Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

1. Istnieje obowiązek dokładnego wyjaśnienia treści żądania strony. Dokładne wyjaśnienie stanu faktycznego obejmuje również ustalenie przez organy administracji treści rzeczywistego żądania strony. Również obowiązek prowadzenia postępowania w taki sposób, aby pogłębić zaufanie obywateli do organów Państwa, wymaga wyjaśnienia rzeczywistej woli strony, jeżeli charakter pisma wnoszonego przez stronę budzi wątpliwości.

2. Zakup akcji przez pracowników na zasadach preferencyjnych nie jest dokonywany w drodze publicznej oferty .

Decyzją z dnia 23 czerwca 1997 r. Urząd Skarbowy określił Wiesławie i Ryszardowi małżonkom N. wysokość podatku dochodowego za 1996 r. w kwocie 5.164 zł. W decyzji podano nadto, że zaliczki pobrane przez płatników oraz przypisane na podstawie decyzji Urzędu Skarbowego wynoszą 5.584,90 zł. Należna kwota do odpisu wynosi 420,10 zł. Na podstawie zeznania podatkowego PIT-31 za rok 1996 dokonano odpisu na kwotę 420,10 zł. Zatem na koncie podatników nie dokonuje się ani przypisu ani odpisu podatku.

W uzasadnieniu decyzji wskazano między innymi, iż w wyniku przeprowadzonego postępowania podatkowego ustalono, że w złożonym zeznaniu podatkowym za 1996 r. podatnicy nie wykazali dochodów uzyskanych ze sprzedaży akcji nabytych na zasadach preferencyjnych. Do ustalenia podstawy opodatkowania przyjęto dochody ze stosunku pracy małżonków oraz odliczenie z tytułu darowizny w wysokości wskazanej w zeznaniu podatkowym PIT-31 za 1996 r. Dochód ze sprzedaży akcji za rok 1996 został ustalony w wysokości 2.600,50 zł - dochód męża i 388,79 zł - dochód żony.

W pismach z dnia 20 sierpnia i 1 września 1997 r. Ryszard N. zwrócił się do Urzędu Skarbowego o "skorygowanie" decyzji z dnia 23 czerwca 1997 określającej podatek dochodowy za 1996 r. Podatnik powołał się na decyzję Izby Skarbowej z dnia 11 sierpnia 1997 r. uchylającą w całości decyzję Urzędu Skarbowego z dnia 30 maja 1997 r. i umarzającą postępowanie pierwszej instancji. Decyzją z dnia 30 maja 1997 r. określono podatnikowi wysokość zaliczki na podatek dochodowy z tytułu sprzedaży akcji nabytych na zasadach preferencyjnych, za miesiąc luty 1996 r. w kwocie 546,20 zł. Ryszard N. wskazał, że decyzja z dnia 23 czerwca 1997 r. powinna być anulowana, ponieważ została wydana przed otrzymaniem odpowiedzi na odwołanie na wcześniejszą decyzję Urzędu Skarbowego z dnia 30 maja 1997 r. Wyliczenie podatku dochodowego za 1996 r. - zdaniem podatnika - powinno zostać zmienione, ponieważ w dochodach ujęto dochody uzyskane ze sprzedaży akcji, które nie powinny być doliczone, co ma wynikać z decyzji Izby Skarbowej z dnia 11 sierpnia 1997 r.

Decyzją z dnia 11 września 1997 r. Urząd Skarbowy na podstawie art. 155 Kpa odmówił uchylenia bądź zmiany decyzji z dnia 23 czerwca 1997 r. w sprawie określenia wysokości podatku dochodowego za 1996 rok.

Zaskarżoną decyzją z dnia 14 listopada 1997 r. Izba Skarbowa utrzymała w mocy decyzję Urzędu Skarbowego z dnia 11 września 1997 r. W uzasadnianiu decyzji przyjęto, że nie zachodzą podstawy do uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej z dnia 23 czerwca 1997 r. określone w art. 155 Kpa.

W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Ryszard N. wnosi o uchylenie w całości decyzji Izby Skarbowej z dnia 14 listopada 1997 r. i poprzedzającej jej decyzji Urzędu Skarbowego z dnia 11 września 1997 r. Skarżący podnosi zarzut naruszenia prawa procesowego /art. 7, art. 9, art. 10 oraz art. 145 par. 1 pkt 8 Kpa/ poprzez potraktowanie jego podania z dnia 20 sierpnia 1997 r. jako wniosku o zmianę decyzji Urzędu Skarbowego z dnia 23 czerwca 1997 r. w trybie art. 155 Kpa bez uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w tym zakresie oraz niewezwanie do udziału w sprawie Wiesławy N. Zdaniem skarżącego organy podatkowe naruszyły też przepisy prawa materialnego poprzez przyjęcie poglądu, że akcje pracownicze Zakładów Farmaceutycznych S.A. nie były nabyte w ofercie publicznej oraz naruszyły konstytucyjną zasadę państwa prawnego poprzez dowolną zmianę swojego stanowiska w przedmiocie podstaw prawnych przesądzających o określeniu przedmiotu opodatkowania i powstaniu obowiązku podatkowego.

W odpowiedzi na skargę Izba Skarbowa wniosła o jej oddalenie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Zarzutom skargi nie można w części odmówić słuszności. Zgodnie z art. 7 Kpa w toku postępowania organy administracji państwowej /obecnie publicznej/ stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębić zaufanie obywateli do organów Państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli /art. 8 Kpa/.

Ze wskazanych przepisów wynika obowiązek dokładnego wyjaśnienia treści żądania strony. Dokładne wyjaśnienie stanu faktycznego obejmuje również ustalenie przez organy administracji treści rzeczywistego żądania strony. Również obowiązek prowadzenia postępowania w taki sposób, aby pogłębić zaufanie obywateli do organów Państwa, wymaga wyjaśnienia rzeczywistej woli strony, jeżeli charakter pisma wnoszonego przez stronę budzi wątpliwości.

Wbrew wskazanym zasadom i regułom organy podatkowe nie wyjaśniły w pełni treści żądania R. N. zawartego w piśmie z dnia 20 sierpnia 1997 r. Wprawdzie podatnik został zobowiązany do sprecyzowania swojego wniosku ale również jego pismo z dnia 1 września 1997 r. nie wyjaśniło w pełni charakteru żądania strony. W powołanych pismach Ryszard N. wskazywał w szczególności na decyzję Izby Skarbowej z dnia 11 sierpnia 1997 r. uchylającą decyzję Urzędu Skarbowego z dnia 30 maja 1997 r. Decyzja z dnia 30 maja 1997 r. określała wysokość zaliczki na podatek dochodowy za miesiąc luty 1996 roku.

W decyzji z dnia 23 czerwca 1997 r., której "skorygowania" domagał się skarżący powołano się wprost na zaliczki przypisane na podstawie decyzji Urzędu Skarbowego. Podatnik w swoich pismach wyraźnie i jednoznacznie wskazywał na fakt uchylenia decyzji określającej zaliczki a więc na przesłankę wznowienia postępowania z art. 145 par. 1 pkt 8 Kpa. Pismo Ryszarda N. należało więc potraktować jako wniosek o wznowienie postępowania, ocenić czy wskazana przez podatnika okoliczność stanowi podstawę do wznowienia postępowania i ewentualnego wydania nowej decyzji z uwzględnieniem faktu, że decyzja w przedmiocie określenia zaliczki na podatek dochodowy za miesiąc luty 1996 r. została uchylona.

Z powyższych przyczyn, wobec naruszenia przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy, na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 22 ust. 2 pkt 3 i art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ należało orzec jak w sentencji wyroku. Jednakże z decyzji Izby Skarbowej z dnia 11 sierpnia 1997 r. nie wynika bynajmniej /jak zdaje się rozumieć skarżący/ że sprzedaż akcji pracowniczych zakładów nie podlega opodatkowaniu. Izba Skarbowa wskazała jedynie, że w sytuacji, gdy podatnik złożył zeznanie podatkowe za 1996 r. wydanie decyzji określającej wysokość zaliczki za miesiąc luty 1996 r. było niesłuszne. W dotychczasowym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego ugruntowany jest pogląd, że zakup akcji przez pracowników na zasadach preferencyjnych nie jest dokonywany w drodze publicznej oferty /np. wyrok z dnia 1 października 1999 r. I SA/Łd 1249/97 - nie publ./.