Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 19 kwietnia 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Nowacki, Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Szczygielski (spr.), Asesor WSA Anna Dębowska, po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2023 roku na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi W. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Sieradzu z dnia 8 sierpnia 2022 roku nr SKO.4181.29.22 w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty Łaskiego z dnia 30 czerwca 2022 r. nr KD.5430.1023.2022; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Sieradzu na rzecz skarżącego W. S. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją z 8 sierpnia 2022 r. nr SKO.4181.29.22 Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Sieradzu (dalej: SKO), działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.), dalej: k.p.a., oraz art. 102 ust. 1 pkt 4, ust. 1c, 1da i 1e ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1212 ze zm.), dalej: u.k.p., oraz art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 541 ze zm.), dalej: ustawa, po rozpatrzeniu odwołania W. S. (dalej: strona, skarżący) utrzymało w mocy decyzję Starosty Łaskiego z 30 czerwca 2022 r. znak KD.5430.1023.2022 w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy kategorii AM, B1, B, nr 00123/21/1003, nr druku Z0182127, wydanego 16 marca 2021 r. przez Starostę Łaskiego na 3 miesiące, tj. od 30 czerwca 2022 r. do 30 września 2022 r. włącznie.

W uzasadnieniu powyższej decyzji SKO wyjaśniło, że decyzją z 30 czerwca 2022 r. Starosta Łaski orzekł o zatrzymaniu stronie na 3 miesiące, tj. od 30 czerwca 2022 r. do 30 września 2022 r. włącznie, prawa jazdy kategorii AM, B1, B, wydanego 16 marca 2021 r. przez Starostę Łaskiego, za przekroczenie dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności w trybie art. 108 § 1 k.p.a.

Skarżący wniósł do SKO odwołanie od decyzji organu I instancji, podnosząc, iż "Informacja od GITD mówi jedynie, że naruszenie ujawniono, a nie wskazuje, że ujawniono kierowanie pojazdem przeze mnie". Powołując się na wyrok NSA z 25 sierpnia 2021 r., sygn. akt II GSK 234/21, stwierdził, że "Sama informacja o wykroczeniu to nie dowód na jego popełnienie, a podstawą zatrzymania prawa jazdy nie jest informacja o przekroczeniu prędkości tylko fakt rzeczywistego jej przekroczenia o więcej niż 50 km/h w obszarze zabudowanym". Ponadto zwrócił uwagę, iż jeszcze nie został nawet ukarany za to wykroczenie, a więc "(...) nie ma podstawy do nałożenia na mnie sankcji 3-miesięcznego zatrzymania uprawnień. Osoba sprawcy nie została przeze mnie jako użytkownika pojazdu jednoznacznie wskazana w stosownym oświadczeniu wypełnionym i odesłanym do GITD, ponieważ odmowa wskazania sprawcy nie jest tożsama z przyznaniem się to winy, jak zostało to zinterpretowane. Nie wskazałem, że kierowałem pojazdem w chwili popełnienia wykroczenia".

SKO zważyło, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Przytaczając treść art. 50 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 180 ze zm.), art. 129a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 988 ze zm.), dalej: p.r.d., art. 135 ust. 1 pkt 2 lit. a p.r.d., art. 135b ust. 1 p.r.d., art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p., art. 102 ust. 1c u.k.p., art. 102 ust. 1da u.k.p., art. 102 ust. 1e u.k.p., art. 108 § 1 k.p.a., art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy, SKO wskazało, że przedmiotowa decyzja jest następstwem ujawnienia przez organ kontroli ruchu drogowego (a nie przez starostę) zaistnienia przesłanki zatrzymania prawa jazdy, którą jest przekroczenie przez kierującego pojazdem dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Wydanie decyzji nie zostało przy tym pozostawione uznaniu organu administracji. Rozstrzygnięcie posiada charakter obligatoryjny. SKO stwierdziło, że w orzecznictwie sądowoadministracyjnym wskazuje się, iż przekroczenie przez kierującego pojazdem dopuszczalnej prędkości obowiązującej na terenie zabudowanym i przekazanie informacji o ujawnieniu ww. faktu przez funkcjonariusza Policji rodzi po stronie starosty obowiązek wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy. Ponadto organy administracji publicznej nie są uprawnione do badania, w jakich okolicznościach doszło do popełnienia wykroczenia ani okoliczności dotyczących sposobu pomiaru prędkości, czy rodzaju urządzeń do tego służących. Z woli ustawodawcy organ administracji publicznej opiera swoje rozstrzygnięcie na przekazanej mu informacji o zatrzymaniu prawa jazdy na podstawie art. 135 ust. 1 pkt 2 p.r.d. Tym samym organ, prowadzący postępowanie o zatrzymanie prawa jazdy w trybie art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p., nie może powoływać - ani z urzędu, ani na wniosek strony - dowodów na okoliczność potwierdzenia, czy też weryfikacji treści zawartych w informacji, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Poza tym SKO wskazało na uchwałę składu 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 1 lipca 2019 r., sygn. I OPS 3/18, w której Sąd wyjaśnił, że podstawę wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy w trybie art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p. w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy może stanowić wyłącznie informacja o ujawnieniu czynu, polegającego na kierowaniu pojazdem z przekroczeniem dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym, a ponadto, że prawomocne rozstrzygniecie w przedmiocie odpowiedzialności wykroczeniowej kierującego pojazdem za przekroczenie dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym nie stanowi zagadnienia wstępnego w rozumieniu art. 97 ust. 1 pkt 4 k.p.a. w postępowaniu w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy w trybie art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy.

SKO ustaliło, że 23 lipca 2021 r. kierujący pojazdem marki LAND ROVER w N. przekroczył w obszarze zabudowanym dozwoloną prędkość o 53 km/h, tj. popełnił czyn z art. 92a kodeksu wykroczeń. Informacja ta została przekazana Staroście Łaskiemu zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy i w świetle art. 76 § 1 k.p.a. jako dokument urzędowy stanowiący dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone, obligowała go do wydania, na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 i ust. 1c u.k.p., decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy bez obowiązku przeprowadzania własnego postępowania wyjaśniającego co do okoliczności, w jakich doszło do stwierdzenia popełnienia wykroczenia.

W odwołaniu od zaskarżonej decyzji kierujący pojazdem kwestionował ustalenia Głównego Inspektora Transportu Drogowego (dalej: GITD), co do osoby kierującej w dniu zdarzenia. Uważał, że wątpliwości w tej kwestii są niewyjaśnione, zatem brak jest podstaw do nałożenia na niego sankcji 3-miesięcznego zatrzymania prawa jazdy.

Według SKO zarzut ten jest bezzasadny. Znajdujące się w aktach sprawy zawiadomienie o przekroczeniu dozwolonej prędkości o 50 km/h w obszarze zabudowanym, nie budzi wątpliwości co do sprawcy wykroczenia. Jako kierującego w dniu zdarzenia samochodem wskazano jednoznacznie stronę. Jako dowód potwierdzający fakt popełnienia wykroczenia SKO przyjęło także znajdującą się w aktach sprawy kopię wniosku z 10 czerwca 2022 r. o ukaranie kierującego pojazdem, skierowanego do Sądu Rejonowego Nowym Targu przez GITD. W tym wniosku jako kierującego pojazdem wskazano jednoznacznie stronę. Z kserokopii tego wniosku wynika również, iż za popełnione wykroczenie nie nałożono na stronę mandatu karnego, mimo iż skarżący w odwołaniu podał o nałożeniu mandatu w wysokości 500 zł.

W odwołaniu od zaskarżonej decyzji strona powołała się na wyrok z 25 sierpnia 2021 r., sygn. akt II GKS 234/21, w którym NSA rozstrzygnął podobną sprawę, w ocenie skarżącego. W ocenie organu skarżący jednak nie zwrócił uwagi, że stan faktyczny sprawy, w której orzekał Sąd jest odmienny od występującego w niniejszej sprawie. W sprawie rozpoznawanej przez NSA informacja skierowana przez GITD do organu I instancji stwierdzała ujawnienie wykroczenia i skierowania wniosku do sądu powszechnego o ukaranie, nie wynikało z niej natomiast stwierdzenie, że to osoba, której dotyczyło postępowanie popełniła wykroczenie polegające na przekroczeniu w obszarze zabudowanym dozwolonej prędkości o więcej niż 50 km/h. Natomiast w niniejszej sprawie GITD wskazał jednoznacznie, że ujawniono naruszenie przepisów ruchu drogowego i skierowano wniosek o ukaranie strony z uwagi na to, że kierując pojazdem przekroczyła w obszarze zabudowanym dozwoloną prędkość o 53 km/h, popełniając czyn z art. 92a k.w.

SKO wspomniało, że decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy wydaje się na 3 miesiące (art. 102 ust. 1c u.k.p.), przy czym dla ustalenia początku okresu właściwa jest data zatrzymania prawa jazdy. Kierującemu pojazdem zatrzymano prawo jazdy elektronicznie. Zatem zgodnie z art. 102 ust. 1e u.k.p. początkiem okresu zatrzymania prawa jazdy jest w tym przypadku data wydania decyzji, a więc 30 czerwca 2022 r., zaś końcową datą będzie 30 września 2022 r.

W ocenie SKO zaskarżona decyzja jest zatem prawidłowa, a odnosząc się do zarzutów podniesionych w odwołaniu wyjaśniło, że skoro organy administracji orzekające w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy są związane ustaleniami organów kontroli ruchu drogowego, to nie ma możliwości prowadzenia w tym zakresie postępowania wyjaśniającego przez te organy. Ani starosta w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, ani SKO w postępowaniu odwoławczym nie mogą dokonywać własnych ustaleń, co do okoliczności stwierdzenia przekroczenia przez osobę kierującą pojazdem dozwolonej prędkości w obszarze zabudowanym. Ustalenia organu kontroli ruchu drogowego skarżący będzie mógł podważać jedynie w postępowaniu przed sądem powszechnym, do którego GITD wniósł wniosek o ukaranie.

SKO stwierdziło, że postępowanie wyjaśniające okoliczności popełnienia wykroczenia przeciwko przepisom ruchu drogowego prowadzone jest na podstawie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia przez wskazane w tym kodeksie organy, a ponadto nawet odmowa przyjęcia mandatu nie ma wpływu na możliwość zatrzymania prawa jazdy, gdyż jak wskazał NSA w uchwale z 1 lipca 2019 r., sygn. akt I OPS 3/18, prawomocne rozstrzygnięcie w przedmiocie odpowiedzialności wykroczeniowej kierującego pojazdem za przekroczenie dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym nie stanowi zagadnienia wstępnego w rozumieniu art. 97 ust. 1 pkt 4 k.p.a. w postępowaniu w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy w trybie art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy. Zatem jeżeli sprawa o naruszenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 4 lub 5, została skierowana do rozpoznania przez sąd lub organ orzekający o sprawie w postępowaniu dyscyplinarnym i nie zakończyła się prawomocnym rozstrzygnięciem w okresie 3 miesięcy od dnia zatrzymania dokumentu, a w przypadku, o którym mowa w ust. 1d, w okresie 6 miesięcy, podlega ono zwrotowi.

Skargę na powyższą decyzję SKO wniósł W. S., podnosząc m.in. że niezrozumiałe jest dla niego to, iż dowód na kierowanie pojazdem stanowi kopia wniosku o ukaranie skierowanego przez GITD do Sądu Rejonowego w Nowym Targu. Niezrozumiałe jest też dla skarżącego, w jaki sposób ww. organ wskazał jednoznacznie, iż kierował on pojazdem w chwili popełnienia wykroczenia. W uzasadnieniu decyzji SKO stwierdziło, iż ustalenia organu kontroli ruchu drogowego skarżący będzie mógł podważać jedynie w postępowaniu przed sądem powszechnym, do którego GITD wniósł wniosek o ukaranie. W rzeczonej sprawie skarżący złożył sprzeciw od wyroku nakazowego, sygn. akt II W 675/22, wydanego przez Sąd Rejonowy w Nowym Targu.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo SKO wskazało, że wśród dowodów wskazanych przez GITD we wniosku o ukaranie skarżącego, który został skierowany do Sądu Rejonowego w Nowym Targu, zostało wymienione, m.in. zdjęcie z fotoradaru oraz wizerunek twarzy przesłany przez Urząd Miejski w Łasku, świadczące o tym, iż to skarżący kierował pojazdem.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi ustalił, że w sprawie zarejestrowanej pod sygn. akt II W 675/22 zapadł wyrok nakazowy Sądu Rejonowego w Nowym Targu z 12 lipca 2022 r. w sprawie W. S., który został uznany za winnego zarzucanego mu czynu, polegającego na kierowaniu pojazdem z przekroczeniem dopuszczalnej prędkości na obszarze zabudowanym. Od wyroku nakazowego W. S. wniósł sprzeciw z 10 sierpnia 2022 r. (data wpływu sprzeciwu do Sądu Rejonowego w Nowym Targu). Termin rozpoznania sprzeciwu został wyznaczony na 17 stycznia 2023 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zważył, co następuje.

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, iż w myśl art. 175 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78 poz. 483), dalej: Konstytucja, sądy administracyjne razem z Sądem Najwyższym, sądami powszechnymi i sądami wojskowymi sprawują wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej. Stosownie zaś do art. 184 Konstytucji Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej, zaś zgodnie z art. 176 ust. 2 Konstytucji ustrój i właściwość sądów oraz postępowanie przed sądami określają ustawy. Zgodnie z art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2492 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości między innymi poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym zasadą jest, że kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd administracyjny zatem rozstrzygając sprawę dokonuje jej wcześniejszej oceny z punktu widzenia legalności, czyli zgodności postępowania administracyjnego oraz wydanego w nim aktu i zastosowania w nim przepisów pod kątem zgodności z prawem. W myśl art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 259), dalej: p.p.s.a., sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Stosownie do art. 3 § 2 pkt 1 p.p.s.a. kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne. Na podstawie art. 145 § 1 p.p.s.a. uwzględnienie skargi na decyzję lub postanowienie następuje w przypadku naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (pkt 1 lit. a), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (pkt 1 lit. b) lub innego naruszenia przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy (pkt 1 lit. c), a także w przypadku stwierdzenia przyczyn powodujących nieważność aktu lub wydanie go z naruszeniem prawa (pkt 2 i pkt 3). Wskazać również należy, że stosownie do art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Bezsporne jest, że 23 lipca 2021 r. GITD zatrzymał prawo jazdy strony na podstawie art. 135 ust. 1 pkt 2 lit. a p.r.d. w zw. z art. 50 ust. 1 lit. c u.t.d. (zatrzymanie wydanego w kraju prawa jazdy za pokwitowaniem w przypadku ujawnienia czynu polegającego na kierowaniu pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym), o czym poinformował starostę. Na skutek tej informacji starosta, na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p., wszczął postępowanie w sprawie zatrzymania prawa jazdy na okres trzech miesięcy. Postępowanie zakończył decyzją o zatrzymaniu prawa jazdy na okres trzech miesięcy od 30 czerwca 2022 r. do 30 września 2022 r., utrzymaną w mocy przez decyzję SKO.

Organ odwoławczy powołał się na art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p. i stwierdził, że podstawą wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy jest informacja podmiotu, który ujawnił kierowanie pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o 53 km/h, czyli więcej niż 50 km/h. Zatem po otrzymaniu informacji od GITD organ wydał ww. decyzję.

Zaskarżona decyzja została wydana na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p. Zgodnie z tą regulacją starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy, w przypadku gdy kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Czas, na który orzeka się o zatrzymaniu prawa jazdy, określa art. 102 ust. 1c u.k.p., stanowiąc, że decyzję wydaje się na okres trzech miesięcy, nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności. Jeżeli zaś w chwili wydawania decyzji prawo jazdy było już w posiadaniu starosty z innego tytułu, okres zatrzymania prawa jazdy liczy się od dnia wydania tej decyzji (art. 102 ust. 1e u.k.p.). Jak natomiast wynika z treści art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 541 ze zm.), podstawą wydania decyzji, o której mowa w m.in. w art. 102 ust. 1 pkt 4 i 5 u.k.p., jest informacja o zaistnieniu okoliczności, o których mowa w art. 102 ust. 1d lub art. 103 ust. 1 pkt 5 u.k.p. Informację o takim naruszeniu sporządza i niezwłocznie przekazuje staroście właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania kierującego pojazdem podmiot, który ujawnił popełnienie naruszenia (art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ww. ustawy).

Na tle tych regulacji w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjęto stanowisko, zaakceptowane następnie przez Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale siedmiu sędziów NSA z 1 lipca 2019 r., sygn. akt I OPS 3/18, o związanym charakterze decyzji wydawanej przez starostę na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p. Z brzmienia przepisu, zgodnie z którym starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy, wywiedziono, że organ ten jest zobligowany do wydania przedmiotowej decyzji, a rozstrzygnięcie to oraz jego zakres nie są pozostawione do uznania organu, który w związku z powyższym nie jest zobligowany i uprawniony do prowadzenia postępowania wyjaśniającego co do okoliczności będących podstawą sporządzenia informacji o ujawnieniu czynu polegającego na kierowaniu pojazdem z przekroczeniem dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym.

Należy jednak podnieść, że Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 13 grudnia 2022 r., sygn. akt K 4/21, po rozpoznaniu wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o zbadanie zgodności: art. 102 ust. 1 pkt 4 i 5, ust. 1c, ust. 1d i ust. 1da ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2020 r. poz. 1268 ze zm.) w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 541 ze zm.) z art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji - orzekł, że art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 541 ze zm.), rozumiany w ten sposób, że podstawę wydania decyzji, o której mowa w art. 102 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2021 r. poz. 1212 ze zm.), stanowi wyłącznie informacja organu kontroli ruchu drogowego o ujawnieniu popełnienia czynu opisanego w art. 135 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 988 ze zm.), jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Trybunał podzielił stanowisko prezentowane, m.in. przez Rzecznika Praw Obywatelskich, iż zasady demokratycznego państwa prawnego oraz bezpieczeństwa prawnego wymagają, by minimalny standard postępowania dowodowego przed organem administracji zapewniał stronie możliwość kształtowania swojej sytuacji prawnej, tak aby umożliwić jej kwestionowanie stwierdzenia naruszenia prawa, o którym mowa w art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p. Strona nie powinna być pozbawiona możliwości przedstawienia swoich racji w toku postępowania administracyjnego. Zwrócił uwagę, że jeśli w ramach tego postępowania strona kwestionuje fakt popełnienia naruszenia prawa, wątpliwości co do rzeczywistego przebiegu zdarzenia powinny być rozstrzygnięte zanim nałożona zostanie na nią sankcja.

Mając na uwadze powyższe, Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził konieczność uchylenia w oparciu o art. 145 § 1 pkt 1 lit. b w zw. z art. 135 p.p.s.a. wydanych w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy decyzji, tzn. zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.

W związku z wydanym przez Trybunał Konstytucyjnym orzeczeniem z 13 grudnia 2022 r., sygn. akt K 4/21, ziściła się przesłanka wznowienia postępowania administracyjnego, o której mowa w art. 145a § 1 k.p.a. Przepis ten stanowi bowiem, że dopuszcza się wznowienie postępowania również wtedy, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja.

Jak wykazano wyżej sytuacja taka niewątpliwie zaistniała w przedmiotowej sprawie. Zatem pomimo tego, że na dzień wydania zaskarżonej decyzji organom nie można skutecznie przypisać naruszenia przepisów postępowania, ani prawa materialnego, jakie zarzuca im skarżący, zaistnienie podstawy wznowieniowej z 145a § 1 k.p.a. po wydaniu zaskarżonej decyzji obligowało Sąd do wyeliminowania tej decyzji z obrotu prawnego w oparciu o art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.s.a.

Jak wskazano na wstępie zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.s.a. sąd administracyjny uwzględniając skargę na decyzję uchyla decyzję w całości albo w części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego.

Sąd w składzie orzekającym w niniejszej sprawie odnośnie wykładni wskazanego przepisu podziela prezentowane w orzecznictwie oraz w piśmiennictwie stanowisko, że pojęcie "naruszenia prawa", o którym mowa w art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.s.a., należy rozumieć w sposób zobiektywizowany, to jest w ten sposób, że samo wystąpienie jednej z przesłanek wznowienia postępowania jest równoznaczne z naruszeniem prawa i uzasadnia uchylenie decyzji (v. m.in. wyroki NSA z 31 stycznia 2007 r., sygn. akt I FSK 511/06 oraz z 11 kwietnia 2021 r., sygn. akt II OSK 591/11, wyrok WSA w Rzeszowie z 18 lipca 2008 r., sygn. akt II SA/Rz 958/07, wyrok WSA w Kielcach z 15 maja 2014 r., sygn. akt II SA/Ke 263/14). Nie musi być to zatem przesłanka wznowienia postępowania równoznaczna z naruszeniem prawa przez organ administracji publicznej. Odnotować należy, że w orzecznictwie wyrażane jest także stanowisko przeciwne, gdzie część składów orzekających przyjmuje, że uchylenie decyzji jest możliwe jedynie wówczas, gdy zaistnieje jedna z przesłanek wznowienia postępowania administracyjnego równoznaczna z naruszeniem prawa przez organ administracji publicznej (por. wyroki NSA z 12 maja 2005 r., sygn. akt FSK 2045/04, z 20 stycznia 2006 r., sygn. akt I FSK 518/05, z 17 listopada 2010 r., sygn. akt I OSK 96/10, z 6 listopada 2011 r., sygn. akt I GSK 284/09). Tego stanowiska Sąd orzekający w niniejszej sprawie nie podziela.

Wyjaśnienia wymaga, że przyjmując za własne pierwsze ze wskazanych wyżej stanowisk, Sąd uwzględnił szczególne realia przedmiotowej sprawy oraz przede wszystkim fakt, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, stwierdzające niekonstytucyjność przepisu, na podstawie którego wydano decyzję, mają bezpośredni wpływ na treść decyzji. Powinny zatem podlegać uwzględnieniu z urzędu przez sąd administracyjny nawet wówczas, gdy orzeczenie to zapadło po wydaniu zaskarżonej decyzji.

Sąd dostrzegł jednocześnie, że w rozpoznawanej sprawie skarżący zarówno na etapie postępowania administracyjnego, jak również sądowego do dnia rozprawy podnosił, że informacja GITD z 13 czerwca 2022 r. nie odzwierciedla stanu rzeczywistego i kwestionował, że faktycznie dopuścił się naruszenia prawa, polegającego na przekroczeniu prędkości o więcej niż 50 km/h na terenie zabudowanym. Obydwa organy pominęły zatem, że skarżący zakwestionował m.in. prawidłowość pomiaru prędkości. Sąd zauważa, że z art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p. wynika obowiązek wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy, ale tylko wtedy jeżeli prawidłowo ustalony stan faktyczny sprawy administracyjnej odpowiada hipotezie tej normy, czyli kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. W sytuacji kiedy kierujący pojazdem kwestionuje fakt popełnienia spornego wykroczenia, orzeczenie o zatrzymaniu prawa jazdy nie może być wydane jedynie w oparciu o przekazaną staroście informację Policji (v. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 stycznia 2023 r., sygn. akt II GSK 842/22).

Wymaga podkreślenia, że z informacji GITD wynika, że kierujący poruszał się z prędkością 103 km/h. Informacja przekazana staroście nie wskazuje jednak faktycznej, rzeczywistej prędkości poruszania się, bo nie uwzględnia błędu pomiaru, który zgodnie z § 21 pkt 2 lit. b rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 17 lutego 2014 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać przyrządy do pomiaru prędkości pojazdów w kontroli ruchu drogowego, oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1081) wynosi +/- 3% wartości mierzonej dla prędkości powyżej 100 km/h. Zatem w rozpatrywanym przypadku prędkość mierzona na drodze w obszarze zabudowanym ustalona na 103 km/h może zawierać błąd pomiaru o wartości +/- 3 (3 km/h), czyli zmierzona prędkość mogła wynosić (w zaokrągleniu) od 100 do 106 km/h. W tej sytuacji stwierdzić można, że nastąpiło przekroczenie dopuszczalnej prędkości o wartości od 50 do 56 km/h, ale brak jednoznacznej pewności, jaką dokładnie wartość miało przekroczenie.

W ocenie Sądu, w świetle treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 grudnia 2022 r., organ powinien mieć pewność przed wydaniem decyzji na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p., że doszło do przekroczenia prędkości o 53 km/h. W przeciwnym razie powinien podjąć czynności w kierunku ustalenia, czy można stwierdzić w sposób jednoznaczny, że przekroczenie nastąpiło. Skarżący poinformował organ, że w chwili zdarzenia nie kierował pojazdem. Kierujący pojazdem, który kwestionuje fakt popełnienia takiego naruszenia, ma możliwość dowodzić swoich racji w postępowaniu przed sądem powszechnym. Z akt sprawy wynika, że takie postępowanie zostało wszczęte, nie wiadomo jednak, czy zostało prawomocnie zakończone. Zatem dopiero poczynienie przez organ ustaleń w tym zakresie dawałoby mu podstawę do wydania decyzji w sprawie.

Ze względu na powyższe na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.s.a. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję organu I instancji. O zwrocie kosztów postępowania Sąd orzekł w punkcie 2 na podstawie art. 200 oraz art. 205 § 1 p.p.s.a.

Sąd rozpoznał niniejszą sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 15zzs⁴ ust. 3 ustawy COVID-19, zgodnie z którym przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, a nie można przeprowadzić rozprawy na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. Na posiedzeniu niejawnym w tych sprawach sąd orzeka w składzie trzech sędziów. W niniejszej sprawie, z uwagi na zagrożenie epidemiczne, zarządzeniem z 22 listopada 2022 r. wyznaczono termin rozprawy zdalnej zawiadamiając o tym strony. Następnie, w związku z brakiem oświadczenia skarżącego co do możliwości technicznych uczestniczenia w rozprawie zdalnej, Przewodniczący Wydziału zarządzeniem z 28 lutego 2023 r. skierował sprawę do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym.

eg