Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jakub Linkowski Sędziowie Sędzia WSA Sławomir Kozik Sędzia WSA Grzegorz Nowecki (spr.) Protokolant sekr. sąd. Katarzyna Zielińska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 listopada 2016 r. sprawy ze skargi K. P. na decyzję Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia [...] lutego 2016 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia opłaty za używanie niezarejestrowanych odbiorników telewizyjnych oddala skargę

Minister Infrastruktury i Budownictwa zaskarżoną decyzją z dnia [...] lutego 2016 r., nr [...], działając na podstawie art. 5 ust. 1 i 3 oraz art. 7 ust. 7 ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1204, ze zm., dalej także "ustawa o opłatach abonamentowych") oraz art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23, ze zm., dalej także "kpa"), utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Centrum Obsługi Finansowej Poczty Polskiej S.A. z dnia [...] grudnia 2015 r. Nr [...] ustalającej K. P. (dalej także "skarżąca" lub "strona") opłatę za używanie 20 niezarejestrowanych odbiorników telewizyjnych w kwocie 12.900,00 zł.

Do wydania powyższej decyzji doszło w następującym stanie faktycznym oraz prawnym.

W dniu 5 sierpnia 2015 r. przeprowadzona została kontrola wykonania obowiązku rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych w lokalu przy ul. R. w J. zajmowanym na potrzeby prowadzonej przez skarżącą działalności gospodarczej pod firmą H. z głównym miejscem wykonywania działalności przy ul. R. w miejscowości J.. Kontrola została przeprowadzona w obecności recepcjonistki hotelu A. G.. W trakcie kontroli ujawniono w lokalu 20 odbiorników telewizyjnych, które odbierały program tv i dołączono oświadczenie, iż do odbioru programu tv doprowadzona jest antena naziemna, co odnotowano w protokole kontroli. W konsekwencji stwierdzono, że odbiorniki w ilości 20 szt. są w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu tv. Okres używania odbiorników rwa od maja 2015 r., co zostało ustalone na podstawie ustnego oświadczenia A.G., która protokół kontroli podpisała bez zastrzeżeń.

Do protokołu załączono oświadczenie A. G. - recepcjonistki, opatrzone datą 5 sierpnia 2015 r., z którego wynika, iż uruchomienie 20 odbiorników telewizyjnych w lokalu zajmowanym przez stronę w celu stwierdzenia technicznej możliwości dostosowania do odbioru programu tv nie jest możliwe, gdyż pokoje zajęte są przez gości hotelowych.

Pismem z dnia 10 września 2015 r. organ I instancji zawiadomił stronę o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie stwierdzenia używania niezarejestrowanych odbiorników. Jednocześnie poinformował stronę o prawie do wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Pismem z dnia 9 listopada 2015 r. organ I instancji zwrócił się do strony o dosłanie kopii wniosku o rejestrację odbiorników RTV.

W dniu 13 listopada 2015 r. (data nadania w placówce operatora wyznaczonego) strona przesłała organowi I instancji kopię zawiadomienia o nadaniu indywidualnego numeru identyfikacyjnego użytkownika oraz kopię zgłoszenia rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych albo zmiany danych.

Pismem z dnia 26 listopada 2015 r. organ I instancji wyjaśnił stronie jakie ustalenia zostały poczynione podczas przeprowadzonej kontroli oraz potwierdził rejestrację 20 odbiorników telewizyjnych przeprowadzoną po kontroli.

Po przeprowadzeniu postępowania, w dniu [...] grudnia 2015 r. Dyrektor Centrum Obsługi Finansowej Poczty Polskiej S.A. z siedzibą w W. wydał decyzję Nr [...] ustalającą stronie opłatę za używanie 20 odbiorników telewizyjnych w kwocie 12.900,00 zł. Rozstrzygnięcie to zostało wydane na podstawie protokołu z przeprowadzonej kontroli wykonania obowiązku rejestracji odbiorników RTV.

W dniu 13 stycznia 2015 r. (data nadania w placówce operatora wyznaczonego) strona wniosła odwołanie od decyzji z dnia [...] grudnia 2015 r., w którym zarzuciła naruszenie art. 2 ust. 2 ustawy o opłatach abonamentowych w zw. z art. 14 § 1, 67 § 1 oraz 68 § 1 kpa poprzez byt ogólnikowe i skrótowe postanowienia protokołu z kontroli potwierdzające brak należytych ustaleń organu, tj. brak weryfikacji przez organ kontrolujący czy odbiorniki telewizyjne były w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu.

W uzasadnieniu skarżąca zarzuciła poprzestanie przez organ na oświadczeniu złożonym przez A. G. (recepcjonistkę) co do liczby odbiorników i ich zdolności do natychmiastowego odbioru programu. Zdaniem strony organ I instancji powinien dokonać w tym zakresie własnych ustaleń, przy czym na tę okoliczność przywołane zostało w odwołaniu orzecznictwo sądowe dotyczące art. 48 ust. 2 ustawy o radiofonii i telewizji, ze wskazaniem, iż był on identycznej treści jak obecny art. 2 ust. 2 ustawy o opłatach abonamentowych. Strona podniosła, że A.G. nie była upoważniona do składania jakichkolwiek oświadczeń w imieniu strony, a zatrudniona na stanowisku recepcjonistki nie bywała w pokojach i nie miała wiedzy na temat ilości odbiorników, ich stanu technicznego oraz tego czy są w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu.

Po rozpatrzeniu odwołania, Minister Infrastruktury i Budownictwa wydając zaskarżoną decyzje wskazał, że zarzuty podniesione w odwołaniu nie znajdują uzasadnienia w materiale dowodowym sprawy, a organ I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe co do wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Zapewnił przy tym stronie udział we wszystkich etapach postępowania. Wziął także pod uwagę, przy wydawaniu decyzji, wszystkie okoliczności stwierdzone podczas kontroli, w związku z czym działanie organu I instancji pozostawało zgodne z zasadami wyrażonymi w kpa.

Organ odwoławczy wskazał, iż w trakcie spornej kontroli, na podstawie oświadczenia wiedzy złożonego przez recepcjonistkę hotelu – A. G. ustalono, że strona posiada wskazaną w protokole i oświadczeniu ilość odbiorników jak również, iż są one w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu. Sposób w jaki dokonano tych ustaleń nie narusza obowiązujących przepisów postępowania administracyjnego, a ustalone okoliczności pozwalają na zastosowanie domniemania, iż odbiorniki były faktycznie używane.

Minister Infrastruktury i Budownictwa zauważył, że osoba obecna przy kontroli składa świadczenia, które są następnie wpisywane do protokołu kontroli. Dopiero, gdy powstaną wątpliwości w zakresie ustalenia stanu faktycznego, zachodzi konieczność przesłuchania tych osób w charakterze świadków lub stron, jednakże powinno to nastąpić dopiero w toku postępowania administracyjnego. Tymczasem ustalony w trakcie spornej kontroli stan faktyczny nie dostarczył wątpliwości w zakresie ilości odbiorników, ich stanu umożliwiającego natychmiastowy odbiór programu oraz okresu ich używania, a zatem organ I instancji nie miał obowiązku przeprowadzenia dodatkowych dowodów.

Minister Infrastruktury i Budownictwa uznał zatem zarzut poprzestania przez organ I instancji na oświadczeniu złożonym przez A. G. (recepcjonistkę) co do liczby odbiorników i ich zdolności do natychmiastowego odbioru programu za nieuzasadniony. Wyjaśnił przy tym, że ustawodawca wskazując Pocztę Polską S.A. jako uprawnioną do przeprowadzania kontroli obowiązku rejestracji odbiorników nie wyposażył kontrolerów w ustawowe prawo do żądania dokumentów tożsamości od osób uczestniczących w kontroli ani oglądania pomieszczeń, w których zlokalizowane są odbiorniki, wbrew woli właściciela lokalu czy osoby uczestniczącej w kontroli, zwłaszcza w sytuacji, gdy obejrzenie pokoi nie było możliwe z powodu obecności gości hotelowych. Z tych też względów ustalenia dotyczące posiadania odbiorników i ich zdolności do natychmiastowego odbioru programu mogą opierać na oświadczeniach wiedzy osób uczestniczących w kontroli.

Organ II instancji podkreślił, iż strona nie została pozbawiona udziału w prowadzonym postępowaniu, bowiem organ I instancji niewątpliwie zawiadomił ją o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie stwierdzenia używania niezarejestrowanych odbiorników telewizyjnych, w którym zgodnie z art. 10 § 1 kpa poinformował stronę o prawie do wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłaszania żądań. Do pisma załączono potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopię protokołu z przeprowadzonej kontroli oraz kopię złożonego przez osobę uczestniczącą w kontroli oświadczenia wiedzy, w związku z czym nie można uznać, aby strona została pozbawiona możliwości końcowego zaznajomienia się ze zgromadzonym materiałem dowodowym w sprawie.

Strona wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję Ministra Infrastruktury i Budownictwa z [...] lutego 2016 r. Zaskarżonej decyzji zarzuciła:

1) naruszenie przepisów postępowania, w szczególności:

- art 14 § 1 kpa, 67 § 1 kpa oraz 68 § 1 kpa poprzez zbyt ogólnikowe i skrótowe postanowienia protokołu kontroli potwierdzające brak należytych ustaleń organu, tj. brak weryfikacji przez organ kontrolujący czy odbiorniki telewizyjne były w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu, 

- art. 7 w zw. z art. 77 w zw. z art. 80 kpa poprzez niedokonanie koniecznych ustaleń faktycznych w sprawie, tj. brak ustalenia czy odbiorniki telewizyjne były w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu,

2) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

- art. 2 ust. 2 ustawy o opłatach abonamentowych poprzez błędne przyjęcie, iż skarżąca w dniu kontroli posiadała odbiorniki telewizyjne w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu,

- art. 5 ust. 1 i 3 ustawy o opłatach abonamentowych poprzez bezpodstawne ustalenie opłaty za używanie 20 odbiorników telewizyjnych w wysokości 12.900,00 zł.

Wskazując na powyższe uchybienia skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i uchylenie w całości poprzedzającej ją decyzji z dnia [...] grudnia 2015 r. oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Skarżąca w uzasadnieniu skargi zakwestionowała treść oświadczenia złożonego przez recepcjonistkę hotelu – A. G.. Stwierdziła, że jako zatrudniona na stanowisku recepcjonistki nie bywała w pokojach hotelowych i nie miała wiedzy na temat ilości odbiorników, ich stanu technicznego, jak i tego czy odbiorniki były w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu. Skarżąca nie wie dlaczego A. G. złożyła takie oświadczenie nie znając żadnych pewnych ani konkretnych informacji na temat wyposażenia pokoi hotelowych.

Strona uznała za błędne stanowisko organu, zgodnie z którym mógł on poprzestać na złożonym przez recepcjonistkę hotelową oświadczeniu co do ilości odbiorników i ich stanu umożliwiającego natychmiastowy odbiór programu. Organ kontrolujący obowiązany był do szczegółowego, wyczerpującego i osobistego ustalenia stanu odbiorników i ich ilości. Bez wątpienia obowiązkom tym na gruncie niniejszej sprawy organ nie uczynił zadość przeprowadzając w istocie jedną czynność zmierzającą do ustalenia stanu faktycznego, tj. przyjęcia od A. G. pisemnego oświadczenia. Powołanie się na fakt, że obiekt hotelowy prowadzony przez skarżącą jest obiektem trzygwiazdkowym i w związku z tym w każdym pokoju hotelowym powinien znajdować się odbiornik tv nie świadczy jeszcze o tym, iż faktycznie w dniu kontroli odbiorniki znajdowały się w pokojach oraz nie zwalnia organu kontrolującego z konieczności dokonania własnych ustaleń w tym zakresie.

W ocenie skarżącej dokonane w tej sprawie ustalenia wskazują na niewłaściwe podejście organu do sposobu dokonywania kontroli. Argumentując bowiem w ten sposób można dojść bowiem do wniosku, że skoro skarżąca prowadzi hotel, w którym - ze względu na jego standard - powinno znajdować się 20 odbiorników telewizyjnych, to po co w ogóle dokonywać jakichkolwiek czynności kontrolnych. Organ kontrolujący ma zatem obowiązek sprawdzenia stanu odbiorników oraz ich zdatności do odbioru programu, a nie wywodzić skutki z samego faktu, iż odbiorniki powinny znajdować się w pokojach hotelowych.

W odpowiedzi na skargę Minister Infrastruktury i Budownictwa wniósł o jej oddalenie.

Strona pismem procesowym z dnia 7 listopada 2016 r. odniosła się argumentacji organu przedstawionej w odpowiedzi na skargę. Wskazała przy tym na naruszenie przepisów postępowania, w wyniku braku przekazania odpowiedzi na skargę przez organ bezpośrednio pełnomocnikowi skarżącej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 1066), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

W świetle powołanych przepisów cyt. ustawy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (vide: art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity Dz. U. z 2016 r., poz. 718 - dalej także: "p.p.s.a.").

Podkreślenia wymaga również, iż stosownie do powołanych wyżej przepisów Sąd nie bada zaskarżonej decyzji pod względem jej celowości czy słuszności.

Rozpatrując skargę według powyższych kryteriów Sąd uznał, iż nie zasługuje ona na uwzględnienie, bowiem zaskarżona decyzja jak również decyzja organu I instancji nie narusza prawa w sposób uzasadniający ich uchylenie.

W niniejszej sprawie, wbrew twierdzeniom skargi, organ nie dopuścił się naruszenia obowiązujących przepisów poprzez brak powiadomienia strony o kontroli i przeprowadzenia jej pod nieobecność skarżącej.

Wyjaśnić należy, że przepisy ustawy o opłatach abonamentowych nie dotyczą kontroli działalności gospodarczej, a jedynie obowiązku rejestracyjnego, w związku z czym nie jest konieczne aby udział w kontroli brała osoba uprawniona do reprezentowania strony. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 kwietnia 2013 r. sygn. akt: II GSK 92/12 podkreślił, iż do kontroli przestrzegania obowiązków wynikających z ustawy o opłatach abonamentowych (dalej także "u.o.a."), nie mają zastosowania przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Jak podkreślił NSA dodatkowym argumentem o tym świadczącym jest treść ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r. Nr 18, poz. 97), która m.in. wprowadziła obowiązek uprzedzania przedsiębiorcy o zamiarze dokonania kontroli. Pośród wymienionych w niej ustaw, w których wprowadzono obowiązek dokonywania kontroli zgodnie z rozdziałem 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie wymieniono ustawy o opłatach abonamentowych. Zdaniem NSA uznać więc należy, iż nie było zamiarem ustawodawcy, aby kontrola rejestracji odbiorników, nawet użytkowanych w działalności gospodarczej odbywała się w trybie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Także w wyroku z dnia 7 października 2014 r. sygn. akt: II GSK 1264/13 Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził, iż do kontroli przestrzegania obowiązków wynikających z ustawy o opłatach abonamentowych nie mają zastosowania przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Odnosząc się także do kwestii braku upoważnienia osoby uczestniczącej w kontroli (recepcjonistki hotelu) do składania oświadczeń w przedmiotowym zakresie Sąd wskazuje, że w toku kontroli osoby biorące w niej udział nie składają oświadczeń woli wymagających dla swej skuteczności działania organów uprawnionych do ich reprezentacji, lecz oświadczenia wiedzy dotyczące przedmiotu kontroli. Podobne stanowisko prezentowane jest w wyroku WSA w Warszawie z dnia 7 maja 2015 r. sygn. akt VI SA/Wa 2929/14 oraz w wyrok WSA w Warszawie z dnia 27 listopada 2012 r., sygn. akt VI SA/Wa 1786/12. W ocenie Sądu nie ma więc przeszkód, aby w kontroli podmiotu brała udział osoba zorientowana w jego funkcjonowaniu. Podpis takiej osoby na protokole kontroli należy wówczas uznać za potwierdzający, że brała ona udział w kontroli oraz że nie kwestionuje ustaleń kontroli, jak to miało miejsce w przypadku rozpoznawanej sprawy (vide wyrok tut. Sądu o sygn. akt: VI SA/Wa 1786/12).

Mając na względzie treść przepisów ustawy o opłatach abonamentowych, zgodnie z którymi kontrola w zakresie realizacji opłaty abonamentowej jest prowadzona na podstawie tych właśnie przepisów, a nie kpa do czasu wszczęcia postępowania, stwierdzić należy, iż osoby upoważnione przez Dyrektora Poczty Polskiej nie miały obowiązku ustalania dodatkowych kwestii dotyczących ilości oraz stanu technicznego spornych odbiorników tv, skoro takie vokoliczności sprawy zostały stwierdzone na podstawie oświadczenia wiarygodnej osoby (pracownika hotelu), zaś inne okoliczności sprawy (niedostępność pokoi hotelowych) uniemożliwiała dokonania własnych ustaleń organu w tym zakresie.

Zauważyć trzeba, iż rozpatrywana sprawa dotyczy używania odbiorników tv czyli co najmniej posiadania ich w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu (art. 2 ust. 2 u.o.a.) przez ich posiadacza (dysponenta), a liczba stwierdzonych w trakcie kontroli odbiorników posiadanych przez skarżącą nie została przez nią skutecznie zakwestionowana. Organ administracji dokonał zatem prawidłowych ustaleń faktycznych, kierując się przyjętą interpretacją wspomnianych przepisów, co znalazło odzwierciedlenie w uzasadnieniu skarżonej decyzji. Organ słusznie przy tym przyjął, iż powoływane przez skarżącą orzecznictwo sądowe dotyczyło uprzednio obowiązującego stanu prawnego i nie mogło mieć znaczenia w stanie prawnym przedmiotowej sprawy.

Konsekwencją takiego stanowiska, zgodnie z art. 7 ust. 6 u.o.a., w przypadku stwierdzenia używania niezarejestrowanego odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego, jest wydanie decyzji, w której organ nakazuje rejestrację odbiornika oraz ustala opłatę za używanie niezarejestrowanego odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego. Według art. 7 ust. 3 u.o.a. pobiera się należną opłatę w wysokości stanowiącej trzydziestokrotność miesięcznej opłaty abonamentowej obowiązującej w dniu stwierdzenia używania niezarejestrowanego odbiornika. Okres używania niezarejestrowanych odbiorników również został ustalony w trybie oświadczenia wiedzy wiarygodnej osoby (pełniącej funkcję recepcjonistki hotelu), zaś skarżąca w trakcie przeprowadzonego postepowania w sprawie nie przedstawiła dowodów podważających to oświadczenie.

W ocenie Sądu nie doszło także do naruszenia przepisów postępowania w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy, w związku z zarzutem braku przekazania odpowiedzi na skargę przez organ bezpośrednio pełnomocnikowi skarżącej, co miało miejsce zarządzeniem Sądu z dnia 21 września 2016 r. Takiego obowiązku organu administracji nie można wywieść wprost z treści art. 54 § 2 p.p.s.a., zaś art. 66 § 1 tej ustawy znajduje zastosowanie dopiero w toku sprawy, po dokonaniu przez Sąd ustalenia stron postępowania oraz ich reprezentacji w danej sprawie przez profesjonalnych pełnomocników.

Konkludując, w rozpoznawanej sprawie Sąd nie dopatrzył się naruszenia przez organ administracji przepisów prawa materialnego – ustawy o opłatach abonamentowych, ani też w istotnym stopniu przepisów postępowania, wobec czego na mocy art. 151 p.p.s.a. skargę oddalił.