Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Joanna Runge–Lissowska /spr./, Sędziowie NSA Janina Antosiewicz, Leszek Włoskiewicz, Protokolant Agnieszka Majewska, po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2004 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Spółdzielni Mieszkaniowej "W." w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 stycznia 2004 r. sygn. akt II SAB 325/03 w sprawie ze skargi Tadeusza Ż. na bezczynność Spółdzielni Mieszkaniowej "W." w przedmiocie udzielenia informacji publicznej oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uwzględniając skargę Tadeusza Ż. na bezczynność Spółdzielni Mieszkaniowej "W.", od której domagał się podania podstawy prawnej uchwały Rady Nadzorczej tej Spółdzielni, opinii radcy prawnego co do zgodności z prawem tej uchwały oraz przepisów prawa spółdzielczego ograniczających swobodę decyzji grupy członkowskiej w sprawie odwołania delegatów na Zjazd Przedstawicieli - wyrokiem z dnia 16.02.2004 r. II SAB 325/03 zobowiązał Spółdzielnię do rozpoznania wniosku, jako podstawę rozstrzygnięcia powołując art. 149 w zw. z art. 132 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/ oraz art. 1 ust. 1, art. 4 ust. 1 pkt 5, art. 6 ust. 2 i art. 13 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej /Dz.U. nr 112 poz. 1198/.

Sąd stwierdził, że zarówno na tle art. 16 ust. 2 uprzednio obowiązującej ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym/Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, jak i zgodnie z art. 3 par. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/ nie budziła wątpliwości kompetencja sądu administracyjnego w sprawie, wynika ona bowiem z art. 21 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej /Dz.U. nr 112 poz. 1198/, przy czym nie zachodzi przypadek właściwości sądu powszechnego na podstawie art. 22 tej ustawy. Dalej Sąd podkreślił, że spółdzielnie mieszkaniowe są podmiotami zobowiązanymi do udzielenia informacji publicznej na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji, jako jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym. Spółdzielnie nie tylko reprezentują swoich członków i nie stanowią typowych spółdzielni nastawionych wyłącznie na działalność gospodarczą w celu osiągnięcia zysku, ale mają na celu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych społeczeństwa, co mieści się w kategorii szeroko pojętych zadań publicznych i z tego względu korzystają z szeroko pojętej pomocy państwa i jednostek samorządu terytorialnego /pomoc w spłacie kredytów, poręczenie spłat kredytowych itp./.

W przedmiotowej sprawie Tadeusz Ż. złożył wniosek do Spółdzielni dnia 23.12.2002 r. i do dnia orzekania ani nie otrzymał żadnej informacji, ani decyzji o odmowie jej udzielenia, co oznaczało pozostawanie przez Spółdzielnię w bezczynności - skonkludował Sąd.

Skargę kasacyjną wniosła Spółdzielnia Mieszkaniowa "W.", domagając się zmiany tego wyroku i oddalenia bądź odrzucenia skargi. Jako podstawy kasacyjne podane zostało: naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 1, art. 3 par. 2 pkt 8, art. 3 par. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowania przed sądami administracyjnymi oraz art. 21 ustawy o dostępie do informacji publicznej przez błędną ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie oraz art. 58 par. 1 pkt 1 - Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przez jego niezastosowanie, poprzez rozpoznanie sprawy pomimo braku drogi sądowej, co wynikło z niedokonania ustaleń czy żądane przez Tadeusza Ż. dane mają charakter informacji publicznej, a także naruszenie prawa materialnego, tj. art. 4 ust. 1 ustawy przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie poprzez uznanie, że skarżąca wykonuje zadania publiczne, polegające na zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych społeczeństwa, art. 4 ust. 1 pkt 5 tej ustawy przez jego niewłaściwe zastosowanie poprzez przyjęcie, że Spółdzielnia reprezentuje inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, art. 6 ust. 2 i art. 13 tej ustawy przez niewłaściwe zastosowanie, art. 7 przez błędną wykładnię i przyjęcie, że odmowa udostępnienia każdej informacji, bez względu na to czy jest informacją publiczną i przez każdy podmiot powinna następować w formie decyzji, art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poprzez wykładnię przepisów ustawy o dostępie do informacji wbrew treści tej normy konstytucyjnej, art. 1 par. 1 ustawy Prawo spółdzielcze i art. 1 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że celem spółdzielni mieszkaniowej nie jest tylko zaspakajanie potrzeb członków, ale potrzeb mieszkaniowych społeczeństwa.

Tadeusz Ż. wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zawiera zasadę prawa do uzyskania informacji, a wobec tego wszelkie informacje dotyczące działalności organów władzy publicznej, samorządów gospodarczych i zawodowych, a także jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem publicznym /Skarbu Państwa czy komunalnym/ powinny być ujawniane. Zasady ujawniania informacji reguluje ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej /Dz.U. nr 122 poz. 1198 ze zm./.

Na tle tej ustawy ukształtował się w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego pogląd, że spółdzielnie mieszkaniowe są podmiotami obowiązanymi do udzielania informacji publicznej, dlatego że mieszczą się w kategorii podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy. W niniejszej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny również zaprezentował taki pogląd i należy uznać go za słuszny.

Spółdzielnie mieszkaniowe znajdują się bowiem w sytuacji, o której mówi wskazany przepis, gdyż należy je zakwalifikować jako jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym.

Wprawdzie, zgodnie z art. 1 par. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze /Dz.U. 1995 nr 54 poz. 288 ze zm./, który ma zastosowanie do spółdzielni mieszkaniowych, na podstawie art. 1 ust. 7 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych /Dz.U. 2003 nr 119 poz. 1116/, spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, prowadzącym działalność gospodarczą w interesie swoich członków, to jednak nie można powiedzieć, aby spółdzielnie mieszkaniowe stricte definicji tej odpowiadały. Po 1945 r. takiego charakteru spółdzielnie mieszkaniowe nie miały w ogóle, a po 1989 r. jeszcze go nie odzyskały. Należy je więc uznać za takie jednostki, które reprezentują nie tylko potrzeby mieszkaniowe swoich członków ale także społeczeństwa.

Działając również w takim charakterze spółdzielnie mieszkaniowe korzystają z różnych form pomocy ze strony władz publicznych, np. uzyskują tereny stanowiące własność Skarbu Państwa lub samorządów terytorialnych pod budownictwo, pomoc w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, dopłaty do oprocentowania kredytów itp. Korzystanie przez spółdzielnie ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego, służącego do realizacji zadań wynikających z polityki Państwa w zakresie gospodarki mieszkaniowej oraz rodzaju budownictwa mieszkaniowego, oznacza, że spółdzielnie uczestniczą w realizacji zadań w zakresie budownictwa mieszkaniowego.

Powyższe prowadzi do uzasadnionego wniosku, że spółdzielnie mieszkaniowe są jednostkami zobowiązanymi do udzielania informacji publicznej i pogląd Wojewódzkiego Sądu, jak podkreślono wyżej, jest słuszny.

Skarga kasacyjna nie mogła być zatem uwzględniona, bowiem Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie nie można zarzucić błędu w rozstrzygnięciu zobowiązującym skarżącą kasacyjnie Spółdzielnię do rozpoznania wniosku Tadeusza Ż., gdyż rozpoznanie to nie tylko pozytywne załatwienie wniosku, ale także - co Sąd podkreślił - i negatywne, w zależności od okoliczności prawnych i faktycznych istniejących w sprawie.

Wobec powyższego, orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/.