Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Rennert Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Nikodem (spr.) Sędzia WSA Waldemar Inerowicz po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 kwietnia 2021 r. sprawy ze skargi K.K. na decyzję [...] z dnia [...] października 2020 r. nr [...] w przedmiocie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oddala skargę.

Zarząd Związku [...] w [...] decyzją z [...] sierpnia 2020 r. określił K. K. wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za lata 2015-2017 w wysokości [...] zł miesięcznie, od stycznia 2018 r. do czerwca 2019 r. w wysokości [...] zł miesięcznie, od lipca 2019 r. do sierpnia 2020 r. w wysokości [...] zł miesięcznie. Przedmiotowe opłaty dotyczą odpadów powstających na nieruchomości w [...] przy ul. [...]

W uzasadnieniu decyzji organ przytoczył m.in. przepisy art. 6c ust. 2, art. 6m ust. 1, art. 6h ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2010 ze zm. – dalej: "u.c.p.g.") i wyjaśnił, że w przypadku gminy [...] od 2015 r. obowiązywały kolejne uchwały Zgromadzenia Związku [...] w [...], które ustalały wysokość opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w tym od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne.

Według ustaleń organu, K. K. jest właścicielem nieruchomości położonej w [...] przy ul. [...] gdzie zamieszkuje wraz z żoną i dodatkowo prowadzi tam działalność gospodarczą w zakresie serwisu pojazdów mechanicznych. W pierwszej deklaracji z dnia [...] czerwca 2013 r. w sprawie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie zgłosił pojemnika na odpady powstające na niezamieszkałej części nieruchomości, związanej z działalnością serwisu. Zgłosił jedynie dwie osoby zamieszkujące na terenie tej nieruchomości.

Wobec powziętych wątpliwości co do rzetelności danych zgłoszonych w deklaracji, postanowieniem z [...] czerwca 2020 r. organ wszczął postępowanie w sprawie określenia wysokości opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

W toku postępowania organ ustalił, że od początku 2015 r. na przedmiotowej nieruchomości powstają odpady w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Z uwagi na charakter prowadzonej działalności gospodarczej organ uznał, iż nie generuje ona dużej ilości odpadów, co pozwala na powiększenie należnej opłaty w stawce jak dla najmniejszego pojemnika na odpady o pojemność 0,12 m2. Opłatę ustalono przy stawce jak dla zbiórki selektywnej.

W odwołaniu od powyższej decyzji podatnik wniósł o uchylenie decyzji w całości i umorzenie postępowania.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z [...] października 2020 r., na podstawie art. 233 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm. – dalej: "O.p.") utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu Kolegium stwierdziło, że decyzja organu pierwszej instancji jest zgodna z prawem, natomiast zarzutu podniesione w odwołaniu nie mogą jej wzruszyć. Z oświadczeń skarżącego złożonych organowi wynika, że mieszka wraz z żoną w budynku znajdującym się na terenie przedmiotowej nieruchomości, część mieszkalna zajmuje połowę budynku, w drugiej części prowadzi warsztat naprawy samochodów. Budynek był tak wykorzystywany od stycznia 2015 r. do dziś (pisma z [...] kwietnia 2020 r. oraz [...] czerwca 2020 r.). Na zdjęciach przedstawiających budynek widać część mieszkalną budynku oraz przyległą część, w której urządzony jest warsztat. Z oznaczeń na tej części budynku wynika, iż jest on czynny w godzinach od 8 do 16, świadczone są tam usługi wulkanizacyjne oraz "elektryka - [...]".

Według organu dane ujawnione w deklaracji złożonej przez podatnika faktycznie budzą wątpliwości, tj. brak zgłoszenia pojemnika na odpady powstające w części niemieszkalnej budynku, zajętej na prowadzenie działalności gospodarczej. Uzasadnione jest bowiem przyjęcie, że działalność warsztatu samochodowego wiąże się z powstawaniem odpadów komunalnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2018 r., poz. 21). Są to odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.

Nie ma bowiem możliwości, by przy pracach związanych z serwisowaniem lub naprawą pojazdów nie powstawały odpady w postaci opakowań po częściach zamiennych, po płynach eksploatacyjnych itp. Z oświadczeń skarżącego wynika też, że zatrudnia przynajmniej jednego pracownika, co nakazuje przyjęcie, że także wiąże się to z powstawaniem odpadów, co potwierdza notatka z rozmowy telefonicznej ze skarżącym z [...] maja 2020 r.

Zdaniem Kolegium dowody w postaci przytoczonych oświadczeń skarżącego oraz zdjęć budynku świadczą o powstawaniu odpadów komunalnych w części budynku przeznaczonej na warsztat, taki wniosek znajduje wsparcie w doświadczeniu życiowym. W świetle powyższych rozważań zarzuty odwołania są nieuzasadnione. Zakres działalności warsztatu oraz fakt zatrudniania jednego pracownika uzasadnia uznanie, iż opłata za gospodarowanie odpadami powstającymi w części niemieszkalnej budynku powinna być najmniejsza z możliwych.

Organ wyjaśnił, że zgodnie z powołanymi w zaskarżonej decyzji uchwałami Zgromadzenia Związku [...] w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ustalenia stawki takiej opłaty oraz stawki opłaty za pojemnik o określonej pojemności w latach 2015- 2020, opłata od najmniejszego pojemnika o pojemności 0,12 m2 wynosiła 21 zł przy zbiórce selektywnej za jedno opróżnienie (minimum dwa razy w miesiącu). Na mocy uchwały Zgromadzenia Z[...] [...] nr [...] z [...] grudnia 2017 r. opłatę za pojemnik mnoży się przez współczynnik 2,17. W przypadku opłaty za odpady pochodzące z zamieszkałej części nieruchomości opłatę określono zgodnie z deklaracją (opłata od dwóch mieszkańców) przy zbiórce selektywnej. Stawka 12 zł od mieszkańca obowiązywała w okresie od stycznia 2015 r. do czerwca 2019 r., następnie wzrosła do 16 zł od mieszkańca w przypadku nieruchomości z budynkiem mieszczącym do 4 lokali mieszkalnych - zgodnie z uchwałą Zgromadzenia ZM [...] nr [...] z [...] stycznia 2019 r.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu skarżący

wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji w całości i umorzeniu postępowania w sprawie. Jednocześnie skarżący wniósł o zasądzenie kosztów postępowania.

Zaskarżonej decyzji zarzucono:

I. naruszenie przepisów postępowania:

- art. 121 § 1, art. 122, art. 124 w zw. z art. 187 § 1 w zw. z art. 191 O.p., które miały istotny wpływ na wynik postępowania poprzez przeprowadzenie postępowania z naruszeniem zasady pogłębiania zaufania do organów podatkowych, poprzez brak wnikliwego zbadania stanu faktycznego i przyjęcia, że dane zawarte w deklaracji są nieprawidłowe, nieustalenie prawdy obiektywnej, a także dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, polegającego na ustaleniu, że mimo braku wytworzenia odpadów Skarżący zobowiązany jest do uiszczenia opłat za gospodarowanie.

- art. 121 § 1, art. 122, art. 124 w zw. z art. 187 § 1 w zw. z art. 191 O.p., który miał istotny wpływ na wynik postępowania poprzez błędne obliczenie zaległej opłaty za gospodarowanie odpadami i nie uwzględnienie przez organu I i II instancji opłat za odpady uiszczonych w okresie spornym przez skarżącego za część mieszkalną nieruchomości i w konsekwencji obliczenie kary także za tą część nieruchomości, za którą skarżący zgodnie ze złożoną deklaracja uiszczał opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

II. naruszenie przepisów prawa materialnego:

- art. 6h u.u.c.p.g. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że właściciele zamieszkałych nieruchomości są zobowiązani do ponoszenia na rzecz gminy opłaty za gospodarowanie odpadami nawet wtedy, gdy nie produkują odpadów w części tej nieruchomości tj. pomieszczeniach gospodarczych,

- art. 6o u.u.c.p.g. poprzez błędne uznanie, że istnieją uzasadnione wątpliwości, co do danych zawartych w deklaracji, które otwierają organowi drogę do wydania decyzji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, podczas gdy odwołujący złożył prawidłową deklaracje, dokonywał on prawidłowej zbiórki odpadów zgodną z treścią deklaracji, a zatem nie istniały uzasadnione wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji, z czego wynika, że brak było podstaw do wydania decyzji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami.

W uzasadnieniu skargi skarżący rozwinął argumentację zarzutów.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Sprawa została rozpoznana przez Sąd na posiedzeniu niejawnym, na podstawie zarządzenia Przewodniczącego Wydziału I z 08 marca 2021 r., wydanego w oparciu o art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 374 ze zm.).

Zasadniczy spór w sprawie dotyczy kwestii, czy prawidłowo organy podatkowe określiły skarżącemu wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla nieruchomości, która składa się z lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego.

Z bezspornych okoliczności faktycznych sprawy wynika, że skarżący jest właścicielem nieruchomości położonej w [...] przy ul. [...], w której zamieszkuje wraz z małżonką i dodatkowo prowadzi tam działalność gospodarczą w postaci serwisu pojazdów mechanicznych. Podatnik w deklaracji z [...] czerwca 2013 r. w sprawie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie zgłosił pojemnika na odpady powstające na niezamieszkałej części nieruchomości związanej z działalnością serwisu. Zgłosił jedynie dwie osoby zamieszkujące na terenie tej nieruchomości. Z oświadczeń skarżącego złożonych organowi wynika, że w budynku znajdującym się na terenie przedmiotowej nieruchomości, część mieszkalna zajmuje połowę budynku, w drugiej części prowadzi warsztat naprawy samochodów.

W ocenie Sądu organy podatkowe dokonały prawidłowej wykładni przepisów prawa materialnego mających zastosowanie w sprawie.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1439 - dalej "u.c.p.g."), właściciele nieruchomości, o których mowa w art. 6c, są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6h u.c.p.g.). Przepis ten dotyczy właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy (art. 6c ust 1), jak i właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (art. 6c ust. 2). Zgodnie z art. 6c ust 1 i 2 u.c.p.g. gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne.

Wyjaśnić należy dla przykładu, że w przypadku prowadzenia w części lokalu mieszkalnego obsługi biurowej działalności gospodarczej opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi uiszcza się w ramach opłaty dotyczącej nieruchomości, o których mowa w art. 6c ust. 1 u.u.c.p.g. (art. 6j ust. 4a u.u.c.p.g.).

Jeśli jednak właściciel nieruchomości prowadzi jednoosobową firmę, np. warsztat samochodowy, tak jak w niniejszej sprawie, w pomieszczeniu przystosowanym do celów prowadzenia działalności lub w odrębnym obiekcie wolnostojącym, to powyższe rozwiązanie nie będzie miało zastosowania, zaś samemu właścicielowi nieruchomości trudno będzie wykazać, że nie wytwarza odpadów komunalnych w miejscu prowadzenia działalności, bowiem prawdopodobieństwo, że nie powstają, choćby podczas sprzątania, jest niewielkie. Zgodnie bowiem z art. 6j ust. 4 u.u.c.p.g. w przypadku nieruchomości, która w części stanowi nieruchomość, o której mowa w art. 6c ust. 1 u.u.c.p.g., a w części nieruchomość, o której mowa w art. 6c ust. 2 u.u.c.p.g., opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi sumę opłat obliczonych zgodnie z ust. 1-3 u.u.c.p.g.

Na gruncie badanej sprawy skarżący jako właściciel nieruchomości o charakterze mieszanym nie wykazał, że nie wytwarza odpadów komunalnych, zatem organy zastosowały prawidłowe stawki opłat za odbiór odpadów komunalnych, zgodnie z art. 6 ust. 7 u.u.c.p.g.

Sąd zauważa, że wprawdzie w przypadku zobowiązywania nieruchomości o charakterze mieszanym (art. 6j ust. 4 u.u.c.p.g.) przepisy prawa nie przewidują możliwości zobowiązania właściciela takiej nieruchomości do utrzymywania osobnych pojemników na odpady komunalne wytworzone przez mieszkańców i osobnych pojemników na odpady komunalne powstałe na części niemieszkalnej. Jednakże gromadzenie odpadów komunalnych we wspólnych dla całej nieruchomości pojemnikach właściwie uniemożliwia wyodrębnienie części odpadów, których odbiór i zagospodarowanie spoczywa na gminie i powoduje, że przedsiębiorca odbierający odpady na zlecenie gminy zmuszony jest do odbioru i zagospodarowania także odpadów pochodzących z części niemieszkalnej.

W sytuacji gdy odbiór i zagospodarowanie odpadów finansowany jest z opłaty uiszczanej wyłącznie przez mieszkańców powoduje obciążanie wyłącznie mieszkańców kosztami odpadów komunalnych wytworzonych, np. przez przedsiębiorcę. Stąd większość gmin podejmuje uchwały na podstawie art. 6j ust. 5 u.u.c.p.g., na mocy której ustala sposób obliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na terenie tych nieruchomości, zgodnie z art. 6j ust. 1, 2 lub 3 u.u.c.p.g., z tym że w przypadku ustalenia sposobu obliczania opłaty zgodnie z art. 6j ust. 1 pkt 3 u.u.c.p.g. dla części nieruchomości, na której jest prowadzona działalność, uwzględnia się powierzchnię użytkową lokalu.

Zgodnie z art 6i ust 1 u.c.p.g. obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstaje: 1) w przypadku nieruchomości na których zamieszkują mieszkańcy - za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec; 2) w przypadku nieruchomości na których nie zamieszkują mieszkańcy - za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości powstały odpady komunalne.

Na gruncie badanej sprawy zasadnie organy podatkowe stwierdziły, że działalność warsztatu samochodowego wiąże się z powstawaniem odpadów komunalnych, w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2018 r., poz. 21). Są to odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.

Jak prawidłowo wykazały organy, nie ma możliwości, aby przy pracach związanych z serwisowaniem lub naprawą pojazdów, nie powstawały odpady w postaci opakowań po częściach zamiennych, po płynach eksploatacyjnych itp.

Podkreślenia wymaga fakt, że "bytowanie" na nieruchomości ludzi bezsprzecznie wiąże się z powstawaniem na nieruchomości odpadów komunalnych, co znajduje swoje potwierdzenie w orzecznictwie. Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku VIII SA/WA 500/18 z 27 września 2018 r. wskazał, iż celem ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach jest zapewnienie odbioru odpadów komunalnych z tych nieruchomości, na których faktycznie przebywają (bytują) ludzie, a w związku z tym przebywaniem powstają odpady komunalne. W ww. wyroku Sąd wskazał także, że najmniejsza liczba osób, których bytowanie sprawia, że powstają odpady komunalne, wynosi 1.

Podobne stanowisko zajął także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, który w wyroku z dnia 17 stycznia 2018 r. I SA/Gd 1480/17, zaakceptowanym przez NSA w wyroku z 20 listopada 2018 r. o sygn. akt II FSK 2571/18 – (dostępny na stronie internetowej orzeczenia.nsa.gov.pl), wskazał, iż "nie da się podważyć racjonalności argumentu organów, iż tam, gdzie bytują ludzie, powstają odpady komunalne". Zaznaczyć należy, że Sądy posłużyły się pojęciem "bytowanie", nie zaś "zamieszkiwanie". Zatem z powyższych wyroków jednoznacznie wynika, iż bytowanie na nieruchomości jednej lub większej liczby osób (nie tylko mieszkańców, lecz także np. pracowników bądź klientów) zawsze będzie powodować powstawanie odpadów komunalnych. Różnić się będzie jedynie ich ilość, jednak nie ma ona wpływu na powstawanie obowiązku uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Nie można zatem podzielić stanowiska skarżącego, podnoszonego już na etapie odwołania, że w związku z działalnością serwisu faktycznie nie są generowane dodatkowe odpady, klienci nie zaśmiecają nieruchomości, pracownik - uczeń generuje śladowe odpady i to rzadko, w sposób który nie wymaga odrębnych pojemników na śmieci.

Niezasadny jest również zarzut o błędzie organów w zakresie orzeczenia o opłatach. Organy w sposób kompleksowy orzekły o całości należnych opłat za dany okres, przy czym nie jest to "kara", jak rozumie to skarżący. Decyzja ustala opłatę w prawidłowej wysokości, natomiast przy rozliczeniu należnych opłat bierze się oczywiście pod uwagę wszystkie dokonane wpłaty.

W konsekwencji Sąd stwierdza, że organy dokonały prawidłowej wykładni prawa materialnego, z poszanowaniem przepisów prawa procesowego określonych w art. 120 O.p., art. 121 § 1 w zw. z art. 191 O.p., art. 122 O.p., art. 124 O.p.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 151 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji.