Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Teresa Zyglewska (spr.) sędzia NSA Olga Żurawska-Matusiak sędzia del. WSA Dariusz Chaciński Protokolant asystent sędziego Joanna Drapczyńska po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2018 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej R. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 15 grudnia 2015 r. sygn. akt II SA/Bd 1109/15 w sprawie ze skargi R. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. z dnia [...] lipca 2015 r. nr [...] w przedmiocie uznania za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych uchyla zaskarżony wyrok i zaskarżoną decyzję.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 15 grudnia 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w [...] oddalił skargę R. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] lipca 2015 r. w przedmiocie uznania za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych.

Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Decyzją z dnia [...] maja 2015 r. Prezydent Miasta [...] działając na podstawie art. 2 pkt 3, 9 art. 5 ust. 3, 3a, art. 25 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2012 r. poz. 1228 ze zm., zwanej w skrócie "p.o.u.a") uznał skarżącego R. W. za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych.

Organ wskazał, że dnia [...] maja 2014 r. wydał decyzję w sprawie uznania skarżącego za dłużnika alimentacyjnego. Wskutek odwołania decyzja ta została uchylona przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] i przekazana organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.

Ponownie rozpatrując sprawę organ decyzją z dnia [...] lipca 2014 r. uznał skarżącego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. Wskutek rozpatrzenia złożonego przez skarżącego odwołania decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] września 2014 r.

W wyniku skargi R. W. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 17 grudnia 2014 r. sygn. akt II SA/Bd 1312/14 uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] września 2014 r. oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] lipca 2014 r.

Ponownie rozpatrując sprawę organ wywodził, że w wywiadzie alimentacyjnym skarżący wskazał, że pracował ostatnio ok. 10 lat temu przez okres ok. 5 – 9 miesięcy. Z danych Powiatowego Urzędu Pracy w [...] wynika, że był zarejestrowany w PUP do dnia [...] czerwca 2008 r., został wyrejestrowany z powodu zgłoszenia wyjazdu za granicę trwającego ponad 30 dni. Skarżący był rejestrowany w PUP z przerwami od 1994 r. Z uwag pracowników PUP zamieszczonych w raporcie z Elektronicznego Systemu Ewidencji PUP wynika, że skarżący poszukiwał pracy fizycznej, nie posiada żadnych uprawnień zawodowych oraz stwierdzał, że "nie będzie pracował za najniższą krajową, woli pracować na czarno".

Organ na podstawie wywiadu alimentacyjnego z dnia [...] listopada 2013 r. ustalił, że skarżący ma wykształcenie średnie oraz dodatkowe kwalifikacje jako murarz – tynkarz.

Opierając się na aktualnym wywiadzie środowiskowym organ ustalił, że skarżący mieszka w [...] przy ul. [...], w mieszkaniu będącym własnością rodziców. Skarżący mieszka i prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z konkubiną i synem S. W.. W lokalu tym zamieszkują także rodzice skarżącego prowadzący oddzielne gospodarstwo domowe. Rodzina skarżącego zajmuje jeden pokój, nie ponosząc opłat związanych z utrzymaniem mieszkania. Na koszty związane z utrzymaniem rodziny skarżący uzyskuje dochód z prac dorywczych związanych z wykonywaniem remontów oraz zasiłku rodzinnego na S. W.. Prace dorywcze wykonywane są w godzinach popołudniowych. Dochód z ostatniej wykonywanej pracy polegającej na remoncie altany ogrodowej, wyniósł ok. 400 zł. Skarżący nie jest aktualnie zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy. Skarżący nie zgłosił żadnych problemów zdrowotnych.

Matka skarżącego posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zaliczające ją okresowo, do dnia [...] września 2016 r., do znacznego stopnia niepełnosprawności. Ojciec skarżącego posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zaliczające go na stałe do znacznego stopnia niepełnosprawności.

Organ podniósł, że według oświadczenia skarżącego w godzinach przedpołudniowych opiekuje się niepełnosprawnym rodzicami: zawozi matkę na zabiegi rehabilitacyjne, na które zabiera również ojca, ponieważ choroba nie pozwala mu na samodzielne pozostanie w domu. Organ podkreślił, że skarżący nie wskazał ani jak często jego matka korzysta z zabiegów rehabilitacyjnych, jakiego rodzaju są to zabiegi, ani nie przedstawił żadnego dokumentu potwierdzającego fakt korzystania z rehabilitacji przez matkę. Skarżący oświadczył, że podczas gdy wykonuje prace dorywcze, jego niepełnosprawnymi rodzicami opiekuje się konkubina.

Organ ustalił, że skarżący nie sprawuje cały czas opieki nad rodzicami. Z dokumentów wynika bowiem że skarżący przekazywał należne alimenty na konto komornika za pośrednictwem poczty z miejscowości np. [...],[...],[...]. Organ wskazał ponadto, że siostra skarżącego mieszka za granicą, we Francji i czasami zabiera rodziców do siebie.

Organ ustalił, że skarżący nie ubiegał się o przyznanie specjalnego zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad niepełnosprawnymi rodzicami.

Organ podniósł, że skarżący wyrokiem Sądu Okręgowego w [...] z dnia [...] grudnia 2008 r. sygn. akt [...] został zobowiązany do płacenia renty alimentacyjnej w łącznej kwocie [...] zł miesięcznie na dzieci N. i M. W. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego na rzecz tych osób uprawnionych są wypłacane od dnia [...] marca 2009 r. w związku z bezskutecznością egzekucji.

Zdaniem organu w tej sytuacji, w świetle przepisów ustawy o pomocy uprawnionym do alimentów, należało uznać skarżącego za dłużnika uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych.

Organ zwrócił uwagę, że odnośnie pobytów rodziców u siostry skarżącego skarżący nie udzielił informacji jak częste i długie są to pobyty oraz czy siostra udziela rodzicom pomocy finansowej.

W tej sytuacji organ uznał, że skarżący nie wywiązuje się w każdym miesiącu z zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalanych alimentów. Nie jest zarejestrowany w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy. Skarżący nie udowodnił, że sprawuje faktyczną opiekę nad rodzicami. Wobec tego organ uznał, że skarżący celowo uchyla się od spłaty powstałego zadłużenia.

W wyniku rozpatrzenia odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z dnia [...] lipca 2015 r. utrzymało w mocy decyzji organu I instancji.

Kolegium uznało, że w sprawie zachodzi przesłanka wszczęcia postępowania w przedmiocie uznania za dłużnika alimentacyjnego wskazana w art. 5 ust. 3 pkt 2 p.o.u.a. W sprawie ustalono bowiem, że skarżący złożył oświadczenie majątkowe, z którego wynika brak źródeł dochodu i jakiegokolwiek majątku oraz że przedłożył decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] kwietnia 2013 r. o odmowie uznania za osobę bezrobotną. Z uzasadnienia tej decyzji wynika, że w dniu rejestracji skarżący oświadczył, że jest niezdolny i gotowy do podjęcia pracy z uwagi na sprawowanie opieki nad niepełnosprawnymi rodzicami.

W ocenie organu odwoławczego złożenie przez skarżącego oświadczenia o braku gotowości do podjęcia pracy, czego skutkiem jest decyzja, jest w istocie odmową zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny albo poszukujący pracy, a tym samym jest spełniona przesłanka określona w art. 5 ust. 3 pkt 2 p.o.u.a.

Kolegium podzieliło też stanowisko organu I instancji, że skarżący poczuwa się do opieki nad niepełnosprawnymi rodzicami, opieka ta jednak polega głownie na przewożeniu ich na zabiegi rehabilitacyjne. Dowożenie mogłoby się odbywać przy pomocy transportu medycznego. Skarżący nie udowodnił sprawowania faktycznej opieki nad rodzicami, poza faktem dowożenia ich na zabiegi rehabilitacyjne.

Jednocześnie przez okres 6 miesięcy skarżący nie wywiązywał się z obowiązku alimentacyjnego w każdym miesiącu w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalanych alimentów.

W skardze do sądu administracyjnego R. W. podtrzymując swoje stanowisko zarzucił, że organ nienależycie ustalił stan faktyczny w sprawie, pomijając okoliczności świadczące o sprawowaniu przez niego faktycznej opieki nad niepełnosprawnymi rodzicami. Organ zwrócił uwagę przede wszystkim na dochody rodziców i kwestię ewentualnego pobierania zasiłku pielęgnacyjnego. Nie zwrócił uwagi na stan zdrowia ojca, który stracił pamięć i ma orzeczoną stałą grupę inwalidzką, a jego choroba nie pozwala na samodzielne pozostawanie w domu i samodzielną egzystencję.

Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 15 grudnia 2015 r. oddalił skargę.

Sąd I instancji wywodził, że z akt administracyjnych wynika, że skarżący jest zobowiązany do płacenia alimentów na rzecz dwójki dzieci w łącznej kwocie [...] zł miesięcznie. W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego nie budzi wątpliwości, iż skarżący nie wywiązuje się z tego obowiązku, a egzekucja komornicza świadczeń alimentacyjnych jest bezskuteczna. Sąd I instancji stwierdził, że bezsporne jest też, iż w piśmie z dnia [...] marca 2014 r. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w [...] zobowiązał skarżącego do złożenia wniosku o rejestrację w PUP celem uzyskania statusu osoby bezrobotnej albo poszukującej pracy w przypadku braku możliwości zarejestrowania się jako bezrobotny.

Skarżący w dniu [...] kwietnia 2013 r. zgłosił się w PUP celem dokonania rejestracji i oświadczył, że nie jest zdolny i gotowy do podjęcia pracy z uwagi na sprawowanie opieki nad niepełnosprawnymi rodzicami. Prezydent Miasta [...] decyzją z dnia [...] kwietnia 2013 r. odmówił uznania skarżącego za osobę bezrobotną.

Jak wynika z art. 5 ust. 3 pkt 2 p.o.u.a. odmowa zarejestrowania się przez dłużnika alimentacyjnego jako bezrobotny albo poszukujący pracy skutkuje uznaniem za dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych.

Sąd I instancji podkreślił, że istotne znaczenie w rozpoznawanej sprawie ma wyrok Wojewódzkiego Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 17 grudnia 2014 r. (sygn. akt II SA/Bd 1312/14). We wskazanym wyroku Sąd uznał, że odmowa rejestracji w urzędzie pracy musi być rozpatrywana w kategoriach uzasadnionej odmowy. Organy nie oceniły, czy skarżący w sposób uzasadniony odmówił zarejestrowania się jako osoba bezrobotna i poszukująca pracy, jako że materiał dowodowy w zakresie wywiadu środowiskowego był niezupełny. Sąd zwrócił uwagę, że konieczne jest ustalenie, czy skarżący faktycznie jest jedyną osobą opiekującą się rodzicami, jaki jest stan zdrowia rodziców, ustalenie dochodów rodziców i ocena, czy rzeczywiście sytuacja życiowa skarżącego stanowi przeszkodę w ubieganiu się o świadczenia rodzinne z tytułu niepełnosprawności rodziców.

Należy przy tym zauważyć, że jak wynika z wyroku z dnia 17 grudnia 2014 r. Sąd uznał, iż sytuacja kiedy organ odmawia zarejestrowania jako osoby bezrobotnej dłużnika alimentacyjnego oświadczającego we wniosku o rejestrację, że nie jest zdolny i gotowy do podjęcia pracy – jest równoznaczna z odmową przez dłużnika alimentacyjnego rejestracji jako bezrobotny albo poszukujący pracy.

Sąd I instancji stwierdził, że organ zastosował się do powyższych zaleceń zawartych w wyroku z dnia 17 grudnia 2014 r. W sprawie przeprowadzono ponowy wywiad środowiskowy, w którym wskazano na stan zdrowia rodziców skarżącego (chorobę matki skarżącego – [...] i [...], chorobę ojca skarżącego – [...]). Organ nie miał możliwości ustalenia dochodów rodziców wobec odmowy oświadczenia w tym zakresie przez matkę skarżącego. W wywiadzie skarżący oświadczył, że w czasie kiedy wykonuje prace dorywcze, opiekę nad rodzicami zapewnia jego konkubina (jak odnotowano w wywiadzie środowiskowym – bezrobotna).

Wojewódzki Sąd Administracyjny zgodził się, że sama konieczność opieki nad rodzicami nie znosi obowiązku alimentacyjnego względem dzieci, w tym obowiązku czynienia starań, aby uzyskiwać dochody umożliwiające łożenie na dzieci. W tym kontekście odmowę zarejestrowania się jako bezrobotny lub poszukujący pracy można by uznać za uzasadnioną wówczas, kiedy dłużnik alimentacyjny nie miałby innego sposobu wypełnienia obowiązku alimentacyjnego względem rodziców jak osobista opieka nad nimi. Jak wynika z akt sprawy – i na co zwraca uwagę organ, skarżący nie jest jedyną osobą obciążoną obowiązkiem alimentacyjnym wobec rodziców. Ten obowiązek alimentacyjny ciąży także na jego siostrze. Wypełnianie obowiązku alimentacyjnego nie musi przy tym polegać wyłącznie na osobistych świadczeniach, obowiązek ten może być także wypełniany poprzez świadczenia finansowe np. poprzez opłacanie osoby, która będzie opiekować się rodzicem w przypadku niemożności osobistej opieki przez osobę zobowiązaną do alimentacji. Co więcej zgodnie z art. 135 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Jeżeli zatem rodzice dysponują wystarczającymi zasobami pieniężnymi, aby opłacić osobę, która będzie sprawować nad nimi opiekę, nie można uznać, że skarżący znajduje się w sytuacji, tzn. że ciąży na nim w ramach wypełniania obowiązku alimentacyjnego, obowiązek osobistej opieki nad rodzicami. Podobnie będzie, kiedy takimi środkami finansowymi dysponuje inna osoba zobowiązana do alimentacji (siostra skarżącego). Organ jest zobowiązany wyjaśnić sytuację w powyższym zakresie – co starał się uczynić w niniejszej sprawie. Jednakże w przypadku kiedy organ spotyka się z odmową ujawnienia sytuacji dochodowej rodziców, co uniemożliwia ocenę faktycznego zakresu ciążącego na skarżącym obowiązku alimentacyjnego, nie może przyjmować, że rzeczywiście obowiązek ten sprowadza się do konieczności całodobowej, osobistej opieki nad rodzicami.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku w wniósł R. W. zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie

1. przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, to jest:

a) art. 3 § 1 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 7, 77 i 80 k.p.a. polegające na nie uchyleniu decyzji, w sytuacji gdy organ I instancji:

- zaniechał ustalenia jakie kwoty alimentów skarżący wpłacał do rąk M. S. przez okres ostatnich 6 miesięcy, co w sytuacji składanych oświadczeń o uiszczaniu alimentów co miesiąc i nie uchylaniu się od swoich zobowiązań alimentacyjnych powodowało powstanie po stronie organu obowiązku zweryfikowania tych twierdzeń, które to zaniechanie spowodowało wadliwe zastosowanie przepisów prawa materialnego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy,

- przeprowadzenia dowodu z urzędu na okoliczność ustalenia wysokości renty lub emerytury pobieranej przez A. W. i A. W. z instytucji publicznych, które to zaniechanie spowodowało wadliwe zastosowanie przepisów prawa materialnego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy,

- zaniechał przeprowadzenia dowodu z przesłuchania siostry skarżącego na okoliczność ustalenia sposobu wypełniania przez nią obowiązku alimentacyjnego względem rodziców skarżącego, które to zaniechanie spowodowało wadliwe zastosowanie przepisów prawa materialnego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy,

- zaniechała przeprowadzenia dowodu z przesłuchania A. W.na okoliczność ustalenia posiadanych środków utrzymania, które to zaniechanie spowodowało wadliwe zastosowanie przepisów prawa materialnego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy.

b) art. 3 §" 1 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 153 p.p.s.a. polegające na nie uchyleniu decyzji SKO z dnia [...] lipca 2015 r. oraz poprzedzającej ją decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] maja 2015 roku, z uwagi, na nie przeprowadzenie wywiadu środowiskowego z A. W. do czego organ był zobowiązany wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 17 grudnia 2014 r., co spowodowało wadliwe zastosowanie przepisów prawa materialnego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy,

2. przepisów prawa materialnego, to jest:

- art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 5 ust. 3a ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów wobec jego niezastosowania i nie uchylenia zaskarżonej decyzji utrzymującej w mocy decyzję wydaną przez organ l instancji wobec dłużnika alimentacyjnego, w sytuacji gdy ze zgromadzonych przez organ I instancji dokumentów i oświadczeń nie wynika, że przez okres ostatnich 6 miesięcy skarżący nie wywiązywał się w każdym miesiącu z zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych alimentów,

- art, 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art 128 i art 135 § 2 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego poprzez jego niezastosowanie do ustalonego w sprawie stanu faktycznego i uznanie, że obowiązek alimentacyjny względem niepełnosprawnych rodziców wykonuje się w pierwszej kolejności poprzez dostarczenie środków finansowych, a dopiero w przypadku ich braku poprzez osobiste starania zobowiązanego do alimentów, w sytuacji gdy wybór formy świadczenia należy do uprawnionego.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący kasacyjnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Bydgoszczy oraz o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wywodzono, że obowiązek alimentacyjny wobec rodziców może być wypełniany w różny sposób, a wybór jego wypełnienia ciąży na zobowiązanym do alimentów. Co więcej wypełnienie tego obowiązku w naturze jest powszechnie preferowane. Natomiast wykładnia dokonana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny prowadzi do wniosku przeciwnego wskazując na pierwszeństwo zapewnienia środków finansowych przed osobistymi staraniami.

Wywodzono, że w toku postępowania skarżący kasacyjnie wielokrotnie podnosił, że wpłaca on alimenty co miesiąc co nie zostało ustalone.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania.

W sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 p.p.s.a., przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Skarga kasacyjna jest zasadna, choć nie wszystkie jej zarzuty zasługują na uwzględnienie. W pierwszej kolejności zauważyć należy, że oparty na usprawiedliwionych podstawach jest zarzut dotyczący naruszenia przepisów postępowania, to jest art. 3 § 1 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 7, 77 i 80 k.p.a. w zakresie dotyczącym braku ustalenia wysokości kwoty uiszczanych przez skarżącego kasacyjnie tytułem świadczeń alimentacyjnych za okres ostatnich 6 miesięcy. Zauważyć bowiem należy, że zgodnie z art. 5 art. 3a p.o.u.a. decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych nie wydaje się wobec dłużnika alimentacyjnego, który przez ostatnie 6 miesięcy wywiązywał się w każdym miesiącu ze swych zobowiązań w kwocie nie niższej niż 50% wysokości bieżąco ustalonych alimentów. Zasadnie podniesiono w skardze kasacyjnie, że organ nie zbadał przed wydaniem zaskarżonej decyzji, czy dłużnik alimentacyjny przez okres ostatnich 6 miesięcy wywiązywał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50 % kwoty bieżąco ustalonych alimentów.

W związku z brakiem dokonania przez organ takich ustaleń celowym było uchylenie zaskarżonego wyroku i zaskarżonej decyzji. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ administracji zobowiązany będzie do dokonania ustaleń w tym zakresie. Naruszenie przepisów postępowania w tej części i brak ustalenia stanu faktycznego w odniesieniu do tej okoliczności, czyniło przedwczesnym rozpoznanie przez Naczelny Sąd Administracyjny zarzuty naruszenia prawa materialnego, to jest art. 5 ust. 3a o.p.u.a.

Pozostałe zarzuty naruszenia przepisów postępowania nie zasługują na uwzględnienie. Zauważyć bowiem należy, że podstawowym środkiem dowodowym w postępowaniu dotyczącym uznania za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych jest wywiad alimentacyjny, który ma na celu ustalenie sytuacji rodzinnej, dochodowej i zawodowej dłużnika alimentacyjnego, a także jego stanu zdrowia oraz przyczyn niełożenia na utrzymanie osoby uprawnionej. Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylając zaskarżoną decyzję oraz decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] lipca 2014 r. wskazał na konieczność ponownego przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego, co też organ uczynił. Okoliczność zaś, że matka skarżącego, nie pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym, nie podała wysokości swoich dochodów nie uprawniało organu do przeprowadzania postępowania w tym zakresie. Za całkowicie natomiast niezrozumiały należy uznać zarzut dotyczący nieprzesłuchania ojca skarżącego kasacyjnie, skoro z oświadczenia R. W. z dnia [...] kwietnia 2015 r. wynika, że jego ojciec całkowicie stracił pamięć. W tym kontekście nie zasługuje na uwzględnienie także zarzut dotyczący przesłuchania siostry skarżącego kasacyjnie.

Z powyższych względów nie zasługuje na uwzględnienie także zarzut dotyczący naruszenia art. 153 p.p.s.a. Podkreślić przy tym należy, że choć przepis ten zawiera normę materialnoprawną został on przez autora skargi kasacyjne sformułowany jako zarzut naruszenia przepisów postępowania. Jak wskazano bowiem powyżej zasadnie Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że organy wywiązały się z obowiązku zakreślonego w art. 153 p.p.s.a. i zgodnie z zaleceniami Sądu przeprowadziły szczegółowy wywiad alimentacyjny.

Nie jest oparty na usprawiedliwionych podstawach także zarzut dotyczący naruszenia art. 128 i 135 § 2 k.r.o. Nie jest bowiem kwestionowanym, że zgodnie z art. 128 k.r.o. na skarżącym kasacyjnie ciąży obowiązek alimentacyjny wobec dzieci oraz jego rodziców. Wbrew twierdzeniom autora skargi kasacyjnej Wojewódzki Sąd Administracyjny w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie zawarł rozważań niezgodnych z art. 135 § 2 k.r.o. Przepis ten stwarza jedynie możliwość dla osoby zobowiązanej do alimentów, aby wykonała swój obowiązek alimentacyjny poprzez osobiste starania (czy to w całości, czy w części). Nie oznacza to jednak, że ta forma realizacji obowiązku alimentacyjnego ma zawsze pierwszeństwo przed obowiązkiem pokrywania kosztów utrzymania i wychowania uprawnionego. Zauważyć bowiem należy, że w rozpatrywanym przypadku na skarżącym kasacyjnie ciąży obowiązek alimentacyjny nie tylko wobec rodziców, ale także i wobec jego dzieci. Skarżący kasacyjnie zobowiązany jest więc do podjęcia takich środków, które pozwolą mu na jak najlepszą realizację obowiązków alimentacyjnych wobec wszystkich uprawnionych.

Mając na względzie powyższe w oparciu o art. 188 p.p.s.a. orzeczono jak w wyroku.

Odnosząc się do wniosku skarżącego kasacyjnie o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, wskazać należy, że wnioski te rozpoznawane są przez wojewódzkie sądy administracyjne. Wynagrodzenie dla pełnomocnika ustanowionego z urzędu za pomoc prawną należne od Skarbu Państwa (art. 250 p.p.s.a.) przyznawane jest przez wojewódzki sąd administracyjny na podstawie art. 258-261 p.p.s.a.