Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Elżbieta Trykoszko, Sędziowie sędzia WSA Małgorzata Roleder, asesor sądowy WSA Barbara Romanczuk (spr.), Protokolant st. sekretarz sądowy Sylwia Tokajuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 17 stycznia 2023 r. sprawy ze skargi M. Ś. i M. Ś. na czynność Wójta Gminy S. z dnia [...] czerwca 2022 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia numeru porządkowego budynku 1. stwierdza bezskuteczność zaskarżonej czynności; 2. zasądza od Wójta Gminy S. na rzecz skarżących M. Ś. i M. Ś. solidarnie kwotę 697,00 (sześćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Stan faktyczny sprawy przedstawia się następująco:

Zawiadomieniem z dnia [...] kwietnia 2022 r. Wójt Gminy S. na podstawie art. 61 § 1 i 4 k.p.a. oraz art. 47 a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2021 r. poz. 1990 ze zm.) zawiadomił M. Ś. oraz M. Ś. o wszczęciu postępowania administracyjne w sprawie ustalenia numeru porządkowego dla budynku o statusie "Istniejący" usytuowanego jako "Budynek naziemny", znajdującego się w miejscowości P. na działce ewidencyjnej o numerze [...] w obrębie [...]. Organ wskazał, że przedmiotowy budynek mieszkalny nie posiada aktualnie ustalonego numeru porządkowego, a w ewidencji gruntów i budynków działka nr [...] w miejscowości P. położona jest pod adresem "P. [...] gminy S.", co jest błędnym oznakowaniem, gdyż Wójt Gminy S. nigdy nie nadał w/w nieruchomości numeru porządkowego "[...]".

Do akt sprawy organ dołączył informacje o nieruchomości z ewidencji gruntów i budynków, deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnym złożona przez M. Ś. oraz zawiadomienie Wójta Gminy G. z dnia [...] grudnia 2021 r. nr [...], że dla budynku mieszkalnego, usytuowanego na nieruchomości oznaczonej działką o nr ewid. [...] w obrębie [...] P. został zniesiony numer porządkowy [...], w miejscowości P., gmina G. Ponadto w dniu 11 maja 2022 r. Wójt Gminy S. zawiadomił zainteresowanych o możliwości zapoznania z aktami sprawy. Pismem z dnia 20 maja 2022 r. M. i M. Ś. wnieśli o przesłanie dokumentów stanowiących podstawę tego postępowania, a ponadto wskazali, że nie otrzymali żadnego dokumentu z Gminy G. oraz że nie mają nadanego numeru. W związku z powyższym wnosili o umorzenie postępowania czy też zmianę kwalifikacji prawnej prowadzonego postępowania, poprzez ewentualną zmianę numeru porządkowego ich nieruchomości położonej w G., pod adresem P. [...].

Zawiadomieniem z dnia [...] czerwca 2022 r. nr [...] Wójt Gminy S. poinformował M. i M. Ś. o ustaleniu numeru porządkowego budynku tj. że na podstawie art. 47a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2021r. poz. 1990 z późn. zm.), dla budynku o statusie "Istniejący" usytuowany jako "Budynek naziemny", znajdującego się w miejscowości P. na działce ewidencyjnej o numerze [...] w obrębie [...], z urzędu ustala się numer porządkowy 16A (słownie "szesnaście A"). Wskazał także, że zgodnie z art. 47 b ust. 1, ust. 2 i ust. 4 wyżej cytowanej ustawy, właściciele nieruchomości zabudowanych lub inne podmioty uwidocznione w ewidencji gruntów i budynków, które takimi nieruchomościami władają, mają obowiązek umieszczenia w widocznym miejscu na ścianie frontowej budynku tabliczki z numerem porządkowym w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o ustaleniu tego numeru. Na tabliczce, o której wyżej jest mowa, oprócz numeru porządkowego zamieszcza się nazwę miejscowości. W przypadku gdy budynek położony jest w głębi ogrodzonej nieruchomości, tabliczkę z numerem porządkowym umieszcza się również na ogrodzeniu.

W uzasadnieniu swego stanowiska organ podniósł, że dnia [...] kwietnia 2022 r. zostało wszczęte postępowanie administracyjne w przedmiotowej sprawie i zgromadzone zostały materiały dowodowe. Budynek mieszkalny na działce ewidencyjnej o numerze [...] według stanu na dzień [...] kwietnia 2022 r. nie posiadał ustalonego numeru porządkowego, zaś do zadań gminy należy ustalanie numerów porządkowych oraz zakładanie i prowadzenie ewidencji miejscowości, ulic i adresów. W ocenie organu, miejscowość P. administracyjnie znajduje się na terenie Gminy S. Fakt ten potwierdza zawiadomienie Wójta Gminy G. z dnia [...] grudnia 2021 r., w którym to piśmie Wójt Gminy G. zawiadamia właścicieli nieruchomości, że dla budynku mieszkalnego usytuowanego w miejscowości P. na działce ewidencyjnej o numerze [...] w obrębie [...], zniesiony został numer porządkowy [...]. Dane z ewidencji gruntów i budynków prowadzonej przez Starostę S. potwierdzają, że budynek mieszkalny znajduje się w miejscowości P. w Gminie S., a nie w miejscowości P. w Gminie G. W ewidencji gruntów i budynków widnieje zapis, że dla nieruchomości nr [...] położonej w miejscowości P. przypisany jest numer porządkowy [...]. Jest to błąd, gdyż jak wynika z zawiadomienia Wójta Gminy S. z dnia [...] września 2013 r. numer "[...]’’ w miejscowości P. został nadany dla nieruchomości o numerze ewidencyjnym [...]. Tak więc w miejscowości P. widnieją dwa numery porządkowe "[...]". Ponadto organ podkreślił, że z informacji uzyskanych od Starostwa Powiatowego w S. wynika, że po nadaniu nowego numeru porządkowego dla działki nr [...], w ewidencji gruntów i budynków błąd zostanie sprostowany. W tej sytuacji Wójt Gminy S. był zobligowany do ustalenia numeru porządkowego nieruchomości zgodnego z posiadanymi danymi. Niedopuszczalna jest bowiem sytuacja, gdy budynek znajdujący się na terenie Gminy S. posiada numer porządkowy miejscowości położonej w innej gminie, niezgodnie ze stanem faktycznym.

Końcowo organ podkreślił, że pojęcie "ustalanie numerów porządkowych budynków" obejmuje zarówno te czynności, w wyniku których organ po raz pierwszy ustala numer porządkowy, jak i takie sytuacje, w których dochodzi do zmiany ustalonego wcześniej numeru i ponownego ustalenia numeru porządkowego.

Skargę na czynność Wójta Gminy S. z dnia [...] czerwca 2022 r. w zakresie ustalenia numeru porządkowego budynku złożyli M. Ś. oraz M. Ś. zarzucając naruszenie:

1. art. 47a ust. 5 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne poprzez ich błędną wykładnię, iż wskazana podstawa prawna daje możliwość nadania numeru porządkowego w sytuacji gdy czynność zniesienia poprzedniego była bezskuteczna, a ponadto oparcie czynności materialnej o bezskuteczne zawiadomienia Wójta Gminy G. z dnia [...] grudnia 2021 roku, a tym samym ustalenie numeru porządkowego bez podstawy prawnej i materialnej,

2. § 9 rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 21 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów wskazując, że ewentualne czynności w związku z istniejącą niezgodnością nazwy obrębu i miejscowości dla mieszkańców, którzy mają już nadane numery porządkowe nieruchomości winny być prowadzone w ramach aktualizacji danych ewidencji;

3. art. 77 § 1 k.p.a. poprzez nie zebranie w sposób wyczerpujący materiału dowodowego i oparcie ustaleń w sprawie o dokumenty, których brak jest w aktach sprawy bowiem w dniu [...] czerwca 2022 r. zawiadomienie Wójta Gminy G. z dnia [...] grudnia 2021 roku urzędnik przeniósł do akt sprawy nie objętym postępowaniem;

4. art. 107 § 3 k.p.a. poprzez brak wskazania dowodów, na jakich organ się oparł, wydając kwestionowane rozstrzygnięcie;

5. art. 7, art. 8, art. 9, art. 12, art. 80 k.p.a. poprzez niedokładne wyjaśnienie stanu faktycznego oraz nieuwzględnienie przy wydaniu zawiadomienia dowodów przedstawionych przez stronę;

6. art. 32 Konstytucji RP, tj. zasadę równości obywateli wobec prawa w związku z odmiennym, uznaniowym potraktowaniem obywateli w takiej samej sytuacji prawnej.

W uzasadnieniu swego stanowiska skarżący przedstawili stan faktyczny sprawy i wskazali, że prawomocnym wyrokiem z dnia 29 marca 2022 r. w sprawie II SA/Bk 25/22 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku stwierdził bezskuteczność zaskarżanej czynności Wójta Gminy S. z dnia [...] listopada 2021roku [...], w przedmiocie ustalenia numeru porządkowego. W oparciu o bezskuteczne zawiadomienie Wójta Gminy S. z dnia [...] listopada 2021r., Wójta Gminy G. w dniu [...] grudnia 2021 r. zniósł numer porządkowy i miejscowość, w której zamieszkują, to jest P. [...], gmina G. Skarżący o fakcie i treści zawiadomienia dowiedzieli się i mogli się z nim zapoznać w dniu [...] czerwca 2022r. Zawiadomienie Wójta Gminy G. z dnia [...] grudnia 2021 r. jest przedmiotem skargi do sądu administracyjnego. Wobec powyższego skarżący nie zgadzając się z zawiadomienie z dnia [...] czerwca 2022 r. zaskarżonym w niniejszej sprawie, bowiem ich nieruchomość od zawsze znajdowała się we wsi P. numer [...], w gminie G. Adres i miejscowość nadal obowiązują bowiem czynności Wójta Gminy G. w zakresie zmiany adresu, a następnie oparte o tą czynność -czynności materialne Wójta Gminy G. z dnia [...] grudnia 2021 r. dotknięte są bezskutecznością. Podkreślili, że czynność ta podlega zaskarżeniu do Sądu, jako czynność z zakresu administracji publicznej i powinna być właściwie uzasadniona, czego w sprawie niniejszej zabrakło. Z uwagi na brak prawidłowego uzasadnienia, nie wiadomo czy jest ono zgodnie z treścią przepisów prawa materialnego – Prawa geodezyjnego i kartograficznego, regulujących tą kwestią, jak również rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 21 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów. Podkreślili, że brak opisanych cech numeracji porządkowej we wsi, a więc jeżeli numery porządkowe powtarzają się (nie są unikalne) lub jeżeli zbiór numerów porządkowych nie jest ciągły i nie zapewnia przestrzennej regularności numeracji porządkowej, może być podstawą do rozważenia zmiany numeracji porządkowej nieruchomości. Jednakże samo stwierdzenie wadliwości numeracji porządkowej nie jest wystarczającą przesłanką do wprowadzenia zmiany numeracji porządkowej. Wadliwość ta powinna mieć określony skutek, mianowicie - utrudnienia wykorzystywania numeracji. W taki sposób podstawa zmiany numeracji porządkowej nieruchomości została sformułowana w § 9 ust. 1 pkt 6 ww. rozporządzenia. W tym zakresie powołali się na wyrok WSA w Lublinie z dnia 19 marca 2015 r. sygn. akt III SA/Lu 698/14 wskazujący, że nawet jeżeli numeracja jest wadliwa to zmiana, może prowadzić do utrudnienia wykorzystywania nowej numeracji, ze względu na przyzwyczajenia mieszkańców.

Zdaniem skarżących, Wójt Gminy S. powinien zatem w motywach podjętej czynności przedstawić racje, które przemawiały za zmianą numeru porządkowego budynku i przedstawić w sposób spójny, logiczny i wyczerpujący tok rozumowania, który doprowadził do podjęcia określonej czynności, przedstawiając ocenę poszczególnych dowodów i podniesionych argumentów strony. Powinien więc przedstawić okoliczności związane z wadliwością wynikłą z braku ciągłości i zapewnienia przestrzennej regularności numeracji porządkowej oraz skutków w postaci utrudnienia wykorzystywania numeracji (§ 9 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów). Nadto powinien także przedstawić, że istnieją, bądź nie istnieją, okoliczności zachowania dotychczasowej, ukształtowanej w długim okresie historycznym numeracji porządkowej nieruchomości, które także mogą prowadzić do utrudnienia wykorzystywania numeracji (art. 47b ust. 5 p.g.i.k.).

Skarżący zaakcentowali, że pod adresem i miejscowością P. [...], Gmina G. ich poprzednicy prawni byli zameldowani: J. O. od 1957 roku, tato skarżącej S. O. od 1941 roku, zaś skarżąca od 1971 roku, ich dzieci od 1997r. Osoby tej, w tym skarżąca do dnia dzisiejszego mają adres zameldowania taki sam tj. P. [...], gmina G., powiat S. Osoby zameldowane i zamieszkujące pod tym adresem używają tego adresu, co oznacza, że jest on podany we wszelkiej korespondencji z wszystkimi organami, pracodawcami, również w Urzędzie Miasta S. i Urzędzie Gminy G. Skarżący przynależą administracyjnie do Kościoła w G., mają urządzone miejsca pochówku na cmentarzu w G. Również Gmina G. administracyjnie dostarcza im wodę. bowiem nieruchomość ta leży w bezpośrednim sąsiedztwie, to jest "graniczy miedzą" z Gminą G., wieś P. Faktycznie ich budynek jest częścią składową gminą G. Z niezrozumiałych względów po 45 latach Wójt Gminy G. bez podstawy materialnej zniósł numer i miejscowość, a czynność w tym zakresie jest bezskuteczna.

Końcowo skarżący wskazali, że proponowana zmiana numeru porządkowego tj. zmiana nie tylko numeru, ale również miejscowości i gminy, wiąże się dla skarżących z dużymi problemami i koniecznością zmiany adresu w wielu instytucjach, a także kosztami wymiany dokumentów. Podkreślili, że nie nastąpiła żadna sytuacja, która mogłaby przemawiać za ustaleniem nowego numeru, bowiem zaskarżali skutecznie zawiadomienie o zniesieniu ich adresu i miejscowości, to jest zawiadomienie Wójta Gminy G. z dnia [...] grudnia 2021r.

Na tej podstawie wnieśli o stwierdzenie bezskuteczności zawiadomienia Wójta Gminy S. z dnia [...] czerwca 2022 r. oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na skargę, Wójt Gminy S. wniósł w pierwszej kolejności o odrzucenie skargi z powodu niepodpisania skargi. W pozostałym zakresie podtrzymał argumentację zawartą w uzasadnieniu zawiadomienia. Ponadto wskazał, że zgodnie z wytycznymi Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku zawartymi w wyroku z dnia 29 marca 2022 r. w sprawie o nadanie numeru porządkowego wszczęto postępowanie administracyjne, informowano strony o tym fakcie i możliwości zapoznania się z aktami sprawy oraz w zawiadomieniu o nadaniu numeru porządkowego zawarto uzasadnienie podjętej czynności. Zdaniem organu niewątpliwie wszystkie dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków oraz księdze wieczystej wskazują, że działka skarżących nr [...] wraz z budynkami znajduje się w miejscowości P. na terenie Gminy S., a nie w miejscowości P. na terenie Gminy G. W tej sytuacji skarga jest niezasadna.

Na rozprawie skarżący wraz z pełnomocnikiem podtrzymali zarzuty skargi i wskazali, że nie wiadomo, czy zmieniły się granice geodezyjne obrębu gminy G. w stosunku do obrębu gminy S. Nie potrafili jednocześnie wskazać na jakiej podstawie wprowadzono zmianę oznaczenia położenia nieruchomości w Księdze Wieczystej (k. 81). Na tej podstawie Sąd dopuścił dowód z akt Księgi wieczystej dotyczącej tej nieruchomości.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie

Stosownie do treści art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2022 r., poz. 2492) w zw. z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2022r., poz. 329, zwanej dalej p.p.s.a.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, stosując środki określone w ustawie.

Zgodnie z art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. strona może wnieść skargę do sądu administracyjnego na inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej, dotyczące uprawnień lub obowiązków, wynikających z przepisów prawa. Ratio legis tego rodzaju regulacji rozszerzającej kontrolę sądu administracyjnego poza zakres decyzji i postanowień, jest w tym, by sądowa kontrola obejmowała także takie działania administracji publicznej, które nie są podejmowane w sformalizowanych postępowaniach, zapewniających ich uczestnikom określone gwarancje procesowe, ale również dotyczą praw i obowiązków obywateli i innych podmiotów w sferze publicznoprawnej, w stosunkach z organami administracji publicznej oraz w zakresie zadań realizowanych przez te organy, lub inne jednostki organizacyjne, za pośrednictwem których Państwo realizuje swoje zadania.

Z kolei w myśl przepisu art. 53 § 2 p.p.s.a. jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4, wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności. Sąd, po wniesieniu skargi, może uznać, że uchybienie tego terminu nastąpiło bez winy skarżącego i rozpoznać skargę.

Sąd stwierdził, że skarżący nie uchybili terminu do wniesienia skargi, ponieważ otrzymali zawiadomienie o podjętej czynności Wójta Gminy S. z dnia [...] czerwca 2022 r. w dniu [...] czerwca 2022 r., a skarga wpłynęła do organu w dniu [...] lipca 2022 r. Ponadto Sąd nie uwzględnił wniosku organu, zawartego w odpowiedzi na skargę, w zakresie odrzucenia skargi, bowiem brak formalny skargi w zakresie podpisu skarżących na skardze został - na wezwanie sądu -uzupełniony.

Podkreślić należy, że w ramach kontroli sądowoadministracyjnej sąd bada legalność zaskarżonego aktu, czy jest on zgodny z prawem materialnym, określającym prawa i obowiązki stron oraz z prawem procesowym, regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej. Sądy administracyjne dokonują kontroli administracji wyłącznie zatem z punktu widzenia oceny zgodności zaskarżonego aktu (w tej sprawie czynności materialno – technicznej) z normami prawnymi. Nie kierują natomiast oceny ani na wypełnianie przez organy administracji pozasystemowych kryteriów słusznościowych (np. kierowania się zasadami współżycia społecznego), ani kryteriów celowościowych.

W tak określonych ramach, skarga na czynność materialno - techniczną Wójta Gminy S. z dnia [...] czerwca 2022 r. w zakresie ustalenia numeru porządkowego budynku podlegała uwzględnieniu, choć nie wszystkie zarzuty podniesione w skardze zasługują na uwzględnienie.

Podnieść należy, że kwestia nadania numeru porządkowego nieruchomości została uregulowana w art. 47 a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2021 r. poz. 1990 ze zm., zwanej dalej "p.g.i.k.". Stosownie do art. 47a ust. 1 p.g.i.k., do zadań gminy należy ustalanie numerów porządkowych oraz zakładanie i prowadzenie ewidencji miejscowości, ulic i adresów. Ewidencja miejscowości, ulic i adresów zawiera między innymi dane adresowe określające numery porządkowe budynków mieszkalnych oraz innych budynków przeznaczonych do stałego lub czasowego przebywania ludzi, w tym w szczególności budynków: biurowych, ogólnodostępnych wykorzystywanych na cele kultury i kultury fizycznej, o charakterze edukacyjnym, szpitali i opieki medycznej oraz przeznaczonych do działalności gospodarczej, wybudowanych, w trakcie budowy i prognozowanych do wybudowania (art. 47a ust. 4 pkt 5a p.g.i.k.). Zgodnie natomiast z art. 47 a ust. 5 p.g.i.k., wójt (burmistrz, prezydent miasta) ustala numery porządkowe, z urzędu lub na wniosek zainteresowanych i zawiadamia o tych ustaleniach właścicieli nieruchomości lub inne podmioty uwidocznione w ewidencji gruntów i budynków, które tymi nieruchomościami władają. Nadanie numeru porządkowego nieruchomości jest zatem następstwem wykonania przez organ gminy zadań wskazanych w art. 47 a ust. 1 pkt 1 i ust. 5 p.g.i.k.

W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalony został pogląd, że nadanie numeru porządkowego dokonywane jest w formie czynności z zakresu administracji publicznej i jest to czynność o charakterze technicznym (tak np. wyroki: NSA z 1 lutego 2008 r., sygn. akt I OSK 6/07, LEX nr 447879, NSA z 18 stycznia 2002 r., sygn. akt SA/Bk 1074/01, ONSA 2003/2/65, NSA z 7 grudnia 2011 r., sygn. akt I OSK 30/11, LEX nr 1149370, WSA w Gorzowie Wlkp. z 13 stycznia 2011 r., sygn. akt II SA/Go 760/10, LEX nr 953222).

W przedmiotowej sprawie to właśnie art. 47 a ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne stanowił podstawę wydania zaskarżonej czynności materialno -technicznej z dnia [...] czerwca 2022 r. zaś ustalony stan faktyczny sprawy sprowadzał się do wskazania przez organ, że nieruchomość skarżących o nr ewidencyjnym [...] aktualnie nie posiada ustalonego numeru porządkowego, bowiem Wójt Gminy G. zawiadomieniem z dnia [...] grudnia 2021 r. zniósł numer porządkowy P. [...]. Ustalono, że przedmiotowa nieruchomość znajduje się w miejscowości P. w Gminie S., a nie w miejscowości P. w Gminie G.. Zaakcentować przy tym należy, że w tym zakresie toczyło się już postępowanie przed tutejszym sądem, który prawomocnym wyrokiem z dnia 29 marca 2022 r. w sprawie sygn. akt II SA/Bk 25/22 (sprawa dołączona do akt niniejszych) stwierdził bezskuteczność czynności Wójta Gminy S. z dnia [...] listopada 2021 r. w przedmiocie ustalenia numeru porządkowego budynku. Sprawa dotyczyła tego samego stanu faktycznego, zarówno w kwestii podmiotowej i przedmiotowej. Skutkiem wydania czynności Wójta Gminy S. z dnia [...] listopada 2021 r. było następnie wydanie zawiadomienia (czynność materialno – techniczna) Wójta Gminy G. z dnia [...] grudnia 2021 r. w przedmiocie zniesienia numeru porządkowego budynku skarżących tj. działki nr 61/2 w zakresie numeru porządkowego [...] w miejscowości P., gmina G.. Czynność ta (mimo, że stwierdzono bezskuteczność czynności z dnia [...] listopada 2021 r.) znajduje się w obrocie prawnym, bowiem postanowieniem WSA w Białymstoku z dnia 12 grudnia 2022 r. odrzucił skargę skarżących, z uwagi na przekroczenie terminu, a postanowienie to jest prawomocne. W toku postępowania składany był wniosek o przywrócenie terminu, który został oddalony, a NSA postanowieniem z dnia 2 grudnia 2022 r. sygn. akt I OZ 535/22 oddaliło zażalenie. W związku z powyższym mimo, że podstawą zawiadomienia Wójta Gminy G. z dnia [...] grudnia 2021 r. w przedmiocie zniesienia numeru porządkowego była czynność Wójta Gminy S. z dnia [...] listopada 2021 r. w przedmiocie ustalenia numeru porządkowego, która następnie wyrokiem tutejszego Sądu została uznana za bezskuteczną, niezasadne są argumenty skarżących zawarte w skardze, że jest ona bezskuteczna. Czynność Wójta Gminy G. z dnia [...] grudnia 2021 r. znajduje się w obrocie prawnym, co powoduje, że nieruchomość skarżących aktualnie nie posiada nadanego żadnego numeru. Niewątpliwie taki stan nie może funkcjonować.

Niemniej jednak wracając do istoty sprawy wskazać należy, że z rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z 21 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów (Dz. U. z 2021 r. poz. 1368) wynika, że nadanie, czy też zmiana numeru porządkowego budynku, następuje na podstawie danych określonych w art. 47 a ust. 6 p.g.i.k.. Organ przed podjęciem rozstrzygnięcia w przedmiocie nadania lub zmiany numeru porządkowego winien zatem dokonać analizy przedstawionych danych i dokumentów mając na uwadze treść obowiązujących przepisów. W przedmiotowej sprawie tego zabrakło.

Pomimo tego, że działania właściwego organu w przedmiocie nadania lub zmiany nie przybierają formy decyzji administracyjnej, to jednak w sytuacji, gdy kwestia nadania numeru porządkowego, odpowiednio jego zmiany, jest czynnością z zakresu administracji publicznej, poddanej kontroli sądu administracyjnego, to podjęcie tego rodzaju czynności przez organ powinno być umotywowane. Brak uzasadnienia stanowiska organu w sytuacji, kiedy czynność nadania, zmiany, odmowy zmiany, czy odmowy nadania nowego numeru porządkowego podlegają kontroli sądu administracyjnego powoduje, że czynność ta wymyka się spod kontroli Sądu. Nieprzedstawienie motywów, które legły u podstaw podjęcia takiej, a nie innej czynności, uniemożliwiają dokonanie przez Sąd kontroli jej legalności. Motywy przyjętego przez organ stanowiska muszą być nadto także znane stronie, której praw i obowiązków podjęta czynność dotyczy. Winny one zostać przez ten organ uzewnętrznione.

W przedmiotowej sprawie organ wprawdzie zawarł w treści zawiadomienia uzasadnienie tej czynności, wskazując w odpowiedzi na skargę, że wykonał wytyczne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku zawarte w wyroku z dnia 29 marca 2022 r., w dalszym ciągu wskazał jedynie przepis art. 47 a p.g.i.k., natomiast nie odniósł się w ogóle do treści § 9 rozporządzenia w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów, który w pkt od 1 do 7 określa sytuacje w których organ jest zobowiązany do aktualizacji danych ewidencji, ich uzupełnienia lub zmiany z urzędu w trybie czynności materialno technicznej. Nie wskazał zatem, który konkretnie pkt rozporządzenia ma zastosowanie w sprawie i czy zostały spełnione przesłanki do nadania numeru porządkowego. Min. w § 9 pkt 6 i rozporządzenia wskazuje się na takie przesłanki jak to, że

6) istniejąca numeracja porządkowa zawiera wady utrudniające jej wykorzystywanie;

bądź

7) zostały stwierdzone rozbieżności z innymi rejestrami publicznymi, które wskazują na konieczność poprawy ewidencji.

W kontrolowanej sprawie, zawiadomienie Wójta Gminy S. z dnia [...] czerwca 2022 r., stanowiące uzewnętrznienie czynności, polegającej na zmianie numeru porządkowego budynku skarżących, nie zawiera żadnego uzasadnienia, poza wskazaniem, że Wójt Gminy G. w dniu [...] grudnia 2021 r. zniósł numer porządkowy P. [...], zaś z ewidencji wynika, że nieruchomość znajduje się w miejscowości P. Nie wiadomo zatem, czy jest ono zgodne z treścią przepisów prawa materialnego - Prawa geodezyjnego i kartograficznego - regulujących kwestię nadawania, a więc i zmiany numeru porządkowego budynku, a także czy zostały spełnione przesłanki z rozporządzenia m.in. utrudnienia w wykorzystywaniu numeracji, czy też może podstawą są stwierdzone rozbieżności. Sąd może jedynie domniemywać, że w przedmiotowej sprawie bardziej zasadna wydaje się przesłanka stwierdzonych rozbieżności, bowiem to na te okoliczności powołuje się przed wszystkim organ. Brak wskazania motywów podjętej czynności, czyni tę czynność, jako naruszającą powyższe zasady, a więc bezskuteczną.

Jeśli natomiast podstawą wydania zaskarżonej czynności są utrudnienia w wykorzystywaniu numeracji, choć organ nie wykazał, że istniały jakieś problemy do daty wszczęcia przedmiotowych postępowań, to należy wykazać, że istniejąca numeracja porządkowa zawiera wady utrudniające jej wykorzystywanie, czego również w sprawie zabrakło. Powoływanie się zatem na to, że w miejscowości P. inna nieruchomość ma nadany nr [...] jest nie wystarczająca, w sytuacji kiedy skarżący posiadali adres "P. [...]". Organ przy tym nie wyjaśnił, czy w miejscowości P. nr [...] inna nieruchomość posiadała także nr [...], a w związku z tym, czy istniały jakieś utrudnienia z tym związane.

Należy bowiem zwrócić uwagę, że w trybie nadawania czy też zniesienia numeru porządkowego może być zmieniany jedynie numer, a nie jak w przypadku skarżących miejscowość, w której zamieszkują oraz gmina. W tym zakresie, stwierdzenie rozbieżności z innymi rejestrami publicznymi mogą wskazywać na konieczność poprawy ewidencji. Jednakże zmiana miejscowości to nie jest tryb nadawania czy zmiany numeru porządkowego, a tryb aktualizacji danych ewidencji. W tym zakresie słusznie skarżący podnoszą, że doszło do naruszenia zarówno art. 47 a ust. 5 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, jak i § 9 rozporządzenia. Podkreślić przy tym należy, że w wyroku WSA w Białymstoku z dnia 29 marca 2022 r. sygn. akt II SA/Bk 25/22 sąd stwierdzając bezskuteczność zaskarżonej czynności w przedmiocie ustalenia numeru porządkowego podkreślił, że w sprawie "doszło nie tylko do zmiany numeru budynku w tej samej miejscowości (P.), ale do zmiany miejscowości i gminy. (...) Jakie były przyczyny takich zmian po 45 latach zamieszkiwania skarżących pod adresem "P. [...]" – próżno się domyślać zarówno Państwu Ś. jak i Sądowi." Taka sytuacja nadal istnieje, bowiem mimo uzasadnienia zaskarżonej czynności organ po prostu nie wyjaśnił skarżącym w sposób logiczny, skąd powstały rozbieżności oraz czy doszło do zmiany granic administracyjnych gmin. Podważa to zasadę prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania (art. 8 k.p.a.).

Działanie organu w niniejszej sprawie polega na stosowaniu prawa i wywiera określone skutki w sferze praw i obowiązków adresata rozstrzygnięcia. Z konstytucyjnych zasad demokratycznego państwa prawnego, art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, oraz zasady działania organów władzy publicznej na podstawie i w granicach prawa – art. 7 Konstytucji RP wynika, że działanie organu władzy publicznej mieszczące się w jego prawem określonych kompetencjach, ale noszące znamiona arbitralności i nie poddające się kontroli i nadzorowi, nie może być uznane za zgodne z prawem. Z zasady demokratycznego państwa prawnego wynika ponadto prawo każdego obywatela do podania podstawy prawnej, na jakiej organ podjął konkretną działalność (por. wyrok WSA w Krakowie z dnia 23 września 2014 r., sygn. akt III SA/KR 893/14; LEX nr 1513776 oraz III SA/Kr 752/19, dostępne na CBOSA).

Te argumenty przemawiały zatem za stwierdzeniem bezskuteczności zaskarżonej czynności materialno technicznej w przedmiocie nadania numeru porządkowego

Sąd jednakże jednocześnie podkreśla, że skarżący muszą mieć świadomość, iż w obecnym staniem prawnym i faktycznym, ich nieruchomość znajduje się poza granicami miejscowości P. i gminy G., z którymi są oni związani od wielu lat i pokoleń. Nieprawidłowości te dostrzega również Sąd, a znajdują one potwierdzenie nie tylko w granic administracyjnych obu Gmin, ale również dołączonej do sprawy księgi wieczystej przedmiotowej nieruchomości, z której wynika w sposób jednoznaczny, że do 2003 r. nieruchomość posiadała adres P. [...] gm. G. Decyzją Starosty S. z dnia [...] marca 2003 r. nr [...] (k. 109) dokonano wykazu synchronizacyjnego numerów i powierzchni działek ewidencyjnych poprzez wykreślenie błędnego zapisu położenia działki – obręb P. gmina G., na położenie obręb P., gminy S. Powyższe skutkowało wpisami w księdze wieczystej w zakresie zmiany położenia nieruchomości, a także wpisami w ewidencji gruntów i budynków. Sąd stwierdził zatem na podstawie nadesłanej księgi wieczystej, że nieprawidłowości w ewidencjach faktycznie istnieją od 2003 r. i skarżący musieli mieć tego świadomość, bowiem w księdze wieczystej znajduje się akt notarialny z [...] marca 2008 r. Repertorium A nr [...] (k. 124v), również z udziałem skarżących, gdzie adres nieruchomości jest wskazany jako P.

Niewątpliwie zatem taki stan faktyczny nie może funkcjonować w obrocie prawnym, bowiem będzie powodował coraz większe komplikacje we wszelkiego rodzaju dokumentach i ewidencjach, na co powołują się już skarżący. W tym zakresie należy również przypomnieć, że czynność Wójta Gminy G. z dnia [...] grudnia 2021 r. o zniesieniu numeru porządkowego nieruchomości skarżących P. [...], znajduje się w obrocie prawnym, bowiem prawomocnym postanowieniem WSA w Białymstoku z dnia 12 grudnia 2022 r. skarga w tym przedmiocie została odrzucona z powodu przekroczenia terminu, mimo stwierdzenia bezskuteczności poprzedniej czynności Wójta Gminy S. z [...] listopada 2021 r. (wyrok WSA w Białymstoku z dnia 29 marca 2022 r.). Nie mają zatem racji skarżący, że poprzednia czynność była bezskuteczna, dopóki znajduje się w obrocie prawnym i nie została wzruszona. Nie może zatem występować sytuacja, w której skarżący faktycznie nie mają numeru porządkowego nieruchomości, a co za tym idzie i adresu zamieszkania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organy powinny mieć na uwadze powyższe ustalenia, zwracając uwagę, aby nie naruszono reguł postępowania oraz by rozstrzygnięcia odpowiadały prawu materialnemu.

Wójt Gminy zatem powinien rozważyć, czy w tak określonym stanie faktycznym właściwa jest czynność nadania numeru porządkowego, w sytuacji zmiany nie tylko numeru, ale miejscowości i gminy, czy też aktualizacja i zmiana danych w ewidencji, a dopiero następczo czynność nadania numeru porządkowego.

Organ powinien zatem w motywach podjętej czynności przedstawić racje, które będą przemawiały za zmianą numeru porządkowego budynku, czy też aktualizacją danych i przedstawić w sposób spójny, logiczny i wyczerpujący tok rozumowania, który doprowadził go do podjęcia określonej czynności, przedstawiając ocenę poszczególnych dowodów i podniesionych argumentów stron. Powinien więc przedstawić okoliczności związane z wadliwością wynikłą z braku ciągłości i zapewnienia przestrzennej regularności numeracji porządkowej oraz zapisów innych danych adresowych tj. miejscowości i gminy oraz skutków w postaci utrudnienia wykorzystywania numeracji (§ 9 ust. 1 pkt 6 czy też 7 rozporządzenia w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów). Nadto powinien także przedstawić, że istnieją, bądź nie istnieją, okoliczności zachowania dotychczasowej, ukształtowanej w długim okresie historycznym, numeracji porządkowej nieruchomości, które także mogą prowadzić do utrudnienia wykorzystywania numeracji (art. 47 b ust. 5 p.g.i.k.).

Organ może również rozważyć, czy tryb aktualizacji i zmiany danych, a następnie nadanie nowego numeru porządkowego w tych specyficznych okolicznościach sprawy tj. położenie nieruchomości skarżących zaledwie 300 metrów od miejscowości P. i nadanie jej numeru porządkowego miejscowości położonej około 2 km dalej, mimo granic administracyjnych gmin ma swoje racjonalne i historyczne uzasadnienie. O ile granice administracyjnego obu gmin nie budzą wątpliwości, to już przeanalizowanie map i położenia geograficznego (co dostępnie jest na stronach internetowych obu gmin), w zestawieniu z położeniem miejscowości P. oraz P. wskazują na funkcjonalne i społeczne powiązanie nieruchomości z miejscowością P.

Przepisy art. 47 a ust. 7 ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne, właśnie w takich okolicznościach, daje możliwość zawarcia porozumienia przez właściwych miejscowo Wójtów i przyporządkowania nieruchomości przyległych do granic administracyjnych danych gmin w sposób kompromisowy (ugodowy). Powyższy przepis dawałby możliwość uporządkowania stanu faktycznego i prawnego przedmiotowej nieruchomości, zgodnie z wolą stron i nie było by potrzeby wymiany wszelkich dokumentów, w których wskazany jest adres zamieszkania skarżących.

Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą skargę zgadza się ze stanowiskiem WSA w Lublinie, wyrażonym w wyroku z dnia 19 marca 2015 r., sygn. akt III SA/Lu 698/14; LEX nr 1771610, który podzielił również WSA w Krakowie w wyroku z 16 października 2019 r., sygn. akt III SA/Kr 752/19 oraz WSA w Łodzi w wyroku z dnia 11 maja 2022 r. sygn. akt III SA/Łd (CBOSA), w którym sąd ten wskazał, że: "okolicznością, która może przemawiać przeciwko wprowadzeniu zmiany numeracji porządkowej nieruchomości, nawet jeżeli numeracja jest wadliwa z powodu braku ciągłości i przestrzennej regularności, jest potrzeba zachowania dotychczasowej, ukształtowanej nieraz w długim okresie historycznym, numeracji porządkowej nieruchomości. Zmiana tak ukształtowanej numeracji nieruchomości, nawet jeżeli wprowadzona zostanie ciągłość i przestrzenna regularność numeracji, może bowiem prowadzić także do utrudnienia wykorzystywania nowej numeracji, na przykład ze względu na ukształtowane przyzwyczajenia mieszkańców. Omawiana okoliczność została uwzględniona przez ustawodawcę w taki sposób, że wprowadzona została zasada zachowania w jak najszerszym zakresie dotychczasowych danych adresowych. Wynika to wprost z przytoczonego wcześniej przepisu art. 47 b ust. 5 p.g.i.k., formułującego upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia wykonawczego oraz wytyczne dotyczące treści tego aktu. Według treści wytycznych określenie szczegółowego zakresu informacji gromadzonych w bazach danych ewidencji miejscowości, ulic i adresów, organizacja i tryb tworzenia, aktualizacji i udostępnianie tych baz powinno nastąpić z zachowaniem w jak najszerszym zakresie dotychczasowych danych adresowych, zasadę interoperacyjności, o której mowa w przepisach o infrastrukturze informacji przestrzennej, potrzebę harmonizacji zbiorów danych tej ewidencji ze zbiorami innych rejestrów publicznych o których mowa w art. 4 ust. 1 a, a także usprawnienie obsługi obywateli".

W tym stanie rzeczy na podstawie art. 146 § 1 p.p.s.a. Sąd stwierdził bezskuteczność zaskarżonej czynności, orzekając o tym w pkt 1 sentencji wyroku. O kosztach sąd orzekł na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 § 1 p.p.s.a. (pkt 2 sentencji wyroku). Składały się na nie wpis od skargi (200 zł) i koszty zastępstwa procesowego 497 zł wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.