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 zd. 2 Konstytucji RP. Wyrok ten został opublikowany w dniu 6 listopada 2018 r. Skarżący wniósł

o ponowne naliczenie należnego mu ekwiwalentu pieniężnego z uwzględnieniem prawidłowego przelicznika.

W odpowiedzi z dnia [...] grudnia 2018 r. KPP w Sejnach poinformował skarżącego, że jego wniosek nie może zostać rozpoznany do czasu ustawowego określenia nowego wskaźnika niezbędnego do ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego.

Na mocy art. 1 pkt 16 ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020, poz. 1610; dalej: "ustawa o szczególnych rozwiązaniach"), z dniem 1 października 2020 r., art. 115a u.P. otrzymał następujące brzmienie: ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego ustala się w wysokości 1/21 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego policjantowi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym.

Decyzją z dnia [...] października 2020 r. nr [...] KPP odmówił skarżącemu wyrównania ekwiwalentu pieniężnego, powołując się na art. 9 ust. 1 ustawy

o szczególnych rozwiązaniach, wedle którego art. 115a u.P. w brzmieniu nadanym ustawą stosuje się do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy, wszczętych i niezakończonych przed dniem 6 listopada 2018 r. oraz do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy policjantowi zwolnionemu ze służby od dnia 6 listopada 2018 r., a ponadto ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za okres przed dniem

6 listopada 2018 r. ustala się na zasadach wynikających z przepisów u.P.

w brzmieniu obowiązującym przed dniem 6 listopada 2018 r. W związku

z powyższym, organ stwierdził, że wypłacony skarżącemu ekwiwalent pieniężny,

w związku ze zwolnieniem ze służby w Policji w dniu [...] września 2011 r., został naliczony prawidłowo w oparciu o obowiązujące wówczas przepisy prawa oraz wypłacony w drodze czynności materialno-technicznej, co oznacza, że postępowanie w tej sprawie zostało zakończone przed dniem 6 listopada 2018 r.

Z powyższą decyzją nie zgodził się skarżący, wnosząc od niej odwołanie.

KPP decyzją z dnia [...] grudnia 2020 r. nr [...] utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu decyzji podtrzymał w całości ustalenia

i ocenę prawną dokonane przez organ I instancji, podkreślając, że ustalenie wysokości należnego skarżącemu ekwiwalentu pieniężnego nastąpiło prawidłowo - wedle przepisów obowiązujących w owym czasie (tj. przed dniem stwierdzenia niezgodności art. 115a u.P. z Konstytucją RP) – stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy

o szczególnych rozwiązaniach.

W skardze na powyższą decyzję skarżący zarzucił organom obu instancji naruszenie art. 190 ust. 4 Konstytucji RP w zw. z art. 115a u.P. w zakresie związanym z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r.

(K 7/15), a przez to pozbawienie go należnych mu z mocy prawa świadczeń

w postaci właściwej wysokości ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop oraz działanie uniemożliwiające mu realizację, gwarantowanego mu w art. 66 ust. 2 Konstytucji RP, prawa do urlopu wypoczynkowego w formie ekwiwalentu pieniężnego, pod pretekstem stosowania ustawy z pominięciem ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Skarżący wniósł o uchylenie obu decyzji wydanych

w niniejszej sprawie. W uzasadnieniu skargi wskazał, że Trybunał Konstytucyjny powołanym wyżej wyrokiem wyeliminował z obrotu prawnego art. 115a u.P.

w poprzednim brzmieniu, wskazując jednocześnie w jego uzasadnieniu techniczne przesłanki do prawidłowego naliczenia przedmiotowego ekwiwalentu, natomiast wedle nowej regulacji art. 115a U.p., niekonstytucyjny przepis będzie nadal obowiązywał w takich sprawach jak sprawa skarżącego, tj. względem tych funkcjonariuszy Policji, którzy służbę zakończyli w okresie między 19 października 2001 r., a 6 listopada 2018 r. Skarżący podkreślił, że w orzecznictwie sądów administracyjnych dominuje pogląd, że przepis uznany za niekonstytucyjny przez Trybunał Konstytucyjny, ma taki charakter od samego początku, tj. od dnia jego wejścia w życie. Normatywny akt, uchylony na skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego traci cechę domniemania konstytucyjności z momentem ogłoszenia wyroku, co rodzi potrzebę rozpoznania sprawy z pominięciem niekonstytucyjnej regulacji.

KWP w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację.

Postanowieniem z dnia 18 lutego 2021 r. WSA w Białymstoku zawiesił postępowanie sądowe zainicjowane skargą T. J., na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.; dalej: "p.p.s.a.")

z uwagi na wystąpienie przez skład orzekający WSA w Białymstoku, w równolegle rozpatrywanej w dniu 21 stycznia 2020 r. sprawie o sygn. II SA/Bk 866/20 (ze skargi innego funkcjonariusza Policji na decyzję KWP odmawiającą wypłaty wyrównania ekwiwalentu za urlop z powołaniem się na przepis art. 9 ust. 1 ustawy

o szczególnych rozwiązaniach, z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego, dotyczącym konstytucyjności art. 9 ust. 1 ustawy. W uzasadnieniu ww. postanowienia wskazano, że ww. pytanie prawne ma treść następującą:" czy art. 9 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie, w jakim wyłącza stosowanie przepisu art. 115a u.P. w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2020 r. do spraw dotyczących ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy, wszczętych po dniu 6 listopada 2018 r. w odniesieniu do policjantów zwolnionych ze służby przed dniem 6 listopada 2018 r., jest zgodny

z art. 2, art. 8 ust. 1, art. 32 ust. 1, art. 190 ust. 1, 3 i 4 Konstytucji RP?". Sąd uznał, że treść powyższego pytania prawnego pozostaje w bezpośrednim związku ze sprawą niniejszą, której rozstrzygnięcie wymaga wcześniejszego przesądzenia kwestii konstytucyjności przepisu prawnego uznanego przez organy Policji obu instancji, za przeszkodę prawną dla wypłaty skarżącemu, zwolnionemu ze służby

w Policji przed dniem 6 listopada 2018 r., wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy, do wysokości odpowiadającej kwocie wyliczonej na podstawie brzmienia art. 115a u.P., nadanego ustawą

i obowiązującego od dnia 1 października 2020 r.

Postanowieniem z dnia 11 maja 2021 r. wydanym w sprawie sygn. akt III OZ 281/21 NSA uchylił ww. postanowienie, wskazując, że w sprawie nie zachodzi sytuacja, w której sąd administracyjny nie może samodzielnie rozpoznać sprawy

i w tym zakresie dla wydania prawidłowego orzeczenia konieczne jest czekanie na wydanie orzeczenia przez inny podmiot, zaś oczekiwanie na orzeczenie wydane przez Trybunał Konstytucyjny będzie w istocie złamaniem zasady szybkości postępowania określonej w art. 7 p.p.s.a. NSA podkreślił, że sąd administracyjny nie musi czekać na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie, ponieważ posiada on, w oparciu o art. 8 ust. 2 Konstytucji RP, narzędzia prawne do zbadania - czy przepis ustawowy kontrolowanego aktu nie jest sprzeczny z przepisem konstytucyjnym. W tym zakresie wskazano, że aktualne jest stanowisko NSA zawarte w wyroku z dnia 24 października 2000 r., sygn. akt V SA 613/00, w którym podniesiono, że "kognicja Naczelnego Sądu Administracyjnego obejmuje w ramach bezpośredniego stosowania Konstytucji (art. 8 ust. 2) także możliwość niezastosowania in concreto przepisu ustawy. W takim wypadku istnieje powinność zastosowania bezpośrednio normy konstytucyjnej (art. 46) na wypadek konfliktu między treścią normy konstytucyjnej i ustawowej. Decyduje o tym zasada zobowiązująca do podległości normie hierarchicznie wyższej". Stanowisko wyrażone jeszcze przed reformą sądownictwa administracyjnego, NSA uznał za obowiązujące również po 1 stycznia 2004 r. NSA przychylił się do argumentacji zażalenia, że

w sytuacji gdy Trybunał Konstytucyjny stwierdził już niekonstytucyjność przepisu prawnego będącego podstawą materialną zaskarżonych decyzji organów Policji, czyli art. 115a u.p., sąd pierwszej instancji może zbadać, czy w przypadku nowego brzmienia ww. przepisu u.P. - nadanego mu na mocy art. 1 pkt 16 (w związku

z regulacją przejściową zawartą w art. 9 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach - nie zachodzi wtórna niekonstytucyjność art. 115a u.P. NSA wskazał, że w sprawie mamy do czynienia z tzw. oczywistą niekonstytucyjnością, wynikającą z tego, że przepis przejściowy, tj. art. 9 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach nakazuje w pewnych przypadkach dalsze stosowanie regulacji, która została uznana za niekonstytucyjną wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października

2018 r., sygn. akt K 7/15. Jest to ewidentne naruszenie przez ustawodawcę art. 190 ust. 1 Konstytucji RP, który mówi o ostateczności i powszechnie obowiązującej mocy orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Wyrok stwierdzający niekonstytucyjność przepisu oznacza bowiem, że po jego wejściu w życie, przepis taki nie może być stosowany – również w odniesieniu do sytuacji zapoczątkowanych przed jego wejściem w życie. Jedynym wyjątkiem jest wyrok, w którym Trybunał Konstytucyjny orzekł o odroczeniu utraty mocy obowiązującej przepisu uznanego za niekonstytucyjny (art. 190 ust. 3 Konstytucji RP) – taki przypadek jednak w niniejszej sprawie nie zachodzi. NSA podkreślił, że oczywistość niezgodności przepisu

z Konstytucją RP oraz z uprzednią wypowiedzią Trybunału Konstytucyjnego, stanowią wystarczające przesłanki do odmowy przez sąd zastosowania przepisów ustawy, bez konieczności uruchamiania procedury kolejnych pytań prawnych. Wobec powyższego, NSA wskazał, że sąd administracyjny powinien, korzystając z narzędzi prawnych przyznanych mu zarówno przez Konstytucję RP jak i p.p.s.a., rozpoznać sprawę.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:

Skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do rozważenia, czy skarżącemu przysługuje wyrównanie ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop na podstawie art. 115a u.P. Od 1 października 2020 r. przepis ten, w brzmieniu nadanym mu powołaną wyżej ustawą o szczególnych rozwiązaniach, przewiduje wyższą, niż w poprzednim stanie prawnym wysokość ekwiwalentu

(czyli 1/21 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami

o charakterze stałym należnego policjantowi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym). Przepis art. 9 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach określa jednak, że art. 115a u.P. w nowym brzmieniu stosuje się do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy wszczętych i niezakończonych przed dniem 6 listopada 2018 r. oraz do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy policjantowi zwolnionemu ze służby od dnia 6 listopada 2018 r.

Jak już wyżej wskazano, tutejszy Sąd mając wątpliwości co do konstytucyjności art. 9 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach, w równolegle toczącej się sprawie o sygn. II SA/Bk 866/20 ze skargi innego funkcjonariusza Policji na decyzję KWP odmawiającą wypłaty wyrównania ekwiwalentu za urlop

z powołaniem się na ww. przepis, zwrócił się z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego następującej treści "czy art. 9 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie, w jakim wyłącza stosowanie przepisu art. 115a u.P.

w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2020 r. do spraw dotyczących ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy, wszczętych po dniu 6 listopada 2018 r. w odniesieniu do policjantów zwolnionych ze służby przed dniem 6 listopada 2018 r., jest zgodny z art. 2, art. 8 ust. 1, art. 32 ust. 1, art. 190 ust. 1, 3 i 4 Konstytucji RP?". Konsekwencją powyższego było zwieszenie postępowania w niniejszej sprawie, pozostającej zdaniem Sądu w bezpośrednim związku z zadanym pytaniem, do czasu wydania orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny (postanowienie WSA w Białymstoku z dnia 18 lutego 2021 r.). Powyższego poglądu nie podzielił NSA, który postanowieniem z dnia 11 maja 2021 r. III OZ 281/21 uchylił ww. postanowienie, wskazując, że sąd administracyjny

w realiach niniejszej sprawy nie musi czekać na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, ponieważ posiada on, w oparciu o art. 8 ust. 2 Konstytucji RP, oraz przepisy p.p.s.a. narzędzia prawne do zbadania - czy przepis ustawowy kontrolowanego aktu nie jest sprzeczny z przepisem konstytucyjnym. W konkluzji NSA stwierdził, że wobec powyższych uprawnień, Sąd winien rozpoznać sprawę.

Przechodząc zatem do meritum sprawy, kwestię zastosowania i wykładni art. 9 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach, należy odnieść do treści i skutków wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 r. w sprawie K 7/15 oraz zgodności tego przepisu ze standardem konstytucyjnym.

Co do pierwszej kwestii wskazać należy, że w uzasadnieniu tego wyroku Trybunał Konstytucyjny wyjaśnił m.in., że na mocy art. 66 ust. 2 Konstytucji RP pracownikowi przysługuje prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy

i corocznych płatnych urlopów oraz maksymalnych norm czasu pracy. Prawo to nie może być arbitralnie ograniczone również w odniesieniu do rekompensaty pieniężnej za urlop niewykorzystany lub za czas wolny od pracy (w przypadku zaś policjantów – służby). Prawo do ekwiwalentu wynika z ustawy o Policji i jego realizacja następuje

w drodze czynności materialno-technicznej, tj. poprzez wypłatę ekwiwalentu, natomiast odmowa jego wypłaty - w drodze decyzji administracyjnej. Trybunał podkreślił, że świadczeniem ekwiwalentnym za przepracowany dzień urlopu jest wynagrodzenie za jeden dzień roboczy. Taki sposób obliczania wartości jednego dnia urlopu wynika z faktu, że urlop wypoczynkowy liczony jest wyłącznie w dniach roboczych. Interpretację taką wspiera także treść art. 121 ust. 1 ustawy o Policji, który ustala wysokość uposażenia przysługującego policjantowi w razie wykorzystania urlopu. Ekwiwalent będący substytutem urlopu powinien więc odpowiadać wartości tego świadczenia w naturze. Trybunał nie zastosował

w sprawie klauzuli odraczającej, ani też nie wyłączył zastosowania tego orzeczenia do stanów poprzedzających dzień jego wydania.

Stosownie do treści art. 190 ust. 1 Konstytucji RP orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Jak przewiduje natomiast art. 190 ust. 3 zd. 1 Konstytucji RP orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Ta ostatnia sytuacja nie nastąpiła jednak w wyroku Trybunału z 30 października 2018 r., sygn. akt K 7/15.

Wejście w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dniem ogłoszenia oznacza, że w dacie ogłoszenia tego orzeczenia w organie urzędowym, w którym akt normatywny był ogłoszony (art. 190 ust. 2 Konstytucji RP), realizuje się skutek wyeliminowania normy prawnej uznanej za niezgodną z Konstytucją RP z porządku prawnego, jednak skutek ten – co do zasady – następuje z mocą wsteczną (ex tunc), a więc od daty wejścia tej normy w życie, chyba że Trybunał skorzystał z kompetencji odroczenia terminu utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnej normy (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 września 2018 r., sygn. akt II FSK 1898/17, dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, na stronie: https://orzeczenia.nsa.gov.pl). Zakwestionowany orzeczeniem Trybunału przepis jest bowiem konstytucyjnie wadliwy już od momentu wprowadzenia go do porządku prawnego. Utrata mocy obowiązującej aktu normatywnego, o której mowa w art. 190 ust. 3 Konstytucji RP, oznacza, że przepis taki nie może być stosowany, poczynając od daty jego uchwalenia. Wyrok Trybunału ma wobec tego skutki retroaktywne, a przez to zachodzi konieczność rozpoznania spraw z pominięciem niekonstytucyjnego przepisu.

Tym samym przepis prawa uznany za niekonstytucyjny nie może być stosowany, poczynając od daty jego uchwalenia (por. postanowienie NSA

z 9 października 2007 r., sygn. I FSK 1261/07, Lex nr 440637; wyroki NSA

z 15 listopada 2006 r., sygn. II OSK 1349/05, Lex nr 318307 oraz z 9 marca 2010 r., sygn. I FSK 105/09, Lex nr 606334). Wynika to z faktu, że sprzeczność przepisu prawa materialnego z Konstytucją istnieje od daty wejścia w życie danego aktu normatywnego, którego domniemanie konstytucyjności zostało przez Trybunał Konstytucyjny obalone i jest okolicznością obiektywną jedynie potwierdzaną przez Trybunał Konstytucyjny. Utrata mocy obowiązującej aktu normatywnego, o której mowa w art. 190 ust. 3 Konstytucji RP, oznacza, że niekonstytucyjny akt prawny jest derogowany z systemu prawnego w sposób bezwzględny i bezwarunkowy, a zatem nie może być stosowany również do stanów faktycznych ukształtowanych w czasie, gdy jeszcze obowiązywał (M. Florczak-Wątor, Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i ich skutki prawne, Poznań 2006, s. 72 i n.). Wyjątki od tej zasady odnoszą się tylko do sytuacji, gdy Trybunał odroczy w czasie utratę mocy obowiązującej niekonstytucyjnego aktu normatywnego, lub gdy w sytuacji tzw. wyroku aplikacyjnego wprost w sentencji wyłączy wsteczne działanie wyroku stwierdzającego niekonstytucyjność danego przepisu (por. wyrok NSA w Warszawie z 23 czerwca 2008 r., sygn. I OSK 1007/07, Lex nr 496213), która to sytuacja

w analizowanym orzeczeniu nie zaistniała.

Mając powyższe na względzie uznać trzeba, że skutkiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 r., sygn. akt K 7/15, jest to, że z dniem

6 listopada 2018 r., to jest z dniem ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw (poz. 2102), wyeliminowany został z porządku prawnego art. 115a u.P w zakresie, w jakim przepis ten ustalał wysokość ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia, ze skutkiem od dnia jego wejścia w życie, to jest od dnia

19 października 2001 r. Przepis ten – w rzeczonym zakresie – nie może być

w konsekwencji stosowany począwszy od dnia jego dodania do ustawy o Policji.

W dniu 1 października 2020 r., na mocy art. 1 pkt 16 ustawy o szczególnych rozwiązaniach, art. 115a u.P otrzymał nowe brzmienie, zgodnie z którym ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego ustala się w wysokości 1/21 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz

z dodatkami o charakterze stałym należnego policjantowi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym. Niewątpliwym celem ustawodawcy było w tym względzie wdrożenie wyroku TK z 30 października 2018 r., sygn. K 7/15. Jednocześnie jednak w art. 9 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach zawarto przepis przejściowy, który stanowi, że przepis art. 115a u.P w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą stosuje się do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy wszczętych i niezakończonych przed dniem 6 listopada 2018 r. oraz do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy policjantowi zwolnionemu ze służby od dnia 6 listopada 2018 r. Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za okres przed dniem

6 listopada 2018 r. ustala się na zasadach wynikających z przepisów ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu obowiązującym przed dniem 6 listopada 2018 r. Przy obliczaniu wysokości ekwiwalentu pieniężnego przysługującego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za rok 2018 określa się proporcję liczby dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego przysługującego przed dniem 6 listopada 2018 r. oraz od dnia 6 listopada 2018 r.

Ustawodawca w art. 9 ust. 1 zd. 2 ustawy o szczególnych rozwiązaniach nie tylko wyłączył możliwość sięgnięcia w realiach kontrolowanej sprawy po art. 115a u.P. w brzmieniu obowiązującym od 1 października 2020 r., lecz także – co dla treści niniejszego wyroku ma znaczenie rozstrzygające – dokonał restytucji mocy obowiązującej art. 115a u.P. w zakresie, w jakim przepis ten został przez wyrok TK

z 30 października 2018 r., sygn. akt K 7/15, tej mocy obowiązującej pozbawiony. Ten ostatni zabieg ustawodawczy spowodował, że w kontrolowanej sprawie – w oparciu

o art. 115a u.P. w brzmieniu obowiązującym przed 6 listopada 2018 r. (to jest przed wejściem w życie (ogłoszeniem) wyroku Trybunału) w zw. z art. 9 ust. 1 ustawy

o szczególnych rozwiązaniach – organy uznały za prawidłową wysokość wypłaconego skarżącemu ekwiwalentu pieniężnego za każdy dzień niewykorzystanego urlopu w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia. Nie powinno jednak budzić wątpliwości, że wyinterpretowana w tym zakresie przez organy norma prawna z art. 115a u.P. w brzmieniu sprzed 6 listopada 2018 r. w zw.

z art. 9 ust. 1 zd. 2 ustawy o szczególnych rozwiązaniach jest – w świetle przywołanego już wielokrotnie wyroku TK – oczywiście niekonstytucyjna i jako taka nie może stanowić podstawy wydanego w sprawie rozstrzygnięcia.

Przywrócenie przez ustawodawcę na mocy art. 9 ust. 1 zd. 2 ustawy

o szczególnych rozwiązaniach – względem ekwiwalentów pieniężnych za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za okres sprzed 6 listopada 2018 r. – art. 115a u.P. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 6 listopada 2018 r., prowadzi do wtórnej niekonstytucyjności, a zatem sytuacji, w której wystąpiły łącznie trzy warunki: 1) nastąpiła zmiana normatywna, 2) w systemie prawnym w dalszym ciągu występuje niekonstytucyjna regulacja zbliżona do tej, która została derogowana z systemu prawa przez Trybunał Konstytucyjny, 3) stwierdzenie niekonstytucyjności następuje w nowym układzie kontroli, po przeanalizowaniu orzeczenia Trybunału dotyczącego zbliżonego problemu prawnego (por. K. Kos, Wtórna niekonstytucyjność, a zagadnienie wykładni prawa, Przegląd Prawa Konstytucyjnego nr 3 z 2018 r., s. 47). Wtórna niekonstytucyjność przepisu ma zatem miejsce, gdy nastąpiła zmiana stanu prawnego, ale nowy przepis nadal nie odpowiada zasadom określonym w wyroku sądu konstytucyjnego dotyczącym poprzedniej normy prawnej (zob. wyrok NSA z 21 maja 2020 r., sygn. akt I OSK 2466/19, CBOSA).

Sytuacja tak rozumianej wtórnej niekonstytucyjności bezsprzecznie wystąpiła w realiach kontrolowanej sprawy, skoro ustawodawca nie tyle nawet, że ustanowił nowy przepis prawa materialnego, który nie odpowiadałby zasadom określonym

w wyroku TK z 30 października 2018 r., sygn. akt K 7/15, ile poprzez przepis intertemporalny zawarty w art. 9 ust. 1 zd. 2 ustawy o szczególnych rozwiązaniach, nie znajdujący żadnego oparcia w wyroku sądu konstytucyjnego (Trybunał, co wymaga ponownego podkreślenia, nie odroczył bowiem terminu utraty mocy obowiązującej zakwestionowanej normy prawnej), ponownie wprowadził do porządku prawnego przepis prawa materialnego ujęty pierwotnie w art. 115a u.P. w brzmieniu bezpośrednio poddanym w tym wyroku negatywnej ocenie Trybunału.

Zdaniem Sądu, podzielającego tu w pełnym zakresie stanowisko już wyrażone w tego typu sprawach przez inne wojewódzkie sądy administracyjne, stwierdzona przez Trybunał Konstytucyjny niekonstytucyjność normy wywodzonej

z kontrolowanego wówczas art. 115a u.P., odnosi się nadal do normy, jaką należy zrekonstruować z treści obowiązującego aktualnie art. 115a tej ustawy (w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą) w zw. z art. 9 ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach. Regulacja intertemporalna ukształtowana tym przepisem jest dotknięta wtórną niekonstytucyjnością, gdyż nie odpowiada standardom konstytucyjnym zakreślonym w wyroku Trybunału w sprawie K 7/15, gdyż nie realizuje jego treści i skutków w odniesieniu do wynikającego z art. 190 ust. 4 Konstytucji RP prawa podmiotowego jednostki.

Podkreślić przy tym należy, że stwierdzona w sprawie wtórna niekonstytucyjność nie dotyczy nowej normy prawnej w całości, tj. w zakresie określenia sposobu obliczania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop, gdyż ten – co do zasady – został dostosowany do wymogów konstytucyjnych zgodnie z wyrokiem TK, ale części tej normy, która w art. 9 ust. 1 ustawy

o szczególnych rozwiązaniach ograniczyła czasowe ramy jej zastosowania w okresie między wejściem w życie przepisu 115a ustawy o Policji, w poprzednio obowiązującym i niekonstytucyjnym brzmieniu (dniem 19 października 2001 r.)

a dniem 6 listopada 2018 r. (czyli dniem publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego).

Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że decyzje podjęte w niniejszej sprawie przez organy Policji naruszają art. 115a u.P. w zw. z art. 9 ust. 1 ustawy

o szczególnych rozwiązaniach przez błędną i niezgodną ze standardem konstytucyjnym wykładnię normy zrekonstruowanej w oparciu o te przepisy.

Wyrażony w niniejszej sprawie pogląd stanowi powtórzenie stanowiska prezentowanego przez wojewódzkie sądy administracyjne, w tym szczególności

w wyrokach: WSA w Poznaniu z dnia 25 maja 2021 r. III SA/Po 395/21, WSA

w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 27 maja 2021 r. II SA/Go 375/21 oraz WSA w Opolu z dnia 1 czerwca 2021 r. II SA/Op 121/21.

Stwierdzone przez Sąd naruszenie prawa materialnego, mające wpływ na wynik sprawy, powodują konieczność uchylenia zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a w zw. z art. 135 p.p.s.a. W ponowionym postępowaniu organy będą związane dokonaną w niniejszym uzasadnieniu oceną prawną (art. 153 p.p.s.a.).