Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik Sędziowie Sędzia WSA Daria Sachanbińska Sędzia WSA Krzysztof Sobieralski (spr.) Protokolant Inspektor sądowy Magdalena Figurniak-Cis po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 grudnia 2022 r. sprawy ze skargi M. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 23 czerwca 2022 r., nr SKO.40.1255.2022.dr w przedmiocie odmowy rejestracji przyczepy oddala skargę.

Przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez M. S., zwanego dalej także skarżącym, jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu, zwanego dalej Kolegium lub organem odwoławczym, z dnia 23 czerwca 2022 r., nr SKO.40.1255.2022.dr, utrzymująca w mocy decyzję Starosty Namysłowskiego z dnia 25 marca 2022 r., nr KT.5410.1546.2022.KN, zwanego dalej także organem pierwszej instancji, w przedmiocie odmowy rejestracji przyczepy marki [...] o numerze rejestracyjnym [...], nr nadwozia [...], rok produkcji 1962.

Wydanie zaskarżonej decyzji poprzedzał następujący stan faktyczny.

Pismem z dnia 23 lutego 2022 r. skarżący wniósł o rejestrację przyczepy marki [...] o numerze rejestracyjnym [...], nr nadwozia [...], rok produkcji 1962 na podstawie zeznań świadków. Skarżący wyjaśnił, że przyczepę zakupił od Spółdzielni K. w Ś. w maju 1983 r. w przetargu nieograniczonym. Wskazał, że w przyczepie brakuje tablic rejestracyjnych, a dokument jej zakupu został zagubiony. Przyczepa jest użytkowana nieprzerwanie od dnia zakupu w gospodarstwie rolnym skarżącego. Jedynym dokumentem jaki posiada skarżący jest obecnie dowód rejestracyjny, w którym jako właściciel przyczepy figuruje Spółdzielnia K. w Ś. Do wniosku o rejestrację przyczepy skarżący dołączył pisemne oświadczenia swoich sąsiadów C. A. oraz W. Ż., w których stwierdzają, że skarżący był pracownikiem [...] w Ś. i "w tym czasie została zakupiona przyczepa (...) w przetargu nieograniczonym". Stwierdzają również, że skarżący cały czas użytkuje przedmiotową przyczepę i jest ona mu "niezbędnie potrzebna".

Decyzją z dnia 25 marca 2022 r. organ pierwszej instancji odmówił skarżącemu rejestracji przyczepy, gdyż nie przedstawił on dokumentów wymaganych do rejestracji zgodnie z art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym oraz § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 11grudnia 2017 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych.

Na skutek wniesionego odwołania sprawę ponownie badało Samorządowe Kolegium Odwoławcze, które opisaną na wstępie decyzją z dnia 23 czerwca 2022 r. utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu przedstawiono i szeroko omówiono podstawę materialnoprawną podjętego rozstrzygnięcia. Odnosząc się do okoliczności faktycznych sprawy Kolegium stwierdziło, że co prawda wymieniony w § 6 ust. 1 rozporządzenia katalog dokumentów będących dowodem własności pojazdu nie jest katalogiem zamkniętym, to wymienione przykładowe rodzaje dokumentów sugerują w jakim kierunku powinna iść interpretacja, którym dokumentem można się kierować rejestrując pojazd. Wszystkie wymieniono w przepisach rodzaje dokumentów cechują się pewną prawną doniosłością i opierają się na dwustronnym oświadczeniu (jak w przypadku umów) lub ze względu na okoliczności ich sporządzenia zyskują powszechną wiarygodność (faktura lub prawomocne orzeczenie sądu). Natomiast nie sposób stwierdzić tego w przypadku jednostronnych oświadczeń pisemnych, zawierających trudną do zweryfikowania relację osób trzecich. Takie oświadczenie nie ma przymiotu oczekiwanej wiarygodności i nawet jeśli przepis prawa wprost nie wyklucza posłużenia się tymże, to jednak nie sposób przyjąć, że może ono być bezrefleksyjnie potraktowane na równi z dokumentami wymienionymi we wskazanych wyżej przepisach prawa.

W skardze wniesionej na decyzję Kolegium do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu M. S. ponownie zażądał uznania "zeznań świadków za dokument potwierdzający przeniesienie praw własności" na niego oraz zarejestrowania wskazanej przyczepy na podstawie zeznań świadków.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu wniosło o jej oddalenie, podtrzymując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2021 r. poz. 137 ze zm.) w związku z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2022 r. poz. 239), zwanej dalej P.p.s.a., sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, stosując środki określone w ustawie. Kontrola sądu polega na zbadaniu, czy przy wydawaniu zaskarżonego aktu nie doszło do rażącego naruszenia prawa dającego podstawę do stwierdzenia jego nieważności, naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania, naruszenia prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy oraz naruszenia przepisów postępowania administracyjnego w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Badana jest zatem wyłącznie legalność aktu administracyjnego, czyli prawidłowość zastosowania przepisów prawa do zaistniałego stanu faktycznego, trafność wykładni tych przepisów oraz prawidłowość zastosowania przyjętej procedury. Sąd nie ma zatem możliwości merytorycznego orzekania w sprawie rozstrzygniętej przez organy administracji publicznej aktami administracyjnymi poddanymi jego kontroli.

Na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 P.p.s.a., uwzględnienie skargi na decyzję lub postanowienie następuje w przypadku naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (lit. a), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (lit. b) lub innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c). W opisanych przypadkach sąd uchyla decyzję lub postanowienie. Natomiast stosownie do treści art. 145 § 1 pkt 2-3 P.p.s.a., sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie stwierdza ich nieważność w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 K.p.a. lub w innych przepisach (pkt 2) albo stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, jeżeli zachodzą przyczyny określone w K.p.a. lub w innych przepisach. W przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1 i 2 P.p.s.a., sąd stwierdzając podstawę do umorzenia postępowania administracyjnego, umarza jednocześnie to postępowanie (art. 145 § 3 P.p.s.a.). Natomiast w razie nieuwzględnienia skargi sąd ją oddala zgodnie z art. 151 P.p.s.a.

Sposób rozpoznania sprawy przez sąd administracyjny regulują dwa przepisy: art. 134 oraz art. 135 P.p.s.a. Stosownie do treści art. 134 § 1 P.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, co istotne, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz wskazaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a, który nie miał w sprawie zastosowania. Przy czym, przeprowadzając kontrolę, sąd bierze pod uwagę stan faktyczny oraz stan prawny istniejący w momencie podejmowania przez organ administracji kontrolowanego aktu administracyjnego. Natomiast zgodnie z art. 135 P.p.s.a., sąd stosuje przewidziane ustawą środki (w odniesieniu do decyzji sankcję wzruszalności lub sankcję nieważności) w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia.

W tak określonym zakresie kognicji Sąd uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Granice materialne rozpoznawanej sprawy wyznaczają przepisy art. 72 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 988 ze zm.), zwanej dalej P.r.d., oraz § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 11grudnia 2017 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2355), zwanego dalej rozporządzeniem. Stosownie do treści art. 72 ust. 1 P.r.d., rejestracji dokonuje się na podstawie: dowodu własności pojazdu lub dokumentu potwierdzającego powierzenie pojazdu, o którym mowa w art. 73 ust. 5 P.r.d.; świadectwa zgodności WE albo świadectwa zgodności wraz z oświadczeniem zawierającym dane i informacje o pojeździe niezbędne do rejestracji i ewidencji pojazdu, dopuszczenia jednostkowego pojazdu, decyzji o uznaniu dopuszczenia jednostkowego pojazdu albo świadectwa dopuszczenia indywidualnego WE pojazdu - jeżeli są wymagane; zaświadczenia o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu, jeżeli jest wymagane albo dowodu rejestracyjnego pojazdu lub innego dokumentu wydanego przez właściwy organ państwa członkowskiego, potwierdzającego wykonanie oraz termin ważności badania technicznego; dowodu rejestracyjnego, jeżeli pojazd był zarejestrowany; dowodu odprawy celnej przywozowej, jeżeli pojazd został sprowadzony z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy; dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy na terytorium kraju albo dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju albo zaświadczenia stwierdzającego zwolnienie od akcyzy, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, jeżeli samochód osobowy, pojazd rodzaju "samochodowy inny", podrodzaj "czterokołowiec" (kategoria homologacyjna L7e) lub podrodzaj "czterokołowiec lekki" (kategoria homologacyjna L6e), samochód ciężarowy (kategoria homologacyjna N1), podrodzaj "furgon", "furgon/podest", "ciężarowo-osobowy", "terenowy", "wielozadaniowy" lub "van" lub samochód specjalny (kategoria homologacyjna Ml i N1), został sprowadzony z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy. Zgodnie natomiast z § 6 ust. 1 rozporządzenia, dowodem własności pojazdu lub jego pojedynczych zespołów jest w szczególności jeden z następujących dokumentów: 1) umowa sprzedaży; 2) umowa zamiany; 3) umowa darowizny; 4) umowa o dożywocie; 5) faktura potwierdzająca nabycie pojazdu; 6) prawomocne orzeczenie sądu rozstrzygające o prawie własności.

W rozpoznawanej sprawie skarżący złożył wniosek o zarejestrowanie przyczepy wskazując, że nabył ją w maju 1983 r. od Spółdzielni K. w Ś. w trybie przetargu nieograniczonego. Jako dowód własności pojazdu przedstawił własne oświadczenie oraz pisemne oświadczenia dwóch sąsiadów. Wskazane wyżej przepisy wskazują, że dowodem własności pojazdu są określone dokumenty, choć ich wyliczenie w § 6 ust. 1 rozporządzenia ma charakter otwarty. Poza dokumentami wymienionymi w tym przepisie, wnosząc o zarejestrowanie pojazdu, strona może więc potencjalnie powoływać się na każdego rodzaju dowody – pod warunkiem jednak, że pozwalają one rzeczywiście ustalić właściciela pojazdu. Warunek niespornego charakteru prawa własności pojazdu zgłoszonego do rejestracji każe z kolei przyjąć, że ustalając stan faktyczny w zakresie własności pojazdu na podstawie dokumentów spoza katalogu z § 6 ust. 1 rozporządzenia, organy administracji winny zachować dalece posuniętą ostrożność. Dokumenty te nie mogą bowiem wywoływać żadnych wątpliwości, ani co do przedmiotu własności, ani też co do podmiotu (podmiotów), którym ono przysługuje. Powinny mieć również charakter dokumentów będących tytułami nabycia prawa, a nie dokumentów wskazujących na prawdopodobieństwo jego nabycia. Nie bez znaczenia jest w tym kontekście to, że dowody własności pojazdu stają się podstawą wytworzenia dokumentu urzędowego, jakim jest dowód rejestracyjny (zawierający informację o właścicielu), który ze względu taki charakter jest następnie dowodem tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone. Przez pojęcie dokumentu należy rozumieć akt pisemny, stanowiący wyrażenie określonych myśli lub wiadomości (zob.: B. Adamiak [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, KPA. Komentarz, Warszawa 2016, s. 402). Jakkolwiek przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2000 ze zm.), zwanej dalej K.p.a., wprowadzają zasadę równej mocy środków dowodowych, to jednak tylko dokumenty urzędowe korzystają z domniemania prawdziwości i domniemania zgodności z prawdą. W art. 76 § 1 i 3 K.p.a. przyjęto domniemanie zgodności z prawdą tego, co zostało w dokumencie stwierdzone przez organ, od którego dokument pochodzi. Pisemne oświadczenia sąsiadów oraz samego skarżącego stanowią jedynie dokumenty prywatne i mogą jedynie wskazywać na prawdopodobieństwo nabycia prawa własności przyczepy, nie stanowią jednak dokumentów będących tytułami nabycia prawa, a więc dowodów świadczących w sposób bezsprzeczny o przejściu prawa własności przyczepy na skarżącego. Wskazane pisemne oświadczenia sąsiadów nie mogą być również uznane za zeznania świadków, gdyż nie byli oni przesłuchiwani w takim charakterze przez organ administracji publicznej w toku postępowania. Sąd podkreśla również, że w sprawie rejestracji pojazdu organ administracji publicznej nie może podejmować z urzędu czynności w celu poszukiwania dowodów własności pojazdu. Przedstawienie tych dowodów spoczywa bowiem na stronie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Rolą organu jest jedynie ocena przedstawionych dowodów.

Brak jednoznacznego i niebudzącego wątpliwości wykazania przez skarżącego dokumentu, który dowodziłby przejścia prawa własności przyczepy na skarżącego stanowi negatywną przesłankę wydania decyzji o zarejestrowaniu pojazdu w rozumieniu art. 72 ust. 1 P.r.d. W tych okolicznościach faktycznych i prawnych skarga jako niezasadna podlegała oddaleniu, o czym Sąd orzekł na podstawie art. 151 P.p.s.a.