drukuj    zapisz    Powrót do listy

6203 Prowadzenie aptek i hurtowni farmaceutycznych, Inne, Inspektor Farmaceutyczny, Oddalono skargę, VI SA/Wa 2155/19 - Wyrok WSA w Warszawie z 2020-01-20, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

VI SA/Wa 2155/19 - Wyrok WSA w Warszawie

Data orzeczenia
2020-01-20 orzeczenie nieprawomocne
Data wpływu
2019-10-23
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Sędziowie
Agnieszka Łąpieś-Rosińska
Pamela Kuraś-Dębecka
Zdzisław Romanowski /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6203 Prowadzenie aptek i hurtowni farmaceutycznych
Hasła tematyczne
Inne
Sygn. powiązane
II GSK 566/20 - Wyrok NSA z 2021-07-13
Skarżony organ
Inspektor Farmaceutyczny
Treść wyniku
Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 499 art. 99 ust. 4, art. 99 ust. 2a
Ustawa z dnia 6 września 2001 r Prawo farmaceutyczne - t.j.
Dz.U. 2019 poz 1292 art. 35 ust.3-5, art. 33 ust. 1 i 3, art. 14, art. 11 ust. 1, art. 12, art. 22 ust. 1
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców - tekst jedn.
Dz.U. 2018 poz 2096 art. 107 par. 3, art. 7a
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jedn.
Dz.U. 2017 poz 1577 art. 66, art. 65, art. 494 par. 2, art. 531 par. 2
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - tekst jedn.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Zdzisław Romanowski (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Pamela Kuraś-Debecka Sędzia WSA Agnieszka Łąpieś-Rosińska Protokolant spec. Marcin Just po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 stycznia 2020 r. sprawy ze skargi H. R. na decyzję Głównego Inspektora Farmaceutycznego z dnia [...] sierpnia 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zmiany zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej oddala skargę

Uzasadnienie

Zaskarżoną w tej sprawie ww. decyzją z [...] sierpnia 2019 r. Główny Inspektor Farmaceutyczny (dalej organ, GIF), po rozpatrzeniu odwołania H. R. (dalej skarżący), utrzymał w mocy decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego z [...] marca 2018 r. w przedmiocie odmowy zmiany zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej zlokalizowanej w [...] przy ul. [...] (zezwolenie z dnia [...] lutego 2006 r. wydane na rzecz A. Spółka jawna z siedzibą w [...] znak [...]), która miałaby polegać na zmianie podmiotu prowadzącego aptekę.

Wydając zaskarżoną decyzję organ działał na podstawie przepisów art. 112 ust. 1 pkt 1 i ust. 3, art. 115 ust. 1 pkt 4, art. 108 ust. 4 pkt 4 lit. a), art. 99 ust. 1, ust. 2 i ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2019 poz. 499 ze zm., dalej p.f.) oraz w zw. z art. 66 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 505 ze zm., dalej k.s.h.) oraz art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 104 § 1 i art. 155 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.).

Do wydania powyższych decyzji doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:

[...] września 2001 r. [...] Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny udzielił K. R. zamieszkałej w [...] ul. [...] i H. R. zamieszkałemu w [...] ul. [...] – spółka cywilna zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej o nazwie "T." położonej w [...] przy ul. [...], następnie decyzją z [...] lutego 2006 r. ten sam organ zmienił osnowę decyzji poprzez m. in. wykreślenie podmiotu, który uzyskał zezwolenie i wpisanie "A." Spółka jawna z siedzibą w [...].

W grudniu 2017 r. K. R. poinformowała Wojewódzkiego Inspektora, że Sąd Okręgowy w [...] prawomocnym wyrokiem z [...] września 2017 r. sygn. akt [...] przyznał wspólnikowi H. R. prawo do przejęcia majątku ww. Spółki jawnej i kontynuuje on prowadzenie przedsiębiorstwa Spółki jawnej prowadząc aptekę jako indywidualny przedsiębiorca.

[...] stycznia 2018 r. H. R. wniósł o zmianę ww. zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej, zlokalizowanej w [...] przy ul. [...], poprzez wpisanie przedsiębiorcy A. zamiast dotychczasowej spółki. W kolejnym piśmie poinformował o rezygnacji K. R. z funkcji kierownika apteki, a następnie poinformował o zmianie na stanowisku kierownika apteki.

Pismem z 31 stycznia 2018 r. Wojewódzki Inspektor zawiadomił A. Spółka jawna w likwidacji, H. R. oraz K. R. o złożonym przez H. R. wniosku o zmianę zezwolenia na prowadzenie apteki w związku z ww. wyrokiem Sądu Okręgowego w [...] sygn. akt [...], przyznającym, na podstawie art. 66 k.s.h., skarżącemu prawo do przejęcia majątku spółki z obowiązkiem rozliczenia się zgodnie z art. 65 k.s.h. oraz wezwał do wypowiedzenia się w zakresie złożonego wniosku. Ponadto organ wezwał skarżącego do przedstawienia zaświadczenia o prawie wykonywania zawodu farmaceuty.

W odpowiedzi na ww. pismo K. R. stwierdziła, że brak jest podstaw do przeniesienia zezwolenia w trybie art. 104a p.f. – nie doszło bowiem do przekształcenia Spółki jawnej w podmiot określony w art. 99 ust. 4 p.f. i zezwolenie wydane spółce wygasło, a nawet jeśli przyjąć, że H. R. nabył całą aptekę w rozumieniu art. 551 k.c. na podstawie ww. wyroku Sądu Okręgowego w [...], to nie spełnia on wymogu z art. 99 ust. 4 pkt 1 p.f. – nie jest farmaceutą posiadającym prawo wykonywania zawodu.

Natomiast H. R. podniósł, że art. 66 k.s.h. jako wyjątkowy tryb zmiany podmiotowej i ustanowienia sukcesji uniwersalnej, nie został wskazany jako forma przekształcenia wyłączająca możliwość zmiany posiadanego zezwolenia na prowadzenie apteki (por. pisma wymienionych, które wpłynęły do organu 12 lutego 2018 r., w aktach administracyjnych sprawy).

Decyzją z [...] marca 2018 r. [...] Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny odmówił zmiany zezwolenia na prowadzenie apteki we wnioskowanym zakresie. W ocenie organu pozytywne rozstrzygnięcie żądania uniemożliwia przepis art. 99 ust. 4 pkt 1 p.f., który ma pierwszeństwo przed art. 66 k.s.h.

Po rozpoznaniu odwołania H. R. od powyższej decyzji Główny Inspektor Farmaceutyczny decyzją z [...] maja 2018 r. uchylił ww. decyzję organu I instancji z [...] marca 2018 r. w całości i umorzył postępowanie pierwszej instancji w całości wskazując, że merytoryczne żądanie H. R. o zmianę zezwolenia nie mogło zostać rozstrzygnięte, ponieważ A. Spółka jawna z siedzibą w [...] jest podmiotem uprawnionym w zakresie przyznanego jej zezwolenia, spółka ta zachowuje byt prawny i ma interes prawny w dochodzeniu praw i obowiązków wynikających z decyzji w przedmiocie udzielonego zezwolenia.

Wyrokiem z 14 listopada 2018 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie sygn. akt VI SA/Wa 1291/18 uchylił ww. decyzję Głównego Inspektora Farmaceutycznego z [...] maja 2018 r. Sąd nie podzielił stanowiska organu, że H. R. nie mógł być stroną mającą interes prawny w postępowaniu o zmianę zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej udzielonego Spółce jawnej (w likwidacji), której jest wspólnikiem i zarazem likwidatorem oraz dysponuje na dzień złożenia wniosku o zmianę prawomocnym wyrokiem sądu powszechnego z [...] września 2017 r. w sprawie [...] wydanym w sprawie z powództwa H. R. przeciwko K. R. o przyznanie prawa do przejęcia majątku ww. Spółki jawnej działającej pod firmą A. Spółka jawna z siedzibą w [...] z obowiązkiem rozliczenia się przez H. R. z występującym wspólnikiem K. R., zgodnie z art. 65 k.s.h. Dalej Sąd podkreślił, że pozwana – K. R. uznała powództwo w zakresie roszczenia o przyznanie powodowi prawa do przejęcia majątku ww. Spółki jawnej. Nadto K. R. złożyła do Sądu Rejonowego dla [...] Wydział Gospodarczy KRS wniosek o wykreślenie spółki działającej pod firmą A. Spółka jawna w likwidacji z rejestru przedsiębiorców; Sąd ten wykreślił spółkę w likwidacji z rejestru, ale postanowienie Sądu nie jest prawomocne, gdyż H. R. złożył zażalenie na to rozstrzygnięcie.

W następstwie powyższego wyroku, skutkiem ponownego rozpoznania odwołania, decyzją z [...] sierpnia 2019 r. (zaskarżoną w tej sprawie do Sądu) Główny Inspektor Farmaceutyczny (GIF) utrzymał w mocy ww. decyzję Wojewódzkiego Inspektora z [...] marca 2018 r. w przedmiocie odmowy zmiany zezwolenia na prowadzenie apteki wskazując, że na podstawie złożonego przez stronę wniosku brak było możliwości prawnych do dokonania w trybie art. 155 k.p.a. zmiany zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej zlokalizowanej w [...] przy ul. [...] (zezwolenie z [...] lutego 2006 r.) w zakresie podmiotu, na rzecz którego zostało wydane to zezwolenie. Na mocy ww. wyroku Sądu Okręgowego w [...] z [...] września 2017 r. sygn. akt [...] H. R. przyznane zostało prawo przejęcia majątku Spółki jawnej działającej pod firmą A. Spółka jawna z siedzibą w [...], z obowiązkiem rozliczenia się przez H. R. z występującym wspólnikiem K. R. zgodnie z 65 k.s.h. (wyrok prawomocny). W wyniku wydania tego wyroku miała miejsce sukcesja generalna praw o charakterze cywilnoprawnym - dotyczących majątku Spółki jawnej (art. 66 k.s.h.), jednakże nie dotyczyło to sukcesji generalnej praw o charakterze administracyjnym - wynikających z udzielonych zezwoleń, tak jak ma to miejsce w dyspozycji art. 494 § 2 k.s.h. czy art. 531 § 2 k.s.h.

Główny Inspektor Farmaceutyczny podzielił stanowisko organu I instancji, że do postępowania o zmianę zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej należy stosować przepisy ustawy Prawo farmaceutyczne, znowelizowanej ustawą z 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2017 r., poz. 1015), albowiem wniosek o zmianę zezwolenia został złożony [...] stycznia 2018 r., natomiast w dniu 25 czerwca 2017 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy (ustawa nowelizująca). Wskazana ustawa wprowadziła nowe brzmienie art. 99 ust. 4 p.f.; aktualnie prawo do uzyskania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej posiada:

- farmaceuta posiadający prawo wykonywania zawodu, o którym mowa w art. 4 i art.4b ustawy z 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich, prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą,

- spółka jawna lub spółka partnerska, której przedmiotem działalności jest wyłącznie prowadzenie aptek, i w której wspólnikami (partnerami) są wyłącznie farmaceuci posiadający prawo wykonywania zawodu, o którym mowa w pkt 1.

W ustawie zmieniającej zamieszczono przepis intertemporalny (art. 2), jednakże został on ograniczony do wniosków w zakresie udzielenia zezwolenia na prowadzenie apteki, zatem celem ustawodawcy było, aby poza sytuacjami wyraźnie uregulowanymi przepisem intertemporalnym, od dnia 25 czerwca 2017 r. stosowane były przepisy ustawy Prawo farmaceutyczne w brzmieniu nadanym ustawą z 7 kwietnia 2017 r. (nowelizującą), która zmieniła także treść art. 99 ust. 4 p.f. Wobec braku wyraźnej regulacji intertemporalnej stosuje się zasadę bezpośredniego stosowania ustawy nowej od momentu wejścia jej w życie do stosunków nowopowstających i tych, które trwając w momencie wejścia w życie ustawy – nawiązały się wcześniej. Zasadnie zatem organ I instancji uznał, że powinien procedować w oparciu o art. 99 ust. 1, ust. 2, ust. 4 pkt 1 p.f., na podstawie przepisów dotyczących udzielania zezwoleń znowelizowanej ustawy Prawo farmaceutyczne, a więc przepisów obowiązujących w momencie orzekania. W niniejszej sprawie bezsporne jest, że H. R. nie jest farmaceutą posiadającym prawo wykonywania zawodu zgodnie z wymogiem określonym w art. 99 ust. 4 pkt 1 p.f.

W skardze do Sądu na powyższą decyzję skarżący H. R. zarzucił tej decyzji:

- naruszenie art. 99 ust. 2a p.f. w zw. z art. 7a k.p.a. poprzez rozstrzygnięcie wątpliwości interpretacyjnych zapisów ustawy na niekorzyść skarżącego, co spowodowało odebranie stronie posiadanych uprawnień – zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej;

- naruszenie art. 99 ust. 4 pkt 1 p.f. poprzez uznanie, że dotyczy on podmiotów, które uzyskały zezwolenie przed wejściem w życie ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r., gdy tymczasem dotyczy on wyłącznie podmiotów, które wystąpiły o wydanie zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej w dacie obowiązywania przedmiotowego przepisu.

Wobec tak sformułowanych zarzutów skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji z [...] marca 2018 r. i zmianę ww. zezwolenia zgodnie z wnioskiem skarżącego z [...] stycznia 2018 r. lub uchylenie obu zaskarżonych decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia [...] Wojewódzkiemu Inspektorowi Farmaceutycznemu.

W uzasadnieniu skargi skarżący nawiązał do stanowiska Ministra Zdrowia z 12 kwietnia 2019 r., będącego odpowiedzią na pismo Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, odnośnie możliwości i zakresu stosowania ww. ustawy z 7 kwietnia 2017 r. (ustawy nowelizującej) w odniesieniu do zezwoleń na prowadzenie aptek ogólnodostępnych wydanych przed wejściem w życie tej ustawy. W ocenie Ministra Zdrowia wymagania określone w art. 99 ust. 4 p.f. dotyczą wyłącznie podmiotów, które wystąpiły o wydanie zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej w dacie obowiązywania tego przepisu. Ustawodawca, regulując kwestie intertemporalne, nie wprowadził nakazu dostosowania się posiadaczy uprzednio wydanych zezwoleń do wymagań zakreślonych w nowym brzmieniu art. 99 ust. 4 p.f. Skoro zatem przepisy przejściowe zawarte w ustawie zmieniającej zakładają zachowanie mocy obowiązującej zezwoleń wydanych przed jej wejściem w życie, a jednocześnie nie nakazują ich posiadaczom dostosowania się do nowych wymagań wprowadzonych ustawą, to bezpodstawne jest twierdzenie, że wymagania te mają charakter retroaktywny. Artykuł 99 ust. 4 p.f., w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą, reguluje zasady (wymagania) uzyskiwania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej, nie zaś warunki prowadzenia działalności nim objętej. Według skarżącego, w wyniku swoistego przekształcenia spółki jawnej w jednoosobową działalność na mocy art. 66 k.s.h. i orzeczenia sądu, podmiot przejmujący majątek spółki wstępuje w prawa zlikwidowanego podmiotu na mocy sukcesji uniwersalnej, co oznacza, że wstępuje nie tylko w uprawnienia przysługujące spółce w sferze cywilnoprawnej.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. W odniesieniu do stanowiska Ministra Zdrowia wskazał, że należy je czytać łącznie z dalszą częścią ostatniego akapitu na stronie 3 tego pisma, który "traktuje tak naprawdę o kwestii braku konieczności dostosowania się przez podmioty, które uzyskały zezwolenia na prowadzenie apteki przed dniem 25 czerwca 2017 r. do wymogów podmiotowych określonych w art. 99 ust. 4 p.f." Jednakże Minister Zdrowia w treści tego pisma nie wypowiedział się wprost, co następować będzie w sytuacji gdy podmiot, na rzecz którego udzielono zezwolenie będzie wnioskował o jego zmianę, zaś zmiana ta będzie sprzeczna z wymogami przewidzianymi w art. 99 ust. 4 p.f.

W piśmie z 6 listopada 2019 r. skarżący podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

30 grudnia 2019 r. do Sądu wpłynęło zawiadomienie o wstąpieniu Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców do postępowania, zaś w piśmie z 8 stycznia 2019 r. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców wniósł o uwzględnienie skargi i uchylenie zaskarżonej decyzji oraz decyzji ją poprzedzającej, załączył ww. stanowisko Ministra Zdrowia z 12 kwietnia 2019 r. oraz zarzucił organowi wydanie decyzji z naruszeniem:

- art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne (ustawy nowelizującej) poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że podmiot występujący o zmianę zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej, który uzyskał je przez wejściem w życie ustawy nowelizującej, musi spełnić wymogi nałożone przez prawo farmaceutyczne w obecnym brzmieniu, co doprowadziło do wydania wadliwej decyzji w zakresie odmowy zmiany zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej i co skutkowało naruszeniem art. 2 w zw. z art. 64 ust. 1 Konstytucji RP oraz pozbawieniem skarżącego gwarancji wynikających z zasady ochrony poszanowania praw nabytych;

- art. 99 ust. 4 p.f. poprzez jego błędne zastosowanie w sprawie i uznanie, że znajduje on zastosowanie do przedsiębiorców, którzy uzyskali zezwolenie na prowadzenie apteki ogólnodostępnej przed wejściem w życie ustawy nowelizującej w sytuacji, gdy przepis ten faktycznie nie miał zastosowania;

- art. 35 ust. 3-5 w zw. z art. 33 ust. 1 i 3 w zw. z art. 14 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r., poz. 1292, dalej p.p.) poprzez odstąpienie przez organ od utrwalonej praktyki interpretacyjnej, polegające na niezastosowaniu się do objaśnień prawnych wydanych przez Ministra Zdrowia, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia zasady pewności prawa;

- art. 35 ust. 3 w zw. z art. 33 ust. 1 p.p. poprzez błędne wyciągnięcie wniosków z objaśnień prawnych Ministra Zdrowia, które to wnioski były sprzeczne z ich literalnym brzmieniem;

- art. 11 ust. 1 p.p. w zw. z art. 7a § 1 k.p.a. poprzez ich niezastosowanie i nie wyłożenie wątpliwości co do treści normy prawnej wynikającej z art. 2 ust. 2 ustawy nowelizującej w zw. z art. 99 ust. 4 p.f. na korzyść przedsiębiorcy, co doprowadziło do wadliwego odkodowania ww. normy prawnej, a w konsekwencji wydania błędnej decyzji w sprawie;

- art. 12 p.p. w zw. z art. 33 ust. 1 p.p. poprzez jego niezastosowanie i prowadzenie postępowania w sposób, który nie budzi zaufania przedsiębiorcy do władzy publicznej, poprzez działanie wbrew wydanym przez Ministra Zdrowia objaśnieniom prawnym, które wiążą organ przy wydawaniu decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Wniesiona w niniejszej sprawie skarga na ww. decyzję Głównego Inspektora Farmaceutycznego (GIF) nie mogła zostać uwzględniona, gdyż decyzja ta jest zgodna z prawem. Decyzją tą GIF, jako organ II instancji, zasadnie utrzymał w mocy decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego z [...] marca 2018 r. odmawiającą skarżącemu zmiany ww. zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej zlokalizowanej w [...] przy ul. [...] (w decyzji organ błędnie podawał [...] zamiast [...]).

Biorąc pod uwagę ustalony stan faktyczny (niesporny między stronami) oraz obowiązujące przepisy, orzekające w sprawie organy prawidłowo uznały, że skarżący H. R. - podmiot występujący o zmianę ww. zezwolenia na prowadzenie apteki udzielonego wcześniej, to znaczy przed wejściem w życie ustawy z 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne (ustawy nowelizującej), na rzecz A. Spółka jawna z siedzibą w [...], musi spełniać wymogi nałożone obecnie obowiązującymi przepisami ustawy Prawo farmaceutyczne (p.f.)

Ustawa nowelizująca weszła w życie dniu 25 czerwca 2017 r., nadając z tym dniem przepisowi art. 99 ust. 4 p.f. następujące brzmienie: "Prawo do uzyskania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej posiada: 1. farmaceuta posiadający prawo wykonywania zawodu, o którym mowa w art. 4 i art. 4b ustawy z 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich, prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, 2. spółka jawna lub spółka partnerska, której przedmiotem działalności jest wyłącznie prowadzenie aptek, i w której wspólnikami (partnerami) są wyłącznie farmaceuci posiadający prawo wykonywania zawodu, o którym mowa w pkt 1".

Zatem w aktualnym stanie prawnym, aby uzyskać zezwolenie na prowadzenie apteki ogólnodostępnej, ubiegający się o nie podmiot musi spełniać wymogi określone w art. 99 ust. 4 p.f. W ocenie Sądu przepis ten - w obecnym brzmieniu, z uwagi na treść art. 2 ustawy nowelizującej, ma zastosowanie nie tylko do postępowań dotyczących uzyskania zezwolenia na prowadzenie apteki, ale także do postępowań w przedmiocie zmiany posiadanego zezwolenia wydanego wcześniej, tj. przed wejściem w życie ustawy nowelizującej. W myśl bowiem art. 2 ust. 2 ustawy nowelizującej zezwolenia na prowadzenie aptek ogólnodostępnych wydane przed dniem wejścia w życie (tej) ustawy zachowują ważność, zaś stosownie do ust. 1 tego artykułu do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy dotyczących wniosków o wydanie zezwolenia na prowadzenie apteki stosuje się przepisy dotychczasowe. Przepis intertemporalny ust. 1 art. 2 ustawy nowelizującej dotyczy więc jedynie postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej dotyczących wniosków o wydanie zezwolenia na prowadzenie apteki. Taka konstrukcja przepisów intertempolarnych oznacza, że do zmiany zezwolenia udzielonego wcześniej – tj. przed zmianą przepisów, a nie tylko do jego uzyskania, konieczne jest aby ubiegający się o zmianę podmiot spełniał wymogi określone aktualnie w art. 99 ust. 4 p.f. Przepisy intertempolarne ustawy nowelizującej zachowują w obszarze zezwoleń jedynie stan zastany; jeżeli jednak dochodzi do złożenia wniosku o zmianę zezwolenia na prowadzenie apteki i po tej zmianie podmiotowo prowadzący aptekę nie odpowiadałby wymogom ustawy, to taka zmiana nie jest możliwa. Możliwa jest wyłącznie taka zmiana zezwolenia, która jest zgodna z przepisami ustawy p.f. w aktualnym brzmieniu jej przepisów.

W sprawie niniejszej wniosek o zmianę ww. zezwolenia na prowadzenie apteki został złożony przez skarżącego [...] stycznia 2018 r., czyli po dniu wejścia w życie (25 czerwca 2017 r.) ustawy nowelizującej. Spowodowało to wszczęcie nowego postępowania administracyjnego pod rządami ustawy Prawo farmaceutyczne (p.f) w brzmieniu ustalonym ustawą z 7 kwietnia 2017 r. (nowelizującą), do którego nie ma zastosowania przepis przejściowy art. 2 ust. 1 ustawy nowelizującej, gdyż odnosi się on wyłącznie do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie tej ustawy dotyczących wniosków o wydanie zezwolenia na prowadzenie apteki. Jednocześnie zezwolenia na prowadzenie aptek ogólnodostępnych wydane przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej zachowują ważność; zatem podmioty prowadzące apteki ogólnodostępne mogą nadal je prowadzić w oparciu o posiadane zezwolenie, tylko – co wymaga podkreślenia – w niezmienionym kształcie i treści tego zezwolenia. Po wejściu w życie ustawy nowelizującej wszelkie zmiany zezwolenia udzielonego wcześniej muszą być zgodne z ustawą Prawo farmaceutyczne w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą. Dlatego nie jest możliwe dokonanie zmiany zezwolenia, gdy skutkiem tej zmiany prowadzącym aptekę miałaby zostać osoba, która nie jest obecnie uprawniona do uzyskania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej. W konsekwencji - w okolicznościach stanu faktycznego tej sprawy - wszystko to razem oznacza obowiązek spełnienia przez wnioskodawcę (skarżącego), występującego o zmianę ww. zezwolenia, przesłanki z art. 99 ust. 4 pkt 1 p.f., tj. przesłanki/warunku bycia farmaceutą posiadającym prawo wykonywania zawodu.

Poza sporem jest w tej sprawie, że skarżący tego warunku nie spełnia, dlatego wniosek o zmianę zezwolenia, z którym wystąpił do organu, nie mógł zostać uwzględniony. Skarżący legitymował się uprawnieniem do prowadzenia spornej apteki, jednak uprawnienie to wynikało z jego udziału jako wspólnika w ww. spółce działającej pod firmą A. Spółka jawna i z zezwolenia udzielonego tej spółce na prowadzenie tej apteki, którego zmiany na swoją rzecz obecnie dochodzi.

Zezwolenia na prowadzenie aptek ogólnodostępnych wydane przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej - zgodnie z art. 2 ust. 2 tej ustawy - zachowują ważność. Podmioty prowadzące apteki ogólnodostępne mogą nadal je prowadzić w oparciu o posiadane zezwolenie, jednakże – jak wyżej podkreślono - w niezmienionym kształcie i treści. Ww. spółka A. Spółka jawna, na której rzecz zostało przyznane zezwolenie, została rozwiązana. K. R. złożyła pisemne oświadczenie o wypowiedzeniu umowy spółki ze skutkiem na koniec roku obrotowego, tj. na dzień 31 grudnia 2016 r. Ww. wyrokiem Sądu Okręgowego w [...] sygn. akt [...] H. R. (powód w sprawie) zostało przyznane prawo do przejęcia majątku tej spółki, z obowiązkiem rozliczenia się przez powoda z występującym wspólnikiem K. R. zgodnie z art. 65 k.s.h.

Zgodnie z dyspozycją art. 66 k.s.h., jeżeli w spółce składające się z dwóch wspólników po stronie jednego z nich zaistnieje powód rozwiązania spółki, sąd może przyznać drugiemu wspólnikowi prawo do przejęcia majątku spółki z obowiązkiem rozliczenia się z występującym wspólnikiem zgodnie z art. 65 k.s.h. Podkreślić należy, że ustawodawca na gruncie stosunków cywilnoprawnych przyjął pełne obowiązywanie zasady sukcesji generalnej (rozumianej jako wstąpienie w ogół praw i obowiązków przez nabywcę), natomiast na gruncie stosunków administracyjnych obowiązuje zasada ograniczonej sukcesji praw (art. 494 § 2 i art. 531 § 2 k.s.h.). W art. 66 k.s.h. ustawodawca nie zawarł analogicznej regulacji, jak w przepisach art. 494 § 2 i art. 531 § 2 k.s.h. przewidujących w określonych sytuacjach taką sukcesję, co oznacza brak odstępstw od generalnej zasady braku możliwości dokonywania – na mocy czynności o charakterze cywilnoprawnym – rozporządzeń dotyczących praw i obowiązków o charakterze publicznoprawnym, w tym wynikających z zezwoleń udzielonych na rzecz podmiotów, jak w niniejszej sprawie – możliwości przeniesienia praw i obowiązków wynikających z udzielonego zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej.

W prawie administracyjnym obowiązuje zasada, że prawa i obowiązki o charakterze administracyjnoprawnym są związane z podmiotem, dla którego zostały ustanowione i zasadniczo są nieprzenoszalne. Generalna zasada nieprzenoszalności praw i obowiązków administracyjnoprawnych doznaje pewnych ograniczeń, które jednak jako wyjątki od zasady wynikać muszą z wyraźnej normy prawnej.

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie brak było wątpliwości interpretacyjnych zapisów ustawy Prawo farmaceutyczne, organy nie naruszyły art. 99 ust. 2a p.f. w zw. z art. 7a k.p.a. - skarżącemu nie zostały odebrane posiadane uprawnienia, tzn. zezwolenie na prowadzenie apteki. Zezwolenie na prowadzenie apteki posiadała spółka – A. Spółka jawna z siedzibą w [...], a nie skarżący jako osoba fizyczna. Z przepisu art. 66 k.s.h., ani art. 65 k.s.h. nie wynika sukcesja praw i obowiązków z tego zezwolenia (co innego bowiem oznacza samo przejęcie majątku spółki). Ponadto zauważenia wymaga, że na podstawie ustawy nowelizującej dopuszczalna na podstawie ww. art. 494 § 2 i art. 531 § 2 k.s.h. sukcesja praw i obowiązków wynikająca z zezwoleń, koncesji czy ulg została wyłączona. Zgodnie bowiem z art. 99 ust. 2a pkt 1 p.f. do zezwoleń, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się przepisów art. 494 § 2 i art. 531 § 2 k.s.h, co wbrew stanowisku skarżącego, oznacza wyłączenie stosowania ww. przepisów Kodeksu spółek handlowych (k.s.h.) do postępowań dotyczących zezwoleń na prowadzenie aptek, a nie możliwość przeniesienia posiadanego zezwolenia na inny podmiot na podstawie art. 66 czy art. 65 k.s.h., gdyż ww. normy prawne wyjątków, jak w § 2 art. 494 i § 2 i art. 531 k.s.h, nie przewidywały.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na uzasadnienie do projektu ustawy nowelizującej (Druk nr 1126 z 7 grudnia 2016 r., www.sejm.gov.pl). W uzasadnieniu tym na stronie 14 wskazano wprost: "Projekt przewiduje, że prowadzenie nowych aptek będzie zastrzeżone dla farmaceutów lub spółek, w których wspólnikami odpowiedzialnymi za prowadzenie spraw spółek będą farmaceuci. Likwidacja spółki, która obecnie prowadzi aptekę oznaczać będzie, że może powstać nowa apteka, ale wyłącznie jako własność farmaceuty lub spółki z decydującym głosem farmaceutów". Natomiast na stronie 31 i następnych uzasadnienia wskazano: "Projekt przewiduje, że do zezwoleń na prowadzenie aptek ogólnodostępnych nie stosuje się przepisów art. 494 § 2 i art. 531 § 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (...). Ustawa z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne zawiera szereg norm prawnych, które uzasadniają wyłączenie stosowania ww. przepisów Kodeksu spółek handlowych do zezwoleń na prowadzenie aptek i punktów aptecznych. Podstawowym uzasadnieniem dla wyłączenia stosowania art. 494 § 2 i art. 531 § 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych jest fakt, że przepisy te były i mogłyby być wykorzystywane do omijania przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne, w szczególności przepisów stanowiących szczególne warunki, jaki spełniać musi podmiot ubiegający się o prowadzenie apteki ogólnodostępnej, w tym przepisu zakazującego łączenie obrotu hurtowego z detalicznym w ramach jednego podmiotu oraz zakazu przekraczania 1% aptek w województwie".

W niniejszej sprawie znaczenie miała data wejścia w życie ustawy nowelizującej, tj. 25 czerwca 2017 r. i data złożenia wniosku o zmianę zezwolenia, tj. dopiero [...] stycznia 2018 r. – po wejściu w życie ustawy z 7 kwietnia 2017 r. (nowelizującej) i obowiązującego już nowego brzmienia art. 99 ust. 4 pkt 1 p.f.

Odnosząc się zaś do pisma Ministra Zdrowia z 12 kwietnia 2019 r., stanowiącego odpowiedź na zapytanie Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, wskazać należy, że skarżący wyciąga w sprawie odmienne wnioski niż prezentowane przez Ministra. Minister Zdrowia wprost nie odnosił się do stanu faktycznego, który jest przedmiotem niniejszej sprawy i nie wskazał, że przepis art. 99 ust. 4 p.f. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 7 kwietnia 2017 r. nie znajduje zastosowania do postępowań w przedmiocie zmiany zezwolenia posiadanego wcześniej (przed zmianą ustawy) na prowadzenie apteki. Minister Zdrowia wskazał, że przepis art. 99 ust. 4 p.f. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 7 kwietnia 2017 r. (nowelizującą) nie znajduje zastosowania do zezwoleń na prowadzenie apteki ogólnodostępnej wydanych przed dniem wejścia w życie tej ustawy, i najważniejsze, co pomija skarżący, Minister wskazał, że podmiot, który uzyskał takie zezwolenie przed wejściem w życie ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za niespełnienie wymagań przewidzianych w art. 99 ust. 4 p.f., ani nie może zostać zobligowany przez organ do ich wypełnienia. Powyższe odnosiłoby się do spółki A. Spółka jawna z siedzibą w [...], której udzielone zezwolenie zachowałoby ważność, jednakże zostało złożone pisemne oświadczenie o wypowiedzeniu umowy spółki, a z wnioskiem o zmianę zezwolenia wystąpił skarżący H. R., a nie ww. Spółka jawna.

Wobec powyższego nie zasługuje na uwzględnienie stanowisko prezentowane przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców odnośnie naruszenia przez organy przepisów prawa materialnego w postaci błędnej wykładni, błędnego zastosowania, pozbawienia gwarancji wynikających z zasady poszanowania praw nabytych (art. 64 ust. 1 Konstytucji RP), odstąpienia od utrwalonej praktyki interpretacyjnej polegającej na niezastosowaniu się do objaśnień prawnych Ministra Zdrowia (art. 35 ust. 3-5 w zw. z art. 33 ust. 1 i 3 w zw. z art. 14 p.p.), niezastosowania i niewyłożenia wątpliwości co do normy prawnej na korzyść skarżącego (art. 11 ust. 1 p.p. w zw. z art. 7a § 1 k.p.a.), niezastosowanie i prowadzenie postępowania w sposób, który nie budzi zaufania przedsiębiorcy do władzy publicznej, poprzez działanie wbrew wydanym przez Ministra Zdrowia objaśnieniom (art. 12 p.p. w zw. z art. 22 ust. 1 p.p.).

Reasumując, Sąd stwierdził, że w niniejszej sprawie postępowanie zostało przeprowadzone w sposób prawidłowy, a zgromadzony materiał dowodowy dawał podstawę do wydania zaskarżonej decyzji. Rozstrzygnięcia organu zostały uzasadnione w sposób odpowiadający prawu (art. 107 § 3 k.p.a.), a Główny Inspektor Farmaceutyczny nie dopuścił się naruszenia przepisów, które uzasadniałoby wyeliminowanie zaskarżonej decyzji z obrotu prawnego.

Wobec powyższego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, działając na podstawie art. 151 p.p.s.a., oddalił skargę.



Powered by SoftProdukt