drukuj    zapisz    Powrót do listy

6460 Znaki towarowe, Własność przemysłowa, Urząd Patentowy RP, Oddalono skargę kasacyjną, II GSK 13/07 - Wyrok NSA z 2007-05-24, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II GSK 13/07 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2007-05-24 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2007-01-11
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Andrzej Kisielewicz /przewodniczący sprawozdawca/
Andrzej Kuba
Kazimierz Włoch
Symbol z opisem
6460 Znaki towarowe
Hasła tematyczne
Własność przemysłowa
Sygn. powiązane
VI SA/Wa 871/06 - Wyrok WSA w Warszawie z 2006-07-26
Skarżony organ
Urząd Patentowy RP
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270 art. 184
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Kisielewicz (spr.) Sędzia NSA Andrzej Kuba Sędzia WSA del. do NSA Kazimierz Włoch Protokolant Magdalena Sagan po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2007 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej J.W., A.K. - PP-H-U M. s.c. w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 lipca 2006 r. sygn. akt VI SA/Wa 871/06 w sprawie ze skargi J.W., A.K. - PP-H-U M. s.c. w P. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 lutego 2006 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy oddalono skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 26 lipca 2006 r. o sygn. akt. VI SA/Wa 871/06 oddalił skargę J.W. i A.K. prowadzących w ramach spółki cywilnej PP-H-U "M." z siedzibą w P. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 lutego 2006 r. nr [...] odmawiającą udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy "ŚWIAT KAWY I HERBATY" na rzecz skarżących.

Sąd orzekał na podstawie następujących okoliczności faktycznych.

W dniu 4 sierpnia 1999 r. pełnomocnik J.W. oraz A.K. wspólników spółki cywilnej PPHU "M." dokonał zgłoszenia znaku towarowego "ŚWIAT KAWY I HERBATY" pod numerem Z-205579 dla towarów i usług określonych w klasach 30 i 43 obejmujących kawę, herbatę, kakao, cukier, wyroby cukiernicze, słodycze, lody, przyprawy i usługi gastronomiczne. D.Z. zgłosił sprzeciw do znaku towarowego i podniósł, że prowadzi działalność gospodarczą pod firmą "Świat Kawy i Herbaty" od 10 sierpnia 1994 r. oraz utrzymuje kontakty handlowe z wnioskodawcą od 1997 r. W celu udowodnienia przedstawionych w sprzeciwie twierdzeń D.Z. przedłożył wypis z ewidencji działalności gospodarczej Nr Ew. 27146 z dnia 8 kwietnia 1998 r. oraz kopię faktury z dnia 6 maja 1997 r. potwierdzającą zakup kawy przez firmę "Świat Kawy i Herbaty" D.Z. od wnioskodawcy PPHU "M.".

Decyzją z dnia 3 stycznia 2005 r. nr [...] Urząd Patentowy RP na podstawie art. 8 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5 poz.17), dalej jako u.z.t. oraz art. 315 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. Nr 119, poz. 1117) odmówił wnioskodawcy udzielenia prawa ochronnego na zgłoszony znak towarowy.

Po rozpoznaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Urząd Patentowy RP decyzją z dnia 28 lutego 2006 r. utrzymał w mocy wcześniejsze rozstrzygnięcie organu odmawiające rejestracji spornego znaku towarowego i podzielił wyrażoną w nim argumentację w tym zakresie. W uzasadnieniu decyzji Urząd Patentowy RP podkreślił, że rejestracja znaku towarowego "ŚWIAT KAWY I HERBATY" jest niedopuszczalna w świetle art. 8 pkt 1 i pkt 2 u.z.t, gdyż byłaby ona sprzeczna z zasadami współżycia społecznego i stanowiłaby naruszenie praw majątkowych osób trzecich. Organ wskazał, że D.Z. posługuje się nazwą "Świat kawy i herbaty" od momentu rozpoczęcia działalności gospodarczej tj. od 10 sierpnia 1994 r. Wnioskodawca nie będąc twórcą tego oznaczenia i mając świadomość jego pozycji na rynku, w tym znajomość tego oznaczenia przez lokalnych klientów, wystąpił o rejestrację znaku towarowego identycznego z brzmieniem firmy D.Z. Organ podniósł, że wnioskodawcę i firmę D.Z. łączył stosunek zaufania oparty na relacji partnerów handlowych tj. dostawcy i odbiorcy handlowego. W tej sytuacji udzielenie prawa ochronnego na sporny znak towarowy stanowiłoby nie tylko naruszenie zasad współżycia społecznego, lecz prowadziłoby także do naruszenia praw majątkowych D.Z., a w szczególności prawa do firmy.

Na decyzję Urzędu Patentowego RP wnioskodawca PPHU "M." złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wnosząc o uchylenie tej decyzji.

Badając decyzję z 28 lutego 2006 r. Sąd uznał, że rozstrzygnięcie organu jest zgodne z prawem. Sąd powołując się na treść art. 8 pkt 1 i pkt 2 u.z.t. uznał, że udzielenie prawa ochronnego na znak "ŚWIAT KAWY I HERBATY" jest niedopuszczalne w sytuacji, gdy znak ten jest sprzeczny z obowiązującym prawem lub zasadami współżycia społecznego oraz narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich. Zdaniem Sądu sprzeczność z zasadami współżycia społecznego zachodzi wówczas, gdy zgłoszony do rejestracji znak towarowy, który nie podlega ochronie jako znak powszechnie znany jest używany przez osobę, którą łączy ze zgłaszającym szczególny stosunek zaufania. Wnioskodawca wiedział, że sporne oznaczenie jest używane w obrocie gospodarczym przez D.Z.

Sąd uznał, że skarżący posługiwał się nazwą PPHU "M. spółka cywilna J.W. i A.K. przez cały okres prowadzenia działalności gospodarczej, na co wskazują: faktury skarżącego, dokument wystawiony przez "S." P.S.S. "Z." w P. oraz wniosek o zarejestrowanie spornego znaku towarowego. W ocenie Sądu wynajmowanie stoiska (pomieszczenia) handlowego pod nazwą "Świat kawy i herbaty" nie jest wystarczającym powodem wskazującym na używanie przez skarżącego tego oznaczenia w rozumieniu art. 28 u.z.t. Co więcej takiego zachowania skarżącego nie można nawet zakwalifikować jako działania przygotowawczego do przyszłego używania tego oznaczenia w obrocie, o jakim mowa w tym przepisie.

Na podstawie załączonych do akt sprawy dokumentów wynika, że skarżący sprzedał w 1997 r. D.Z. kawę wystawiając fakturę na jego firmę.

Ponadto zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej z 1998 r. wskazuje na prowadzenie firmy przez D.Z. od tego czasu. Zatem skarżący złożył wniosek o rejestrację spornego znaku towarowego po upływie roku od wydania tego zaświadczenia i ponad dwóch lat od wystawienia wyżej wspomnianej faktury.

Sąd podkreślił, że firma identyfikuje podmiot gospodarczy na rynku i stanowi jego dobro osobiste w rozumieniu art. 8 pkt 2 u.z.t. Znak towarowy, który jest tożsamy z firmą innego podmiotu gospodarczego nie może być zarejestrowany, gdyż narusza prawa osobiste lub majątkowe tego podmiotu, o których mowa w art. 8 pkt 2 u.z.t. Powołując się m.in. na orzecznictwo Sądu Najwyższego z 14 czerwca 1988 r. II CR 367/87, OSP 1990 nr 9 poz. 328 oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 stycznia 2002 r. II SA 3390/01 Sąd stwierdził, że w sytuacji kolizji miedzy prawem do ochrony nazwy firmy a prawem z rejestracji znaku towarowego, pierwszeństwo należy przyznać ochronie prawa do firmy istniejącego już w chwili rejestracji.

Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie pełnomocnik PPHU "M." wniósł skargę kasacyjną żądając uchylenia wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych.

Zaskarżonemu wyrokowi skarżący zarzucił:

- na podstawie art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270), dalej jako p.p.s.a. naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy tj. naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 113 p.p.s.a. w ten sposób, że Sąd I instancji oddalił skargę i nie uwzględnił naruszenia przez Urząd Patentowy RP przepisów procesowych tj. art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a. oraz pominął istotną dla sprawy okoliczność, że pierwszym twórcą i użytkownikiem oznaczenia "ŚWIAT KAWY I HERBATY" był skarżący. Fakt ten potwierdzają: zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej D.Z., oświadczenie wydane przez "S." P.S.S. "Z." w P. oraz notatki rzecznika patentowego sporządzone na podstawie wglądu do akt ewidencji działalności gospodarczej D.Z.

- na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a. naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 8 pkt 1 i pkt 2 u.z.t. polegającą na przyjęciu przez Sąd, że priorytet do spornego oznaczenia należy przyznać podmiotowi posiadającemu to oznaczenie w swojej nazwie oraz, że używanie tego oznaczenia przez inne podmioty jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i narusza prawa osobiste tego podmiotu. Interpretacja taka jest błędna w sytuacji wcześniejszego używania tego oznaczenia przez skarżącego, jak również w świetle wyroku Sądu Najwyższego Izby Cywilnej z dnia 13 listopada 1997r. I CKN 710/97. Z orzeczenia Sądu Najwyższego wynika bowiem, że nazwa fantazyjna przyjęta przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nie stanowi dobra osobistego w rozumieniu art. 23 kodeksu cywilnego, a zatem art. 8 pkt 2 nie ma zastosowania w tym przypadku.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżący podniósł, że Urząd Patentowy RP nie zbadał okoliczności powołanych w pismach z dnia 7 stycznia 2003 r. i 4 kwietnia 2003 r. odnoszących się do zarzutów zawartych w sprzeciwie D.Z. Zdaniem skarżącego zarzut naruszenia zasad współżycia społecznego z art. 8 pkt 1 u.z.t. jest nieuzasadniony, gdyż Sąd nie wziął pod uwagę faktów wynikających z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, wskazujących, że to skarżący jest twórcą oznaczenia "ŚWIAT KAWY I HERBATY". Podkreślił, że używał tego oznaczenia od 1 grudnia 1994 r., a od 8 stycznia 1995 r. posługiwał się nim również w formie graficznej. Skarżący podniósł, że sporne oznaczenie jest obecnie używane dla świadczonych przez niego usług gastronomicznych oraz jest umieszczane na wprowadzonych przez niego do obrotu towarach pomimo, że ustawa nie uzależnia udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy od faktu jego używania. Bezpodstawny jest również zarzut naruszenia przez skarżącego art. 8 pkt 2. u.z.t. co potwierdza wyżej wspomniany wyrok Sądu Najwyższego z 13 listopada 1997 r. Zdaniem skarżącego oznaczenie "Świat kawy i herbaty" używane przez D.Z. nie jest firmą, ponieważ jako firmę należy uznać jedynie podmioty wymienione w Kodeksie spółek handlowych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie. Naczelny Sąd Administracyjny nie dopatrzył się bowiem naruszeń prawa materialnego i procesowego zarzuconych w skardze.

W sprawie chodzi o spór powstały na tle kolizji pomiędzy nazwą firmy "Świat kawy i herbaty" należącą do D.Z. z W., a znakiem towarowym zgłoszonym do ochrony przez PPHU "M." - spółkę cywilną J.W. i A.K. z P. Urząd Patentowy RP, a później Sąd I instancji rozstrzygnął ten spór na niekorzyść znaku towarowego przyjmując, że nazwa firmy była używana w obrocie wcześniej, przed zgłoszeniem do ochrony identycznego w treści znaku towarowego.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego zarówno ustalenia faktyczne, dotyczące pierwszeństwa używania nazwy firmy przez D.Z., jak prawna ocena tych faktów są prawidłowe. Znak towarowy "ŚWIAT KAWY I HERBATY" został zgłoszony do ochrony 4 sierpnia 1999 r. Istnieją nie budzące wątpliwości dowody wskazujące, że D.Z. używał dla swojej firmy nazwy "Świat kawy i herbaty" wcześniej, przed 1999 r. (zaświadczenie z 8 kwietnia 1998 r. o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej firmy "Świat kawy i herbaty", faktura z 6 maja 1997 r., wystawiona przez firmę "Świat kawy i herbaty" D.Z.).

Sąd I instancji zasadnie uznał, że wnioskujący o udzielenie ochrony dla znaku towarowego "ŚWIAT KAWY I HERBATY" nie wykazali dostatecznie, że przed 6 maja 1997 r. używali tego znaku do oznaczania towarów wprowadzanych przez nich do obrotu. W każdym razie za używanie znaku towarowego nie można uznać samego prowadzenia sprzedaży towarów na stoisku handlowym pod nazwą "Świat kawy i herbaty". Wprawdzie ustawa o znakach towarowych z 31 stycznia 1985 r. nie określała w sposób wyczerpujący wszystkich form używania znaku towarowego (art. 13 ust. 2). Niemniej jednak skoro istotą znaku towarowego jest identyfikowanie towaru z określonym przedsiębiorcą, to używanie znaku powinno przede wszystkim polegać na umieszczaniu znaku na towarach lub na ich opakowaniu. Skarżący nie wykazali, że używali spornego znaku towarowego przed wspomnianym 6 maja 1997 r. w tej bądź jakiejkolwiek innej formie określonej w art. 13 ust. 2 ustawy o znakach towarowych.

Nie można również, co do zasady, zakwestionować dokonanej przez Sąd I instancji prawnej oceny znaku zgłoszonego do ochrony w ustalonych wyżej okolicznościach. Ze względu na istniejące przed zgłoszeniem znaku do ochrony powiązania handlowe pomiędzy zgłaszającym firmą "M." a firmą "Świat kawy i herbaty" D.Z. prawidłowo przyjęto, że znak zgłoszony w takich okolicznościach narusza zasady współżycia społecznego (art. 8 pkt 1 ustawy o znakach towarowych). Sąd stwierdził także, że "nazwa firmy identyfikuje podmiot gospodarczy na rynku i stanowi dobro osobiste w rozumieniu art. 8 pkt 2 ustawy i wyłącza z rejestracji znak stanowiący nazwę innej firmy jako akt naruszenia prawa osobistego lub majątkowego". W tym stwierdzeniu można dopatrzyć się nieścisłości i niekonsekwencji polegającej na uznaniu nazwy firmy zarówno za prawo osobiste, jak i majątkowe. Dobra osobiste i wynikające z nich uprawnienia są nierozłącznie związane z istotą ludzką i są niezbywalne. Stanowią więc przeciwstawienie dóbr o charakterze majątkowym, z natury zbywalnych. Kwestia uznania nazwy przyjętej dla oznaczenia podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej za dobro osobiste tego podmiotu - osoby fizycznej budziła rzeczywiście wątpliwości w orzecznictwie sądowym i w literaturze prawniczej. Poza przytoczonym w skardze kasacyjnej wyrokiem Sądu Najwyższego z 13 listopada 1997 r. I CKN 710/97, można powołać się na wyrok SN z 14 grudnia 1990 r. I CR 529/90 (OSNC z 1992, nr 7-8, poz. 136), w którym Sąd zajął odmienne stanowisko. Wyrażony w tym wyroku pogląd, że nazwa przedsiębiorstwa prowadzonego w formie spółki prawa cywilnego stanowi dobro osobiste wspólników w rozumieniu art. 23 kodeksu cywilnego, spotkał się, co prawda, z rożnym przyjęciem w piśmiennictwie (pozytywnie odniósł się do tego stanowiska R. Skubisz w glosie do wspomnianego wyroku SN, Przegląd Sądowy z 1992 r., nr 11-12, s. 107 i nast.). Opowiedzenie się przez Sąd I instancji w tej sprawie za takim stanowiskiem nie można jednakże uznać za naruszenie prawa. Należy dodać, że pogląd ten znalazł potwierdzenie w znowelizowanym z dniem 25 września 2003 r. kodeksie cywilnym. Według art. 434 k.c. firmą osoby fizycznej, a więc jej oznaczeniem jako przedsiębiorcy, jest imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy innych określeń. Przepis art. 439 k.c. stanowi, że firma nie może być zbyta, a więc jest niewątpliwie dobrem osobistym przedsiębiorcy.

Z tych wszystkich względów Naczelny Sąd Administracyjny nie uznał skargi kasacyjnej za usprawiedliwioną. Dlatego też na podstawie art. 184 w związku z art. 183 § 1 p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji.



Powered by SoftProdukt