Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Janusz Walawski, Sędzia WSA Agnieszka Góra – Błaszczykowska (spr.), Asesor WSA Joanna Kruszewska – Grońska, Protokolant sekretarz sądowy Marcin Borkowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 sierpnia 2019 r. sprawy ze skargi [...] na decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] stycznia 2019 r. nr [...] w przedmiocie przetwarzania danych osobowych oddala skargę

Decyzją z dnia [...] stycznia 2019r. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (dalej jako "organ"), umorzył postępowanie w sprawie ze skargi P. N. na przetwarzanie jego danych osobowych przez Prezesa Sądu Rejonowego [...]. Jako podstawę prawną wskazano art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2018, poz. 2096, dalej jako k.p.a.), art. 160 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1000 ze zm., zwanej dalej "ustawą" albo u.d.i.p.), w związku z art. 55 ust. 3 i art. 57 ust. 1 lit. a i f rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1, zwanego dalej "ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych osobowych").

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że w dniu [...] lipca 2018 r. do Urzędu Ochrony Danych Osobowych wpłynęła skarga P. N. , zwanego dalej "Skarżącym", w przedmiocie nieprawidłowości w zakresie przetwarzania jego danych osobowych przez Prezesa Sądu Rejonowego [...], zwanego dalej "Prezesem Sądu". Skarżący wskazał, iż w aktach sprawy toczącej się przed Sądem Rejonowym [...] (sygn. akt III RC 439/158) umieszczono wydruk ze strony internetowej kancelarii adwokackiej, na którym znajduje się fotografia odzwierciedlająca dane osobowe w postaci wizerunku Skarżącego. Skarżący wskazał nadto, iż dane te są zbędne dla celów postępowania sądowego, bowiem opisany wydruk, stanowiący załącznik do pisma procesowego nie został dopuszczony jako dowód w sprawie i nie stanowi materiału dowodowego sprawy, na którym w jakimkolwiek stopniu oparte było rozstrzygnięcie. Skarżący wyjaśnił także, iż nigdy nie wyrażał zgody na wykorzystanie jego wizerunku w opisany sposób, w związku z tym brak jest przesłanki legalizującej przetwarzanie danych osobowych Skarżącego w sposób opisany w skardze.

Skarżący w treści skargi zażądał podjęcia przez Prezesa działań, mających na celu ochronę jego danych osobowych poprzez usunięcie wydruku fotografii odzwierciedlającej daną osobową w postaci jego wizerunku i stanowiącej załącznik do pisma procesowego strony powodowej.

W postępowaniu zainicjowanym skargą, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych uzyskał wyjaśnienia odnośnie okoliczności sprawy, zapoznał się z materiałem dowodowym, a następnie poinformował Skarżącego oraz Prezesa Sądu o wszczęciu postępowania w sprawie oraz zwrócił się do Prezesa Sądu o ustosunkowanie się do treści skargi oraz złożenie pisemnych wyjaśnień.

W dniu [...] października 2018 r. do Urzędu Ochrony Danych Osobowych wpłynęło pismo Prezesa Sądu, w którym wyjaśnił, iż dane osobowe Skarżącego przetwarzane były przez Sąd Rejonowy [...] w W. w celu prowadzonego postępowania sądowego w sprawie o sygn. III RC 439/48. Prezes Sądu wskazał nadto, iż podstawą przetwarzania danych osobowych jest art. 6 ust. 1 lit. c, e rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1). Prezes Sądu wyjaśnił także, iż Skarżący w postępowaniu prowadzonym przed ww. Sądem występował jako strona pozwana, a strona przeciwna złożyła wraz z pismem procesowym wydruk ze strony internetowej kancelarii Skarżącego, na której znajdowała się fotografia odzwierciedlająca jego wizerunek. Prezes Sądu uszczegółowił, iż w.w. dane osobowe w postaci fotografii znajdującej się na karcie [...] akt sądowych o sygn. akt III RC 439/15 przechowywane są z zastosowaniem środków technicznych i organizacyjnych, przewidzianych przez art. 24 ust. 1 ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych. Ponadto, Prezes Sądu w nadesłanych wyjaśnieniach zaznaczył, iż [...] lutego 2018 r. sędzia referent w sprawie sygn. III RC 439/15 wydała zarządzenie o wyłączeniu z akt sprawy karty nr [...]. Wymieniona karta została umieszczona w kopercie i zabezpieczona w aktach sądowych poprzez zaklejenie koperty. Wobec tego, dostęp do danych osobowych w postaci fotografii znajdującej się na karcie [...] akt sądowych o sygn. akt III RC 439/15, został w stopniu całkowitym zabezpieczony przed wszystkimi osobami mającymi dostęp do akt. Powyższe zarządzenie z [...] lutego 2018 r. zostało przekazane Skarżącemu.

W takim stanie faktycznym i prawnym Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wydał decyzję, w której powołał się na art. 57 ogólnego rozporządzenia o ochronie danych, statuujący podstawowe zadania organu nadzorczego, jakim jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych oraz określający ogólnie sposób realizacji tych zadań. Do w.w. zadań, stanowiących istotę i najważniejszą część aktywności organu, zaliczyć można: monitorowanie i egzekwowanie stosowania przepisów rozporządzenia (ust. 1 lit. a) oraz rozpatrywanie skarg i prowadzenie postępowań w sprawach skarg (ust. 1 lit. f).

Dalej organ powołał przepis art. 55 ust. 3 ww. rozporządzenia, zawierający stwierdzenie o braku właściwości rzeczowej organów nadzorczych w zakresie przetwarzania danych przez sądy w ramach sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Podstawowym celem wyłączenia właściwości organu nadzorczego w tym zakresie jest ochrona niezawisłości sądów. Wykonywanie przez organ właściwy w sprawach ochrony danych nadzoru nad przetwarzaniem danych w zakresie orzekania mogłoby stanowić niedopuszczalną ingerencję w działalność orzeczniczą. Następnie organ dodał, że w motywie 20 preambuły wyjaśniono, że ww. rozporządzenie ma zastosowanie między innymi do działań sądów i innych organów wymiaru sprawiedliwości, niemniej jednak prawo Unii lub prawo państwa członkowskiego może doprecyzować operacje i procedury przetwarzania danych osobowych przez sądy i inne organy wymiaru sprawiedliwości. Właściwość organów nadzorczych nie powinna dotyczyć przetwarzania danych osobowych przez sądy w ramach sprawowania wymiaru sprawiedliwości, by chronić niezawisłość sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Powinna istnieć możliwość powierzenia nadzoru nad takimi operacjami przetwarzania danych specjalnym organom w systemie wymiaru sprawiedliwości państwa członkowskiego, organy te powinny w szczególności zapewnić przestrzeganie przepisów niniejszego rozporządzenia, zwiększać w wymiarze sprawiedliwości wiedzę o jego obowiązkach, wynikających z niniejszego rozporządzenia oraz rozpatrywać skargi związane z takimi operacjami przetwarzania danych.

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych podkreślił, że w ramach kompetencji przyznanych mu ustawą nie może ingerować w tok ani w sposób postępowań prowadzonych przez inne, uprawnione na podstawie odrębnych przepisów organy, w szczególności w treść dokumentów zgromadzonych w aktach takich postępowań. Zatem nawet, gdyby wątpliwości budziło umieszczenie w aktach sprawy danych Skarżącego, w postaci wydruku ze strony internetowej kancelarii Skarżącego, na której znajdowała się fotografia odzwierciedlająca jego wizerunek, a nie będącego dowodem w sprawie, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych nie może podejmować czynności dotyczących postępowań prowadzonych przez inne organy na podstawie właściwych przepisów prawa. Powyższe znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyroku z dnia 2 marca 2001 r. (sygn. akt II SA 401/00) stwierdził, że Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych (obecnie: Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych) nie jest organem kontrolującym ani nadzorującym prawidłowość stosowania prawa materialnego i procesowego w sprawach należących do właściwości innych organów, służb czy sądów, których orzeczenia podlegają ocenom w toku instancji czy inny sposób określony odpowiednimi procedurami.

W skardze do tutejszego Sądu zaskarżono w całości decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] stycznia 2019 r. Zaskarżonej decyzji zarzucono:

1) naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 107 § 1 i 3 k.p.a. w zw. art. 11 k.p.a. poprzez nieprawidłowe sporządzenie uzasadnienia decyzji, ze względu na pominięcie wskazania, dlaczego organ uznał, że operacje na danych osobowych skarżącego w postaci fotografii z jego wizerunkiem były dokonywane w ramach sprawowania przez sąd powszechny wymiaru sprawiedliwości,

2) naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 55 ust. 3 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (dalej jako RODO) poprzez jego błędną wykładnię wyrażającą się w przyjęciu, że przetwarzanie wszelkich danych osobowych, które znalazły się w aktach sprawy sądowej, wyłączone jest spod kontroli Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, podczas gdy ww. przepis wyłącza właściwość organów nadzorczych wyłącznie co do tych danych, których przetwarzanie związane jest ze sprawowaniem wymiaru sprawiedliwości.

Mając na względzie wskazane zarzuty, wniesiono o:

1) uwzględnienie skargi i uchylenie zaskarżonej decyzji w całości,

2) zasądzenie kosztów postępowania na rzecz strony skarżącej według norm

przepisanych.

W uzasadnieniu podkreślono w szczególności, że zaskarżona decyzja nie zawiera odpowiedniej analizy, a sposób sformułowania części motywacyjnej decyzji wskazuje, że organ zastosował nieuprawniony automatyzm, sprowadzający się do tego, jeśli dane osobowe znajdują się w aktach sądowych to ich przetwarzanie wyłączone jest spod kontroli organu nadzorczego. Taki nie wniosek nie daje się wyprowadzić z prawidłowej wykładni art. 55 ust. 3 RODO. Zdaniem skarżącego, przechowywanie w aktach sądowych danych osobowych, które to dane nie służyły do rozstrzygania sprawy, nie może być uznane za operacje na danych osobowych związane ze sprawowaniem wymiaru sprawiedliwości. Zakwestionowano pogląd Prezesa UODO, iż nie może on ingerować w tok ani w sposób prowadzenia postępowań prowadzonych przez inne uprawnione organu. Zdaniem skarżącego, organ nie przeprowadził jakiejkolwiek analizy co do tego, czy znajdujący się w aktach sądowych wizerunek skarżącego miał charakter dowodu w sprawie, czy był brany pod uwagę w jakikolwiek sposób przy ferowaniu wyroków ani czy stanowił podstawę do jakichkolwiek merytorycznych czynności sądu. Zdaniem skarżącego, organ nie przeanalizował także jakie znaczenie ma fakt, że Sąd Rejonowy dla W. zdecydował na pozostawienie wizerunku skarżącego w aktach z jednoczesnym zamknięciem fotografii w osobnej kopercie. W konsekwencji uzasadnienie decyzji nie zawiera argumentacji pozwalającej na zdekodowanie stanowiska organu jakie czynności mieszczą się jego zdaniem w pojęciu "sprawowania wymiaru sprawiedliwości" oraz dlaczego uważa, że przetwarzanie wizerunku skarżącego odbywa się właśnie w ramach sprawowania tegoż wymiaru sprawiedliwości. W realiach sprawy tymczasem wizerunek skarżącego nie stanowił dowodu w prawomocnie zakończonej sprawie sądowej, nie był elementem jakichkolwiek ustaleń faktycznych sądów, a na dodatek sam Sąd Rejonowy dla W. uznał ten wizerunek za zbędny skoro na wezwanie skarżącego do jego usunięcia wyłączył fotografię z chronologiczne ułożonych kart i zdecydował o zamknięciu fotografii w osobnej kopercie. Skarga skierowana przez P. N. do organu związana była ze sposobem, w jaki dane jego zostały "wyłączone" z akt sądowych, ponieważ jego zdaniem przepisy RODO nie przewidują takiego sposobu zaprzestania przetwarzania danych jak ich "zamknięcie w kopercie" i zgodnie z art. 17 ust. a) RODO administrator miał obowiązek ich trwałego usunięcia. Od rozstrzygnięcia tej kwestii Prezes DODO uchylił się umarzając postępowanie.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując w całości stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga musiała zostać oddalona.

Podstawą wydania decyzji w przedmiocie umorzenia postępowania był brak właściwości Prezesa UODO do wydania merytorycznej decyzji w niniejszej sprawie. Orzekający w sprawie Sąd całkowicie podziela stanowisko, że na przeszkodzie temu stoi art. 55 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO) (Dz. U. UE L 2016.119.1). Przepis ten stanowi, że organy nadzorcze nie są właściwe do nadzorowania operacji przetwarzania dokonywanych przez sądy w ramach sprawowania przez nie wymiaru sprawiedliwości. Nadto podkreślenia wymaga, że w motywie 20 preambuły do ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych podkreślono, że ma ono zastosowanie między innymi do działań sądów i innych organów wymiaru sprawiedliwości, niemniej jednak prawo Unii lub prawo państwa członkowskiego może doprecyzować operacje i procedury przetwarzania danych osobowych przez sądy i inne organy wymiaru sprawiedliwości.

Skarżący zarzuca, że Prezes swoją decyzją naruszył przepisy przywołane w punktach a) i b), jednak w rzeczywistości miałoby to miejsce dopiero, gdyby Prezes postępowania nie umorzył. Jak trafnie wyjaśnił organ, zgodnie z zasadą legalizmu, obowiązującą zarówno w porządku prawnym krajowym, jak i unijnym, organy władzy publicznej zobowiązane są działać w granicach prawa i nie mogą przekraczać kompetencji powierzonych im przez ustawy. Niedopuszczalne jest, aby organy administracji wychodziły poza obowiązujące je ramy ustawowe, gdyż nie są podmiotami powołanymi do stanowienia prawa. W szczególności organ nie może ingerować w treść i sposób gromadzenia materiału, znajdującego się w sprawie sądowej.

Orzekający w sprawie Sąd podkreśla, że nie można za pomocą uruchomienia postępowania przed organem administracji ingerować w materiał, gromadzony w aktach sądowych niezależnie od tego, czy ostatecznie zostanie on uznany za dowód w sprawie. Po pierwsze, z uwagi na treść art.309 k.p.c., w postępowaniu cywilnym środkiem dowodowym może dowodem może być praktycznie każdy środek; niewątpliwie może nim być fotografia, jako nośnik obrazu (art.308 k.p.c.).

O tym, czy dany dokument będzie dowodem, nie decyduje w sposób wyłączny sąd I instancji, gdyż obecne przepisy kodeksu postępowania cywilnego pozwalają sądowi II instancji na merytoryczne orzekanie w sprawie oraz gromadzenie materiału dowodowego (art.382 k.p.c.). Sąd ten nadal pozostaje sądem "merytorycznym", a zatem (nawet wbrew stanowisku sądu I instancji) może prowadzić postępowanie dowodowe i przeprowadzić także dowód z dokumentu, który przez sąd I instancji nie został przeprowadzony. Nawet jeśli skarżący (czyli pozwany w sprawie przed sądem powszechnym) ma wątpliwości co do umieszczenia w aktach sprawy jego danych w postaci wydruku ze strony internetowej kancelarii Skarżącego, na której znajdowała się fotografia odzwierciedlająca jego wizerunek, wyłącznie sądy powszechne mają kompetencję do ostatecznego orzeczenia o przydatności tego dokumentu do rozstrzygnięcia sprawy oraz ewentualnie o tym, czy zostanie on uznany za dowód w sprawie. Na marginesie tylko zauważyć wypada, że od 7 listopada 2019r., ze względu na wejście życie art. 2432 k.p.c., dokumenty znajdujące się w aktach sprawy lub do nich dołączone stanowią dowody bez wydawania odrębnego postanowienia.

Z podanych przyczyn, nie budzi żadnych wątpliwości Sądu, że Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych nie może podejmować czynności, ingerujących w zakres i treść gromadzonego przez sądy powszechne materiału w rozpoznawanych przez nie sprawach, niezależnie od tego, czy został on wykorzystany jako dowód w sprawie. Wbrew twierdzeniom skargi, tylko sąd powszechny decyduje czy, a jeśli tak, to które dokumenty są potrzebne albo zbędne dla celów postępowania sądowego. Jak już zaznaczono, nawet jeśli opisana fotografia (wydruk), stanowiąca załącznik do pisma procesowego, nie została dopuszczony jako dowód w sprawie przez sąd I instancji, nie wiadomo, czy tak samo zostanie oceniony przez sąd II instancji. Odnosząc tę uwagę do okoliczności niniejszej sprawy, żądanie usunięcia dokumentu z akt sprawy sądowej przez uruchomienie postępowania administracyjnego przed Prezesem Urzędu mogłoby prowadzić do pozbawienia sądu orzekającego w sprawie rodzinnej możliwości oceny materiału dowodowego, a być może również uniemożliwienia wydania orzeczenia przez sąd II instancji.

Tego rodzaju działania stoją w sprzeczności z treścią art.55 ust.3 rozporządzenia i nie mogą zyskać akceptacji sądu administracyjnego, kontrolującego zaskarżoną decyzję.

Współistnienie w polskim porządku prawnym opisanych w art. 175 ust. 1 Konstytucji RP sądów, z których każdy sprawuje wymiar sprawiedliwości w przydanym mu przez odpowiednią ustawę zakresie, oznacza ich "niekonkurencyjność", niemożność wykorzystywania postępowania przed jednym z nich (w tym wypadku- administracyjnym), do ingerowania w postępowanie, prowadzone przed innym sądem (czyli powszechnym). Również Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych w ramach kompetencji przyznanych mu ustawą nie może ingerować w tok ani w sposób postępowań prowadzonych przez inne organy, uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, a tym bardziej w treść dokumentów zgromadzonych w aktach takich postępowań.

Sąd całkowicie podziela argument organu, że jego właściwość nie dotyczy przetwarzania danych osobowych przez sądy powszechne w ramach sprawowania wymiaru sprawiedliwości, w ten sposób chroniona jest ich niezawisłość. Zatem nawet, gdyby wątpliwości budziło umieszczenie w aktach sprawy danych Skarżących w postaci wydruku ze strony internetowej kancelarii Skarżącego, na której znajdowała się fotografia odzwierciedlająca jego wizerunek, a nie będącego dowodem w sprawie, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych nie może podejmować czynności dotyczących postępowań prowadzonych przez inne organy na podstawie właściwych przepisów prawa. W związku z powyższym postępowanie zainicjowane skargą P. N. zostało prawidłowo umorzone decyzją z [...] stycznia 2019 r.

Z opisanych przyczyn Sąd orzekł jak w sentencji na podstawie art.151 p.p.s.a.