Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Elżbieta Trykoszko, Sędziowie asesor sądowy WSA Marta Joanna Czubkowska (spr.) sędzia WSA Małgorzata Roleder, Protokolant st. sekretarz sądowy Sylwia Tokajuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 30 marca 2023 r. sprawy ze skargi K. I. P. na decyzję Rektora Uniwersytetu w B. z dnia [...] listopada 2022 r. nr [...] w przedmiocie skreślenia z listy doktorantów 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą jej wydanie decyzję Rektora Uniwersytetu w B. z dnia [...] września 2022 roku numer [...]; 2. zasądza od Rektora Uniwersytetu w B. na rzecz skarżącej K. I. P. kwotę 200,00 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Skarga została wywiedziona na podstawie następujących okoliczności.

Decyzją z [...] września 2022 r. nr [...] Rektor Uniwersytetu w B., działając na podstawie art. 203 ust. 2 pkt 2 i art. 207 ustawy z 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 574 ze zm.; dalej powoływana jako ustawa) w zw. z § 12 ust. 2 pkt 2 Regulaminu Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu w B., stanowiącego załącznik do uchwały nr [...] Senatu Uniwersytetu w B. z 27 marca 2019 r., skreślił K.P. z listy doktorantów Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu w B. z powodu niewywiązywania się z obowiązku postępowania zgodnie z regulaminem szkoły doktorskiej, realizacji programu kształcenia i indywidualnego planu badawczego i nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

W uzasadnieniu wskazano, że doktoranta nie uzyskała zaliczenia na ocenę z przedmiotu język obcy w badaniach pedagogicznych oraz zaliczenia przedmiotu scientific writing and publishing in international academic journals za III rok studiów doktoranckich. Nie zaliczyła także praktyki zawodowej. Jak wynika z załącznika do uchwały nr [...] Senatu Uniwersytetu w B. z 22 maja 2019 r. w sprawie ustalenia programu kształcenia w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych, doktorant jest zobowiązany do zrealizowania 15 godzin praktyk zawodowych, w każdym roku akademickim począwszy od II roku studiów oraz uzyskania zaliczenia. Praktyki zawodowe zalicza się na podstawie protokołu hospitacji zajęć przez prowadzącego przedmiot/promotora/kierownika zakładu. Protokół taki powinien być złożony przez doktoranta wraz ze sprawozdaniem rocznym. Przy czym doktoranta nie zastosowała się do § 6 ust. 8 Regulaminu i nie złożyła do końca letniej egzaminacyjnej sesji poprawkowej, zaopiniowanego przez promotora sprawozdania za III rok studiów z przebiegu realizacji programu kształcenia, indywidualnego planu badawczego oraz realizacji innych naukowych przedsięwzięć i uzyskanych osiągnięć.

Organ podniósł, że strona złożyła kilka podań z prośbą o wyrażenie zgody na przedłużenie terminu zaliczeń ze względu na problemy zdrowotne. Pierwsze podanie dotyczące przesunięcia terminu złożenia dokumentacji do 10 czerwca 2022 r. zostało pozytywnie rozpatrzone. Termin ten nie został dotrzymany. Kolejne podanie dotyczyło prośby o przesunięcie zaliczeń obowiązujących w sesji letniej 2021/2022 na 30 września 2022 r. i zostało odrzucone z uwagi na treść § 9 ust. 6 Regulaminu. Zgodnie z przepisami obowiązującymi na UwB termin zaliczenia zajęć minął wraz z końcem sesji poprawkowej. Zatem zgodnie z zarządzeniem nr 1 Rektora UwB z 19 stycznia 2021 r. w sprawie organizacji roku akademickiego 2021/2022 w UwB termin ten upłynął 17 lipca 2022r. Natomiast protokoły przedmiotów w systemie USOS otwarte były do 18 lipca 2022 r.

Organ wskazał, że zgodnie z § 8 ust. 7 Regulaminu, w przypadku niezaliczenia zajęć lub praktyk przewidzianych w programie kształcenia, doktorant może powtarzać te zajęcia lub uzyskać nowy termin zaliczenia praktyk za zgodą dyrektora. Uprawnienie przysługuje tylko raz w ciągu całego cyklu kształcenia w szkole doktorskiej i nie może przedłużyć programowego czasu trwania kształcenia. Regulamin nie przewiduje zatem możliwości powtarzania więcej niż jednego przedmiotu, ponadto nie przewiduje zawieszenia kształcenia czy urlopu w stosunku do doktoranta przerywającego kształcenie. Okres choroby nie został uwzględniony przy ustaleniu możliwości występowania o zawieszenie kształcenia, zgodnie z art. 204 ust. 3 ustawy. Zatem należy uznać, że na czas niezdolności do pracy z powodu choroby doktoranta kształcenie nie ulega zawieszeniu.

Reasumując organ stwierdził, że doktorantka nie wywiązała się w terminie z obowiązku postępowania zgodnie z regulaminem szkoły doktorskiej, realizacji programu kształcenia i indywidualnego planu badawczego poprzez: a) niezaliczenie przedmiotów: język obcy w badaniach pedagogicznych, scientific writing and publishing in international academic journals; b) niezaliczenie praktyki zawodowej; c) niezłożenie sprawozdania rocznego z realizacji indywidualnego planu badawczego.

W dalszej części uzasadnienia wskazano argumentację dotyczącą zasadności nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. W tym zakresie wskazano, że uprawomocnienie się decyzji o skreśleniu z listy doktorantów spowoduje utratę statusu doktoranta, a tym samym utratę prawa do pobierania stypendium doktoranckiego, które w świetle obowiązujących przepisów otrzymuje każdy doktorant szkoły doktorskiej. Organ zajął stanowisko, że wypłata stypendium do czasu uprawomocnienia się decyzji o skreśleniu z listy doktorantów, w warunkach nie wywiązania się przez doktoranta z obowiązku postępowania zgodnie z regulaminem szkoły doktorskiej, realizacji programu kształcenia i indywidualnego planu badawczego, będzie skutkować nie tylko uszczupleniem finansów publicznych, ale także będzie naruszać interes społeczny i stać w sprzeczności ze sprawiedliwym traktowaniem tych uczestników szkoły doktorskiej, którzy postępują zgodnie z regulaminem szkoły doktorskiej oraz realizują program kształcenia i indywidualny plan badawczy.

Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy złożyła K.P. i zarzuciła naruszenie

- art. 203 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 207 ustawy, poprzez zastosowanie tego przepisu i skreślenie z listy doktorantów, podczas gdy:

1) w sprawie zaistniały okoliczności przemawiające za nie skreślaniem z listy doktorantów, tj. przedstawione zwolnienia lekarskie dokumentujące zły stan zdrowia;

2) przed wszczęciem postępowania administracyjnego strona ubiegała się o przedłużenie terminu na uzyskanie zaliczeń, lecz wniosek został odrzucony;

3) z pozostałych przedmiotów strona uzyskała pozytywne wyniki oraz nie pozostaje w zwłoce w przygotowaniach do rozprawy doktorskiej (realizuje zadania wynikające z indywidualnego planu badawczego);

- art. 7 w zw. z art. 77 § 1, art. 8 § 1, art. 107 § 3 w zw. z art. 11 K.p.a.;

- art. 108 § 1 K.p.a.

W uzasadnieniu wniosku wskazała, że od 24 maja do 4 października 2022 r. przebywała na nieprzerwanym zwolnieniu lekarskim. Jej stan zdrowia nie tylko nie pozwolił zaliczyć roku, ale uniemożliwiał w miarę normalną egzystencję. W takim stanie nawet nie było mowy, by dopełnić wszelkich formalności w szkole doktorskiej. Niemniej wszystkie zwolnienia wysyłane były do sekretariatu szkoły. Tymczasem decyzja o skreśleniu z listy doktorantów nastąpiła w oparciu o przepis art. 203 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 207 ustawy. W doktrynie podnosi się, że w przypadku zaistnienia którejkolwiek z przesłanek wskazanych w art. 203 ust. 2 doktoranta można skreślić albo nie skreślić i każde z tych rozstrzygnięć będzie legalne, ale musi zapadać w granicach tego uznania, przy uwzględnieniu m.in. zasady proporcjonalności i równego traktowania oraz przy poszanowaniu innych, wypracowanych w doktrynie reguł stosowania uznania administracyjnego, w tym szczególnych wymogów uzasadnienia takiej decyzji administracyjnej. Uznanie nie oznacza bowiem dowolności (vide: Ł. Kierznowski, Szkoły doktorskie. Komentarz do art. 198-216 oraz 259 do 264 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, Warszawa 2018, s. 53). Co za tym idzie organ nie był zobowiązany do skreślenia odwołującej się z listy doktorantów.

Podkreślono, że decyzja jest dla strony bardzo krzywdząca. Jest to niesprawiedliwe - nie tylko wobec niej, ale każdej innej osoby, która z niezawinionych powodów może nie móc zaliczyć roku w terminie. Z tego powodu można uznać, że przedmiotową decyzję wydano z pominięciem zasady proporcjonalności ze względu na znaczną dolegliwość skutków związanych ze skreśleniem z listy doktorantów, zwłaszcza w sytuacji choroby oraz chęci do kontynuowania pracy naukowej i finalizacji procesu kształcenia doktoranckiego.

Strona zarzuciła, że organ nie zadał sobie trudu, by dokładnie wyjaśnić sprawę. Całkowicie pominął fakt niemożności uczestniczenia przez stronę w procesie kształcenia i dopełniania powinności z tym związanych, który wynikał z przyczyn niezawinionych, a wyłącznie z faktu poważnej choroby. Organ - jak daje wyraz w zaskarżonej decyzji - miał wiedzę o problemach zdrowotnych strony, jednak nie wziął tej okoliczności pod uwagę w wydanym rozstrzygnięciu. Ponadto nie odniósł się ani nie uwzględnił dotychczasowej postawy strony, w tym rzetelnej realizacji indywidualnego planu badawczego i pozytywnej oceny śródokresowej. Nie sposób uznać za prowadzenie postępowania w sposób budzący zaufanie w sytuacji, kiedy organ nie rozpoznaje tak kluczowej okoliczności jak stan zdrowia doktoranta, który nie ma charakteru przejściowej niedyspozycji, ale stanowi poważną chorobę, która znacząco utrudnia nie tylko programowe wypełnianie obowiązków w szkole doktorskiej, ale także normalne funkcjonowanie w życiu codziennym. Nadto, zdaniem strony, organ powinien w sposób bardziej wnikliwy niż przy decyzjach związanych dokonać wszechstronnej analizy zgromadzonego materiału dowodowego. Tymczasem uzasadnienie decyzji de facto sprowadził do wskazania naruszonych przez stronę obowiązków. Nie odniósł się w zasadzie w sposób konkretny i kompleksowy do żadnych okoliczności towarzyszących tej sprawie, w szczególności nie uwzględnił stanu zdrowia strony i dotychczasowych dokonań w toku kształcenia w szkole doktorskiej.

Zdaniem strony brak było także podstaw do nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. Zarzucono, że organ w żaden sposób nie wziął pod uwagę skutków decyzji, jakie odczuwa strona. Tymczasem decyzja ta jest dużym obciążeniem, również psychicznym, a ponadto wiąże się z utratą środków finansowych na utrzymanie i leczenie. Co więcej, wypłata stypendium doktoranckiego w okresie, kiedy decyzja nie jest ostateczna nie godzi w interes społeczny, jak również nie godzi w interesy innych doktorantów - którzy niezależnie od wypłacanego stypendium stronie - otrzymują swoje świadczenia.

Organ po ponownym rozpatrzeniu sprawy decyzją z [...] listopada 2022 r. nr [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu wskazano, że strona nie dostosowała się do § 8 ust. 6 oraz § 23 ust 1 pkt 2 Regulaminu, co skutkowało skreśleniem jej z listy doktorantów Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych, zgodnie z § 12 ust. 2 pkt 2 Regulaminu.

Odnosząc się do kwestii przebywania strony na zwolnieniu lekarskim organ podniósł, że z opinii z 9 listopada 2022 r. pełnomocnika Rektora ds. studentów i doktorantów ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi wynika, że doktorantka przedstawiła dokumentację medyczną, tj. zwolnienie lekarskie od 24 maja 2022 r. do 31 sierpnia 2022 r. Z kolei z opinii z 24 października 2022 r. Dyrektora Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych wynika, że: "W dniu 25.05.2022 r. drogą mailową wpłynęło zwolnienie lekarskie Doktorantki obejmujące okres: 24.05-30.06.2022. Stosowna informacja została przekazana do prowadzących zajęcia oraz promotora (w dniu 25.05.2022 r.). Pracownik administracji podjął starania o zdobycie informacji dotyczącej zaliczenia przez doktorantkę zajęć semestru letniego. Doktorantka poinformowała, że zajęć nie zaliczyła. Przekazano wskazówki, co do dalszego postępowania (pismo do Dyrektora o zmianę terminów zaliczeń, konsultacje z pełnomocnikiem Rektora ds. osób z niepełnosprawnościami). W dniu 13 czerwca 2022 r. doktorantka złożyła pismo zawierające prośbę o wydłużenie terminu zaliczenia semestru letniego do 10 lipca 2022 r. (...) Prowadząca zajęcia dr A.P. (język obcy w badaniach pedagogicznych) w dniu 5.07.2022 r. poprosiła aby doktorantka skontaktowała się z nią w celu ustalenia trybu zaliczenia przedmiotu. Doktoranta wyraziła zgodę mailowo na kontakt z prowadzącą. Jednak tego samego dnia (5.07.2022 r.) wpłynęła kolejna prośba o wydłużenie terminu zaliczenia semestru letniego do 30 września 2022 (mailowo). (...) Doktoranta przesłała do Sekretariatu SDNS (w dniu 1.09.2022) kolejne zwolnienie lekarskie do dnia 4.10.2022, co uniemożliwia Jej wywiązanie się z obowiązków doktoranta w tym czasie".

Odnosząc się do tego organ podniósł że na uwagę zasługuje fakt, że pomimo choroby doktorantka pozostawała w kontakcie z prowadzącymi zajęcia oraz podejmowała próby kontaktu w sprawie zaliczeń przedmiotu, co świadczy o tym, że choroba doktorantki nie do końca dezorganizowała jej podejmowanie czynności związanych z obowiązkami związanymi ze Szkołą Doktorską Nauk Społecznych. Wymogi obowiązujące do zaliczenia przedmiotu – język obcy w badaniach pedagogicznych, również były doktorantce znane, ponieważ znajdowały się w sylabusie zamieszczonym w systemie USOS. Ponadto doktorantka zaraz po kontakcie z prowadzącą przedmiot przedłożyła podanie o wydłużenie terminu zaliczenia, co wydaje się dla organu niepokojące, ponieważ prośba ta wpłynęła w momencie nawiązania kontaktu przez prowadzącego przedmiot.

Doktoranta nie zaliczyła także przedmiotu scientific writing and publishing in international academic journals za III rok. Zgodnie z opinią z 24 października 2022 r. zwolnienie doktorantki obejmowało trzy ostatnie terminy zajęć tj. 6 godzin. Ostatnie zajęcia odbyły się 23 czerwca 2022 r. Również w przypadku tych zajęć strona znała warunki zaliczenia przedmiotu, ponieważ były one dostępne w sylabusie zamieszczonym w systemie USOS.

Doktorantka nie zaliczyła również praktyki zawodowej. W przypadku praktyki zawodowej doktorantka przeprowadziła 10 godzin zajęć, tj. 5 ćwiczeń z przedmiotu: pedagogika międzykulturowa. Warunkiem otrzymania zaliczenia z praktyki zawodowej było zaś przeprowadzenie 15 godzin zajęć, strona tego warunku nie spełniła. Według opinii Dyrektora SDNS: "Trzy kolejne z racji zwolnienia przeprowadziła inna osoba. Doktorantka nie ukończyła praktyki, nie złożyła informacji o przeprowadzonych zajęciach wraz ze sprawozdaniem rocznym, nie został również złożony protokół hospitacji przeprowadzonej na zajęciach przeprowadzonych przez Doktorantkę". Konieczność zaliczenia ww. przedmiotów wynika z programu kształcenia obowiązującego w SDNS.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 203 ust 2 pkt 2 w zw. z ort. 207 ustawy oraz do argumentacji dotyczącej tego, że decyzja jest bardzo krzywdząca a także zarzutu naruszenia zasady proporcjonalności wskazano, że faktem jest, że doktorantka regularnie dostarczała kolejne zwolnienia lekarskie, które były brane pod uwagę podczas podejmowania wszystkich decyzji. Strona złożyła kilka podań z prośbą o wyrażenie zgody na przedłużenie terminu zaliczeń ze względu na problemy zdrowotne. Pierwsze podanie dotyczące przesunięcia terminu złożenia dokumentacji do 10 czerwca 2022 r. zostało pozytywnie rozpatrzone, jednakże strona nie dotrzymała terminu. Kolejne podanie dotyczyło prośby o przesunięcie zaliczeń obowiązujących w sesji letniej 2021/2022 na 30 września 2022 r., które zostało odrzucone z uwagi na treść § 9 ust. 6 Regulaminu. Według opinii Dyrektora z 24 października 2022 r.: "W dniu 13 czerwca 2022 Doktorantka złożyła pismo zawierające prośbę o wydłużenie terminu zaliczenia semestru letniego do dnia 10.07.2022 - wyraziłam zgodę (w dniu 14.06.2022). (...) dnia (5.07.2022) wpłynęła kolejna prośba o wydłużenie terminu zaliczenia semestru letniego do dnia 30.09.2022 (mailowo). Nie wyraziłam zgody na to przedłużenie przytaczając § 9 ust. 6 «w przypadku usprawiedliwionej nieobecności na zaliczeniu/egzaminie głównym lub poprawkowym dyrektor wyznacza dodatkowy termin zaliczenia/egzaminu, przypadający nie później niż w ostatnim dniu sesji». Zgodnie z Zarządzeniem nr 1 Rektora UwB z dn. 19.01.2021r. w sprawie organizacji roku akademickiego 2021/2022 w Uniwersytecie w B. termin zaliczenia zajęć semestru letniego upłyną 17.07.2022r. Protokoły przedmiotów w USOS otwarte były do 18.07.2022 (włącznie)".

Organ podniósł, że ciężko określić czy doktorantka wywiązuje się z realizacji indywidualnego planu badawczego, ponieważ nie zostało złożone sprawozdanie za III rok studiów z przebiegu realizacji programu kształcenia, indywidualnego planu badawczego, czym naruszono § 6 ust. 8 Regulaminu. Dyrektor w opinii z 24 października 2022 r. stwierdza, że: "(...) doktorantka K.P. nie złożyła sprawozdania rocznego z realizacji indywidualnego planu badawczego. Zgodnie z § 6p. 8 Regulaminu SDNS UwB do końca letniej sesji poprawkowej Doktorant jest zobowiązany złożyć sprawozdanie roczne z przebiegu realizacji programu, indywidualnego planu badawczego oraz realizacji innych naukowych przedsięwzięć i uzyskanych osiągnięć. Przypomnienie o konieczności złożenia sprawozdania rocznego w dniu 11.05.2022r. zostało wysłane mailowo do wszystkich doktorantów. § 2 p. 1 ww. Zarządzenia Rektora UwB określa terminy rozstrzygania wszystkich spraw związanych z zaliczeniem roku studentów i doktorantów. Mówi on, że «Wszystkie indywidualne rozstrzygnięcia i decyzje dotyczące zaliczenia roku akademickiego 2021/2022 należy podjąć w okresie od 18.07.2022r. do 31.07.2022r. z zastrzeżeniem ust.2» (...) W Sekretariacie szkoły nic nie wiadomo o realizacji stażu naukowego - dokumenty o wyjeździć na staż godnie z procedurą SDNS powinny być złożone na 3 miesiące przed rozpoczęciem stażu. W roku akademickim 2021/ 2022 nie złożono też żadnego tekstu Doktorantki do Repozytorium UwB. Nie można ocenić stopnia wypełnienia przez Doktorantkę indywidualnego planu badawczego w roku akademickim 2021/2022, ale na podstawie zebranych informacji można przypuszczać, że większości założonych aktywności mgr K.P. nie zrealizowała. W terminie, o którym jest mowa w § 2 p. 1 Zarządzeniem nr 1 Rektora UwB z dn. 19.01.2021 r. w sprawie organizacji roku akademickiego 2021/2022 w UwB, Rada Naukowa odbyła posiedzenie (25.07.2022). W jego trakcie nie rozpatrzono sprawozdania rocznego, doktorantki mgr K.P. z uwagi na jego niezłożenie. Informacja o wyniku procedowania sprawozdań rocznych przez Radę Naukową została przekazana mailem na adresy w domenie UwB (skan opinii). W przypadku Pani K.P. podjęłam decyzję o niezaliczeniu trzeciego roku kształcenia w SDNS UwB". W związku z powyższym zarzut uznano za niezasadny.

Odnośnie zarzutów dotyczących naruszenia przepisów postępowania wskazano, że niezaprzeczalnym faktem jest uzyskanie przez doktorantkę pozytywnej oceny śródokresowej 18 października 2021 r., jednakże po uzyskaniu pozytywnej oceny strona nie zaliczyła dwóch przedmiotów i praktyki zawodowej oraz nie złożyła sprawozdania rocznego. Niezłożenie sprawozdania rocznego z realizacji IPB uniemożliwiło dokonanie oceny aktywności naukowej w roku akademickim 2021/2022. Ponadto wszystkie zwolnienia były brane pod uwagę podczas podejmowanych decyzji dotyczących doktorantki. Informacje o kolejnych zwolnieniach lekarskich były przekazywane przez Szkołę Doktorską Nauk Społecznych, prowadzącym przedmioty. Doradzono doktorantce, aby złożyła pismo do Dyrektora SDNS w sprawie zmiany terminów zaliczeń oraz skonsultowała swoją sytuację z pełnomocnikiem Rektora ds. osób z niepełnosprawnościami. Doktorantka podjęła kontakt z pełnomocnikiem dopiero po uzyskaniu informacji o wszczęciu postępowania w sprawie skreślenia z listy doktorantów. Przychylono się do pierwszej prośby doktorantki dotyczącej zmiany terminu zaliczeń. Pomimo tego strona nie dotrzymała terminu. Druga prośba doktorantki, która wpłynęła mailowo w dniu 5 lipca 2022 r. o wydłużenie terminu zaliczenia semestru letniego do 30 września 2022 r. została rozpatrzona negatywnie. Według opinii Dyrektor z 24 października 2022 r.: "W dniu 20.07.2022r. Doktorantka zapytała mailowo o możliwości dalszego postępowania związane m.in. z warunkowym zaliczeniem semestru. W odpowiedzi Pracownik administracji poinformował Doktorantkę, że zgodnie z przepisami SDNS nie istnieje warunkowe zaliczenie semestru oraz regulamin nie przewiduje opóźnień w realizacji programu kształcenia. Doktorantka pytała o możliwość zawieszenia kształcenia. Zawieszenie kształcenia dotyczy jedynie przypadków wskazanych w ustawie. (...) Okres choroby nie został uwzględniony przy ustalaniu możliwości występowania o zawieszenie kształcenia (art. 204 p. 5 Ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce), a zatem należy uznać, że na czas niezdolności do pracy z powodu choroby doktoranta nie ulega zawieszenie jego kształcenia". Stwierdzono, że Dyrektorka SDNS zgodnie z przepisami UwB jak i tymi powszechnie obowiązującymi nie zgodziła się na działanie mogące doprowadzić do opóźnień w realizacji programu kształcenia. Podniesiono, że Regulamin nie przewiduje możliwości powtarzania więcej niż jednego przedmiotu, ponadto nie przewiduje zawieszenia kształcenia czy urlopu w stosunku do doktoranta przerywającego kształcenie. Okres choroby nie został uwzględniony przy ustaleniu możliwości występowania o zawieszenie kształcenia, zgodnie z art. 204 ust. 3 ustawy. Zatem należy uznać, że na czas niezdolności do pracy z powodu choroby doktoranta jego kształcenie nie ulega zawieszeniu.

Ponadto w IPB doktorantki na rok akademicki 2021/2022 zaplanowane były takie aktywności jak: realizacja badań do rozprawy doktorskiej, prezentacja wstępnych wyników badań na seminarium katedralnym, staż naukowy, przygotowanie artykułu naukowego do czasopisma znajdującego się na liście ministerialnej, upowszechnienie badań na zasadzie otwartego dostępu (repozytorium UwB), przygotowanie wystąpienia z referatem na międzynarodowej konferencji naukowej. Z opinii z 24 października 2022 r. wynika, że Dyrektorka SDNS: "W dniu 25.07.2022 odbyła rozmowę z prof Dr hab. J.N. (Promotorem Doktorantki) dotyczącą realizacji indywidualnego planu badawczego przez mgr K.P. Promotor poinformował, że Doktorantka napisała pewne fragmenty rozdziałów, ale połowicznie (ok. 50%jednego rozdziału i 50% drugiego rozdziału nie są one kompletne) i wymagają jeszcze dużo pracy, aby były skończone. Również wykonana kwerenda biblioteczna była połowiczna. Doktorantka wielokrotnie zmieniała terminy spotkań z Promotorem. Profesor nie widzi żadnych możliwości, aby praca została zakończona. Ponadto Doktorantka nie podjęła aktywności konferencyjnej (mimo wskazań Promotora). W Sekretariacie szkoły nic nie wiadomo o realizacji stażu naukowego - dokumenty o wyjeździe na staż zgodnie z procedurą w SDNS powinny być złożone na 5 miesięcy przed rozpoczęciem stażu. W roku akademickim 2021/2022 nie złożono też żadnego tekstu Doktorantki do Repozytorium UwB. (...) na podstawie zebranych informacji można przypuszczać, że większości założonych aktywności strona nie zrealizowała. (...) Rada Naukowa odbyła posiedzenie (25.07.2022). W jego trakcie nie rozpoznano sprawozdania rocznego doktorantki z uwagi na jego niezłożenie. Informacja o wyniku procedowania sprawozdań rocznych przez Radę Naukową została przekazana mailem na adresy w domenie UwB (skan opinii). W przypadku Pani K.P. podjęłam decyzję o niezaliczeniu trzeciego roku kształcenia w SDNS UwB". Z informacji uzyskanej mailowo w dniu 27 listopada 2022 r. od Promotora wynika, że nie może on nic powiedzieć o postępach, po ocenie śródokresowej doktorantki. W ocenie Promotora do oceny śródokresowej doktorantka pracowała zgodnie z IPB, po tym były zwolnienia i nie miał z nią kontaktu. Promotor zauważył jednocześnie, że strona powinna powtarzać dany etap, jednak obowiązujące przepisy dotyczące szkoły doktorskiej nie dają takiej możliwości.

Odnośnie kolejnego zwolnienia do 4 października 2022 r., organ stwierdził, że uniemożliwiło ono wywiązanie się z obowiązków doktoranta w roku akademickim 2021/2022, gdyż zgodnie z § 8 ust. 7 Regulaminu programowy czas trwania kształcenia nie może być przedłużony.

Końcowo odniesiono się do zarzutu dotyczącego naruszenia art. 108 § 1 K.p.a. Organ podniósł, że zgadza się ze stanowiskiem, że instytucja nadania rygoru natychmiastowej wykonalności ma charakter wyjątkowy i na potrzeby niniejszego stanu faktycznego dokonał ścisłej wykładni przesłanek uzasadniających nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, o których mowa w art. 108 § 1 K.p.a. Zdaniem organu, w warunkach w których prawo do pobierania stypendium ma każdy Uczestnik Szkoły Doktorskiej, to fakt niewywiązywania się przez takiego uczestnika z obowiązku postępowania zgodnie z regulaminem, realizacji programu kształcenia lub indywidualnego planu badawczego uzasadnia natychmiastowe wejście w życie decyzji o skreśleniu z listy uczestników Szkoły Doktorskiej i tym samym wstrzymanie wypłaty stypendium. Wypłata stypendium w okresie, w którym decyzja o skreśleniu jest nieprawomocna, będzie bowiem skutkować nie tylko uszczupleniem finansów publicznych, ale także będzie naruszać interes społeczny i stać w sprzeczności ze sprawiedliwym traktowaniem tych uczestników Szkoły Doktorskiej, którzy postępują zgodnie z jej regulaminem oraz realizują program kształcenia i indywidualny plan badawczy. Z uwagi na powyższe, jako że w ocenie organu, spełnione zostały przesłanki do skreślenia z listy uczestników Szkoły Doktorskiej, uzasadnione jest nadanie decyzji o skreśleniu rygoru natychmiastowej wykonalności.

Skargę od tej decyzji do sądu administracyjnego wniosła K.P. i zarzuciła naruszenie:

- art. 203 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 207 ust. 1 i 2 ustawy, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na skreśleniu skarżącej z listy doktorantów podczas gdy niewywiązywanie się przez nią z obowiązków postępowania zgodnie z regulaminem szkoły doktorskiej, realizacji programu kształcenia i indywidualnego planu badawczego było usprawiedliwione jej chorobą, potwierdzoną zaświadczeniem lekarskim, zakres niezrealizowanych obowiązków był nieznaczny a skarżąca rokuje przedłożenie rozprawy doktorskiej w terminach określonych w art. 204 ust. 1 i 2 ustawy, podczas gdy prawidłowe zastosowanie powołanych przepisów doprowadziłoby do umorzenia postępowania jako bezprzedmiotowego;

- art. 77 § 1 w zw. z art. 8 § 1, art. 11 i art. 107 § 1 pkt 7 K.p.a., poprzez wybiórcze rozpatrzenie zebranego w sprawie materiału dowodowego z pominięciem dowodów na okoliczność przyczyn niewywiązania się przez skarżącą ze swoich obowiązków znajdujące wyraz w niewyjaśnieniu w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, dlaczego pomimo choroby skarżącej, nieznacznego zakresu niezrealizowanych obowiązków i dobrego rokowania co do przedłożenia rozprawy doktorskiej w terminach określonych w art. 204 ust. 2 ustawy, organ zdecydował się skorzystać z fakultatywnej przesłanki określonej w art. 203 ust. 2 pkt 2 ustawy a przez to zaniedbanie obowiązku budzenia zaufania uczestników postępowania do władzy publicznej;

3. art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., poprzez utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji.

Wskazując na powyższe naruszenia skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i decyzji organu z 29 września 2022 r. oraz zasądzenie od organu na jej rzecz kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi powtórzono właściwie argumentację zawartą we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Dodatkowo wyjaśniono, że od marca 2022 r. stan zdrowia skarżącej stopniowo się pogarszał i ostatecznie na początku maja zwróciła się ona do lekarza, który zdiagnozował ciężki epizod depresji (kod ICD-10 na zaświadczeniu lekarskim: F32) i zalecił farmakoterapię wspieraną przez psychoterapię. Niestety, pomimo przyjmowania leków stan zdrowia się nie poprawiał. Pod koniec maja skarżąca nie była w stanie radzić sobie ze zwykłymi zadaniami dnia codziennego, w związku z czym została skierowana przez lekarza na zwolnienie lekarskie (od 24 maja do 30 czerwca 2022 r.). Informację o zwolnieniu skarżąca przekazała mailowo do sekretariatu SDNS, promotorowi oraz osobom prowadzącym zajęcia. W takim stanie rzeczy 13 czerwca 2022 r. skarżąca złożyła do Dyrektora Szkoły drogą mailową wniosek o przedłużenie terminu zaliczenia semestru letniego do 10 lipca 2022 r., licząc na poprawę stanu zdrowia. Dnia 14 lipca 2022 r. Dyrektor SDNS wyraziła zgodę na wydłużenie terminu zaliczenia. Niestety, wobec braku istotnej poprawy stanu zdrowia skarżącej na wizycie kontrolnej 30 czerwca 2022 r. lekarz podjął decyzję o przedłużeniu zwolnienia lekarskiego (od 1 lipca do 28 lipca 2022 r.). Skarżąca przekazała tę informację za pośrednictwem poczty elektronicznej 5 lipca 2022 r. Dyrektorowi Szkoły oraz promotorowi. Z uwagi na zły stan zdrowia skarżąca nie mogła zaliczyć semestru w przedłużonym terminie (do 10 lipca), więc jednocześnie złożyła kolejne podanie o wydłużenie zaliczenia semestru do 30 września 2022 r. Jednak 20 lipca 2022 r. Dyrektor Szkoły negatywnie rozpatrzył to podanie. Również 5 lipca 2002 r. sekretariat Szkoły przekazał skarżącej informację z prośbą o kontakt z osobą prowadzącą zajęcia z języka obcego w badaniach pedagogicznych, w związku z czym skarżąca napisała maila informując o kontynuacji zwolnienia lekarskiego i niemożności podejścia do zaliczenia przedmiotu. Zwolnienie było przedłużane - kolejne do 31 sierpnia 2022 r. i następne - do 4 października 2022 r. Dopiero w październiku stan zdrowia skarżącej był na tyle stabilny, że nie było już potrzeby kontynuowania zwolnienia lekarskiego.

W roku akademickim 2021/2022 skarżąca zrealizowała zdecydowaną większość zaplanowanych działań. W ramach praktyk zrealizowała 2/3 godzin zaplanowanych na ten rok. Zrealizowała prawie wszystkie zajęcia dydaktyczne - pozostało jej jedynie napisanie testu zaliczeniowego z języka obcego w badaniach pedagogicznych oraz zrealizowanie 6 godzin zajęć z scientific writing and publishing in international academic journals. Skarżąca nie złożyła sprawozdania z realizacji indywidualnego planu badawczego, ponieważ jej stan zdrowia uniemożliwiał wykonanie tego zadania. Natomiast jesienią 2021 r. została wydana monografia naukowa: K.P., Analiza porównawcza instrumentów wspierających integrację uczniów objętych ochroną międzynarodową w systemach edukacyjnych Czech, Polski i Węgier, Wydawnictwo Fundacja Instytut Spraw Publicznych. Od początku roku akademickiego skarżąca kontynuowała pracę nad rozprawą doktorską. Ponadto, w roku akademickim 2021/2022 otrzymała grant na badania partycypacyjne młodzieży z doświadczeniem migracji (Active Citizens Fund) w wysokości 28.000 PLN (wraz ze środkami na wydanie publikacji naukowej).

Skarżąca podkreśliła, że niewywiązanie się przez nią z obowiązków było usprawiedliwione chorobą, potwierdzoną zaświadczeniem lekarskim. Zakres niezrealizowanych obowiązków (zaliczenie dwóch przedmiotów i złożenie sprawozdania) był zaś nieznaczny. Wraz z pozytywnym wynikiem oceny śródokresowej, okoliczności sprawy prowadzą do wniosku, że rokuje ona przedłożenie rozprawy doktorskiej w terminach określonych w art. 204 ust. 1 i 2 ustawy. Zgodnie z tymi przepisami, kształcenie doktoranta kończy się złożeniem rozprawy doktorskiej; indywidualny plan badawczy określa termin złożenia rozprawy doktorskiej; termin ten może być przedłużony, nie dłużej jednak niż o 2 lata, na zasadach określonych w regulaminie szkoły doktorskiej. Z treści § 18 Regulaminu wynika, że w uzasadnionych przypadkach, do których zalicza się czasową niezdolność do odbywania kształcenia z przyczyn zdrowotnych, można wnioskować o wydłużenie terminu złożenia rozprawy doktorskiej do 2 lat po zakończeniu szkoły doktorskiej. W tych okolicznościach skreślenie skarżącej z listy doktorantów jawi się jako nieprawidłowe, niezgodne z celem art. 203 ust. 2 pkt 2 ustawy, niezasadne i rażąco niesprawiedliwe. Zdaniem skarżącej należało umorzyć postępowanie na podstawie art. 105 § 1 K.p.a. wobec jego bezprzedmiotowości. Końcowo skarżąca podniosła, że językowa wykładnia § 8 ust. 7 Regulaminu prowadzi do wniosku, że z uprawnienia w nim wskazanego, skorzystać można jednokrotnie w cyklu kształcenia, nie zaś - jak błędnie ustalił organ - że może ono dotyczyć tylko jednego przedmiotu. Zdaniem skarżącej na gruncie tej regulacji doktorant może powtarzać nawet wszystkie przedmioty z danego roku kształcenia, byleby miało to miejsce jeden raz (za jeden rok kształcenia).

Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i generalnie podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, że Regulamin nie przewiduje zaliczeń w innych terminach, po upływie sesji poprawkowej a także nie przewiduje opóźnień w realizacji programu kształcenia. Z kolei zawieszenie kształcenia dotyczy jedynie przypadków wskazanych w art. 204 ust. 3 ustawy. Okres choroby nie został jednak wymieniony w tej regulacji. Odnosząc się do stanowiska dotyczącego terminów określonych w art. 204 ust. 1 i 2 ustawy wskazano, że w Regulaminie faktycznie znalazł się zapis umożliwiający w uzasadnionych przypadkach, do których zalicza się czasową niezdolność do odbywania kształcenia z przyczyn zdrowotnych, wnioskowanie o wydłużenie terminu złożenia rozprawy doktorskiej, jednakże zgodnie z § 18 ust. 2 Regulaminu: "Warunkiem uzyskania zgody na przedłużenie terminu rozprawy doktorskiej jest zaliczenie wszystkich przedmiotów z wyłączeniem seminarium doktoranckiego oraz spełnienie innych wymagań objętych programem kształcenia". Skarżąca tego warunku nie spełniła, a dodatkowo nie złożyła wniosku o wydłużenie terminu złożenia rozprawy ani o powtarzanie zajęć. Zdaniem organu wykładnia § 8 ust. 7 Regulaminu dokonana przez skarżącą jest nieuprawniona.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył co następuje.

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem kontroli sądu w sprawie niniejszej jest decyzja Rektora Uniwersytetu w B. o skreśleniu skarżącej – K.P. z listy doktorantów Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu w B. Podstawę prawną tej decyzji stanowił art. 203 ust. 2 pkt 2 i art. 207 ustawy z 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 574 ze zm.; dalej powoływana jako ustawa) w zw. z § 12 ust. 2 pkt 2 Regulaminu Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu w B., stanowiącego załącznik do uchwały nr [...] Senatu Uniwersytetu w B. z [...] marca 2019 r. Powodem skreślenia skarżącej z listy doktorantów było nie wywiązanie się w terminie z obowiązku postępowania zgodnie z regulaminem szkoły doktorskiej, realizacji programu kształcenia i indywidualnego planu badawczego poprzez: a) niezaliczenie przedmiotów: język obcy w badaniach pedagogicznych i scientific writing and publishing in international academic journals; b) niezaliczenie praktyki zawodowej; c) niezłożenie sprawozdania rocznego z realizacji indywidualnego planu badawczego.

Przepisem traktującym o decyzji o skreśleniu z listy doktorantów jest art. 203 ust. 3 ustawy, w którym wskazano, że skreślenie z listy doktorantów następuje w drodze decyzji administracyjnej, od której przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Decyzję taką, zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy, wydaje co do zasady rektor, do którego zadań należą sprawy dotyczące uczelni, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych przez ustawę lub statut do kompetencji innych organów uczelni. Dla dopełnienia obrazu obowiązujących regulacji prawnych niezbędne jest również wskazanie, że skreślenie z listy doktorantów uregulowane zostało na poziomie ustawowym jako obowiązkowe bądź fakultatywne. Zgodnie z art. 203 ustawy, doktoranta skreśla się z listy doktorantów w przypadku: 1) negatywnego wyniku oceny śródokresowej; 2) niezłożenia rozprawy doktorskiej w terminie określonym w indywidualnym planie badawczym; 3) rezygnacji z kształcenia (ust. 1); natomiast doktorant może być skreślony z listy doktorantów w przypadku: 1) niezadowalającego postępu w przygotowaniu rozprawy doktorskiej; 2) niewywiązywania się z obowiązków, o których mowa w art. 207 (ust. 2). Stosownie zaś do treści art. 207 ustawy, doktorant jest obowiązany postępować zgodnie z regulaminem szkoły doktorskiej (ust. 1); doktorant jest obowiązany do realizacji programu kształcenia i indywidualnego planu badawczego (ust. 2).

Podobne uregulowania zawiera Uchwała nr [...] Senatu Uniwersytetu w B. z [...] marca 2019 r. w sprawie Regulaminu Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu w B., bowiem zgodnie z § 12 tego Regulaminu: Rektor skreśla doktoranta z listy doktorantów w przypadku: 1) negatywnego wyniku oceny śródokresowej, 2) niezłożenia rozprawy doktorskiej w terminie określonym w indywidualnym planie badawczym; 3) rezygnacji z kształcenia, 4) orzeczenia kary wydalenia z uczelni (ust. 1); Rektor może skreślić doktoranta z listy doktorantów w przypadku: 1) niezadowalającego postępu w przygotowywaniu rozprawy doktorskiej, 2) niewywiązywania się z obowiązku postępowania zgodnie z regulaminem szkoły doktorskiej, realizacji programu kształcenia lub indywidualnego planu badawczego.

Podstawa skreślenia skarżącej z listy doktorantów w sprawie niniejszej miała charakter fakultatywny – art. 203 ust. 2 pkt 2 ustawy i § 12 ust. 2 pkt 2 Regulaminu. Sformułowanie "doktorant może być skreślony" oznacza, że decyzja o skreśleniu doktoranta z listy uczestników studiów doktoranckich podejmowana jest w ramach uznania administracyjnego. Sądowa kontrola legalności decyzji uznaniowych sprowadza się do oceny, czy organ prawidłowo zgromadził materiał dowodowy, czy wyciągnięte wnioski w zakresie merytorycznym mają swoje uzasadnienie w zebranym materiale dowodowym oraz czy dokonana ocena mieści się w ustawowych granicach, wyciągnięte zaś wnioski są logiczne i poprawne. Podkreślić należy, że decyzja wydawana na podstawie art. 203 ust. 2 ustawy (jak każda decyzja uznaniowa) nie może mieć cech dowolności, ale musi wynikać z wszechstronnego i dogłębnego rozważenia wszystkich okoliczności faktycznych sprawy oraz w należyty sposób wyważać interes społeczny i słuszny interes obywateli (art. 7 K.p.a.). Zatem sąd administracyjny weryfikuje, czy zaskarżona decyzja nie nosi cech dowolności, czy organ wybrał prawnie dopuszczalny sposób rozstrzygnięcia i czy wyboru tego rozstrzygnięcia dokonał po ustaleniu i rozważeniu wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności. W orzecznictwie sądów administracyjnych konsekwentnie zwraca się uwagę na znaczenie, jakie ma prawidłowe uzasadnienie decyzji uznaniowej. Wskazuje się, że wymogi, jakim powinna odpowiadać decyzja wydana w ramach uznania administracyjnego, są dalej idące niż ma to miejsce w odniesieniu do decyzji związanej. Uzasadnienie decyzji uznaniowej powinno zawierać wszechstronną analizę zgromadzonego materiału dowodowego i wyczerpująco uargumentowane stanowisko organu; powinno z niego wynikać, że wszystkie okoliczności istotne dla sprawy zostały rozważone i ocenione (vide wyroki NSA: z 22 września 2021 r., III OSK 1962/21; z 17 marca 2010 r., II GSK 491/09 oraz z 20 lipca 2011 r., I OSK 2006/10, pub. CBOSA).

Przenosząc poczynione wyżej uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy sąd uznał, że zaskarżona decyzja została podjęta z przekroczeniem granic uznania administracyjnego. Zgodnie bowiem z zarzutami skargi organ nie rozważył wszechstronnie okoliczności faktycznych sprawy. Sąd zgadza się ze stanowiskiem skarżącej, że uzasadnienie decyzji sprowadzono do wskazania naruszonych przez nią obowiązków, nie uwzględniono natomiast dotychczasowych dokonań w toku kształcenia w szkole doktorskiej. Nie uwzględniono w szczególności, że skarżąca zrealizowała prawie wszystkie zajęcia dydaktyczne. Uzasadnienie decyzji skonstruowane jest w taki sposób, że można dojść do wniosku, że obydwa nie zaliczone przedmioty podlegały zaliczeniu na ocenę. Tymczasem tylko jeden z nich – język obcy w badaniach psychologicznych podlegał zaliczeniu na ocenę. Drugi przedmiot scientific writing and publishing in international academic journals podlegał zliczeniu na podstawie obecności. W ramach tych przedmiotów należało zrealizować 15 godzin. Skarżąca nie zrealizowała 4 godzin zajęć z języka obcego oraz 6 godzin z drugiego przedmiotu. Nadto skarżąca zrealizowała 2/3 godzin praktyk zaplanowanych na III rok studiów. Jesienią 2021 r. została wydana monografia skarżącej, jak również w roku akademickim 2021/2022 otrzymała grant badawczy w wysokości 28.000 zł. Uzyskała także w dniu 18 października 2021 r. pozytywną ocenę śródokresową. Okoliczności dotyczących wydania monografii jak również otrzymania grantu badawczego organ w swoich decyzja w ogóle nie wskazuje. Podnosi, że po uzyskaniu pozytywnej oceny śródokresowej skarżąca nie zaliczyła jednak dwóch przedmiotów, nie zaliczyła praktyk oraz nie złożyła sprawozdania rocznego. Odnosząc się do realizacji przez skarżącą IPB stwierdzono, że ciężko określić czy jest on realizowany, gdyż skarżąca nie złożyła sprawozdania na III rok studiów doktoranckich. Jednak, zdaniem organu, można przypuszczać na podstawie uzyskanych informacji, że skarżąca większości założonych aktywności nie zrealizowała. Były to takie aktywności jak – realizacja badań do rozprawy doktorskiej, prezentacja wstępnych wyników badań na seminarium katedralnym, staż naukowy, przygotowanie artykułu naukowego do czasopisma znajdującego się na liście ministerialnej, upowszechnienie badań na zasadzie otwartego dostępu (repozytorium UwB), przygotowanie wystąpienia z referatem na międzynarodowej konferencji.

Organ jednak przede wszystkim nie uwzględnił, że niewywiązanie się przez skarżącą z obowiązku postępowania zgodnie z regulaminem szkoły doktorskiej, realizacji programu kształcenia i indywidulanego planu badawczego wynikało z poważnej choroby potwierdzonej nieprzerwanym zwolnieniem lekarskim trwającym od 24 maja do 4 października 2022 r. Nie można zgodzić się z organem, że okoliczność ta w sprawie została uwzględniona. Przede wszystkim wskazać należy, że nie można twierdzić, że okoliczność ta została uwzględniona w sytuacji gdy w trakcie trwania zwolnienia lekarskiego zostaje wydana decyzja w pierwszej instancji o skreśleniu skarżącej z listy doktorantów. Zwolnienie było wydane do dnia 4 października 2022 r. a decyzja została wydana 29 września 2022 r. Na datę wydania decyzji organ wiedział, że zwolnienie zostało przedłużone, gdyż skarżąca na bieżąco informowała o swoich zwolnieniach. Poprzednie zwolnienie było do 31 sierpnia 2022 r. Nadto na etapie ponownego rozstrzygania sprawy przytoczono w uzasadnieniu decyzji opinię pełnomocnika Rektora ds. studentów i doktorantów ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi z 9 listopada 2022 r., w której uwzględniono zwolnienie lekarskie do 31 sierpnia 2022 r. Stąd stwierdzenie organu, że regularnie dostarczane kolejne zwolnienia lekarskie, były brane pod uwagę podczas podejmowania wszystkich decyzji nie zasługuje na uwzględnienie. Lektura uzasadnień decyzji może prowadzić do wniosku, że fakt choroby skarżącej był uwzględniony ale w takim kontekście aby wykazać, że brak jest w obwiązującym stanie prawnym instytucji, które pozwalałby na uwzględnienie w procesie kształcenia usprawiedliwionej nieobecności doktoranta z powodu choroby.

Organ tylko raz uwzględnił wniosek skarżącej o wydłużenie terminu zaliczenia semestru letniego do 10 lipca 2022 r. Kolejna prośba z 5 lipca 2022 r. o wydłużenie terminu zaliczenia do 30 września 2022 r. została odrzucona z uwagi na treść § 9 ust. 6 Regulaminu. Przepis ten stanowi, że w przypadku usprawiedliwionej nieobecności na zaliczeniu/egzaminie głównym lub poprawkowym dyrektor wyznacza dodatkowy termin zaliczenia/egzaminu, przypadający nie później niż w ostatnim dniu sesji. Wskazano, że termin zaliczenia zajęć semestru letniego upłynął 17 lipca 2022 r., stąd brak było możliwości wyznaczenia dodatkowego terminu, przypadającego już po tej dacie.

W dalszej kolejności organ posłużył się treścią § 8 ust. 7 Regulaminu. Zgodnie z tą regulacją w przypadku niezaliczenia zajęć lub praktyk przewidzianych w programie kształcenia, doktorant może powtarzać te zajęcia lub uzyskać nowy termin zaliczenia praktyk za zgoda dyrektora. Uprawnienie przysługuje tylko raz w ciągu całego cyklu kształcenia w szkole doktorskiej i nie może przedłużyć programowego czasu trwania kształcenia. Organ wywiódł, że kolejne zwolnienie lekarskie do 4 października 2022 r. uniemożliwiało spełnienie obowiązków doktoranta w roku akademickim 2021/2022, gdyż skutkowało przedłużeniem programowego czasu trwania kształcenia. Ponadto zinterpretował tę regulację w taki sposób, że nie przewiduje ona możliwości powtarzania więcej niż jednego przedmiotu. W ocenie sądu interpretacja ta nie zasługuje na uwzględnienie. Przepis ten posługuje się liczbą mnogą stanowiąc, że "w przypadku niezaliczenia zajęć lub praktyk"; "doktorant może powtarzać te zajęcia lub uzyskać nowy termin zaliczenia praktyk". Zdaniem sądu, wykluczono zastosowanie instytucji powtarzania zajęć lub uzyskania nowego terminu zaliczenia praktyk przyjmując błędną, niekorzystną dla strony interpretację przepisu. Sformułowanie "tylko raz w ciągu całego cyklu" odnosi się do możliwości skorzystania z tych instytucji a nie do ilości przedmiotów. Stąd twierdzenie, że regulacja ta nie przewiduje możliwości powtarzania więcej niż jednego przedmiotu nie zasługuje na uwzględnienie.

W dalszej kolejności organ powołał treść art. 204 ust. 3 ustawy i stwierdził, że kształcenie nie ulega zawieszeniu na czas niezdolności do pracy z powodu choroby doktoranta. Zgodnie z tym przepisem kształcenie, na wniosek doktoranta, jest zawieszane na okres odpowiadający czasowi trwania urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego oraz urlopu rodzicielskiego, określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy. Wykluczył również zastosowanie regulacji powołanych przez skarżąca w skardze a mianowicie art. 204 ust. 1 i 2 ustawy oraz § 18 Regulaminu. Przepis art. 204 ustawy stanowi, że kształcenie doktoranta kończy się złożeniem rozprawy doktorskiej (ust. 1). Indywidualny plan badawczy określa termin złożenia rozprawy doktorskiej. Termin ten może być przedłużony, nie dłużej jednak niż o 2 lata, na zasadach określonych w regulaminie szkoły doktorskiej (ust. 2). Z kolei z § 18 ust. 1 pkt 2 Regulaminu wynika, że dyrektor, na uzasadniony wniosek doktoranta, może przedłużyć termin złożenia rozprawy doktorskiej z powodu czasowej niezdolności do odbywania kształcenia z przyczyn zdrowotnych. Organ stwierdził, że regulacja ta nie może mieć zastosowania w sprawie niniejszej, gdyż nie został spełniony warunek z § 18 ust. 2 Regulaminu. Przepis ten stanowi, że warunkiem uzyskania zgody na przedłużenie terminu rozprawy doktorskiej jest zaliczenie wszystkich przedmiotów z wyłączeniem seminarium doktoranckiego oraz spełnienie innych wymagań objętych programem kształcenia. Skarżąca tego warunku nie spełniła a dodatkowo nie złożyła wniosku o wydłużenie terminu złożenia rozprawy ani wniosku o powtarzanie zajęć. W zakresie możliwości powtarzania zajęć stanowisko organu nie jest spójne. Z jednej strony twierdzi, że § 8 ust. 7 Regulaminu dotyczy możliwości powtarzania tylko jednego przedmiotu, z drugiej strony używa sformułowania, że skarżąca nie złożyła wniosku o powtarzanie zajęć. Nadto organ stwierdził, że nie ma instytucji warunkowego zaliczenia jak również Regulamin nie przewiduje żadnych opóźnień czasowego trwania kształcenia.

Z powyższego wynika, że właściwie wykluczono jakąkolwiek możliwości uwzględnienia obiektywnej okoliczności związanej z chorobą skarżącej, nie kwestionowanej przez organ, w procesie jej kształcenia. Stwierdzono, że nie ma zastosowania żadna instytucja która uwzględniałaby taką nieobecność i pozwalałby skarżącej na kontunuowanie studiów doktoranckich w sytuacji powrotu do zdrowia. Jednocześnie skorzystano z instytucji fakultatywnego skreślenia ze studiów doktoranckich z powodu niewywiązania się ze wszystkich obowiązków, w sytuacji kiedy organ miał wiedzę, że taki stan rzeczy jest skutkiem choroby skarżącej. Taki sposób postępowania prowadzi do wniosku, że doktorant właściwie nie może chorować, a jeżeli na skutek choroby zaniedba swoje obowiązki to musi się liczyć z tym, że zostanie skreślony z listy doktorantów. W takiej sytuacji powstaje pytanie o zasadność regulacji zawartej w § 23 ust. 1 pkt 6 Regulaminu, zgodnie z którą doktorant jest zobowiązany do niezwłocznego dostarczenia dyrektorowi szkoły zaświadczenia lekarskiego w przypadku choroby uniemożliwiającej realizację programu kształcenia lub prowadzenia badań lekarskich. Z faktem przedłożenia tych zaświadczeń nie jest powiązana żadna instytucja, która nakazywałaby uwzględnienie tych zwolnień w procesie kształcenia. Nadmienić należy, że skarżąca z tego obowiązku się wywiązała pomimo tego, że jak wskazuje na skutek choroby miała problemy z codzienną egzystencją. Organ fakt regularnego przedkładania zwolnień przez skarżącą zinterpretował w ten sposób, że choroba nie do końca dezorganizowała skarżącej podejmowanie czynności związanych z obowiązkami na studiach doktoranckich.

W sprawie niniejszej wystąpiły przesłanki fakultatywnego skreślenia z listy doktorantów ale wystąpiły one na skutek nadzwyczajnej, usprawiedliwionej okoliczności w postaci choroby skarżącej. Fakultatywne skreślenie z listy studentów może lecz nie musi mieć miejsca. Zastosowanie tej instytucji w okolicznościach sprawy niniejszej, zdaniem sądu, narusza zasadę proporcjonalności, z uwagi na znaczną dolegliwość zastosowanego środka. Zwłaszcza w kontekście stanu zdrowia skarżącej oraz jej chęci do Skreślenie z listy doktorantów jest niewątpliwie bardzo istotną przeszkodą w realizacji zamierzeń zawodowych skarżącej, bez wątpienia wpływającą na jej dalsze życie.

W konsekwencji stwierdzić należy, że Rektor naruszył art. 7, art. 77 § 1, art. 8, art. 11, art. 80 i art. 107 § 3 K.p.a. w stopniu, który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy w zw. z art. 203 ust. 2 pkt 2 ustawy.

Nie przesądzając ostatecznego wyniku sprawy, Rektor – w ramach ponownego rozpoznania sprawy - uwzględni powyższe rozważania prawne. W pierwszej kolejności rozważy możliwość umorzenia postępowania. W przypadku stwierdzenia braku podstaw do umorzenia postępowania w uzasadnieniu decyzji odniesie się nie tylko do wskazania naruszonych przez skarżącą obowiązków ale uwzględni także jej dotychczasowe dokonania w toku kształcenia w szkole doktorskiej. Ewentualne skreślenie z listy doktorantów uzasadni w kontekście zasady proporcjonalności, tj. wyjaśni czy dolegliwość zastosowanej instytucji jest adekwatna do okoliczności sprawy, ze szczególnym uwzględnieniem tego, że do naruszenia obowiązków doszło na skutek obiektywnej, usprawiedliwionej okoliczności w postaci choroby trwającej nieprzerwanie od 24 maja do 4 października 2022 r.

Z tych przyczyn działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r., poz. 259 ze zm.) sąd orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku. O zwrocie kosztów postępowania, na które składa się wpis sądowy od skargi w kwocie 200 zł orzeczono na mocy art. 200 ww. ustawy, jak punkcie drugim sentencji wyroku.