Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Piechowiak Sędziowie Sędzia WSA Grzegorz Saniewski (spr.) Sędzia WSA Katarzyna Korycka po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 9 lutego 2022 r. sprawy ze skargi P. J. na bezczynność Wójta Gminy w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej 1) stwierdza, że Wójt Gminy [...] dopuścił się bezczynności w sprawie rozpatrzenia wniosku skarżącego P. J. z dnia [...] maja 2021 r. o udostępnienie informacji publicznej, 2) stwierdza, że bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, 3) umarza postępowanie sądowe w zakresie zobowiązania Wójta Gminy [...] do załatwienia wniosku skarżącego P. J. z dnia [...] maja 2021 r. o udostępnienie informacji publicznej, 4) zasądza od Wójta Gminy [...] na rzecz skarżącego P. J. kwotę [...]([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

P. J. pismem z 21 sierpnia 2021 r., działając na podstawie art. 3 § 2 pkt 8, art. 50 § 1 i art. 54 § 1 ustawy z dnia [...] sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm., zwanej w skrócie "p.p.s.a."), w związku z art. 21 ustawy z dnia [...] września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 2176), wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy skargę na bezczynność Wójta Gminy w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej, zarzucając naruszenie:

- art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na braku udostępnienia informacji publicznej na wniosek;

- art. 10 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 1 u.d.i.p, poprzez nieudostępnienie na wniosek informacji publicznej - która nie została opublikowania w Biuletynie Informacji Publicznej - bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia złożenia wniosku.

W związku z powyższym Skarżący wniósł o zobowiązanie organu administracji do załatwienia jego wniosku z [...] maja 2021 r. o udostępnienie informacji publicznej.

Skarżący podniósł, iż [...] maja 2021 r. złożył wniosek o udostępnienie informacji publicznej, dotyczący udostępnienia aktualnie obowiązujących umów o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, zawartych przez Gminę G.-D.. We wniosku zamieszczono prośbę o przesłanie kopii (skanów) ww. dokumentów za pośrednictwem platformy ePUAP.

Skarżący zwrócił uwagę, że w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 4 listopada 2016 r., sygn. akt II SAB/Łd 246/16, Sąd wskazał, iż umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego mają, co do zasady, charakter informacji publicznej, bowiem stanowią istotną informację o działalności podmiotu publicznego, w tym o sposobie wydatkowania majątku publicznego. Gmina G.-D. wykonuje zadania publiczne w zakresie publicznego transportu zbiorowego. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia [...] grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1371) gmina jest organizatorem publicznego transportu zbiorowego, na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich, przy czym zgodnie z art. 7 ust. 4 pkt 1 tej ustawy, określone w ustawie zadania organizatora, w przypadku gminy, wykonuje wójt (burmistrz, prezydent miasta).

Zdaniem skarżącego, skoro przedmiotem jego wniosku było udostępnienie umów stanowiących informację publiczną, a skarżony Organ jest zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, na zasadach określonych prawem, to w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy u.d.i.p.

Wskazał, że przedmiotowy wniosek został doręczony za pośrednictwem platformy ePUAP [...] maja 2021 r. co potwierdza Urzędowe Poświadczenie Przedłożenia. Termin na udostępnienie informacji publicznej na wniosek wynosi, zgodnie z art. 13 ust. 1 u.d.i.p., 14 dni od dnia złożenia tego wniosku. Mimo tego, na skrzynkę odbiorczą Skarżącego, prowadzoną na platformie ePUAP, nie wpłynęła do dnia sporządzenia niniejszej skargi, odpowiedź na przedmiotowy wniosek.

Skarżący dodał, że [...] czerwca 2021 r. skierował - za pośrednictwem platformy ePUAP - kolejne wystąpienie z prośbą o udzielenie informacji, czy odpowiedź na powyższy wniosek została wysłana za pośrednictwem platformy ePUAP. Również i to wystąpienie pozostało bez odpowiedzi.

W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy wniósł o umorzenie postępowania. Wójt wskazał, że [...] sierpnia 2021 r. została przesłana Skarżącemu kopia umowy zawartej w dniu [...] grudnia 2021 r. pomiędzy Gminą G.-D., a K.-P. Transportem Samochodowym Spółka Akcyjna we [...] na świadczenie przez Operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na terenie Gminy G.-D..

Wójt podniósł, iż opóźnienie w udzieleniu informacji publicznej nastąpiło ze względu na ograniczenia obowiązujące w Urzędzie Gminy w Golubiu-Dobrzyniu wywołane pandemią COVID-19 oraz okresem urlopowym i zmniejszeniem ilości pracowników wykonujących czynności na zajmowanych stanowiskach pracy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Na wstępie wskazać należy, że sprawa została rozpoznania w trybie uproszczonym na podstawie art. 119 pkt 4 ustawy z dnia [...] sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

W świetle art. 3 § 2 pkt 8 i 9 p.p.s.a. w zw. z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tj. Dz.U. z 2021r. poz. 137), sądowa kontrola administracji publicznej, dokonywana w oparciu o kryterium legalności, obejmuje m.in. orzekanie przez sądy administracyjne w sprawach skarg na bezczynność. Pojęcie bezczynności wiąże się zaś z sytuacją, gdy organ administracji publicznej będąc właściwym i zobowiązanym do załatwienia sprawy, nie czyni tego w terminie określonym przepisami prawa.

W kontrolowanej sprawie skarga podlegała uwzględnieniu, albowiem do bezczynności w zakresie udostępnienia informacji publicznej doszło, gdyż załatwienie wniosku nastąpiło z naruszeniem ustawowego terminu do udostępnienia informacji publicznej i już po złożeniu skargi, co czyniło bezprzedmiotowym wyłącznie zobowiązanie do załatwienia wniosku, ale obligowało sąd do merytorycznej oceny stanu bezczynności.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że informacje objęte wnioskiem skarżącego złożonym przy użyciu platformy ePUAP w dniu [...] maja 2021 r., mieściły się w zakresie przedmiotowo-podmiotowym u.d.i.p. Stosownie do art. 1 ust. 1 u.d.i.p. każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej ustawie. Jak stanowi art. 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p., obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności organy władzy publicznej.

Zgodnie natomiast z treścią art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2021 r., poz. 1372) do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w sprawach lokalnego transportu zbiorowego. Określone w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym zadania własne gminy, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych są zaś zadaniami użyteczności publicznej.

W świetle powyższych uregulowań, nie budzi wątpliwości, że Wójt Gminy, którego bezczynność została w niniejszej sprawie zaskarżona to podmiot, o którym mowa w art. 4 u.d.i.p., a zatem zobowiązany co do zasady do udostępnienia informacji publicznej. W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie zachodzi również druga przesłanka zastosowania przepisów omawianej ustawy. Informacje dotyczące zbiorowego transportu mają bez wątpienia charakter informacji publicznej, albowiem zbiorowy transport jest finansowany ze środków publicznych.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 u.d.i.p. udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 14 dni od złożenia wniosku, z zastrzeżeniem ust. 2 i art. 15 ust. 2. W tym miejscu podkreślenia wymaga, że u.d.i.p. nie określa żadnych szczególnych wymagań co do formy wniosku o udostępnienie informacji publicznej (poza utrwaleniem go w formie pisemnej), a zapisy u.d.i.p. jednoznacznie wskazują na wolę ustawodawcy do maksymalnego uproszczenia (odformalizowania) i przyspieszenia procedury w tej sferze. Dlatego też za dopuszczalną uznaje się formę wniosku o udostępnienie informacji publicznej w postaci tekstowej wiadomości elektronicznej przesłanej za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Co ważne taki sposób złożenia wniosku może być realizowany w sprawach o udostępnienie informacji publicznej zarówno z wykorzystaniem zwykłej poczty elektronicznej, jak i platformy ePUAP. Zaznaczyć należy też, że to na organach spoczywa obowiązek zapewnienia prawidłowego działania i właściwego obsługi oficjalnych systemów służących do komunikacji z tymi organami (poczty elektronicznej, systemów ePUAP). Skutki błędów i nieprawidłowości w zakresie kształtowania i obsługiwania przez organy administracji publicznej oficjalnych systemów służących do komunikacji z tymi organami nie mogą być przerzucane na korzystających z tych systemów (tak w postanowieniu NSA z dnia 5 listopada 2015 r. sygn. akt I OZ 1414/15 i wyroku NSA z dnia 16 lutego 2016 r. sygn. akt I OSK 2186/14).

Przenosząc powyższe regulacje na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że udostępnienie żądanych w niniejszej sprawie informacji nie nastąpiło w ustawowym terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Z urzędowego poświadczenia przedłożenia wniosku wynika, iż wniosek został doręczony organowi [...] maja 2021r., zatem 14-dniowy termin na udostępnienie informacji publicznej upływał z dniem [...] czerwca 2021 r. Tymczasem żądana informacja tj kopia umowy zawartej w dniu [...] grudnia 2021 r. pomiędzy Gminą G.-D., a K.-P. Transportem Samochodowym Spółka Akcyjna we [...] na świadczenie przez Operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na terenie Gminy G.-D. została przesłana Skarżącemu przez Wójta Gminy dopiero [...] sierpnia 2021 r.

Organ nie udostępnił więc Skarżącemu informacji publicznej w terminie przewidzianym w art. 13 ust. 1 u.d.i.p., co w konsekwencji prowadzi do uznania, że organ pozostawał w bezczynności w zakresie rozpoznania wniosku o udostępnienie informacji publicznej - co Sąd – zgodnie z art. 149 § 1 pkt 3 p.p.s.a. - stwierdził w pkt 1 sentencji wyroku.

Odnosząc się do argumentacji organu zawartej w odpowiedzi na skargę wskazać należy, że Sąd miał na uwadze art. 15zzs ust. 1 i ust. 10 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 374, dalej ustawa z dnia 2 marca 2020 r.), zawieszające bieg terminów procesowych i wyłączające m.in. stosowanie przepisów o bezczynności oraz zasądzeniu grzywien i sum pieniężnych w okresie od dnia 31 marca do dnia [...] maja 2020 r. Jednak w niniejszej sprawie ten okres nie ma zastosowania ze względu na czas złożenia wniosku tj. [...] maja 2021 r., skutkiem czego organ administracji wykroczył poza terminy rozpoznania spornej sprawy.

Zdaniem Sądu argumentacja przytoczona przez organ w odpowiedzi na skargę nie może stanowić usprawiedliwienia w zakresie czasu oczekiwania na udostępnienei informacji lub wydanie stosownego rozstrzygnięcia. Rolą organu jest taka organizacja pracy podległego mu aparatu urzędniczego, aby rozpoznawanie spraw należących do jego normalnych kompetencji odbywało się z zachowaniem ustawowych terminów. Zauważyć należy, że opóźnienia w załatwieniu sprawy, mające swoje źródło w organizacji pracy urzędu, w tym w jego możliwościach kadrowych, nie stanowią okoliczności wyłączającej stwierdzenie bezczynności lub przewlekłości w załatwieniu sprawy, nawet jeśli poczynił działania reorganizacyjne dla poprawy sytuacji. Ta okoliczność w żaden sposób nie stanowi przesłanki wyłączającej bezczynność organu. Fakt wykonywania obowiązków ciążących na organie nie może odbijać się negatywnymi skutkami na stronach postępowania, zwłaszcza takimi jak niepodejmowanie działań zmierzających do rozpatrzenia złożonych wniosków.

W sytuacji załatwienia sprawy po wniesieniu skargi na bezczynność organu, sąd umarza postępowanie, jednak wyłącznie w zakresie przewidzianego art. 149 § 1 pkt 1 p.p.s.a. środka w postaci zobowiązania organu do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności. Dlatego też Sąd na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a. orzekł jak w pkt 3 sentencji wyroku o umorzeniu postępowania sądowoadministracyjnego w zakresie zobowiązania organu do rozpoznania wniosku z dnia [...] maja 2021r.

Jednocześnie Sąd uznał, że bezczynność jakiej dopuścił się organ nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Rażące naruszenie prawa oznacza bowiem wadliwość kwalifikowaną, o szczególnie dużym ciężarze gatunkowym. Stanowi je zatem stan, w którym wyraźnie, ewidentnie, bezdyskusyjnie i drastycznie naruszono treść obowiązku wynikającego z przepisu prawa. Kwalifikacja naruszenia jako rażące musi posiadać pewne dodatkowe cechy w stosunku do stanu określanego po prostu jako naruszenie, bądź zwykłe naruszenie. Dla uznania rażącego naruszenia prawa nie jest wystarczające samo przekroczenie przez organ ustawowych obowiązków, czyli także terminów załatwienia sprawy. Wspomniane przekroczenie musi więc być znaczne, niezaprzeczalne i w sposób oczywisty pozbawione jakiegokolwiek racjonalnego uzasadnienia. Zdaniem Sądu, zaistniała w sprawie bezczynność nie miała takich cech. Należy mieć bowiem na uwadze, że organ, choć z opóźnieniem udostępnił skarżącemu wnioskowaną informację, a opóźnienie w dokonaniu tej czynności nie było wynikiem celowego działania. Stąd też uznać należy, że w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi przypadek oczywistego lekceważenia wniosku skarżącego i braku woli załatwienia sprawy, które można byłoby rozpatrywać w kategoriach rażącego naruszenia prawa, oznaczającego wadliwość kwalifikowaną, o szczególnie dużym ciężarze gatunkowym.

Brak przymiotu rażącego naruszenia prawa przy stwierdzonej bezczynności organu wykluczył orzekanie z urzędu o nałożeniu grzywny, a strona o nałożenie grzywny nie wnosiła.

O kosztach postępowania, obejmujących zwrot od organu na rzecz Skarżącego uiszczonego wpisu od skargi w kwocie 100 zł, orzeczono na zasadzie art. 200 w zw. z art. 205 § 1 p.p.s.a.