Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dorota Pędziwilk-Moskal (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Jacek Kuza, Sędzia WSA Beata Ziomek, Protokolant Starszy sekretarz sądowy Joanna Dziopa, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 lutego 2016 r. sprawy ze skargi P. D. na postanowienie Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej z dnia [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie zmiany kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej oddala skargę.

Postanowieniem z dnia [...] Wojewódzka Komisja Lekarska, po rozpatrzeniu zażalenia P. D. w sprawie odmowy - przez Powiatową Komisję Lekarską - wszczęcia z urzędu postępowania zmieniającego kategorię zdolności do czynnej służby wojskowej, utrzymała w mocy postanowienie Powiatowej Komisji Lekarskiej z dnia [...] i odmówiła wszczęcia z urzędu postępowania w sprawie wskazując, że nie została spełniona - zawarta w art. 28 ust. 4d ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (j.t. Dz. U. z 2015r., poz. 827) - przesłanka umożliwiająca wszczęcie postępowania.

W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia organ podał, że po stawieniu się P. D. przed Rejonową Komisją Lekarską, orzeczeniem z dnia 4 kwietnia 1998r. poborowy został uznany za niezdolnego do służby wojskowej w czasie pokoju i zaliczony do kategorii "D". Stwierdzone wówczas schorzenia to nerwica znacznie upośledzającą zdolności adaptacyjne, osobowość nieprawidłowa nieznacznie upośledzającą zdolności adaptacyjne oraz blizna po operacji wyrostka robaczkowego – które kwalifikowały P. D., według § 3 pkt 1, § 67 pkt 2 i § 69 pkt 1 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 czerwca 1992r. w sprawie zasad określania zdolności do czynnej służby wojskowej oraz właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach (Dz. U. nr 57, poz. 278 ze zm.). Analizując zgromadzoną dokumentację organ stwierdził, że Rejonowa Komisja Lekarska poddała P. D. badaniom lekarskim oraz wywiadowi lekarskiemu, przy czym wzięto pod uwagę wszystkie stwierdzone wówczas schorzenia, jak i również te wynikające z dostarczonej dokumentacji medycznej, obejmującej leczenie specjalistyczne na Oddziale Neurologicznym Szpitala Klinicznego (karta informacyjna wystawiona w dniu 12 marca 1996r. nr ks. gł. 2666/96). Tym samym organ I instancji dopełnił ciążącego na nim obowiązku wynikającego z § 2 ww. rozporządzenia. Odnosząc się do zarzutu zażalenia co do aktualności ww. dokumentacji medycznej organ wskazał, że w dniu stawienia się przed komisją poborowy nie posiadał aktualnej dokumentacji medycznej z przebiegu leczenia specjalistycznego – która to dokumentacja mogłaby ewentualnie dowieść, że nastąpiło wyleczenie lub istotna poprawa jego stanu zdrowia. Tym samym Rejonowa Komisja Lekarska prawidłowo oceniła posiadany materiał dowodowy. Ponadto, po odebraniu ww. orzeczenia P. D. nie skorzystał z przysługującego mu prawa do wniesienia odwołania.

Ze względu na powyższe, organ II instancji nie znalazł podstaw do podważenia diagnozy, poprzedzonej specjalistycznymi badaniami lekarskimi na Oddziale Neurologicznym Szpitala Klinicznego, w której to stwierdzono następujące rozpoznanie: "Obs. quo ad epi negativa. Personalitas immatura. Reactio neurotica".

Odnosząc się do wniosku o powołanie biegłego celem wydania opinii w przedmiocie treści ww. dokumentacji leczenia specjalistycznego organ wskazał, że wniosek nie podlega uwzględnieniu, gdyż dokumentacja orzecznicza Rejonowej Komisji Lekarskiej , zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej dla organów powiatu, była przechowywana przez okres 5 lat (kategoria B-5), a po upływie tego okresu została zniszczona.

Uwzględniając powyższe oraz mając na uwadze, że art. 28 ust. 4d ww. ustawy umożliwia nadzwyczajną, dokonywaną poza zwykłym trybem instancyjnym, weryfikację decyzji ostatecznych i odnosi się wyłącznie do określonych w nim decyzji powiatowych komisji lekarskich oraz wskazuje konkretne materialnoprawne warunki zmiany takich decyzji ostatecznych (bez zaistnienia których jego zastosowanie nie może mieć miejsca) - Wojewódzka Komisja Lekarska w Kielcach podzieliła stanowisko organu I instancji o odmowie wszczęcia z urzędu postępowania zmieniającego kategorię zdolności do czynnej służby wojskowej.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach wniósł P. D., zarzucając postanowieniu organu II instancji naruszenie:

art. 28 ust. 4d ww. ustawy w zw. z art. 149 § 3 oraz art. 61a § 1 K.p.a. – poprzez uznanie, że w sprawie nie zachodzi przesłanka wszczęcia z urzędu postępowania w sprawie zmiany kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej i w konsekwencji poprzez odmowę wszczęcia tegoż postępowania,

- art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 i art. 107 § 3 w zw. z art. 124 § 2 i art. 126 K.p.a. – poprzez rozpatrzenie sprawy skarżącego w oparciu o niekompletny materiał dowodowy (w szczególności z pominięciem dokumentacji pobytu skarżącego w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSW w Warszawie) i w związku z tym przyjęcie stanu faktycznego niezgodnego z rzeczywistym.

Mając na uwadze powyższe skarżący wniósł o uchylenie wydanych w niniejszej sprawie postanowień organów obu instancji, zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania oraz przeprowadzenie dowodu uzupełniającego z załączonej do skargi dokumentacji medycznej z pobytu w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSW w Warszawie.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia. Organ wyjaśnił przy tym, że dostarczona przy skardze dokumentacja potwierdza wcześniejsze ustalenia o tym, że w wyniku wznowienia mogłoby zapaść postanowienie odpowiadające treścią dotychczasowemu. Ponadto w niniejszej sprawie nie stwierdzono naruszenia prawa w sposób, który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy przy wydawaniu orzeczenia.

W piśmie procesowym z dnia 3 lutego 2016r. P. D. zarzucił organowi brak szczegółowej polemiki z twierdzeniami skargi. W tym zakresie, odnosząc się do zakwestionowania twierdzeń skarżącego o tym, że badanie poborowego miało przebieg standardowy, wskazano że na str. 2 postanowienia Powiatowej Komisji Lekarskiej z 30 czerwca 2015r. (ostatni akapit) organ I instancji wprost przyznał, że Rejonowa Komisja Lekarska przeprowadziła "wywiad i standardowe badanie fizykalne oceniające aktualny stan zdrowia" skarżącego. Ponadto Komisja "poddała analizie dostarczoną dokumentację leczenia specjalistycznego". Z powyższego wynika, że organ potwierdził standardowy przebieg badania i oparł się w szczególności na dokumentacji medycznej skarżącego. Ponadto organ wywodzi, że orzeczenie Komisji zostało wydane na podstawie aktualnych informacji o stanie zdrowia poborowego, w żadnym zakresie nie odnosząc się do argumentacji skargi dotyczącej upływu czasu (przedmiotowa dokumentacja obrazowała stan zdrowia skarżącego w marcu 1996r., a zatem dwa lata przed wydaniem orzeczenia przez Komisję). Zdaniem organu Komisja dysponowała niezbędnym materiałem dowodowym do wydania orzeczenia o wskazanej treści o zaliczeniu poborowego do kategorii "D", jednakże wskazując na powyższe w żadnym stopniu nie odniesiono się do argumentacji skarżącego analizującej treść tej dokumentacji. W tym zakresie skarżący podniósł, że argumenty dotyczące czasu sporządzenia i treści dokumentacji medycznej przedstawiał również na etapie postępowania administracyjnego – jednakże nie doczekały się one stosownej analizy w spornych orzeczeniach. Tym samym niezrozumiałe i zarazem gołosłowne są, zdaniem strony, zawarte w odpowiedzi na skargę twierdzenia o zgodności tych orzeczeń z powołanymi w skardze art. 107 § 3 w zw. z art. 124 § 2 i art. 126 K.p.a. Nie jest również jasne, z jakich powodów organ uznaje, że załączona do skargi dokumentacja medyczna potwierdza wcześniejsze ustalenia organów w sprawie, zwłaszcza, że nie odniesiono się do twierdzeń skargi dotyczących wniosków płynących z tej dokumentacji, w tym zwłaszcza w kontekście jej aktualności na dzień wydania orzeczenia przez Komisję Lekarską. Skarżący zakwestionował także stanowisko organu o nadzwyczajnym charakterze postępowania określonego w art. 28 ust. 4d ww. ustawy – które nie znajduje oparcia w treści tego przepisu oraz orzecznictwie sądów administracyjnych.

Na rozprawie sądowej w dniu 25 lutego 2016r. skarżący popierając skargę dodał, że podczas badania w 1998r. komisja powinna przeprowadzić dokładniejsze badania stanu zdrowia, ponieważ dokumentacja medyczna pochodziła sprzed dwóch lat. Oświadczył, że nie odwoływał się od decyzji z 4 marca 1998r., ponieważ wtedy się uczył i pod wpływem rodziców uznał, że lepiej się uczyć niż iść do wojska. Podjął działania co do zmiany kategorii z uwagi na starania o pracę, a pracodawcy biorą pod uwagę posiadaną kategorię.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30.08.2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012r. poz. 270 ze zm.), zwanej dalej ustawą P.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Stosownie do art. 133 § 1 ustawy P.p.s.a. sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy. Podstawą zatem orzekania w postępowaniu sądowadministracyjnym jest materiał dowodowy zgromadzony w sprawie w toku postępowania administracyjnego prowadzonego przez właściwe organy w danej sprawie. W konsekwencji sąd administracyjny nie dokonuje własnych ustaleń faktycznych w danej sprawie administracyjnej, a jedynie bada, czy ustalenia faktyczne dokonane przez organy administracji publicznej, których decyzje (postanowienia) zostały zaskarżone odpowiadają prawu (por. wyrok NSA z dnia 23.01.2007r., sygn. akt II FSK 72/06, ONSA WSA 2008, nr 2, poz. 31, uchwała NSA wydana w pełnym składzie z dnia 26.10.2009r., sygn. akt I OPS 10/09, ONSA WSA 2010, Nr 1, poz.1, s.29 uzasadnienia). Wymaga podkreślenia, że sąd administracyjny jest sądem kasacyjnym, orzekającym o zgodności albo niezgodności z prawem aktu lub czynności organu administracji. Oznacza to, że sąd administracyjny nie rozstrzyga merytorycznie o zgłoszonych przez stronę żądaniach, a jedynie w przypadku stwierdzenia, iż zaskarżony akt został wydany z naruszeniem prawa, o którym mowa w art. 145 P.p.s.a. uchyla go lub stwierdza jego nieważność. Z kolei stosownie do art. 134 ustawy P.p.s.a. sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną.

Dokonując tak rozumianej oceny legalności zaskarżonego postanowienia Sąd nie dopatrzył się naruszeń prawa skutkujących koniecznością wyeliminowania tego rozstrzygnięcia z obrotu prawnego.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że stosownie do art. 61 § 1 K.p.a. postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Przepis ten nie określa jednak, który z tych sposobów wszczęcia postępowania znajduje zastosowanie w konkretnej sprawie indywidualnej. Dlatego też ustalenie sposobu wszczęcia postępowania w określonej sprawie rozstrzyganej decyzją administracyjną wymaga odwołania się do przepisów prawa materialnego.

W sprawie niniejszej takim przepisem jest art. 28 ust. 4 d ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (j.t. Dz. U. z 2015r., poz. 827), zgodnie z którym wobec osób, dla których ustalono kategorię zdolności do czynnej służby wojskowej D lub E, przewodniczący powiatowej komisji lekarskiej wszczyna z urzędu postępowanie w sprawie zmiany kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej, jeżeli ostateczne orzeczenie o stopniu zdolności tych osób do czynnej służby wojskowej zostało wydane z naruszeniem przepisów prawa. O wszczęciu tego postępowania powiadamia się wojskowego komendanta uzupełnień oraz osobę, wobec której orzeczona została kategoria zdolności do czynnej służby wojskowej D lub E.

Z mocy tego przepisu przewodniczący powiatowej komisji lekarskiej uprawniony jest do wszczęcia z urzędu postępowania nadzwyczajnego zmierzającego do weryfikacji orzeczenia o stopniu zdolności do służby wojskowej ustalającego kategorię zdolności do czynnej służby wojskowej D lub E, jeżeli wydane zostało z naruszeniem przepisów prawa. Należy podkreślić, że jest to szczególna podstawa weryfikacji takiego orzeczenia. Postępowanie w tym przedmiocie winno być uruchamiane z urzędu przez przewodniczącego takiej komisji. Nie wyklucza to złożenia wniosku przez zainteresowanego, co nie oznacza jednak, że z chwilą jego złożenia dochodzi automatycznie do wszczęcia postępowania nadzwyczajnego. Jak wynika bowiem z treści art. 28 ust. 4 d ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej przewodniczący powiatowej komisji lekarskiej dokonuje weryfikacji wcześniejszego orzeczenia po wszczęciu z urzędu postępowania jedynie wówczas, gdy stwierdzi wydanie go z naruszeniem prawa. Ustawodawca nakłada zatem na organ administracji obowiązek przeprowadzenia postępowania zmierzającego do ustalenia, czy pierwotne orzeczenie wydane zostało z naruszeniem prawa. W ocenie Sądu, w tym zakresie organ administracji zobowiązany jest na wstępnym etapie postępowania nadzwyczajnego do zweryfikowania okoliczności powoływanych przez wnioskodawcę i oceny czy powoływane okoliczności oraz materiał dowodowy, którym dysponował na etapie pierwotnego postępowania, uzasadniają wszczęcie z urzędu postępowania nadzwyczajnego. Należy przy tym podkreślić, że w sytuacji gdy zainteresowany wnioskodawca domaga się od organów wszczęcia takiego postępowania winien dołączyć do akt sprawy wszelką dokumentację w tym również medyczną. W przypadku gdy taką dokumentacją nie dysponuje, organ administracji zobowiązany jest do podjęcia działań zmierzających do jej uzyskania. Z uwagi na obowiązujące unormowania prawne w zakresie archiwizacji dokumentów oraz ich niszczenia może zaistnieć sytuacja, że organ administracji nie będzie w stanie we własnych zasobach odnaleźć stosownego orzeczenia. W takich przypadkach ciężar dowodu spoczywa na stronie domagającej się czynności procesowej, co oznacza, że strona żądająca wszczęcia nadzwyczajnego postępowania będzie zobowiązana do przedłożenia dokumentu, którego uchylenia się domaga, oraz dokumentacji medycznej.

Jak wynika z akt sprawy, orzeczeniem Rejonowej Komisji Lekarskiej z dnia 4 kwietnia 1998r. skarżący został uznany za niezdolnego do służby wojskowej w czasie pokoju i zaliczony do kategorii "D". U skarżącego stwierdzono wówczas schorzenie – "nerwicę znacznie upośledzającą zdolności adaptacyjne. Osobowość nieprawidłową nieznacznie upośledzającą zdolności adaptacyjne oraz bliznę po operacji wyrostka robaczkowego". Lektura materiału dowodowego zebranego w sprawie dowodzi, że Rejonowa Komisja Lekarska poddała skarżącego badaniom lekarskim oraz wywiadowi lekarskiemu biorąc przy tym pod uwagę wszystkie stwierdzone wówczas schorzenia, również te, które wynikały z dokumentacji medycznej, obejmującej leczenie specjalistyczne na Oddziale Neurologicznym Szpitala Klinicznego (karta 4 akt sprawy). Z akt sprawy wynika również, że skarżący nie przedstawił żadnych dowodów (w tym np. dokumentacji medycznej) potwierdzających, że na dzień stawienia się przed komisją nastąpiło wyleczenie lub istotna poprawa stanu zdrowia. W tym stanie rzeczy należy podzielić stanowisko organów, że rozpoznanie u skarżącego schorzenia nastąpiło w oparciu o posiadane dane o jego stanie zdrowia. Warto podkreślić, że Komisja przeprowadziła badania lekarskie oraz dysponowała kartą informacyjną z ostatecznym rozpoznaniem schorzeń skarżącego - stwierdzonych w Szpitalu Klinicznym MSW w Warszawie. W uzasadnieniu orzeczenia (karta 10 akt sprawy) Komisja zaznaczyła, że podstawą wydania orzeczenia były badania lekarskie oraz przeprowadzony wywiad. W księdze orzeczeń lekarskich odnotowano również dokumentację medyczną dostarczoną przez skarżącego oraz wynikające z tej dokumentacji schorzenia.

W tych okolicznościach zarzuty skargi należy uznać za nieuzasadnione. Wbrew stanowisku skarżącego, organy nie naruszyły przepisów prawa materialnego jak również przepisów postępowania. Zebrany materiał dowodowy wyczerpująco oceniony, a wypływające z tej oceny wnioski Sąd w pełni akceptuje. To, że ocena materiału dowodowego jest odmienna od prezentowanego przez skarżącego nie może dowodzić, że w sprawie doszło do zarzucanych w skardze naruszeń prawa.

Mając na uwadze powyższe, należy podzielić stanowisko organów obu instancji o braku podstaw do wszczęcia w urzędu postępowania w sprawie na podstawie art. 28 ust. 4d ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

W ocenie Sądu, dla rozstrzygnięcia sprawy nie ma przy tym znaczenia czy podstawą prawną odmowy wszczęcia postępowania będzie art. 149 § 3 K.p.a. czy też art. 61a § 1 K.p.a. W sprawie niniejszej prawidłowe są bowiem ustalenia organu, że brak jest podstaw do wszczęcia z urzędu postępowania na podstawie art. 28 ust. 4d ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

W tym stanie rzeczy, ponieważ podniesione w skardze zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku, a jednocześnie brak jest okoliczności, które z urzędu należałoby wziąć pod rozwagę, Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art. 151 P.p.s.a.

-----------------------

0

2

1