drukuj    zapisz    Powrót do listy

6145 Sprawy dyrektorów szkół 6411 Rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące gminy; skargi organów gminy na czynności nadzorcze, Oświata, Wojewoda, Oddalono skargę, II SA/Bk 607/21 - Wyrok WSA w Białymstoku z 2021-09-17, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Bk 607/21 - Wyrok WSA w Białymstoku

Data orzeczenia
2021-09-17 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2021-08-17
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku
Sędziowie
Barbara Romanczuk
Grażyna Gryglaszewska
Małgorzata Roleder /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6145 Sprawy dyrektorów szkół
6411 Rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące gminy; skargi organów gminy na czynności nadzorcze
Hasła tematyczne
Oświata
Skarżony organ
Wojewoda
Treść wyniku
Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2020 poz 910 art. 66 ust. 1 pkt 2
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe - tj
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Małgorzata Roleder (spr.), Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska,, asesor sądowy WSA Barbara Romanczuk, , po rozpoznaniu w Wydziale II na posiedzeniu niejawnym w dniu 17 września 2021 r. w trybie uproszczonym sprawy ze skargi Gminy S. na rozstrzygnięcia nadzorcze Wojewody P. z dnia [...] czerwca 2021 r. nr [...] w przedmiocie odwołania nauczyciela ze stanowiska oddala skargę

Uzasadnienie

Zarządzeniem z dnia 28 maja 2021 r. nr 194.2021, wydanym m.in. na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. 2020, poz. 910 ze zm.; dalej: "P.o."), Wójt Gminy S. (dalej: "Wójt") odwołał, z dniem wydania zarządzenia, bez wypowiedzenia, A. K. ze stanowiska dyrektora Szkoły Podstawowej im. [...] (dalej: "SP"). W uzasadnieniu zarządzenia Wójt wskazał na następujące powody wydania zarządzenia: 1) wprowadzenie w błąd instytucji reprezentujących obce państwo przez przekazanie nieprawdziwej informacji o zamiarze likwidacji szkoły i nauki języka mniejszości narodowej (tj. języka białoruskiego) na ternie gminy S., które doprowadziło do interwencji Ambasady Republiki Białoruś w RP, Ministerstwa Spraw Zagranicznych Departamentu Wschodniego, Białoruskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego w Polsce, Ministerstwa Edukacji i Nauki Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym oraz do możliwości wykorzystania tej informacji przez rząd białoruski do likwidacji na Białorusi szkół polskich i szkół, w których nauczany jest język polski; 2) brak reakcji na pisemne wezwanie Wójta do zaprzestania przekazywania nieprawdziwych informacji lub udokumentowanie ich prawdziwości oraz powiadomienie, wskutek powyższego wezwania, Państwowej Inspekcji Pracy w B. oraz P. Kuratora Oświaty o stosowanym przez Wójta mobbingu; 3) nadużycie stanowiska do celów prywatnych przez udział dziecka A. K., niebędącego uczniem szkoły w B., w wycieczce na Białoruś, która była dofinansowana ze środków budżetu gminy, co w ocenie Wójta wskazuje na działanie w celu osiągnięcia korzyści osobistej, o której mowa w art. 231 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. 2020 r., poz. 1444 ze. zm.).

Ponadto Wójt wskazał, że w wyniku przeprowadzonej kontroli w ramach nadzoru organu prowadzącego szkołę w zakresie spraw finansowych i administracyjnych, wykazano następujące nieprawidłowości: 1) rażące naruszenie § 17 ust. 12 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i przedszkoli (Dz.U. 2019 r., poz. 502; dalej: "rozporządzenie MEN z 2019 r.") przez wprowadzanie zmian do zatwierdzonego arkusza organizacji szkoły bez informowania o tym fakcie organu prowadzącego i bez zatwierdzenia tych zmian przez organ prowadzący, a także przez niezgodność między wypłaconymi wynagrodzeniami za przepracowane godziny ponadwymiarowe z zapisami w arkuszu organizacyjnym szkoły i z aneksami do arkusza zatwierdzonymi przez organ prowadzący oraz brak udokumentowania potwierdzenia przepracowanych godzin, za które pracownicy szkoły otrzymali wynagrodzenie; 2) rażące naruszenie § 4 i § 8 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. 2019, poz. 1464 ze zm.; dalej: "rozporządzenie MEN z 2017 r.") przez brak wpisów w księdze uczniów, zawierających adnotację dotyczącą daty ukończenia lub daty i przyczyny opuszczenia szkoły przez ucznia, przy czym dokumentacja zgromadzona w wersji papierowej nie odzwierciedla zapisów wprowadzonych przez szkołę do Systemu Informacji Oświatowej oraz przez brak pełnych zapisów w dwóch dziennikach lekcyjnych, prowadzonych dla każdego oddziału, a także brak odzwierciedlenia w tych dziennikach przeprowadzenia zajęć edukacyjnych zgodnie z rozporządzeniem MEN z 2017 r.; 3) naruszenie zasad gospodarności finansami publicznymi, określonych w art. 44 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. 2021 r., poz. 305; dalej: "u.f.p.") przez: niestosowanie zasad dokonywania zakupów poniżej kwoty 15.000 zł określonych w Regulaminie udzielania zamówień publicznych funkcjonującym w SP, polegające na braku sporządzania notatek z rozpoznania cen oraz badania rynku, co świadczy w ocenie Wójta o dokonywaniu wydatków w sposób niezapewniający zachowanie zasad celowości i oszczędności oraz uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów oraz przez dokonywanie wydatków ze środków Gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w gminie S. na 2020 r. niezgodnie z uchwałą Rady Gminy S. z dnia [...] maja 2020 r., nr [...], tzn. bez opracowania i wdrożenia Szkolnego Programu Profilaktyki; 4) naruszenie art. 4 ust. 2a i 2b ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 2021, poz. 869; dalej: "u.ppoż.") przez wprowadzenie do użytkowania instrukcji przeciwpożarowej dla szkoły w B., która nie została sporządzona zgodnie z ww. przepisami. Organ wskazał przy tym, że A. K. nie zapewnia uczniom i pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, zaś każdy kontakt pracowników urzędu gminy i próby doprowadzenia dokumentacji zgromadzonej w szkole do obowiązujących przepisów prawa traktuje ona jako atak na swoją osobę, utrudniając współpracę i właściwe sprawowanie nadzoru nad szkołą przez organ prowadzący szkołę.

Wobec powyższych uchybień i nieprawidłowości Wójt uznał, że dalsze pełnienie przez A. K. funkcji dyrektora SP zagraża istotnemu interesowi publicznemu, jakim jest należyte funkcjonowanie szkoły publicznej i spełnienie przez szkołę wszystkich funkcji wynikających z przepisów oświatowych, jak również finansowych, co uzasadnia odwołanie jej z tej funkcji w trybie art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o. Wójt wskazał przy tym, że w dniu [...] maja 2021 r. P. Kurator Oświaty (dalej: "Kurator") wydał negatywną opinię w sprawie odwołania A. K. ze stanowiska dyrektora SP, nie odnosząc się jednak w tej opinii do argumentacji przedstawionej przez Wójta, a podkreślając jedynie, że art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o. może dotyczyć przypadków szczególnie uzasadnionych. Wobec zatem braku merytorycznego ustosunkowania się przez Kuratora do przedstawionych zarzutów, Wójt uznał, że stanowisko Kuratora przyjął do wiadomości, jednakże wywodzi jak w uzasadnieniu przedmiotowego zarządzenia.

Rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] czerwca 2021 r. nr [...] Wojewoda P. (dalej: "Wojewoda") stwierdził, na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 2020, poz. 713 ze zm.; dalej: "u.s.g."), nieważność ww. zarządzenia Wójta, wskazując, że argumentacja przedstawiona w jego uzasadnieniu nie daje podstaw do przyjęcia, że w sprawie zaistniał przypadek szczególnie uzasadniony, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o., przez który rozumie się w orzecznictwie nieprawidłowości paraliżujące funkcjonowanie szkoły i jednocześnie uniemożliwiające dalsze pełnienie obowiązków osobie sprawującej funkcję dyrektora oraz rodzące konieczność natychmiastowego przerwania wykonywania tej funkcji z uwagi na zagrożenie dla interesu publicznego dalszego funkcjonowania szkoły. W ocenie organu nadzoru okoliczności powołane przez Wójta nie należą do nagłych i wyjątkowych, bowiem nie dotyczą one zdarzeń nadzwyczajnych, powodujących destabilizację w realizacji podstawowych funkcji szkoły. Odnosząc się kolejno do poszczególnych przyczyn odwołania A. K. ze stanowiska dyrektora SP, Wojewoda wskazał, że okoliczność przekazania przez nią nieprawdziwej informacji o zamiarze likwidacji SP nie miała charakteru nagłego, bowiem – jak wskazuje Wójt - interwencja Ministerstwa Spraw Zagranicznych Departamentu Wschodniego w tej sprawie miała miejsce cztery miesiące przed wydaniem zarządzenia, zaś skierowane przez Wójta do dyrektora SP w tej sprawie pismo, miało na celu podjęcie dialogu i wyjaśnienie zaistniałej sytuacji, w związku z czym brak jest podstaw do stwierdzenia, że zaistniałe okoliczności wymagały natychmiastowego zaprzestania przez A. K. pełnienia funkcji dyrektora SP. Ponadto Wojewoda podkreślił, że zaistnienie ww. okoliczności nie zostało w sprawie udowodnione. W odniesieniu zaś do pozostałych naruszeń wymienionych w uzasadnieniu zarządzenia, powołując się na orzecznictwo, Wojewoda, wskazał, że uchybienia w zakresie organizacji placówki, czy gospodarki finansowej nie mają charakteru, który pozwoliłby na uznanie, że wyczerpują one znamiona szczególnie uzasadnionego przypadku, w związku z czym, nawet jeśli są one ewidentne, to nie mogą stanowić podstawy do stwierdzenia, że zachodzi przypadek uniemożliwiający pozostawanie na stanowisku dyrektora szkoły. W ocenie Wojewody skorzystanie przez organ z możliwości wynikającej z art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o. byłoby usprawiedliwione wyłącznie takimi okolicznościami, które obiektywnie powodowałyby destabilizację szkoły pod względem dydaktycznym, wychowawczym, czy oświatowym, a jedną możliwością ich uniknięcia byłoby odwołanie dyrektora szkoły w trybie natychmiastowym w trakcie roku szkolnego. Organ nadzoru podkreślił przy tym, że Wójt nie wykazał w jaki sposób okoliczność pozostawania A. K. na stanowisku dyrektora SP destabilizuje funkcjonowanie szkoły w stopniu niedającym się pogodzić z interesem publicznym. Wskazał również, że fakt naruszenia przez dyrektora SP dyscypliny finansów publicznych nie został potwierdzony, ani orzeczeniem Komisji Orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, ani co najmniej zawiadomieniem rzecznika dyscypliny finansów publicznych o stwierdzonych naruszeniach. Organ nadzoru zreasumował zatem, że wskazane w kontrolowanym zarządzeniu nieprawidłowości w działaniach dyrektora SP, nie stanowiły szczególnie uzasadnionego przypadku w rozumieniu art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o., dodając przy tym, że nie stanowi takiej podstawy samo niewłaściwe lub nie do końca właściwe, wywiązywanie się z powierzonych obowiązków, czy kumulacja uchybień, które nie należały do uchybień o dużym ciężarze gatunkowym. Dodatkowo zaś Wojewoda odwołał się do negatywnej opinii Kuratora w kwestii odwołania A. K. ze stanowiska dyrektora SP, podkreślając, że Kurator pozytywnie ocenił jej pracę na ww. stanowisku, nie stwierdzając również nieprawidłowości i uchybień w trakcie kontroli doraźnej przeprowadzonej w SP w dniu [...] października 2019 r.

Skargę na ww. rozstrzygnięcie nadzorcze wniósł do sądu administracyjnego Wójt, zarzucając mu naruszenie:

1. Art. 91 ust. 5 u.s.g. w zw. z art. 61 § 1 i art. 9 i 10 k.p.a. polegające na nieprzeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego i uniemożliwieniu organowi czynnego udziału w postępowaniu, które to naruszenie miało znaczący wpływ na podjęte rozstrzygnięcie;

2. Art 91 ust. 1 u.s.g. w zw. z aut 66 ust 1 pkt 2 P.o., przez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, że organ nadzoru uprawniony jest do merytorycznej oceny okoliczności stanowiących podstawę wydania kwestionowanego zarządzenia, bez jednoczesnego uzasadnienia przyjętych tez i ocen argumentacji przedstawionych przez Wójta w uzasadnieniu kwestionowanego zarządzenia;

3. Art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o. w zw. z art 91 ust 3 i 5 u.s.g. i art. 107 § 3 k.p.a., przez nieuzasadnione i w konsekwencji dowolne przyjęcie, że w sprawie nie zachodzi uzasadniona podstawa do odwołania nauczyciela z funkcji kierowniczej;

4. Art. 91 ust. 3 i 5 u.s.g. w zw. z art. 107 § 3 k.p.a. przez nieuzasadnione odstąpienie od wskazania okoliczności znajdujących się w uzasadnieniu zarządzenia, jakim organ nadzoru odmówił wiarygodności - w szczególności w zakresie zdestabilizowania realizowania przez szkołę jej funkcji wskutek działań osoby piastującej stanowisko kierownicze i dowolne przyjęcie, że nie dowodzą one spełnienia przesłanki szczególnego przypadku, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o.;

5. Art. 91 ust. 1 u.s.g. przez jego zastosowanie polegające na nieuzasadnionym założeniu, że kwestionowany akt jest sprzeczny z prawem, a przez to nieważny, w sytuacji, w której sfera faktów podlegająca ocenie przez organ nadzoru, winna ograniczać się do elementów dotyczących czasu, miejsca i sposobu podjęcia zarządzenia, a ocena jego uzasadnienia - z uwagi na merytoryczny charakter aktu, winna była być poprzedzona odpowiednim postępowaniem wyjaśniającym, którego zaniechano i przez to rozstrzygnięcie nadzorcze wydano w sposób dowolny i sprzeczny z prawem;

6. Art. 85 i art. 91 ust. 1 u.s.g. w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz.U. 2019 r., poz. 1464), przez przyjęcie, że organ nadzoru uprawniony jest do oceny faktycznej przesłanek występujących w sprawie, w sytuacji, w której jedynym kryterium sprawowania przez Wojewodę nadzoru komunalnego jest kryterium legalności; w ocenie Wojewody naruszenie to doprowadziło do oceny przez Wojewodę ustalonego stanu faktycznego, do jakiej uprawniony jest jedynie sąd pracy.

Mając na uwadze powyższe, Wójt wniósł o uchylenie zaskarżonego rozstrzygnięcia nadzorczego. W uzasadnieniu skargi podzielił stanowisko przedstawione w uzasadnieniu zarządzenia, wskazując, że opisane tam zostały w sposób szczegółowy wszystkie zarzuty, które legły u podstaw zarządzenia.

W odpowiedzi na skargę, organ nadzoru wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia nadzorczego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem kontroli sądowej w rozpoznawanej sprawie jest rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody z dnia [...] czerwca 2021 r. nr [...], stwierdzające nieważność zarządzenia Wójta z dnia [...] maja 2021 r. nr [...] odwołującego z dniem wydania zarządzenia, bez wypowiedzenia, A. K. ze stanowiska dyrektora SP, w trybie art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o. Przepis ten stanowi, że organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce, w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.

U podłoża zaskarżonego aktu nadzoru padło stwierdzenie, że argumentacja przedstawiona w uzasadnieniu zarządzenia Wójta, nie daje podstaw do przyjęcia, że w sprawie zaistniał przypadek szczególnie uzasadniony, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o., bowiem opisane przez Wójta uchybienia nie należą do nagłych, nadzwyczajnych i destabilizujących funkcjonowanie SP, w stopniu uniemożliwiającym A. K. dalsze pełnienie obowiązków dyrektora. Z oceną taką sąd orzekający się w pełni zgadza, a także z konkluzją organu nadzoru, że naruszenie przez Wójta ww. przepisu miało charakter istotny, uzasadniający stwierdzenie nieważności przedmiotowego zarządzenia.

Wyjaśnić w tym miejscu należy, że zawarte w art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o. kryterium zaistnienia szczególnie uzasadnionego przypadku, nie zostało ani ustawowo zdefiniowane, ani też w jakikolwiek sposób normatywnie doprecyzowane np. (otwartym lub zamkniętym) katalogiem tego typu przypadków. W konsekwencji każdorazowe sięgnięcie przez organ prowadzący po ów przepis, wymaga dokonania indywidualnej oceny, czy określone działanie lub zaniechanie dyrektora szkoły, uniemożliwia jego dalsze pozostawanie na stanowisku. Zauważyć bowiem należy, że celem powyższej regulacji jest umożliwienie organowi prowadzącemu szkołę, natychmiastowe odsunięcie osoby pełniącej w szkole funkcję kierowniczą, od pracy na tym stanowisku, w trakcie roku szkolnego. W związku jednak z tym, że przepis ten stanowi wyjątek od zasady stabilności zatrudnienia, wprowadzając nadzwyczajny tryb odwołania osoby, której powierzono stanowisko kierownicze w szkole, niedopuszczalna jest jego wykładnia rozszerzająca, prowadząca do możliwości odwołania dyrektora z każdego powodu. Z tego też względu "przypadki szczególnie uzasadnione" są w orzecznictwie ujmowane wąsko, jako sytuacje, w których doszło do rażących uchybień, niepozwalających na dalsze zajmowanie stanowiska kierowniczego przez określonego nauczyciela, a więc sytuacje drastyczne, rażąco sprzeczne z celami powołania na to stanowisko oraz inne od tych, dla których przewidziany jest normalny tryb odwołania ze stanowiska, tj. z końcem roku szkolnego (por. m.in. wyroki NSA: z 7 maja 2015 r., I OSK 2987/14, z 6 sierpnia 2015 r., I OSK 901/15 oraz z 25 listopada 2015 r., I OSK 1942/15, dostępne w internetowej Centralnej Bazie Orzeczeń i Informacji o Sprawach NSA pod adresem http://orzeczenia.nsa.gov.pl, zwanej dalej: "CBOSA"). Przesłanka z art. 66 ust. 1 pkt. 2 P.o. dotyczy sytuacji, w których nie jest możliwe pełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej, a konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności zachodzi ze względu na zagrożenie interesu publicznego, bowiem naruszenie, którego się dopuściła jest na tyle istotne, że nie pozwala na dalsze wykonywanie przez nią obowiązków kierowniczych, ze względu np. możliwość destabilizacji funkcjonowania szkoły, a więc realizacji przez nią funkcji dydaktycznej, wychowawczej i oświatowej. Celem komentowanego przepisu jest zatem położenie kresu sytuacji drastycznie szkodzącej dobru kierowanej jednostki i jej uczniów (por. m.in. wyrok WSA we Wrocławiu z 10 sierpnia 2021 r., IV SA/Wr 468/20, CBOSA). Warto przy tym dodać, że okoliczności uzasadniające odwołanie ze stanowiska na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o. nie muszą być zawinione przez nauczyciela - wystarczy, że zachodzi obiektywna przyczyna całkowicie uniemożliwiająca dalsze sprawowanie przez niego funkcji kierowniczej. W orzecznictwie za przyczyny szczególnie uzasadnione uznano m.in.: błędy organizacyjne, które postawiły placówkę w stan zagrożenia likwidacją (por. wyrok WSA w Gliwicach z 17 czerwca 2014 r., IV SA/Gl 970/13, CBOSA); notoryczne nieregulowanie zobowiązań finansowych szkoły (por. wyrok WSA w Rzeszowie z 10 maja 2006 r., II SA/Rz 624/05, CBOSA), czy długotrwałą chorobę uniemożliwiającą wykonywanie funkcji kierowniczej, która negatywnie wpływa na szkołę powodując jej dezorganizację (por. wyrok NSA z 4 października 2017 r., I OSK 365/17, CBOSA). W każdym razie chodzi o takie okoliczności, w wyniku których nie ulega wątpliwości, że dyrektor utracił zdolność wykonywania powierzonej mu funkcji, czy to z przyczyn od niego niezależnych, czy też z przyczyn etycznych lub rażącej niekompetencji w realizacji spoczywających na nim obowiązków.

Słusznie zwrócił przy tym uwagę Wojewoda, że szczególnie uzasadnione przypadki to takie, które powodują, że nie można czekać z odwołaniem nauczyciela ze stanowiska kierowniczego, co oznacza, że decyzja o pozbawieniu nauczyciela funkcji kierowniczej powinna być podjęta natychmiast. Odwołanie w trybie art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o., powinno być zatem niezwłoczne w stosunku do zdarzeń lub okoliczności je uzasadniających (por. ww. wyrok WSA we Wrocławiu, IV SA/Wr 468/20). Trudno zatem nie przyznać racji organowi nadzoru, że skoro opisane w uzasadnieniu zarządzenia, działanie dyrektora SP, mające polegać na wprowadzeniu w błąd instytucji reprezentujących Republikę Białoruś w Polsce, co do kwestii dalszego funkcjonowania SP i nauczania w niej języka białoruskiego, spotkało się w dniu [...] lutego 2021 r. z telefoniczną interwencją Dyrektora Departamentu Wschodniego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, zaś o odwołaniu dyrektora SP Wójt zdecydował dopiero w czerwcu 2021 r., to okoliczność ta nie może być uznana za sytuację nagłą, powodującą natychmiastową konieczność odwołania dyrektora SP. Skoro bowiem organ prowadzący nie zdecydował o odwołaniu natychmiast po ww. interwencji, a reakcją Wójta na ww. zachowanie dyrektora SP, było jedynie pisemne wezwanie go do zaprzestania przekazywania nieprawdziwych informacji lub udokumentowania ich prawdziwości, oznacza to, że Wójt nie uznawał wówczas ww. zachowania dyrektora SP, za uniemożliwiające mu dalsze sprawowanie funkcji kierowniczej. Z uzasadnienia zarządzenia nie wynika przy tym, aby to ewentualny brak zastosowania się przez dyrektora SP do owego wezwania, stanowił asumpt do zdecydowania przez Wójta o jego odwołaniu z funkcji kierowniczej. Co więcej, w uzasadnieniu nie wskazano również, na czym konkretnie miały polegać działania dyrektora SP, zarówno te podjęte przed jego pisemnym wezwaniem do ich zaprzestania, jak i te, których dyrektor SP miał dopuszczać się po jego otrzymaniu. Na marginesie należy przy tym zauważyć, że do szczególnie uzasadnionych przypadków, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o. nie można zaliczyć okoliczności zawiadomienia przez dyrektora SP właściwych organów o stosowanym przez organ nadzoru mobbingu. Jak wskazuje się bowiem w orzecznictwie, niewłaściwie układająca się współpraca organu prowadzącego z dyrektorem szkoły, nie może stanowić przesłanki do odwołania dyrektora ze stanowiska w trybie art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o. (por. m.in. ww. wyrok WSA we Wrocławiu, IV SA/Wr 468/20, a także wyrok NSA z 23 października 2018 r., I OSK 2137/18; wyrok WSA w Opolu z 25 października 2018 r., SA/Op 333/18, wyrok NSA z 23 września 2005 r., I OSK 91/05, wyrok NSA z 25 lutego 2011 r., I OSK 2018/10 – CBOSA). Tryb ten nie służy również wymianie kierownictwa placówki edukacyjnej (por. m.in.: wyrok WSA w Poznaniu z 14 kwietnia 2021 r., II SA/Po 859/20, CBOSA).

Okolicznością uzasadniającą sięgnięcie przez Wójta po regulację z art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o. nie jest również subiektywne posądzenie dyrektora SP o popełnienie czynu zabronionego z art. 231 k.k., bowiem fakt wypełnienia przez dyrektora SP znamion przestępstwa, powinien być wykazany we właściwym trybie uregulowanym w k.p.k. Trybu tego nie może zastąpić postępowanie prowadzone na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o. (por. wyrok NSA z 15 czerwca 2021 r., III OSK 3173/21, CBOSA). Co więcej, ani z uzasadnienia zarządzenia, ani też z materiału dowodowego sprawy nie wynika, aby dyrektor SP posiadał status podejrzanego lub oskarżonego o popełnienie ww. czynu zabronionego, bądź aby przeciwko niemu organy ścigania prowadziły jakiekolwiek czynności wyjaśniające. Ponadto organ prowadzący nie wykazał związku przyczynowego między udziałem dziecka dyrektora SP w wycieczce dofinansowanej ze środków budżetu gminy, a brakiem możliwości dalszego sprawowania przez dyrektora SP funkcji kierowniczej oraz nie wyjaśnił w jaki sposób okoliczność ta miałaby wpłynąć na destabilizację działalności SP. Wątpliwości sądu budzi również nagłość ww. okoliczności, bowiem, jak wskazał Wójt w motywach zarządzenia - powziął on wiedzę o niej dnia [...] kwietnia 2021 r., a więc niemalże 2 miesiące przed wydaniem zarządzenia. Trudno zatem uznać, aby odwołanie dyrektora SP z ww. powodu, stanowiło natychmiastową reakcję organu prowadzącego.

Rację ma również Wojewoda kiedy twierdzi, że ewentualne uchybienia w zakresie prowadzenia gospodarki finansowej i organizacyjnej SP, nie mają charakteru uzasadniającego sięgnięcie po art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o. Jak wskazuje się bowiem w orzecznictwie, kwestie o charakterze finansowym nie są w żaden sposób związane z funkcją dydaktyczną, wychowawczą czy też opiekuńczą szkoły kierowanej przez odwołanego dyrektora (por. wyrok WSA w Olsztynie z 26 stycznia 2021 r., II SA/Ol 852/20, CBOSA), a także, że sięgnięcie po art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o., nie może nastąpić z przyczyn wymienionych w pkt 1 lit. b tego artykułu, tj. w przypadku negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonywania zadań w zakresie działalności finansowej i administracyjnej (por. m.in. wyrok NSA z 26 maja 2021 r., III OSK 1655/21, CBOSA, a także orzeczenia powołane na str. 6 uzasadnienia zaskarżonego aktu nadzoru). Sąd podziela w tym względzie stanowisko organu nadzoru, szeroko umotywowane w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia nadzorczego, a także poglądy orzecznicze tam przywołane. Nie ulega przy tym wątpliwości, że wymienione przez Wójta uchybienia, polegające na naruszeniu: zapisów aktów wykonawczych P.o., zasady gospodarności finansami publicznymi oraz norm u.ppoż, stwierdzone zostały wskutek wykonywania przez Wójta nadzoru nad działalnością szkoły w zakresie spraw finansowych i administracyjnych. W treści zarządzenia wskazano bowiem wprost, że stwierdzono je na skutek kontroli przeprowadzonej na podstawie art. 57 ust. 1-3 P.o. Dodać przy tym należy, że wedle art. 58 zd. 1 P.o. organ prowadzący, a w zakresie działalności dydaktyczno-wychowawczej i opiekuńczej również organ sprawujący nadzór pedagogiczny, mogą ingerować w działalność szkoły lub placówki wyłącznie w zakresie i na zasadach określonych w P.o. Do wykonywania nadzoru, o którym mowa w art. 57 ust. 1 P.o., stosuje się zaś odpowiednio art. 55 ust. 3 pkt 1 i 2 oraz ust. 4-6 tej ustawy, o czym stanowi art. 57 ust. 3 P.o. Do likwidacji uchybień stwierdzonych wskutek nadzoru sprawowanego w zakresie spraw finansowych i administracyjnych, przewidziany jest zatem odrębny tryb, zaś ewentualne odwołanie nauczyciela ze stanowiska kierowniczego bez wypowiedzenia w razie ustalenia negatywnej oceny pracy, lub negatywnej oceny wykonywania zadań wymienionych w art. 57 ust. 2 P.o. w trybie określonym przepisami w sprawie oceny pracy nauczycieli, następuje na zasadzie art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. b. P.o., a nie w trybie art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o., stanowiącym podstawę przedmiotowego zarządzenia.

Końcowo zwrócić przy tym należy uwagę na negatywną opinię P.ego Kuratora Oświaty w sprawie odwołania dyrektora SP w trybie natychmiastowym, która jakkolwiek nie ma charakteru wiążącego, to jednak winna ona była stanowić dla Wójta motywację do powtórnego przeanalizowania okoliczności powołanych przez niego w podstawie faktycznej wydanego aktu, a także do przekonywującego umotywowania lub udokumentowania przesłanek, przemawiających w jego ocenie za odwołaniem dyrektora SP (por. m.in. wyrok WSA we Wrocławiu z 28 stycznia 2021 r., IV SA/Wr 390/20, CBOSA). Podkreślić przy tym należy, że odwołanie dyrektora szkoły ze stanowiska w trybie natychmiastowym jest fakultatywne i oparte na uznaniu, które nie może być dowolne i nieuzasadnione. Uznanie nie oznacza bowiem arbitralności, gdyż na organie prowadzącym ciąży obowiązek wskazania przyczyn odwołania dyrektora w omawianym trybie i wyczerpujące uargumentowane trafności i zasadności podjętego rozstrzygnięcia, które w kontrolowanej sprawie okazało się niewystarczające do zastosowania art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o., o czym słusznie stwierdził organ nadzoru wydając zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze.

Odnosząc się do zarzutów skargi zauważyć należy, że wbrew twierdzeniu Wójta, sprawowanie przez Wojewodę nadzoru nad działalnością gminną, obejmuje wszelkie czynności, które mieszczą się w ramach badania zgodności z prawem aktu poddanego nadzorowi. Zgodnie bowiem z art. 91 ust. 1 zd. 1 u.s.g. zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem jest nieważne. Jakkolwiek przesłanka sprzeczności z prawem, warunkująca sankcję nieważności, jest pojęciem nieostrym, to w orzecznictwie jednolicie przyjmuje się, że chodzi tu o sprzeczność oczywistą, bezpośrednią i wyraźną, wynikającą wprost z treści przepisu prawa (por. wyrok NSA z 15 czerwca 2021 r., III OSK 3457/21, Lex nr 3188042). Do kategorii istotnych naruszeń prawa zaliczyć należy zatem naruszenia znaczące, wpływające na treść aktu i dotyczące meritum sprawy, jak np. naruszenie przepisów wyznaczających kompetencje do podejmowania poszczególnych aktów prawa, przepisów stanowiących ich podstawę prawną, przepisów ustrojowych, przepisów prawa materialnego - przez wadliwą ich wykładnię - oraz przepisów regulujących procedurę ich podejmowania. Z kolei za nieistotne naruszenia prawa, zarówno w orzecznictwie jak i w doktrynie, uznaje się naruszenia drobne, niedotyczące istoty zagadnienia, a zatem takie jak błąd lub nieścisłość prawna – a więc niemające wpływu na materialną treść aktu prawnego (por. m.in. wyrok WSA w Rzeszowie z 6 lipca 2021 r., II SA/Rz 210/21, CBOSA).

Treść art. 91 ust. 3 u.s.g. określa elementy, które powinno zawierać uzasadnienie rozstrzygnięcia nadzorczego; są to uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o dopuszczalności wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Zamieszczenie w uzasadnieniu rozstrzygnięcia nadzorczego, wyczerpującego i prawidłowego uzasadnienia faktycznego i prawnego, jest zatem ustawowym obowiązkiem organu nadzoru, który waży o jego akceptacji przez sąd administracyjny (por. wyrok NSA z 29 lipca 2005 r., IV SA/ Wa 995/05, Lex nr 190588). Kontrola sądowa zaskarżonego rozstrzygnięcia nadzorczego wykazała, że zostało ono wydane zgodnie z prawem. W jego uzasadnieniu wykazano bowiem istotne naruszenie prawa, tj. art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o., którego dopuścił się Wójt wydając ww. zarządzenie. Konieczność sporządzenia przez organ nadzoru szczegółowego uzasadnienia wydanego aktu, obligowała go z kolei do przeprowadzenia wyczerpującego wywodu prawnego mającego na celu uargumentowanie stwierdzonej nieważności. To zaś uzasadnia dokonaną przez ten organ ocenę przesłanek, mających – zdaniem Wójta - uzasadniać, sięgnięcie po ów wyjątkowy tryb natychmiastowego odwołania nauczyciela z funkcji kierowniczej. Bez dokonania oceny powołanych w zarządzeniu przyczyn odwołania dyrektora SP, w kontekście brzmienia art. 66 ust. 1 pkt 2 P.o., nadzór sprawowany przez Wojewodę byłby w istocie iluzoryczny. Dodać przy tym należy, że ww. uprawnień Wojewody nie wyłącza okoliczność poddania zarządzenia Wójta merytorycznej weryfikacji przez sąd pracy, który jest właściwy jedynie w sprawach dotyczących stosunku pracy i nie sprawuje nadzoru nad działalnością gminną, który leży w kompetencjach Wojewody.

W konsekwencji, przeprowadzona przez sąd kontrola zaskarżonego aktu nadzoru wykazała, że odpowiada on prawu, a prowadzący je organ nie naruszył przepisów postępowania. Wbrew pierwszemu z podniesionych zarzutów skargi, Wojewoda zawiadomił bowiem Wójta o wszczęciu postępowania nadzorczego, umożliwiając mu tym samym udział w postępowaniu, zaś sama tylko okoliczność wydania zaskarżonego aktu piątego dnia od chwili zawiadomienia Wójta o wszczęciu postępowania, nie stanowi o naruszeniu powołanych przez skarżącego przepisów proceduralnych, lecz świadczy o szybkim i sprawnym działaniu organu nadzoru. Co więcej, organ skarżący nie wykazał, aby powołane przez niego naruszenia przepisów procesowych miały jakikolwiek wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Pozostałe zarzuty, w ocenie sądu, mają w istocie charakter polemiczny z argumentacją organu nadzoru, zawartą w zaskarżonym rozstrzygnięciu, w związku z czym nie mogły one przynieść oczekiwanego przez stronę skarżącą skutku.

Mając na uwadze powyższe sąd stwierdził, że zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze odpowiada prawu, w związku z czym skargę oddalono na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.), o czym orzeczono w sentencji wyroku.



Powered by SoftProdukt