drukuj    zapisz    Powrót do listy

6115 Podatki od nieruchomości, Podatek od nieruchomości, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Oddalono skargę kasacyjną, II FSK 2002/09 - Wyrok NSA z 2010-07-14, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II FSK 2002/09 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2010-07-14 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2009-11-10
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Bogdan Lubiński
Jacek Brolik /przewodniczący sprawozdawca/
Jan Grzęda
Symbol z opisem
6115 Podatki od nieruchomości
Hasła tematyczne
Podatek od nieruchomości
Sygn. powiązane
I SA/Sz 401/09 - Wyrok WSA w Szczecinie z 2009-08-20
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2006 nr 121 poz 844 art. 2 ust. 1 i 2, art. 1 a ust. 1 pkt 3 i 4
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych - tekst jednolity
Tezy

Rekultywacja gruntów poeksploatacyjnych jest procesem wieloetapowym, który przygotowuje się, planuje i wykonuje na każdym etapie prowadzonej działalności gospodarczej. Czynności rekultywacyjne stają się częścią składową działalności gospodarczej w zakresie wydobywania kopalin, od chwili uzyskania koncesji. Do czasu zakończenia rekultywacji stwierdzonej ostateczną decyzją właściwego organu administracyjnego grunty te są nie tylko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, ale także faktycznie zajęte na jej prowadzenie, co w świetle przepisów: art. 2 ust. 1 i 2 w związku z art. 1 a ust. 1 pkt 3 i 1 a ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U z 2006 r., Nr 121, poz. 844 ze zm.) powoduje, iż podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości według stawek najwyższych.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jacek Brolik (sprawozdawca), Sędziowie: NSA Jan Grzęda, NSA Bogdan Lubiński, Protokolant Szymon Mackiewicz, po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2010 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej S. Kopalni [...] S.A. z siedzibą w S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 20 sierpnia 2009 r. sygn. akt I SA/Sz 401/09 w sprawie ze skargi S. Kopalni [...] S.A. z siedzibą w S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia 23 marca 2009 r. nr [...] w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2005 r. oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Objętym skargą kasacyjną wyrokiem z dnia 20 sierpnia 2009 r., sygn. akt I SA/Sz 401/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę S. S.A. w S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia 23 marca 2009 r. w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2005 r. i określenia terminów i wysokości płatności rat podatku.

Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Sąd pierwszej instancji wynika, że organ podatkowy pierwszej instancji zakwestionował wiarygodność deklaracji na podatek od nieruchomości na rok 2005 co do deklarowanej powierzchni gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zdaniem organu, winna być zadeklarowana powierzchnia gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej za 9 miesięcy 2005r. w ilości 350.251 m² obejmująca działki nr [...] o pow. 6.1151 ha (rekultywacja działki zakończona 6.09.2005 r.), nr [...] o pow. 12.22 ha, nr [...] o pow. 5.01 ha, nr [...] o pow. 7.07 ha i nr [...] o pow. 4.61 ha. Natomiast za okres od 1.10.2005r. do 31.12.2005 r., podatnik winien zadeklarować powierzchnię gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w ilości 289.100 m², która objęła działki nr [...].

Za nietrafne organ uznał deklarowanie w poz. 33 deklaracji na podatek od nieruchomości gruntów pozostałych. Zdaniem organu, jako grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza lub leśna, winny one być zadeklarowane, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków. Okres rekultywacji terenów po zakończeniu wydobycia kruszywa nie zmienia ich statusu jako związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5 ust. 2 u.p.o.l.

W konsekwencji Burmistrz W. decyzją z dnia 25 września 2008 r. określił spółce wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2005 r. w łącznej kwocie 172.570 zł, na którą składa się: kwota 170.831 zł za grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej na terenie sołectw gminy W., bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków, 1.468,90 zł za budynki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej na terenie sołectw gminy W., 69,70 zł od budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i określił płatność podatku w 12 ratach. Jako podstawę rozstrzygnięcia podano: art. 21 § 1 pkt 1 i § 3, art. 47 § 3 w zw. z art. 207 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r., Nr 8, poz. 60 ze zm.; dalej: Ordynacja podatkowa), art. 2, art. 3 ust. 1 pkt 1 i pkt 4 lit.a, art. 4 , art. 5 i art.6 ust. 9 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991r., o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U z 2006 r., Nr 121, poz. 844 ze zm.; dalej zwanej: u.p.o.l.) oraz § 1 Uchwały Rady Miejskiej w Węgorzynie nr XXII/255/2004 z dnia 19 listopada 2004r. w sprawie określenia stawek podatku od nieruchomości,

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. decyzją z dnia 23 marca 2009 r. – po rozpoznaniu odwołania spółki – utrzymało w mocy powyższą decyzję.

Od powyższego rozstrzygnięcia spółka złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie i wniosła o uchylenie decyzji obu organów podatkowych, zarzucając im naruszenie przepisów: art. 1a, art. 2 ust. 2, art. 3 ust. 1 pkt 3 i 4, art. 5 ust. 1 u.p.o.l. w związku z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807 ze zm.; zwanej dalej: s.d.g.), przez błędną ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie.

Uzasadniając skargę spółka wywodziła, że istota rozstrzygnięcia w sprawie dotyczy rozważenia znaczenia użytych w ustawie obowiązującej w 2005 r. terminów "grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej" oraz "grunty zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej" przy uwzględnieniu, że grunty wykazane w deklaracji przez spółkę były gruntami oznaczonymi we właściwych ewidencjach jako grunty rolne i leśne. Wskazując na przepis art. 2 ust.2 u.p.o.l., spółka wskazała, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegały w ogóle użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych i lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej, a więc te, które faktycznie są używane do prowadzenia działalności gospodarczej. Dlatego, by ustalić czy wskazane przez spółkę grunty podlegały opodatkowaniu, koniecznym było ustalenie czy grunty te, zajęte były przez spółkę na prowadzenie działalności gospodarczej oraz czy grunty w fazie poeksploatacyjnej, w okresie niezakończonej formalnie rekultywacji są gruntami zajętymi na prowadzenie działalności gospodarczej, czy też takimi nie są.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie uznał skargę spółki za niezasadną.

Powołując się na przepisy art. 2 ust. 2, art. 1 ust. 1 pkt 2, 3 i 4, 5 ust. 1 u.p.o.l., art. 2 s.d.g., art. 102, 103, 106 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 ze zm.), 15 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96 ze zm.), art. 20 ust. 1, 3, 4 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78 ze zm.) Sąd pierwszej instancji skonstatował, że wyrobiska powstałe w wyniku działalności gospodarczej polegającej na wydobywaniu metodą odkrywkową kopalin ze złóż stanowią grunty zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej, skoro prowadzenie na tych gruntach działań o charakterze rekultywacyjnym, zmierzających do rolniczego lub leśnego kierunku zagospodarowania tych gruntów, jest ściśle związane z prowadzeniem działalności wydobywczej (eksploatacji zasobów naturalnych), o jakiej mowa w 2 ust. 1 s.d.g.

W motywach wyroku stwierdzono również, że podejmowanie ze strony skarżącej spółki obowiązkowych działań z zakresu rekultywacji wyrobisk pokopalnianych stanowi niezbędny element składowy jej działalności gospodarczej, istotą której jest zarobkowe wydobywanie kopalin na tych gruntach. Skoro działalność z zakresu rekultywacji i zagospodarowania wyeksploatowanych gruntów jest konieczną częścią składową zarobkowej działalności wydobywczej, stanowiąc końcowy etap wydobywania kopalin, to nie sposób racjonalnie przyjmować, że grunty mające podlegać lub podlegające aktualnie czynnościom rekultywacyjnym nie są związane z działalnością gospodarczą przedsiębiorcy. Z tych samych względów za nietrafne uznano zapatrywanie skarżącej, iż poddawane aktualnie rekultywacji wyrobiska odkrywkowe nie są gruntami zajętymi na prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 2 ust. 2 u.p.o.l. i tym samym przestają podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości z chwilą faktycznego zakończenia wydobycia kopaliny na skutek wyeksploatowania złoża.

Sąd administracyjny podkreślił również, że kwestia związania z działalnością gospodarczą terenów poeksploatacyjnych podlegających rekultywacji była już przedmiotem orzecznictwa sądowego i znalazła swój wyraz w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 1994 r., sygn. akt III AZP 5/94 (OSNP 1999/13/154), w której przyjęto, iż tereny te, pozostające we władaniu przedsiębiorstwa wydobywającego kopaliny, są gruntami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5 ust. 2 u.p.o.l., w jej ówczesnym brzmieniu. Wprawdzie wyrażone w tej uchwale zapatrywanie odnosiło się do stanu prawnego nie zawierającego ustawowej definicji związania przedmiotu opodatkowania z działalnością gospodarczą, jaką zawarto w omawianej ustawie podatkowej na skutek nowelizacji obowiązującej od 1 stycznia 2003 r. (art. 2a ust. 1 pkt 3), niemniej pozostaje ono nadal aktualne na gruncie znowelizowanego stanu prawnego.

Od powyższego rozstrzygnięcia spółka wniosła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, zarzucając w niej, na podstawie art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; zwanej dalej p.p.s.a.), naruszenie prawa materialnego, poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie niżej wymienionych przepisów prawa:

a/ niewłaściwe zastosowanie art. 1 a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. poprzez zastosowanie tego przepisu pomimo faktu, iż przepis ten nie ma w ogóle zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż nie dotyczy on gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne i lasy;

b/ błędną wykładnię, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie art. 2 ust. 2

u.p.o.l. poprzez uznanie, iż grunty poeksploatacyjne są opodatkowane podatkiem od

nieruchomości ze względu na fakt ich posiadania przez spółkę, pomimo, iż grunty

te sklasyfikowane są w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne oraz

grunty leśne, a więc podlegają opodatkowaniu wyłącznie wówczas, gdy są zajęte na

prowadzenie działalności gospodarczej;

c/ błędną wykładnię, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie art. 2 ust. 2 u.p.o.l. w związku z art. 1 a ust. 1 pkt 4 u.p.o.l. i z art. 2 ust. 1 s.d.g. poprzez uznanie, iż grunty poeksploatacyjne są nadal zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej pomimo rozpoczętej rekultywacji tych gruntów, a więc zaprzestania prowadzenia na nich działalności gospodarczej,

d/ niewłaściwe zastosowanie, tj. brak zastosowania art. 217 Konstytucji RP w następstwie naruszenia art. 2 ust. 2 u.p.o.l. poprzez niewłaściwą wykładnię tego

przepisu, a w wyniku tego jego niewłaściwe zastosowanie, a w konsekwencji tych

naruszeń, opodatkowanie podatkiem od nieruchomości gruntów, które zgodnie z

przepisami ustawy podatkowi temu nie podlegały.

Wskazując na powyższe zarzuty kasacyjne spółka wniosła o:

- uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej uznania przez WSA rekultywacji gruntów przeprowadzonej przez spółkę za zajęcie gruntów na prowadzenie działalności gospodarczej i rozpoznanie skargi złożonej do WSA zgodnie z art. 188 p.p.s.a. lub

- uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej uznania przez WSA rekultywacji gruntów przeprowadzonej przez spółkę za zajęcie gruntów na prowadzenie działalności gospodarczej i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania zgodnie z art. 185 § 1 p.p.s.a., oraz

- zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W motywach skargi kasacyjnej jej autor dowodził, że art. 2 ust. 2 u.p.o.l. jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 1 a ust 1 pkt 3 u.p.o.l. Grunty, o których mowa w tym przepisie, nawet jeśli są w posiadaniu przedsiębiorcy nie są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Co więcej takie grunty, nawet jeśli są w posiadaniu przedsiębiorcy, w ogóle nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, chyba że grunty te faktycznie zajęte są na prowadzenie działalności gospodarczej. Na opodatkowanie podatkiem od nieruchomości gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy nie ma wpływu sam fakt ich posiadania przez przedsiębiorcę. W przypadku tych gruntów ich opodatkowanie podatkiem od nieruchomości wynika jedynie z faktu zajęcia tych gruntów na prowadzenie działalności gospodarczej, a nie z faktu ich posiadania.

Podkreślono, że relacja art. 2 ust. 2 u.p.o.l. do art. 1 a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. polega więc na tym, iż w przypadku gdy w ewidencji gruntów i budynków grunty sklasyfikowane są jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych bądź jako lasy, do gruntów takich w ogóle nie ma zastosowania norma art. 1 a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. W takim przypadku należy stosować jedynie art. 2 ust. 2 u.p.o.l.

Jedyną determinantą, która wyłącza stosowanie art. 1 a ust 1 pkt 3 u.p.o.l. jest fakt odpowiedniego sklasyfikowania gruntów w ewidencji gruntów i budynków. W momencie, gdy ze stanu faktycznego wynika, że podatnik posiada grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych bądź lasy, organ podatkowy nie może korzystać z art. 1 a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l., gdyż przepis ten nie ma zastosowania do takich gruntów.

Zdaniem wnoszącego skargę kasacyjną, na podstawie art. 2 ust. 2 u.p.o.l. grunty (odpowiednio sklasyfikowane) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, jeżeli nie są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej. Wskazano, iż użyte w art. 2 ust. 2 u.p.o.l. sformułowanie "zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej" ma niewątpliwie inne znaczenie niż użyte w art. 1 a ust 1 pkt 3 u.p.o.l. sformułowanie "związane z prowadzeniem działalności gospodarczej". Zakładając racjonalność ustawodawcy, jeżeli w tym samym akcie prawnym, posługuje się on dwoma różnymi pojęciami, to nadaje tym pojęciom odmienne znacznie."Związanie z prowadzeniem działalności gospodarczej" oznacza posiadanie nieruchomości przez przedsiębiorcę - nie jest zatem uzależnione od sposobu wykorzystywania nieruchomości. "Zajęcie na prowadzenie działalności gospodarczej" nie zostało natomiast, inaczej niż w przypadku pojęcia gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, zdefiniowane przez ustawodawcę. Zgodnie ze Uniwersalnym Słownikiem Języka Polskiego przez pojęcie "zająć" należy rozumieć korzystanie z jakiegoś pomieszczenia lub urządzenia. Innymi słowy, pod pojęciem gruntu "zajętego na prowadzenie działalności gospodarczej" należy rozumieć grunt, który faktycznie wykorzystywany jest w działalności gospodarczej, to znaczy, że prowadzone są na nim czynności spełniające definicję działalności gospodarczej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Na podstawie art. 2 ust. 1 u.p.o.l. opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:

1/grunty;

2/budynki lub ich części;

3/budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Przepis art. 2 ust. 1 u.p.o.l. statuuje przedmiot podatku od nieruchomości. Wykładnia systemowa wewnętrzna prowadzi do wniosku, że opodatkowane podatkiem od nieruchomości w świetle cytowanej ustawy są: grunty, budynki, budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Art. 1 a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l., którego naruszenie zarzuca strona wnosząca skargę kasacyjną stanowi część przepisu definiującego określenia użyte w tej ustawie (słownika ustawowego). Analizowany przepis definiuje zatem pojęcie gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Należy za nie uważać wszelkie wymienione wyżej nieruchomości będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.

Art. 2 ust. 2 u.p.o.l. wprowadza natomiast zasadę zgodnie, z którą nie podlegają podatkowi od nieruchomości użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na gruntach rolnych lub lasy. Wyjątkiem od tej zasady są grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na gruntach rolnych lub lasy zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej.

Niewątpliwe zatem w świetle powyższych przepisów jest, że ustawodawca posłużył się w art. 1 a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. pojęciem "grunt związany z prowadzeniem działalności gospodarczej" a w art. 2 ust. 2 u.p.o.l. pojęciem "grunt zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej". Nie można zatem, dokonując wykładni językowej i przyjmując działanie ustawodawcy za racjonalne uznać, iż pojęcie użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na gruntach rolnych lub lasy "zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej" jest tożsame z pojęciem gruntu "związanego z działalnością gospodarczą". Wykładnię taką potwierdza również wykładnia systemowa wewnętrzna - pojęciem gruntu, budynku czy budowli związanych z działalnością gospodarczą ustawodawca posługuje się bowiem przy określeniu przedmiotu opodatkowania (w stosunku do budowli- art. 2 ust. 1 u.p.o.l.) i stawek opodatkowania (w odniesieniu do gruntów - art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a) u.p.o.l. i budynków- art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b) u.p.o.l.). Cecha w postaci związku z działalnością gospodarczą przesądza więc o powstaniu obowiązku podatkowego tylko w przypadku budowli, zaś w przypadku gruntów i budynków wyłącznie o wysokości podatku.

Wobec tego w pierwszej kolejności należy ustalić, czy dany grunt w ogóle podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości czy też podatkowi rolnemu lub podatkowi leśnemu, a dopiero wówczas, gdy zostanie stwierdzone, iż grunt ten podlega podatkowi od nieruchomości (a więc nie odpowiada hipotezie art.2 ust. 2 u.p.o.l.), dla wysokości stawki opodatkowania znaczenie będą miały okoliczności wymienione w art. 1 a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. Tym samym w odniesieniu do gruntów ujętych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na gruntach rolnych lub lasy dla potrzeb opodatkowania ich podatkiem od nieruchomości należy ustalić, co oznacza pojęcie "grunt zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej".

Zajęcie gruntu na prowadzenie działalności gospodarczej będzie polegać na faktycznym jego wykorzystywaniu w tej działalności. Między innymi może to polegać na traktowaniu danego gruntu, jako pewnego rodzaju przestrzeni służącej wykonywaniu określonego rodzaju działalności gospodarczej. Konieczne jest jednak w każdym przypadku wykazanie bezpośredniego związku danego gruntu z wykonywaną działalnością gospodarczą. Nie jest wystarczający sam fakt posiadania gruntu przez przedsiębiorcę. W celu wykazania owego związku w rozpoznawanej sprawie należy wyjaśnić co oznacza pojęcie "działalność gospodarcza" i czy obejmuje rekultywację gruntów poeksploatacyjnych.

Zgodnie z art. 1 a ust. 1 pkt 4 u.p.o.l. (w brzmieniu obowiązującym w 2005 r.) działalność gospodarcza to – działalność, o której mowa w przepisach Prawa działalności gospodarczej. Ustawa ta jednak przestała obowiązywać, wobec czego należy stosować definicję działalności gospodarczej zawartą w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.

Na podstawie zatem art. 2 s.d.g. działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Działalność gospodarcza w zakresie wydobywania kopalin ze złóż wymaga uzyskania koncesji (art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo geologiczne i górnicze).

W celu natomiast ustalenia znaczenia pojęcia "rekultywacja gruntów" w sprawie niniejszej niezbędna będzie wykładnia systemowa zewnętrzna, gdyż przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w 2005 r. pojęcia tego nie zawierały, a tym bardziej go nie wyjaśniały.

Rekultywacja gruntów to nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawianie własności fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbędnych dróg (art. 4 pkt 18 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych). Osoba powodującą utratę albo ograniczenie wartości użytkowej gruntów jest obowiązana do ich rekultywacji na własny koszt (art. 20 ust. 1). Rekultywację i zagospodarowanie gruntów planuje się, projektuje i realizuje na wszystkich etapach działalności przemysłowej (art. 20 ust. 3), a więc działalności nierolniczej i nieleśnej, powodującej utratę albo ograniczenie wartości użytkowej gruntów (art. 4 pkt 26). Rekultywację gruntów prowadzi się w miarę jak grunty te stają się zbędne całkowicie, częściowo lub na określony czas do prowadzenia działalności przemysłowej oraz kończy w terminie 5 lat od zaprzestania tej działalności (art. 20 ust. 4). W sprawie rekultywacji i zagospodarowania gruntów rolnych i leśnych rozstrzyga starosta w drodze decyzji, która określa stopień ograniczenia lub utraty wartości użytkowej tych gruntów, osobę obowiązaną do ich rekultywacji, kierunek i termin wykonania tej rekultywacji oraz uznanie rekultywacji za zakończoną (art. 22 ust. 1 i 2).

Z kolei w świetle przepisów ustawy o ochronie środowiska eksploatację złoża kopaliny prowadzi się w sposób gospodarczo uzasadniony, przy zastosowaniu środków ograniczających szkody w środowisku i przy zapewnieniu racjonalnego wydobycia i zagospodarowania kopaliny. Natomiast podejmujący eksploatację złóż kopaliny lub prowadzący tę eksploatację jest obowiązany przedsiębrać środki niezbędne do ochrony zasobów złoża, jak również do ochrony powierzchni ziemi oraz wód powierzchniowych i podziemnych, sukcesywnie prowadzić rekultywację terenów poeksploatacyjnych oraz przywracać do właściwego stanu inne elementy przyrodnicze (art. 126 ust. 1 i 2).

Ta sama ustawa wskazuje również, że władający powierzchnią ziemi, na której występuje zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu, jest obowiązany do przeprowadzenia ich rekultywacji (art. 102 ust. 1), która polega na przywróceniu do stanu poprzedniego (art. 103 ust. 1). Koszty tej rekultywacji ponosi podmiot, który spowodował zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu (art. 102 ust. 6). Warunki tej rekultywacji podmiot zobowiązany do jej przeprowadzenia winien jest uzgodnić z organem ochrony środowiska, które to uzgodnienie następuje w drodze decyzji określającej zakres, sposób i termin zakończenia rekultywacji (art. 106 ust. 1 i 2).

Z przywołanych przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz o ochronie środowiska wynika, że grunty poddane procesowi rekultywacyjnemu są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej. Do rekultywacji gruntów poeksploatacyjnych przedsiębiorcę zobowiązują przepisy wymienionych ustaw.

Rekapitulując. Rekultywacja gruntów poeksploatacyjnych jest procesem wieloetapowym, który przygotowuje się, planuje i wykonuje na każdym etapie prowadzonej działalności gospodarczej. Czynności rekultywacyjne stają się częścią składową działalności gospodarczej w zakresie wydobywania kopalin, od chwili uzyskania koncesji. Do czasu zakończenia rekultywacji stwierdzonej ostateczną decyzją właściwego organu administracyjnego grunty te są nie tylko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, ale także faktycznie zajęte na jej prowadzenie, co w świetle przepisów: art. 2 ust. 1 i 2 w związku z art. 1 a ust. 1 pkt 3 i 1 a ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U z 2006 r., Nr 121, poz. 844 ze zm.) powoduje, iż podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości według stawek najwyższych.

Końcowo już tylko podkreślić należy, że Sąd pierwszej instancji zasadnie powołał się na treść uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27 października 1994 r. sygn. akt III AZP 5/94. Uchwała ta, pomimo zmiany w międzyczasie stanu prawnego w zakresie podatku od nieruchomości, zachowała bowiem nadal swą aktualność, przede wszystkim w zakresie jej motywów.

Zaprezentowane przez Naczelny Sąd Administracyjny oceny prawne w zakresie prawa materialnego uzasadniają oddalenie zarzutów kasacyjnych opartych na zinterpretowanych przepisach tego prawa. Wykładnia w/w przepisów dokonana przez Sąd pierwszej instancji jest prawidłowa i nie stoi w sprzeczności z zasadą wyłączności ustawowej, o której mowa w art. 217 Konstytucji RP.

Z tych powodów, na podstawie art. 184 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny skargę kasacyjną oddalił.



Powered by SoftProdukt